بیماری بلدرچین
مقدمه:
بيماري بلدرچين يا بيماري ورم روده اي قرحه اي همراه با زخم بيماري عفوني است كه گونه اي از باكتري كلستريديوم ( Clostridium colinum ) ايجاد مي شود.اين باكتري در حالت عادي بيماري زا نيست و زماني كه در شرايط رشد مساعد قرار مي گيرد تكثير و به طور ناگهاني بر جمعيت آن افزوده مي شود.در اين شرايط از طريق توليد توكسين باعث ايجاد زخم در روده مي شود و به همين دليل به آن ورم روده قرحه اي مي گويند.عامل بيماري از طريق دان،آب و بستر آلوده بلع م ي شده و از طريق مذفوع دفع و منتشر مي شود.
بسياري از پرنگان نظير مرغ،بوقلمون،كبك،قرقاول و كبوتر به اين بيماري مبتلا مي شوند اما از آنجائي كه بلدرچين حساسترين پرنده به اين بيماري است به آن بيماري بلدرچين نيز مي گويند به طوري كه تلفات گزارش شده از اين بيماري در بلدرچين صد در صد گزارش شده است در صورتي كه ميزان تلفات در پرندگان ديگر در الي ده درصد گزارش شده است.
سن ابتلا:
سن ابتلا به اين بيماري در پرندگان جوان بيشتر مي باشد يعني حدود يك الي سه ماهگي.
شاخص هاي خطر:
نكته اي كه مهم است شناخت شرايط مستعد كننده اين بيماري استدر دستگاه گوارش موجودات زنده ميكروب هايي وجود دارند كه حضورشان لازم و مفيد است و از آنها به عنوان فلور گوارشي ياد مي شود.در اين ميان تعدادي ميكروب نظير كلستريديوم ها كه عامل اين بيماري هستند وجود دارد كه در شرايط طبيعي مضر نيستند و تحت سيطره ايمني(سيستم دفاعي بدن) قرار دارند اما از فرصت هايي كه به خاطر سوء مديريت يا بروز بيماري براي آنها مساعد مي شود،استفاده و شروع به رشد مي كنند.كه به اين دسته از ميكروب ها اصطلاحاً فرصت طلب نيز مي گويند.بيماريهاي كاهنده قدرت دفاعي بدن به ويژه بيماري گامبرو در طيور و ديگر بيماريهاي ويروسي كاهنده ايمني باعث مي شود تا قدرت كنترل كنندگي سيستم ايمني از روي اين ميكرب ها برداشته شود و رشد بي اندازه آنها آغاز گردد.كه اين شرايط نظير تغيير ناگهاني جيره و نيز با تغيير اسيديته داخل روده محيط رشد اين دسته از ميكروب ها فراهم و بر تعداد آنها افزوده مي شود و به دنبال آن بيماري و تلفات ايجاد مي گردد.هرگونه آسيب در سطح روده هرچند خفيف مي تواند سبب ايجاد اين بيماري باشد.
بيماري كوكسيديوز كه بيماري انگلي تك ياخته اي است بسته به شرايط و گونه عامل مي تواند باعث آسيب خفيف تا شديد در سطح روده شود و راه ايجاد اين بيماري را هموار سازد.اين موضوع خود بر لزوم استفاده از تركيبات كنترل كننده رشد كوكسيديا و مديريت پيشگيري از اين بيماري (كنترل رطوبت بستر)تأكيد مي كند.
بروز بيماري:
اين بيماري به دو فرم حاد و مزمن ديده مي شود.در نوع حاد يك تا سه روز پس از تكثير شديد عامل بيماري،علائم بيماري مشاهده مي شود و گاهي بدون نشان دادن علائم بيماري پرندگان تلف مي شوند،اما در نوع مزم يك تا دو هفته بروز نشانه هاي بيماري مي كشد.در نوع مزمن به دليل طول كشيدن بيماري تحليل جثه و لاغري پرندگان و به دنبال آن تلفات ايجاد مي شود.در نوع حاد بيشتر پرندگان با وضعيت عضلاني مناسب قرباني اين بيماري هستند.شيوع بيماري سه هفته گريبانگير گله است.
علائم باليني:
نشانه خاص تشخيص باليني وجود ندارد و معمولاً كاهش اشتها،عدم تمايل به حركت،كسالت،قوز كردن پشت،بسته شدن چشم ها،ژوليدگي پرها و اسهال مهمترين علائمي هستند كه مي تواند ديده شود.
علائم كالبد گشائي:
مشاهده سيكلي از تغييرات در روده پرندگتن درگير به ويژه در پرندگان تازه تلف شده و پرندگان نزديك به مرگ به تشخيص بيماري كمك مي كند.زخمهائي كه در وسط به رنگ زرد هستند و مرزي قرمز رنگ از خونريزي دارند مشخص كننده اين بيماري هستند.در حالت پيشرفته،بافت اين زخمها مرده اند و حتي در مواردي پارگي روده نيز مشهود است.آثار سم اين ميكروب در كبد به صورت كانون هاي بافتي مرده و زرد رنگ نيز قابل توجه است.
مديريت پيشگيري:
كنترل هرگونه تنش اعم از تغيير ناگهاني دما،تغيير ناگهاني جيره،افزايش رطوبت بستر و تراكم بيش از حد يكي از مهمترين عوامل كاهنده ايمني،مديريت بهداشتي گله و واكسيناسيون در مقابل بيماري رايج به ويژه بيماري كاهنده ايمني است.
تغذيه مناسب،استفاده از بستر سيمي،استفاده از تركيبات كوكسيديو استات و رعايت اصول مديريت پرورشي مهمترين نكات قابل توصيه براي پيشگيري از اين بيماري مي باشد.به ياد داشته باشيد از آنجا كه ميكروب عامل اين بيماري توانائي توليد هاگ را دارد،بسيار مقاوم است و حضور طبيعي اين باكتري در مدفوع باعث مي شود تا ضدعفوني به عنوان راهكاري جهت ريشه كني در اين بيماري بي فايده باشد.