تاج خروس یک گیاه c4 و از معدود گیاهان دولپه ای است که در آن محصول اولیه فتوسنتز یک ترکیب 4 کربنه است و این خصوصیت باعث افزایش کارآیی آن در دامنه وسیعی از شرایط حرارتی و رطوبتی شده است. بطوری که این گیاه با شرایط محیطی مختلفی سازگار است.

گل تاج خروس یاCelisia L. هم نوعی از گل زلف عروسان و جنسی از خانواده تاج خروسها یا آمارانتاسه Amaranthaceae میباشد كه بلندی آن در انواع مختلف به یك متر می رسد .

انواع مختلف تاج خروس :
1 ـ تاج خروس پابلند( نقره ای) یا سلیسیا آرژنتا C. argentea : به بلندی یكمتر با برگهای سبز تیره كمی متمایل به قرمز ، با گلهای قرمز با نقش سفید این گونه دارای واریته های متعددی میباشد .از همه اقسام این گونه معروفتر كه از قدیم در ایران كاشتن آن مرسوم بوده میباشد .

2– تاج خروس پا كوتاه(نقره ای)كریستاتاC . crete de coq(C.cristata ) : كه گیاهی به بلندی 20 تا 50 سانتیمتر و از انتهای ساقه آن تاج بزرگ و پهنی كه لبه آن چین چین میباشد بیرون میآید و بعلت آنكه كاملا شبیه تاج خروس معروف به چهل تاج است به این نام معروف شده .
روی این تاج را هزاران گلهای كوچك غیر معلوم فشرده بیكدیگر پوشانده كه رنگ آنها زرد طلائی ، ارغوانی ، صورتی ، قرمز ، نخودی و غیره بسته به جورهای مختلف است .

ـتاج خروس آرژانتا ژاپونیC. cristata variegatajaponica: كه تاج آن مانند پرهائی كه قدیم اروپائیان به كلاه نصب میكردند میباشد .
این جور بوته اش با بوته تاج خروس یكی است ولی بجای یك تاج كه روی بوته تاج خروس است روی هر شاخه از این كیاه كه به فراوانی میروید خوشه های سبك پَر مانند كه پوشیده از گلهای ریز زیادی بهمان الوان مذكور در بالا است دیده میشود .
اندام بوته آن مخروطی شكل و كاملا متمایز با جور اول میباشد .
بذر این دوجور را نیز اوائل فروردین تا اردیبهشت روی خزانه كه از خاك سیاه و سبك آماده شده باشد كاشته پس از آنكه بوته ها به اندازة 5 تا 6 سانتیمتر شدند آنها را به محل اصلی منتقل میسازند .
برگهای جوان این گیاه خوشمزه و قابل خوردن است و بذر آن نیز از نظر مواد پروتئینی از ذرت و ارزن بیشتر مواد پروتئینی دارد و برشته آن بسیار خوشمزه میباشد .

3 ـ تاج خروس شیلدسی ئی C. childsii : اصل این گونه از كشور هند است با تاجهای زرد درخشان .

4 ـ تاج خروس تومپو زونی ئی C. thompsonii : این گونه به بلندی 60 سانتیمتر می رسد .
گلهای آن بصورت تاجی به رنگ قرمزدرخشان ومنقش میباشد

شاید شماهم این گیاه را برای زینت در باغچه كاشته اید و یا به طور خود رو در باغچه دیده اید ولی بدون استفاده از برگهای جوان و بذر آن بوته ها را در آخر فصل بدست خزان سپرده اید ، در حالی كه در هزاران سال قبل كشاورزان و قبایلی در مكزیك این كیاه را می كاشتند و از بذر آن برای تغذیه استفاده می كردند و حتی در سال 1519 میلادی انبارهائی كه پر از بذر تاج خروس بود در مكزیك پیدا شد .

بوته تاج خروس در مقابل كود های شیمیائی و سایر كودها حساس است و خیلی زود آسیب می بیند برای آنكه بوته این گیاه خوب رشد كرده گلش درشت شود كافیست كه آنها را در محل آفتاب گیر در خاكی كه از مخلوط خاك سیاه ، باغچه و خاك برگ پوسیده درست تشكیل شده باشد كاشت ، و روزهای گرم چنان آبیاری كنند كه پای بوته ها همیشه مرطوب باشد ، گلهای خشك تاج خروس چون تغییر شكل نمیدهد برای دسته گل خشك مناسب است .

تكثیر :
برای زیاد كردن این گیاه به روش كاشتن بذر آن اقدام میگردد .

تاج خروس از انواع گیاهان زیبا با قابلیت کاشت آسان در فضای آپارتمان است.
قبل از کاشت، گلدان ها را با خاک برگ و عاری از بارورکننده ها پر کرده و دانه ها را در عمق ۱۰ سانتیمتری خاک بکارید. سه ماه پس از کاشت اولیه، بوته را به گلدانی بزرگترانتقال داده و آن را در نورگیرترین قسمت آپارتمان قرار دهید. آبیاری گیاه باید به طور منظم و حداقل سه بار در هفته انجام شود. گیاه در آب و هوای گرم، نیازمند آبیاری بیشتر است.
دقت کنید، قبل از آبیاری مجدد خاک گیاه همیشه مرطوب باشد. مناسب ترین PH خاک، شش و نیم است. استفاده از کودها و بارورکننده ها برای تقویت خاک توصیه نمی شود و ممکن است به گیاه آسیب رساند.