۶ سال پیش

بیماری بدشکلی انبه

بیماری بدشکلی انبه

مقدمه

انبه از مهم ترین درختان میوه گرمسیری دنیاست که در مناطق جنوب شرقی کشور ما نیز (جنوب سیستان و بلوچستان ، استان هرمزگان ، مناطقی از جنوب کرمان( کشت می شود. بیماری بدشکلی گل آذین انبه یکی از مهم ترین بیماری هایی است که در بسیاری از کشورهای دنیا مشکلاتی جدی در کشت و پرورش انبه ایجاد می کند و هر سال باعث زیان های فراوانی می شود . این بیماری خطری جدی برای توسعه کشت انبه در دنیا به شمار می رود. میزان خسارت این بیماری در برخی مناطق ۵۰ تا ۶۰ درصد و در حالت شدید تا ۱۰۰ درصد گزارش شده است. علیرغم شیوع بیماری بدشکلی انبه در کشورهای همجوار مانند پاکستان و عمان و امارات متحده عربی ، خوشبختانه تاکنون این بیماری در ایران گزارش نشده است . باوجوداین ، شناخت بیماری بد شکلی گل آذین انبه سبب می شود از علائم و خسارت هایش آگاه شویم و برای پیشگیری و مقابله، بموقع اقدام کنیم.

عامل بیماری بدشکلی انبه

عوامل مختلف زنده و غیرزنده ای برای این بیماری شناخته شده است ؛ از جمله : ویروس ها ، قارچ ها ، نماتدها ، کمبود مواد غذایی ، نبود توازن هورمونی در گیاه ؛ اما در نهایت عامل اصلی این بیماری نوعی قارچ معرفی شده است.

حساسیت ارقام انبه

تقریبا هیچ یک از ارقام تجاری انبه در برابر بیماری بدشکلی مقاوم نیستند. تاکنون فقط تعداد بسیار اندکی از ارقام مقاوم مانند بدورن و ایلاچی و الیب شناسایی شده اند که از نظر اندازه و کیفیت میوه بسیار نامرغوب اند. با وجود این، این نوع ارقام نیز نتوانسته اند این ویژگی را از روش تلاقی به ارقام تجاری منتقل کنند (شکل ۱). به طور کلی، اصلاح و ایجاد ارقام تجاری مقاوم به بیماری بدشکلی انبه تاکنون موفقیت آمیز نبوده است.

علائم بیماری این بیماری به دو شکل رویشی و زایشی مشاهده می شود.

بدشکلی رویشی

این شکل از بیماری بیش تر در نهالستان ها و درختان جوان مشاهده می شود. در این حالت ، جوانه های رویشی انتهایی یا جانبی در محور برگ درختان جوان و نهال های انبه متورم و به شاخه چه های کوچک غیرطبیعی تبدیل می شود که از تعداد زیادی برگ ریز فلس مانند با ظاهری مشابه خوشه تشکیل شده است (شکل ۲). سپس اثر غالبیت جوانه انتهایی از بین می رود و تعداد زیادی جوانه رویشی ظاهر می شود. نهال هایی که در سنین جوانی دچار این مشکل می شوند، رشدشان متوقف می شود و از بین می روند. نهال هایی که دیرتر دچار آلودگی می شوند، رشد طبیعی را در بالای ناحیه بدشکل شده از سر می گیرند.

بدشکلی گل آذین

شایع ترین شکل بیماری بدشکلی انبه ، بیماری بدشکلی گل آذین انبه است که در آن ، گل آذین ها به صورت غیر طبیعی رشد می کنند . در این حالت ، دمگل ها کوتاه و ضخیم می شود ؛ اما قسمت های دیگر گل بسیار کشیده تر و بلندتر از حالت طبیعی می شود. در حالت شدید بیماری ، گل آذین به صورت توده ای متراکم و سنگین در می آید و به دلیل وزن زیاد به سمت پایین آویزان می شود (شکل ۳ و ۴). چنین گل آذین هایی گل های زیادی دارند که بیش ترشان نر هستند و بندرت دوجنسی بسته باقی می مانند . تخمدان و خامه در گل های دوجنسی بیمار بسیار کشیده و غیرفعال است و دانه گرده ضعیفی تولید می کند. در چنین گل هایی میوه تشکیل نمی شود یا قبل از رسیدن به اندازه دانه نخود ، ریزش می کند. تظاهر بدشکلی ممکن است در هر رقم از درختی به درخت دیگر و همچنین از محلی به محل دیگر و در سال های مختلف متفاوت باشد. همچنین ممکن است گل های بدشکل و گل های سالم روی یک خوشه یا روی یک شاخه از درخت ظاهر شوند. در تابستان ، گل آذین آلوده به صورت توده بافتی خشک روی درخت باقی می ماند و برخی از آنها ممکن است در فصل بعد مجددا رشد کنند.

کنترل بیماری بدشکلی گل آذین انبه

اگرچه تاکنون راهکار کلی مؤثری برای کنترل بیماری بدشکلی گل آذین انبه ارائه نشده، برای به حداقل رساندن احتمال وقوع بیماری ، توصیه هایی شده است :

تهیه نهال گواهی شده و عاری از بیماری
قطع گل آذین های بیمار درخت به همراه ۳۰ سانتی متر شاخه متصل به گل آذین و سپس سوزاندن یا دفن آنها در عمق خاک
محلول پاشی درختان با نفتالین استیک اسید به میزان ۲۰۰ قسمت در میلیون ، ۲ تا ۳ ماه قبل از گل دهی
حذف گل آذین هایی که بسیار زود روی درخت ظاهر می شود
دفع حشرات (به خصوص کنه ها) با استفاده از سموم متیل دیمتوات یا منوکارپوس یا دیازینون به نسبت 0.1 درصد
برای کنترل آلودگی فوزاریوم (آلودگی قارچی) ، استفاده از سموم مانکوزب 0.25 درصد یا بنومیل یا کاربندازیم به نسبت 0.1 درصد .

نویسنده : ابراهیم سایکی

تهیه شده در : مدیریت هماهنگی ترویج استان سیستان و بلوچستان، دفتر شبکه دانش و رسانه های ترویجی