مدیریت علفهای هرز در مزارع ارگانیک

مدیریت علفهای هرز در مزارع ارگانیک

مقدمه

کشــاورزی ارگانیــک در اکثــر کشــورهای جهــان به‌عنــوان تنهــا راه ممکــن بــرای تولیــد محصولات کشــاورزی ســالم شــناخته شــده و دامنــه آن نیــز روز بــه روز گســترش مــی یابــد. بــا شــناخت مــردم از اهمیــت مصــرف محصولات ســالم بمنظــور حفــظ ایمنــی و ســلامتی، بــازار محصولات ارگانیــک رونــق بیشــتری گرفتــه و بالا بــودن قیمــت ایــن محصولات، تولیــد آنهــا را اقتصــادی نمــوده وکشــاورزان رغبــت بیشــتری بــه ایــن سیســتم از تولیــد نشــان مــی دهنــد. کشــور مــا دارای پتانســیل خوبــی بــرای تولیــد محصولات ارگانیــک مــی باشــد و در حــال حاضــر نیــز در برخــی مناطــق کشــور محصولاتــی تولیــد مــی شــوند کــه در تولیــد آنهــا از ســموم دفــع آفــات نباتــی و کــود هــای شــیمیایی اســتفاده نشــده اســت.

در مزرعــه، گیاهــان زراعــی و علــف هــای هــرز در اســتفاده از مــواد غذایــی خــاك، آب، نــور خورشــید و اكســیژن هــوا بــا هــم بــه رقابــت مــی پردازنــد. میــزان خســارت بــه محصــول زراعــی ارتبــاط مســتقیم بــا ایــن رقابــت دارد. گیاهــان هــرز نســبت بــه گیاهــان زراعــی ، قــدرت بیشــتری در جــذب مــواد غذایــی خــاک دارنــد. ایــن جــذب زیــاد عـلـاوه بــر کاهــش کیفیــت و کمیــت محصــول، ســبب کاهــش حاصلخیــزی خــاک هــم مــی گــردد.

یکــی از جنبــه هــای مهــم در امــر رقابــت، مصــرف آب مــی باشــد. علــف هــای هــرز میــزان قابــل توجهــی از آبــی را کــه بایــد بــه مصــرف گیــاه اصلــی برســد، اســتفاده مــی کننــد . همچنیــن وجــود علــف هــای هــرز در کنــار و کــف جــوی هــا باعــث کنــدی حرکــت آب و در نتیجــه نفــوذ بیشــتر آب در زمیــن و خــارج شــدن مقــدار زیــادی آب از دســترس گیــاه زراعــی مــی گــردد. در اســتان آذربایجــان شــرقی بــه علــت قــرار گرفتــن در حاشــیه دریاچــه ارومیــه و مشــکل کمبــود آب آبیــاری اهمیــت ایــن مســئله بیشــتر محســوس خواهــد بــود .در مجمــوع علفهــای هــرز باعــث افــت عملکــرد و کاهــش کیفیــت محصولات زراعــی گردیــده و گاهــی آنهــا را غیــر قابــل فــروش می‌ســازد و بــا توجــه بــه اینکــه درکشــت ارگانیــک، عــدم اســتفاده از نهــاده هــای شــیمیایی حائــز اهمیــت مــی باشــد، لــذا از بیــن بــردن علــف هــای هــرز بــا اســتفاده از روش هــای غیرشــیمیایی در ایــن نــوع کشــت از اهمیــت بســزایی برخــوردار اســت . مدیریـت موفـق علف‌هـای هـرز می‌توانـد نقـش موثـری در ایجـاد یـک مزرعـه ارگانیـک ایفـاد نمایـد. مراحـل زیـر بـه شـما کمـک خواهـد کـرد تـا بـر علف‌هـای هـرز غالـب شـوید.

مرحله 1 : شناسایی علف‌های هرز

چرا باید وجود علف هرز در مزرعه مهم باشد؟ بدیهی است که درهرحال با آن‌ها مواجه خواهید شد.

با علم و دانش، خود را توانمند سازید

کشـاورزی ارگانیـک موفـق، بـر پایـه اصـول دانـش محـوری اسـتوار می‌باشـد. کمی آگاهـی درباره علف‌هـای هـرز، زندگـی و اکولـوژی (بوم‌شناسـی) آن‌هـا می‌توانـد تأثیـر زیـادی در کاهـش تراکـم آن‌هـا داشـته باشـد. تهیـه لیسـت علف‌هـای هـرز موجـود قـدم اولیـه بزرگـی اسـت کـه می‌توانـد با کمـک یـک کتـاب راهنمـای خـوب و یـا وب‌سـایت‌های شناسـایی علف‌هـای هـرز میسـر گـردد.

برای اجتناب از مشکلات در مزارع، علف‌های هرز را بشناسید

قبـل از خریـد یـا اجـاره یـک مزرعـه جدیـد، به‌ویـژه اگر هجـوم شـدید علف‌های هرز مشکل‌سـاز را مشـاهده می‌کنیـد، آگاهانـه عمـل نماییـد. معمولا کشـاورزان علف‌هـای هرز دائمی (چندسـاله) ماننـد کنگـر صحرایـی، قیـاق و مـرغ را علف‌هـای هـرز مشکل‌سـاز می‌نامنـد. علف‌هـای هـرز دائمـی انـرژی را در ریـزوم هـا، پیازهـا و ریشـه‌ها ذخیـره می‌کننـد. بـرای مثـال قیـاق در اواخـر اردیبهشـت، از ریـزوم هـا (ذخیـره کننده‌هـای زیرزمینـی محکـم کـه شـبیه ریشـه‌های کرم‌رنـگ کلفـت بـه نظـر می‌رسـند) سـبز شـده و می‌توانـد تـا تیرماه بـه ارتفاع 2 متر رشـد نماید. آمبروسـیای عظیم‌الجثـه (ارجـی) یـک علـف هرز یک ‌سـاله اسـت که می‌تواند بـه همان اندازه مزاحم باشـد. لـذا مدت‌زمانـی را بـرای شناسـایی علف‌هـای هـرز مزرعـه اختصـاص دهیـد تـا بتوانیـد هنـگام شـروع کار، مبـارزه دشـواری نداشـته باشـید.

محل علف‌های هرز را در مزرعه بشناسید

برخـی از علف‌هـای هـرز در هرجایـی خـوب رشـد می‌کننـد، ولـی بیشـتر علف‌هـای هـرز به‌صـورت لکـه‌ای بـه وقـوع می‌پیوندنـد. شـما بـا شناسـایی محـل ایـن لکه‌هـا در مزرعـه می‌توانیـد شـدت مدیریـت را افزایـش داده و تراکـم علف‌هـای هـرز را تـا یـک سـطح قابل‌تحمـل کاهـش دهیـد.

• علف‌های هرز اصلی هر گیاه زراعی در مزرعه کدام است؟
• ایـن علف‌هـای هـرز چـه زمانـی و در کجـا سـبب بـروز مشـکل می‌شـوند؟
• قبل از کشـت، پیش از سـبز شـدن، زودتـر یـا دیرتـر از تکامـل گیـاه زراعی، بیـن ردیف‌ها، داخـل ردیف‌ها؟

نقشـه پراکنـش علف‌هـای هـرز را ترسـیم کنیـد. بدین‌صـورت کـه روی نقشـه مزرعـه، مکانـی را کـه علف‌هـای هـرز ایجـاد مشـکل می‌کننـد و همچنیـن چگونگـی تغییـرات آن‌هـا را از سـالی بـه سـال دیگـر یادداشـت نماییـد.

مرحله 2 : طراحی تناوب زراعی برای فرونشانی بهتر علف‌های هرز

ایجـاد تنـاوب زراعـی هنـوز هـم مؤثرتریـن وسـیله و تدبیـر بـرای عـاری نگه‌داشـتن زمیـن از علف‌هـای هـرز می‌باشـد. دیگـر روش‌هـای کنتـرل علف هرز، مکانیکی، شـیمیایی یـا بیولوژیکی آن‌چنـان مقرون‌به‌صرفـه نبـوده و یـا اینکـه نظـم و ترتیـب آن در مراحـل کاشـت و برداشـت به‌خوبـی رعایـت نشـده و به‌آسـانی قابل‌اجـرا نیستند.رشـد هرسـاله یـک گیـاه زراعی،زمینـه را بـرا ی طغیـان علف‌هـای هـرز مسـاعد خواهـد نمـود. برای پیشـگیری از سـازگار شـدن علف‌های هـرز در مزرعـه، گیاهـان زراعـی را تنـاوب دهید.

گیاهان زراعی با توانایی رقابتی پایین را پس از محصولاتی بکارید که علف‌های هرز کمی دارند.

گیاهـان زراعـی کنـد رشـد ماننـد پیـاز و هویـج بایـد پـس از محصولاتی کاشـته شـوند کـه جمعیت علف‌هـای هـرز آن کـم اسـت. ممکـن اسـت ایـن گیـاه، یـک گیـاه زراعی فصـل کوتاه ماننـد کاهو باشـد کـه قبـل از اینکـه علف‌هـای هـرز فرصـت تولیـد بـذر داشـته باشـند برداشـت می‌گردنـد و یـا یـک گیـاه پوششـی رقابتـی باشـد کـه علف‌هـای هـرز سـبز شـده را خفـه می‌کنـد.

بین محصولاتی که دارای ویژگی‌های متفاوت هستند، تناوب ایجاد کنید.

ایجـاد تنـاوب زراعـی، کلیـد نگهـداری محصـولات از تهاجـم علف‌هـای هـرز اسـت. بسـیاری از گونه‌هـای علف‌هـای هـرز بـا محیط‌هـای ویـژه‌ای سـازگار شـده‌اند، بطوریکـه تنـاوب بیـن گروه‌هـای مختلـف گیاهـان زراعـی می‌توانـد در کاهـش طغیـان علف‌هـای هـرز مؤثـر باشـد. به‌عنوان‌مثـال علف‌هـای هـرز یک ساله تابسـتانی ماننـد تاج‌خـروس، سـلمه تـره و دم‌روباهـی در اوایـل تابسـتان جوانـه می‌زننـد کـه در آن زمـان خـاک گـرم بـوده و مـا بـا عملیـات زراعـی، بـذور علـف هـرز را بـه سـطح خـاک می‌آوریـم. بـا ایجـاد تنـاوب، در یـک کشـت پاییـزه، احتمـال جوانه‌زنـی علف‌هـای هـرز یک ‌سـاله تابسـتانی کمتـر اسـت. در سـال بعـد بـه دلیـل حملـه قارچ‌ها و حشـرات بـه بـذور، دانه‌هـای علـف هـرز کمتـری بـرای جوانـه زدن باقـی خواهـد مانـد.

مرغ خزنده علف هرزی است که باید بتوانید آن را تشخیص دهید. اگر در مزرعه این علف هرز وجود دارد باید محل آن را شناسایی کرده و برای مدیریت آن سخت تلش نمایید. مرغ خزنده ریزوم تولید می‌کند، ساقه‌های زیرزمینی (بعلاوه دانه‌ها) که شبیه ریشه به نظر می‌رسند. این ریزوم ها به‌سرعت و بیش از 3 متر در سال از گیاه مادری گسترش می‌یابند. حتی وقتی به قطعات کوچک‌تر خرد می‌شوند، هر قطعه می‌تواند برای خودش گیاه جدیدی تولید نماید. علف‌های هرزی مانند مرغ خزنده می‌توانند سریعا از مزرعه یا باغ ارگانیک پیشی بگیرند. درحالی‌که اگر یک‌بار چگونگی رشد این گیاه را بدانید، کنترل آن ممکن خواهد بود. اگر آلودگی شدید نباشد با کج‌بیل زنی منظم یا خاک‌ورزی می‌توان مرغ خزنده را از بین برد.

سـعی کنیـد سـاقه‌ها را قبـل از مرحلـه چهـار برگـی بیـرون بیاوریـد. در ایـن مرحلـه کربوهیدرات‌ها جهـت ذخیره‌سـازی مجـدد اندوختـه انـرژی، بـه ریـزوم هـا انتقـال می‌یابند.بـرای آلودگی‌هـای شـدید، در تابسـتان زمیـن زراعـی را آیـش گذاشـته و کولتیواتـور بزنیـد. طـی بخـش گرم و خشـک تابسـتان از یـک چنـگک دندانـه میخـی یـا فنـری برای آوردن ریزوم ها به سـطح خاک اسـتفاده نماییـد در ایـن صـورت آفتـاب می‌توانـد ریـزوم هـا را خشـک کـرده و از بیـن ببـرد. اگـر چنـگک در دسـترس نباشـد به‌طـور مکـرر در فواصـل زمانـی کـه امکان رشـد مجـدد و خروج قطعـات کوچک ریزوم ها وجود دارد دیسـک زده و اجازه ندهید انرژی به داخل ریزوم ها برگردد در این شـرایط ریزوم‌هـا ذخیـره خـود را از دسـت خواهنـد داد.

برای فرونشانی بهینه علف‌های هرز تناوب زراعی طراحی کنید:

مثال: مزرعه Nordell’s Beech Grove Farm

Anne و Eric Nordell  بـرای کاهـش تراکـم علف‌هـای هـرز و مدیریـت علف‌هـای هـرز شـایع در طـول فصـل، قبـل از کشـت پیـاز، یـک سـال مزرعـه را آیـش گذاشـتند.

سال آیش:

پاییـز: ابتـدا کاشـت گیـاه پوششـی –چـاودار پـس از محصـول قبلـی یـا یـولاف بهـاره کـه از بـه بـذر رفتـن خـردل و دیگـر علف‌هـای هـرز ممانعـت می‌کنـد.

خرداد-تیر: شخم زدن اولین پوشش

تیـر- مـرداد: چنـگک زدن زمیـن (کلـوخ شـکنی) هـر 2-3 هفتـه یک‌بار که ریشـه‌ها و ریزوم های علف‌هـای هـرز چندسـاله را بـه سـطح خـاک مـی‌آورد تـا در برابـر آفتـاب خشک‌شـده و از اسـتقرار علف‌هـای هـرز یک ساله جلوگیـری کنـد.

مـرداد: کاشـت دومیـن گیـاه پوششـی، عمومـا نخودفرنگـی و یـا یولاف کـه در زمسـتان از بیـن خواهنـد رفـت. گیـاه پوششـی کـه در زمسـتان از بیـن مـی‌رود امـکان کشـت زود هنـگام محصول بهـاره را در سـال بعـد فراهـم می‌نمایـد.

سال زراعی:

پیاز

پس از محصولات دارای علف هرز، گیاهانی را بکارید که کنترل علف هرز آن‌ها آسان است.

عاری نگه‌داشتن برخی محصولات از علف هرز نسبت به محصولات دیگر مشکل‌تر است. مثل اگر در کشت کدوحلوایی مالچ بکار نرود همیشه در پایان فصل کمی علف هرز مشاهده می‌شود.یا در کنترل علف‌های هرز مو به دلیل رشد مارپیچی علف هرز ،کج بیل زدن با مشکل مواجه می‌گردد. پس از محصولات دارای علف هرز سریعا از گیاهان فصل کوتاه نظیر اسفناج یا کاهو استفاده نمایید که قبل از تولید بذر در علف‌های هرز، برداشت می‌شوند. گیاهانی که زراعت آن‌ها آسان است مانند سیب‌زمینی انتخاب خوب دیگری در مزارعی می‌باشد که علف‌های هرز زیادی دارند.در مزارع آلوده به علف هرز، برای جوانه‌زنی و از بین بردن علف‌های هرز یک‌ساله، در تناوب، یک دوره آیش توأم با شخم در نظر بگیرید. در این آیش‌، برای تحریک مکرر جوانه‌زنی بذر علف‌های هرز و از بین بردن آن‌ها با عملیات زراعی، چند هفته یا چند ماه زمین را نکاشت می‌گذارید. این کار می‌تواند بانک بذر علف‌های هرز را در خاک کاهش دهد.

ابتـدا خـاک را شـخم بزنیـد. بیشـتر دانه‌هـا بـرای جوانه‌زنـی بـه نـور نیـاز دارنـد. بـرای دریافـت نـور بیـن دانه‌هـا رقابـت زیـادی وجـود نـدارد. شـخم‌زنی، نـور موردنیـاز بـرای تحریـک جوانه‌زنی بـذور مدفـون را تأمیـن کـرده و درنتیجـه معمولا امـکان نابـودی علف‌هـای هـرز را فراهـم می‌کنـد. همچنیـن شـخم‌زنی منجـر بـه آزاد شـدن یـک ترکیـب نیتروژنـی می‌شـود کـه می‌توانـد جوانه‌زنـی را تسـریع نماید.زمانـی کـه هنـوز علف‌هـای هـرز کوچـک هسـتند، بـا عملیـات زراعـی کم‌عمـق یـا شـعله افکنـی جوانـه زدن علف‌هـای هـرز را ادامـه دهیـد. ممکـن اسـت در مناطـق ویـژه مشکل‌سـاز چندیـن بـار بـه تکـرار ایـن عمـل نیاز داشـته باشـید. ایـن کار زمانـی بهتر صورت می‌گیـرد کـه بارندگـی کافـی جهـت تسـهیل جوانه‌زنـی بـذور علف‌هـای هـرز وجـود دارد؛ بنابراین تـا جـای ممکـن بـه آب‌وهـوا و وضعیـت بارندگـی توجـه داشـته باشـید.

لازم بـه ذکـر اسـت یـک وجین‌کـن دندانـه‌دار بهتـر از ایـن خـاک‌ورزی کم‌عمـق می‌باشـد.به یـاد داشـته باشـید کـه ایـن اسـتراتژی، اجـازه کشـت محصـول را در طـول دوره آیـش نمی‌دهـد، ولـی جزئـی از «نظـام زراعـی» اسـت.در سـال 2005 محققـان در دانشـگاه کورنـل، گیـاه زراعـی ذرت شـیرین کاشـته و کنترلـی روی علف‌هـای هـرز انجـام ندادند.تحـت ایـن شـرایط تاج‌خـروس بـه ارتفاع 1.2تا 1.5 متر رشـد کرده و هزاران بذر ریخته بود. محققان مقدار آن را 130000 بذر در هر مترمربـع انـدازه گرفتنـد. آن‌ها می‌دانسـتند که اگر کاشـت ذرت شـیرین یا دیگر گیاهـان زودرس را بـدون عملیـات زراعـی زیـاد ادامـه دهنـد به‌زحمت خواهنـد افتاد. به‌جـای آن، در سـال 2006 کلم پاییـزی کشـت نمودنـد. زراعـت کلم آسـان بـوده و عملیات زراعی و فقط یـک مرحله کج‌بیل زدن دسـتی از بـه دانـه رفتـن تاج‌خـروس جلوگیـری نمـود. زمانـی کـه آن‌هـا دوبـاره بانـک بذر علـف هرز را در خـاک انـدازه گرفتنـد، فقـط 32000 بـذر در هـر مترمربـع وجود داشـت. یک‌چهـارم مقداری که سـال قبـل داشـتند .

بــرای حفاظــت از گیاهانــی کــه جوانه‌زنــی آهســته دارنــد از بســتر بــذر کهنــه اســتفاده کنیــد.

پـس از تحریـک جوانه‌زنـی علف‌هـای هـرز، آن‌هـا را بـا شـعله افکـن از بیـن ببریـد. پـس‌ازآن گیـاه زراعـی در میـان یـک بسـتر بـذر نسـبتا تمیـز جوانـه خواهـد زد. ایـن کار بـرای اجتنـاب از زیـرورو کـردن سـطح خـاک اسـت کـه ممکـن اسـت سـبب رشـد علف‌هـای هـرز جدیـد گـردد. مثلا هویـج یکـی از مشکل‌سـازترین محصولات در برابـر کنتـرل علف‌هـای هـرز اسـت. بیشـتر علف‌هـای هرز در 3-5 روز رشـد می‌نماینـد، درحالی‌کـه هویـج در 7-21 روز جوانـه می‌زنـد. اگـر هویـج را کاشـته و یـک یـا دو روز قبـل از اینکـه جوانـه بزنـد شـعله افکـن بـکار بردیـد، علف‌هـای هـرز بسـیار کمـی بـرای رقابـت بـا هویـج وجـود خواهنـد داشـت.برتری شـعله افکنـی نسـبت بـه خـاک‌ورزی ایـن اسـت کـه به‌هیچ‌وجـه خـاک را زیـرورو نمی‌کنیـد. ایـن روش، بـذور جدیـد علف‌هـای هـرز را بـه سـطح خـاک نمـی‌آورد تـا جوانـه بزننـد. به‌جـای آن، گیـاه زراعـی در میـان یـک بسـتر بـذر تمیـز جوانـه‌زده و یـک رشـد موفق‌تـر نسـبت بـه علف‌هـای هـرز خواهـد داشـت.

مرحله 3 : گروه‌بندی گیاهان زراعی با مدیریت مشابه

به‌منظور آسان‌تر کردن عملیات مدیریت علف‌های هرز، گیاهان زراعی را که به‌صورت مشابه مدیریـت خواهنـد شـد باهـم گروه‌بنـدی نماییـد. ایـن کار زمـان لازم را جهـت تنظیـم امکانـات و تجهیـزات فراهـم کـرده و ایـن امـکان رامـی دهـد تـا محصولات مشـابه را در مزرعـه نزدیـک بـه یکدیگـر قالب‌بنـدی نماییـد. بـرای مدیریـت تنـاوب، کشـاورزان معمولا گیاهـان زراعـی را که در یـک خانـواده قـرار دارنـد، باهـم گروه‌بنـدی می‌نماینـد. همچنیـن در مدیریـت علف‌هـای هـرز، گروه‌بنـدی گیاهـان زراعـی یـک خانـواده یـا گروه‌بنـدی خانواده‌هایـی کـه فاصلـه ردیـف مشـابه یـا دیگـر مشـترکات مدیریتـی دارنـد سـودمند واقـع می‌گردد. برای مثال امکان دارد گوجه‌فرنگی، فلفل و بادمجان در مزرعه با پلاستیک سیاه مالچ (پوشیده) شوند. گروه‌بندی آن‌ها باهم به این معنی هست که می‌توانید پلاستیک را یکجا برای کل این گیاهان بکار ببرید. گیاهان زراعی ریشه‌ای مانند هویج، چغندر و شلغم در یک خانواده قرار ندارند، ولی غالبا در یک‌فاصله رشد می‌نمایند. اگر از عملیات زراعی ماشینی استفاده می‌کنید، می‌توانید کولتیواتور خود را برای حرکت در بین سه ردیف تنظیم نموده و همه قسمت‌های مزرعه را با صرف حداقل زمان برای تنظیم امکانات و تجهیزات، کولتیواتور بزنید .

گروههای مشترک برای مدیریت علف هرز میتوانند به صورت زیر باشند:

• کلمها: کلم، کلم برو کلی، گل کلم
• کدوها: کدوسبز، خیار، کدوحلوایی
• سبزیها: اسفناج، کاهو، برگ چغندر، کلم پیچ
• حبوبات: نخود، لوبیا
• ریشه ها: هویج، چغندر، شلغم
• گیاهان زراعی solanaceous : گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان

نکته:بـا توجـه بـه ایـن کـه ایـن گیاهـان دارای تنـوع گونـه ای زیـادی میباشـند کشـت مـداوم آنهـا در یـک زمیـن زراعـی بـه علـت طغیـان آفـات و بیمـاری توصیـه نمیشـود.

مرحله 4 : داشتن ابزار مناسب سیستم

داشتن ابزار مناسب کار میتواند در چگونگی موفقیت در مدیریت علفهای هرز نقش موثری ایفاد کند. از ابزارتان بیش ازحد، انتظار نداشته باشید. همچنین مطمئن شوید که سیستم و ابزار شما با یکدیگر متناسب هستند. اگر عرض کولتیوار شما فقط 1.2 متر است ممکن است بکار بردن آن در پشته ای به عرض 1.5 متر با مشکل مواجه گردد.

هنگام طراحی سیستم موارد زیر را در نظر بگیرید:

• علفهــای هــرز کــدام گــروه از محصولات، بســته بــه نــوع مالــچ، به صــورت مکانیکــی کنتــرل خواهنــد شــد؟
• در حال حاضر چه ابزارهایی دارید؟
• چه ابزارهایی در منطقه شما در دسترس بوده یا ارزانتر هستند؟
• چـه ابزارهایـی تهیـه خواهیـد نمـود؟ دربـاره چیـزی که ممکن اسـت مقرون به صرفه و مناسـب مقیاس شـما باشـد فکـر کنید.
• بـرای بهینه سـازی کارایـی ابـزار و ایجـاد فاصلـه ردیـف مناسـب بـرای محصولات، چه پشـته و فاصلـه ردیفـی بـه کارخواهید برد؟

یکـی از جوانبـی کـه در مدیریـت مکانیکـی علفهـای هـرز مـورد غفلـت واقع شـده اسـت، تنظیـم ادوات میباشـد. چنانچـه در سـال گذشـته، تنظیمـات و کارکـرد کولتیواتـور شـما مطلـوب بـوده اسـت بـه ایـن معنـی نیسـت کـه دوبـاره در یـک مزرعـه جدیـد، تحـت شـرایط متفـاوت عملکـرد مناسـبی داشـته باشـد. قبـل از رفتـن بـه سـمت زمیـن زراعـی، تنظیـم کولتیواتورهـا و آزمـودن عملکـرد آنهـا مهـم اسـت تـا مطمئـن شـوید کـه مطابـق دلخـواه شـما کار میکننـد. همچنیـن هنگامیکـه شـروع بـه زراعـت میکنیـد از چگونگی کارکرد آنهـا در برابر گیاهـان زراعی اطمینان حاصـل نماییـد.

ابزار مناسب برای سیستمتان داشته باشید

مثال 1 Market Garden :

ابزار موجود:

• کج بیل 13 سانتیمتری
• کج بیل 8 سانتیمتری

وسایل موجود:

• کاه از مزرعه
• مالچ از سال قبل

ابزاری که تهیه میگردد:

کج بیل چرخدار با تیغه 20 سانتیمتری برای افزایش کار آیی و تأمین کنترل بین پشته ها

پشته و فاصله ردیف:

پشـته ها به صورت مجموعه های 150 سـانتیمتری (با مسـیر عبور 30 سانتیمتری و پشته های 120 سـانتیمتری) تمرکزیافته اند، انـدازه فاصلـه ردیفهـا،150 سـانتیمتر (یـک ردیـف)، 60 سـانتیمتر (دو ردیـف)، 25 سـانتیمتر 4( ردیـف) یـا 13 سـانتیمتر ( 6  ردیـف) میباشـد.

نکتـه: کمتـر از عـرض باریکتریـن کج بیـل، کشـتی صـورت نگرفتـه اسـت. (کج بیـل 20 سـانتیمتری بـرای مسـیرهای عبـور میباشـد)

مثال 2 Quiet Creek Farm, Lehigh County :

ابزار و تجهیزات موجود:

تراکتور کشت Kubota با پنجه غازیهای میان سوار

میل ابزار Williams با وجینکن دندانه دار

کولتیواتور عنکبوتی Bezzeridi

پشته و فاصله ردیف:

مجموعه هـای 150 سـانتیمتری  ( 110  سـانتیمتر بالای پشـته بـا 40 سـانتیمتر بیـن پشـته ها) ، انـدازه فاصلـه ردیفهـا 35 سـانتیمتر کنـار هـم (  3 ردیـف  )، 75 سـانتیمتر کنـار هـم ( 2  ردیـف) یـا 150 سـانتیمتر کنـار هـم ( 1 ردیـف )میباشـند.

مدیریت علفهای هرز قبل از کاشت محصول

غالبـا سـبزیهای ارگانیـک، بـرای کوتاهتر شـدن زمان صـدور گواهی، در مـزارع قدیمی علوفه یا چراگاههـا بنانهـاده میشـوند. ایـن مـزارع ممکـن اسـت آلودگیهـای متعـددی از علفهـای هـرز چندسـاله و بانـک بـذر متراکمـی از علفهای هرز یکسـاله داشـته باشـند.

بنابراین برای مدیریت علفهای هرز باید:

• از کاشت سبزیها در سال اول اجتناب کنید.
• با یک گیاه پوششی شروع نمایید.
• گیـاه پوششـی را قبـل از اینکـه علفهـای هرز چندسـاله بزرگ شـوند یا علفهای هرز یکسـاله تولیـد بذر نمایند شـخم بزنید.
• در طول تابستان در فواصل 4 الی 6 هفته این کار را تکرار کنید.
• شـخم زدن زمیـن آیـش باعـث کاهـش بانـک بـذر علفهـای هـرز در خـاک شـده و ریشـه علفهـای هـرز دائمـی را بیـرون خواهـد آورد.
• در اواسـط مـرداد گیـاه پوششـی ماننـد سـورگوم یـا گندم سـیاه کـه در زمسـتان از بیـن خواهـد رفـت کاشـته میشـود. ایـن پوشـش در پاییـز بـا علفهـای هـرز رقابـت کـرده و مزرعـه را بـرای کاشـت در فصـل بهـار آمـاده میسـازد.
• اگــر هنــوز هــم احتمــال علفهــای هــرز وجــود دارد، بــا یــک گیــاه زراعــی فصــل کوتــاه ماننــد کاهــو شــروع نماییــد کــه قبــل از تولیــد بــذر در علفهــای هــرز برداشــت خواهنــد شــد.

مرحله  5 : طراحی عملیات زراعی

اغلـب تولیدکننـدگان محصولات ارگانیـک بـرای کنتـرل علفهـای هـرز روی خـاکورزی و عملیـات زراعـی متمرکـز میشـوند. شـما به عنـوان یـک تولیدکننـده نیـاز خواهیـد داشـت تـا یـک برنامـه عملیـات زراعـی مناسـب بـرای مزرعه خود انتخـاب نمایید. ولی مانند بسـیاری از موارد، پیشـگیری بهتـر از درمـان اسـت. درمجمـوع بـرای پیشـگیری از مشـکلات علفهای هـرز، موارد جزئـی وجـود دارنـد کـه میتوانیـد انجـام دهیـد تـا محصولات زراعـی بـر علفهـای هـرز غالـب شـوند. ایـن مـوارد جزئـی عملیـات زراعـی نامیـده میشـوند کـه اگرچـه ممکـن اسـت به تنهایـی خیلـی مؤثـر نباشـند، ولـی وقتـی باهـم ترکیـب میگردنـد میتواننـد بسـیار توانمنـد عمـل نماینـد. ایـن روش تلفیـق عملیـات مدیریـت زراعـی علفهـای هـرز به عنـوان روش «ضربـات متعـدد کوچـک» شناخته شـده اسـت و مجمـوع روشهایـی اسـت که هر کدام تعداد یـا اندازه علفهای هـرز را در حـدود 5-10 درصـد کاهـش داده و غالبـا میتوانـد کنتـرل مهـم و ارزانـی را میسـر سـازد.

پیشگیری از ورود گونه های جدید علف هرز

« یک گیاه زراعی سالم و با درجه خلوص بالا، مهمترین ابزار من در مدیریت علف هرز است.»

به نقل از کشاورز : 

Jim Monroe ( Integrated Weed  Management )

بـذور علفهـای هـرز ممکـن اسـت داخـل گیـاه پوششـی یـا دانـه علوفـه، کاه، علوفـه خشـک، کمپوسـت یـا کـود دامـی وارد مزرعـه گـردد. بـرای مثـال، در مزرعـه Seed Farm در پنسـیلوانیا، علـف هـرز تـوق، توسـط کمپوسـت شـهری وارد مزرعـه شـد. شناسـایی منبـع ورودی و بحـث دربـاره آلودگـی بـذور بـه علفهـای هـرز بـا کشـاورز یـا شـرکتی کـه بـذر را تهیـه میکنیـد سـودمند واقـع میشـود. یـک روش بـرای کاهـش ورود بـذر علـف هـرز، پـاک کـردن بـذور (مخصوصـا بـذر گیاهـان پوششـی) و نهاده هایـی ماننـد مالـچ، کمپوسـت و کـود دامـی مورداسـتفاده در احـداث مزرعـه میباشـد. همچنیـن چیـدن علفهـای نواحـی مجـاور و حواشـی مزرعـه جهـت جلوگیری از ورود بـذور علفهـای هـرز بـه سـمت مزرعـه، میتوانـد مفیـد واقـع گـردد.

جلوگیری از تولیدمثل علفهای هرز

علفهای هرز به دلیل قابلیت تولید بذر فراوان، مشکل ساز هستند، برای مثال خرفه معمولی میتوانـد دو میلیـون بـذر تولیـد نمایـد. یـک روش بـرای جلوگیـری از بـه بـذر رفتـن علفهـای هـرز، عمـل پاکسـازی سـریع مزرعـه (چیـدن علف هرز یا شـخم زدن) پس از برداشـت محصول اسـت. تأخیـر در پاکسـازی تـا یـک مـاه میتواند تولید دانـه را صد برابر افزایـش دهد. همچنین قبـل از برداشـت محصـول، بریـدن یـا وجیـن دسـتی برخـی از علفهـای هـرزی کـه تقریبـا در مرحلـه تولیـد بـذر هسـتند میتوانـد بـه کنتـرل بانـک بـذر علـف هـرز کمـک کند.

تطبیق حاصلخیزی خاک با نیاز گیاه زراعی

علفهـای هـرز میتواننـد بهتـر از گیاهـان زراعـی مـواد مغـذی را دریافـت نماینـد. علفهـای هرز درشـتتر مـواد مغـذی بیشـتری نیـاز دارنـد. بـرای مثـال، در یـک بررسـی در مزرعـه Marten در نیویـورک، بـکار بـردن کمپوسـت و مـواد مغـذی در دو برابـر مقدار توصیه شـده، رشـد تاج خروس را سـریعتر کـرده و در حـدود دو برابـر افزایـش داد . در شـرایط ایـده آل، بایـد تـا جـای ممکـن از مصـرف کودهـای شـیمیایی محلـول اجتنـاب نمـود. به جـای آن ازکمپوسـت و کودهـای آلـی بـرای تأمیـن مـواد مغـذی، اسـتفاده شـود کـه به آرامـی در طـول زمـان آزاد میگردنـد؛ زیـرا کـه نیتـروژن در مـواد آلـی نیـاز بـه معدنـی شـدن داشـته و ایـن فراینـدی اسـت کـه بـه میکروارگانیسـمهای خـاک بسـتگی دارد. مـواد آلـی خـاک ماننـد یـک نگهدارنـده مـواد غذایـی عمـل میکننـد و میتواننـد بیـن گیـاه زراعـی و گیاهـان هـرز رقابـت غیرمسـتقیم ایجـاد نماینـد. اگـر شـما ناچـار بـه اسـتفاده از مـواد مغـذی فـراوان ماننـد پـودر خـون یـا کـود کمپوسـت مرغـی هسـتید، سـعی کنیـد آنهـا را مجـاور گیـاه زراعـی بـکار بریـد بطوریکـه گیـاه زراعـی– نـه علـف هـرز- مـواد مغـذی را دریافـت کـرده و بـا خـاک اسـتفاده نمایـد. همچنین مطمئـن شـوید کـه بیش ازحـد، مجـاور گیـاه زراعـی بـکار بـرده نشـوند چراکـه ممکـن اسـت گیـاه زراعـی آسـیب ببینـد.

اجازه دهید گیاه زراعی علف هرز را مغلوب کند

گیاهـان زراعـی قـوی غالبـا میتواننـد علفهـای هـرز را متوقـف کننـد، مخصوصـا آنهایـی کـه تشـکیل کانوپـی ( سـایه انداز) داده و بـه سـطح خـاک سـایه افکنده انـد. اسـتفاده از نشـاء تـا حـدودی بیـن گیـاه زراعـی و علفهـای هـرز در حـال سـبز شـدن، اولویت بنـدی ایجـاد کـرده و مزیت عمده ای برای گیاه زراعی محسوب میشود. یکی از راههای مهم برای به دست آوردن یک کانوپی سریع، جهت فرونشانی علف هرز توجه به عمق کاشت و فاصله کاشت یکنواخت است. تکانهای کارنده و کاشت در عمق ناهموار میتواند شکافهایی در کانوپی گیاه زراعی ایجاد کند که در آن علفهای هرز مستقر خواهند شد. سعی کنید کارنده خود را خوب تعمیر و تنظیم کنید در این صورت شما به سبز شدن سریع و یکنواخت دست می یابید. این امر بخصوص در بذرکارهایی که با دست هل داده میشوند میتواند معضل باشد. همچنین یک سطح خاک هموار و با کلوخ کم به افزایش سطح سبز یکنواخت کمک می نماید.

مرحله 6 : ایجاد تقویم کنترلی علف هرز و به دست آوردن زمانبندی صحیح

اگـر همـواره سـعی کرده ایـد علفهـای هـرز فـراوان یـک بـاغ را از بیـن ببریـد، اولیـن درس زمانبنـدی را یـاد گرفته ایـد:

زمانـی کـه کوچـک هسـتند آنهـا را از بیـن ببریـد.

هنـگام کاشـت یـا نشـاکاری گیاهان، برداشـت محصولات و عرضه به بـازار، دوره بحرانی از بین بـردن علفهـای هـرز به آسـانی از دسـت مـیرود. ایـن دوره بحرانـی، زمانـی میباشـد کـه ابتـدا گیـاه زراعـی کاشـته شـده، جوانه هـای علفهـای هـرز درسـت در مرحلـه سـبز شـدن بـوده و گیـاه زراعـی در مرحلـه عـاری از حداقـل علـف هـرز قـرار دارد.در تجـارت، مـکان دارای اهمیـت زیـادی بـوده، ولـی در مدیریـت علـف هـرز، زمانبنـدی از اولویـت بالایـی برخـوردار اسـت.هنگامیکه اصـول اولیـه پاییـن داریـد، به وسـیله تصحیـح زمـان عملیات مدیریتـی، برنامه مدیریتـی خود را اصلاح نمایید.

مرحله رشته سفید

از بیـن بـردن علفهـای هـرز تـا وقتیکـه بـه عملیـات کنتـرل حسـاس هسـتند مهـم و حیاتـی اسـت. کنتـرل علفهـای هـرز زمانـی کـه درسـت در مرحلـه سـبز شـدن قـرار دارنـد و قبـل از رویش برگهـا آسـانتر اسـت. ایـن دوره « مرحله رشته سفید » نامیـده میشـود زیـرا در ایـن مرحلـه علفهـای هـرز در خـاک شـبیه رشـته های سـفید کوچـک بـه نظـر میرسـند.تولید کننـدگان باتجربـه محصولات ارگانیـک بـه شـما خواهنـد گفـت که اگر از صندلـی تراکتور علفهـای هرز را ببینیـد، فرصـت کنتـرل را ازدسـت داده اید.برای اطمینـان از اینکـه ایـن دوره بحرانی را از دسـت نمیدهیـد، بـر اسـاس زمـان کشـت و نشـاء کاری یـک تقویـم کنترلـی علـف هـرز ایجـاد نماییـد. بـرای مثـال، در Liberty Gardens در کوپرسـبورگ پنسـیلوانیا، عملیـات زراعـی را یـک یـا دو هفتـه پـس از شـروع نشـاء کاری زمانبنـدی نموده انـد. در آن زمـان بیشـتر گیاهـان زراعـی تشـکیل یـک کانوپـی داده و رشـد علفهـای هـرز در حداقـل اسـت (در مزارعـی کـه بانـک بـذر علـف هـرز آنهـا کاهش یافتـه اسـت). برنامـه بسـیاری از تولیدکننده هـا، زمانبنـدی بـذرکاری و نشـاء کاری بـا اسـتفاده از نـرم افزارهایـی نظیـر Excel  ، SPSS و… میباشـد. شـما میتوانیـد یـک سـتون دیگـر بـه آن اضافـه نماییـد تـا تاریخهـای کنتـرل علفهـای هـرز پـروژه را محاسـبه کنـد. البتـه شـرایط اقلیمـی و عوامـل گوناگـون دیگـر تاریـخ مبـارزه بـا علفهـای هـرز را تحـت تاثیـر قـرار خواهنـد داد، ولـی ایـن تقویـم، به عنـوان یک یـادآوری کننـده بـکار رفتـه و بـه موفقیـت شـما در ایـن دوره بحرانـی کمـک خواهـد نمـود.

تألیف: S. Tianna DuPont و Matthew Ryan

Bill Curran و lee Rinehart

دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا 2015

ترجمه: پریسا زرگری پور