تغذیه چغندرقند و توصیه کودی چغندر قند (قسمت اول)
تغذیه چغندرقند و توصیه کودی چغندر قند (قسمت اول)
گیاهان از جمله چغندر قند عناصر مورد نیاز خود را از راه ها و به روش های مختلف تامین می کنند. به طوری که عناصر اکسیژن ، هیدروژن و کربن را از هوای جو (اتمسفر) و یا آب آبیاری تامین می کند. گیاهان عناصر نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم ، گوگرد ، کلسیم و منیزیم و همچنین عناصر کم مصرف مورد نیاز خود را از طریق خاک جذب می کنند . چون بیشتر مناطق ایران در محیط خشک و نیمه خشک قرار دارد ، کمی بارندگی و جنس سنگ مادری تشکیل دهنده خاک باعث شده تا برخی از عناصر همانند کلسیم و منیزیوم را که گیاه از خاک جذب می کند نیازی به افزایش از طریق کودهای شیمیایی و یا آلی نداشته باشد ، به منظور تغذیه بهینه و دستیابی به بیشینه عملکرد کمی و کیفی ، افزون بر تامین دیگر عامل های موثر در رشد ، برخی عناصر پرمصرف از جمله نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم و گاهی گوگرد ، و از عناصر کم مصرف روی ، بر و گاهی آهن و منگنز را باید به خاک اضافه کرد . کمبود و یا مصرف بیش از حد هر یک از عناصر بالا می تواند عملکرد کمی و کیفی محصول را به میزان قابل توجهی کاهش دهد . در مناطق چغندر کاری ایران به طور معمول کمبود و رعایت نکردن زمان بهینه مصرف عناصر غذایی مورد نیاز باعث کاهش عملکرد کمی و کیفی و اغلب در ارتباط با نیتروژن مصرف بیش از حد کود باعث کاهش عملکرد کیفی چغندرقند می شود . آغاز تحقیقات مرتبط با تغذیه چغندرقند ، به طور جامع، مربوط به حدود پنجاه سال پیش (۱۹۷۵) بوده که تاکنون ادامه دارد . بدون شک بزرگترین گامی که در پنجاه سال اخیر در ارتباط با تغذیه گیاهی از جمله تغذیه چغندرقند برداشت شده است ، توصیه کودی بر پایه تجزیه خاک بوده است.
نیاز غذایی چغندر بر پایه آزمون خاک در اقلیمهای مختلف
اهمیت تغذیه چغندرقند و تأثیر عناصر غذایی پرمصرف (اصلی) و (ریزمغذی) بر ویژگیهای کمی و کیفی این محصول از بیش از چهار دهه پیش به طور جامع گزارش شده است . این گزارش ها نتیجه حدود نیم سده تحقیق بر روی نیاز غذایی چغندرقند به عناصر غذایی مختلف بوده است.
تحقیقات تغذیه گیاهی در مورد چغندرقند به چند دلیل دارای اولویت بالایی است . در وهله نخست مصرف بهینه و بهنگام مواد غذایی در خاک بیشترین تأثیر را برای تثبیت عملکرد در اختیار کشاورز قرار میدهد . دوم اینکه تأمین مواد غذایی یکی از اقلام عمده هزینه در تولید چغندر قند می باشد . دلیل سوم که امروزه توجه بیشتری به آن می شود این است که مصرف بهینه مواد غذایی برای کیفیت ریشه دارای اهمیت بسیار بالایی است . چهارم اینکه توجه به مسائل زیست محیطی و جلوگیری از نفوذ نیترات در آب های زیر زمینی نیز امروزه اهمیت بیش از پیشی پیدا کرده است. بنابراین برای اینکه محصول چغندرقند سودآور باشد باید افزون بر عملکرد بالا ، درصد بالای قند نیز داشته باشد و بدین منظور عامل های محدود کننده رشد مانند ضعف حاصل خیری خاک به طور موثری مورد توجه قرار می گیرد .
توان بالقوه تولید چغندر قند و مقادیر عناصر غذایی که توسط ریشه چغندرقند از خاک برداشت می شود ممکن است در مناطق مختلف متفاوت باشند . مقادیر عناصر غذایی برداشت شده توسط ده تن چغندرقند در هکتار در منابع مختلف و در سال های متفاوت در جدول (۳۵) نشان داده شده است.
جدول 5-3- برداشت عناصر غذایی توسط ده تن چغندرقند ( ریشه+تاج پوشش)
| منابع | ناحیه گیاه | کیلوگرم | گرم | |||||
| N | P2O5 | K2O | MgO | S | B | |||
| بیس و وینز ،1975 | ریشه+اندام هوایی | 40 | 14 | 63 | 14 | – | – | |
| فینگ ، 1979 | ریشه+اندام هوایی | 35-60 | 14-17 | 50-70 | 14-19 | – | – | |
| هیلز و همکاران 1982 | ریشه+اندام هوایی | 40-50 | 17 | 67 | – | – | – | |
| فستزالن 1983 | ریشه+اندام هوایی | 40-50 | 15-20 | 60-100 | 10-20 | 8 | 60-75 | |
| بوچنز و استرام 1985 | ریشه+اندام هوایی | 40-55 | 15-20 | 6-100 | 10-20 | 4 | – | |
| دانشگاه ایالتی میشیگان 1985 | ریشه | 20 | 17 | 2 | – | – | – | |
| نوشاد ، ح ، 1385 | ریشه+اندام هوایی | 40-60 | 10-20 | 60-70 | – | 10-20 | 70-80 | |
هدف از مصرف کود در چغندرقند افزایش عملکرد همراه با درصد بالای قند قابل استخراج است . البته کوددهی یکی از عامل های بسیار مهم و مؤثر بر رشد چغندرقند است ولی میزان قند به عامل های عمده دیگری مانند تیپ و رقم چغندرقند ، اقلیم منطقه ، میزان رطوبت قابل دسترس گیاه در طول دوره رشد و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک ، تراکم گیاهی ، مدیریت مزرعه و ذخیره عناصر غذایی خاک بستگی دارد .
شرایط اقلیمی تأثیر عمده ای در تغذیه گیاهی دارد . زیرا محدودیت هایی در جذب مواد غذایی و در نتیجه در عملکرد محصول ایجاد می کند و به طور غیر مستقیم در میزان مواد غذایی مورد نیاز گیاه تأثیر می گذارد بنابراین شسته شدن عناصر غذایی و مراحل مختلف تشکیل خاک و ….. نقش تعیین کننده در کمیت و کیفیت محصول خواهد داشت. یکی دیگر از عامل های اصلی که نوع و میزان مواد غذایی را در منطقه خاص مشخص می کند ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک اولیه می باشد که خاک زراعی از آن به وجود آمده است . کشاورز چغندرقند کار باید با افزودن مواد غذایی به خاک مدیریتی اعمال کند تا گیاه بتواند از منابع اقلیمی در منطقه خاص خود بیشترین استفاده را بکند.
بزرگترین گامی که در سالهای گذشته برای تغذیه گیاهان زراعی در بخش کشاورزی برداشته شده است توصیه کودی بر پایه آزمون خاک بوده است . نگاهی به توصیه کودی در کشورهای پیشرفته بیانگر آن است که توصیه کودی بر پایه آزمون خاک و قابلیت و ظرفیت تولید صورت می گیرد. این روش بر خلاف روش گذشته که میزان میانگینی کود را به هر زمین میدادند می تواند به پرسش های «چه نوع کود » و « به چه میزان» ، به طور عملی پاسخ گوید . برای توصیه کودی بر پایه آزمون خاک لازم است در آغاز از خاک و آب کشتزار مورد نظر برابر شیوه نامه مؤسسه تحقیقات خاک و آب نمونه برداری کرده و با توجه به نتایج تجزیه خاک و آب در آزمایشگاه ظرفیت و توان تولید برآورد کرده و سپس برای تعیین میزان عناصر غذایی مورد نیاز به صورت ذیر عمل کرد. برای تعیین میزان نیتروژن مورد نیاز ، در آغاز میزان نیتروژن موجود در خاک و نیتروژنی که در خاک معدنی می شود را با هم جمع کرده و از میزان نیتروژن مورد نیاز گیاه (که شامل نیتروژن مورد نیاز برای رشد و نیتروژن مورد نیاز برای تجزیه کاه و کلش می باشد) کم کرده و بدین ترتیب میزان نیتروژنی که بایستی به عنوان کود در خاک مصرف شود به دست می آید . برای فسفر و پتاسیم با استفاده از ظرفیت و توان تولید برآورده شده و میزان فسفر و پتاسیم موجود در خاک ، توصیه کودی می شود . در این کتاب اصول و روش توصیه کود بر پایه آزمون خاک برای چغندرقند مورد توجه می باشد.
روش کار
برآورد ظرفیت و توان تولید چغندرقند
همان طوری که پیش تر گفته شد در آغاز بایستی ظرفیت و توان تولید برآورد شود . تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان میدهد که مهم ترین متغیرهای خاک و آب کنترل کننده سطح تولید ، شامل میزان آب آبیاری و شوری آن ، میزان کربنات کلسیم معادل ، بافت و شوری واقعی خاک می باشد . تأثیر هر یک از متغیرهای بالا بر نیاز غذایی چغندرقند و ظرفیت و توان تولید مشخص شده است . در زیر شرح مختصری از آنها ارایه می شود.
تأثیر شوری خاک و آب بر نیاز غذایی چغندر قند و ظرفیت و توان تولید
شوری خاک و آب به روش های مختلف بر روی نیاز غذایی چغندر قند اثر می گذارند .با افزایش شوری خاک ، رشد ریشه چغندر قند کاهش یافته و در نتیجه سطح جذب ریشه کم می شود . لذا برای تأمین مواد غذایی ، ضرورت دارد غلظت عنصر غذایی نسبت به شرایط غير شور تا حدودی افزایش یافته و از این دیدگاه برای رسیدن به یک تولید معین در شرایط شور نسبت به شرایط غير شور میزان بیشتری کود بایستی مصرف شود . تأثیر شوری خاک و آب بر عملکرد ریشه چغندر قند در جدول (۵-۴) ارایه شده است.
جدول 5-4- درصد کاهش نسبی محصول چغندرقند به ازا شوری خاک و آب
| کاهش نسبی محصول ( درصد ) | شیب کاهش ( درصد ) | |||||||||
| 0 | 10 | 25 | 50 | 100 | ||||||
| خاک | آب | خاک | آب | خاک | آب | خاک | آب | خاک | آب | 5.9 |
| * 7> | 4.7> | 9.5 | 5.8 | 11 | 7.5 | 15 | 10 | 24 | 16 | |
*شوری آب و خاک بر حسب دسی زیمنس بر متر ( ds/m ) است.
رابطه فعالیت کلسیم و قابلیت جذب فسفر
نتایج بررسی ها در سالهای گذشته در استانهای مختلف کشور نشان داد که با افزایش شوری خاک و آب ، به میزان فعالیت یون کلسیم در آب و خاک افزوده می شود . با افزایش فعالیت یون کلسیم در خاک تشکیل ترکیبات فسفات کلسیم با حلالیت کمتر تسریع یافته و در واقع سرعت تثبیت فسفر در خاک ، افزایش می یابد .
تأثیر بافت خاک و کربنات کلسیم معادل خاک بر تولید
برای تنظیم اطلاعات تأثیر کمی بافت خاک و کربنات کلسیم معادل بر ظرفیت و توان تولید از نتایج آزمایش های انجام شده در منابع خارجی از جمله کتاب تناسب اراضی دیگر با سایر شرایط آب و هوایی به نسبت همانند با بیشتر استانهای کشور کمک گرفته شده و سپس با انجام تحقیقات تطبیقی ، اطلاعات مربوطه برای ایران تنظیم و نتایج آن در جدول (۵-۵) ارائه شده است.
تأثیر میزان آب آبیاری بر توان و ظرفیت تولید
تأثیر میزان آب آبیاری بر توان و ظرفیت تولید چغندرقند بسیار زیاد است. در کتاب برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور برای تولید ۱۰۰ ، ۷۵ و ۵۰ درصد ، مقادیر مربوطه ارایه شده است. برای تبدیل حجم آب آبیاری به شمار نوبت آبیاری برای خاک های درشت بافت ، متوسط بافت و ریز بافت به ترتیب از ضریب های ۴۰ ، ۹۰ و ۱۳۰ میلی متر آب در هر نوبت آبیاری با در نظر گرفتن بازده میانگین ۷۰ درصد در توزیع آب استفاده شده است . در جدول ۵-۲، آب مورد نیاز برای ۳۰ شهر کشور با برآورد شمار نوبت های آبیاری در بافت های متفاوت خاک ارایه شده است . برای نمونه نیاز خالص آب آبیاری چغندرقند در تربت حیدریه استان خراسان رضوی برای تولید ۱۰۰ ، ۷۵ و ۵۰ درصد ظرفیت و توان تولید به ترتیب معادل ۱۰۹۰۰ ، ۸۱۷۵ و ۵۴۵۰ متر مکعب در هکتار برآورد شده است. با در نظر گرفتن بازده ۷۰ درصد در توزیع آب به روش آبیاری نواری ، نیاز آبیاری برای تولیدهای یادشده به ترتیب معادل ۱۵۵۷۰، ۱۱۶۸۰ و ۷۷۸۵ متر مکعب در هکتار برآورد شد . با توجه به اینکه در مرحله آبیاری به روش ثقلی در خاک با بافت متوسط حدود ۹۰۰ متر مکعب در هکتار ( یا ۹۰ میلی متر) آب مصرف می شود، لذا برای به دست آوردن ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد تولید بایستی به ترتیب ۱۷ ، ۱۳ و ۹ نوبت آبیاری انجام شود .
تأثیر شوری آب آبیاری بر ظرفیت و توان تولید
شوری خاک ارتباط مستقیم با شوری آب آبیاری و وضعیت زهکشی اراضی ( نفوذ آب در خاک ) دارد. به عبارت دیگر شوری آب آبیاری می تواند شوری خاک را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهد . بنابراین در جدول (۵-۴) شوری آب ملحوظ شده است . در صورتی که شوری آب آبیاری در دسترس نباشد و یا تجزیه شیمیایی آب صورت نگرفته باشد ، شوری خاک را بر عدد 1.5 تقسیم کرده تا شوری تقریبی آب آبیاری برآورد شود . با توجه به بافت خاک و یا وضعیت زهکشی اراضی این عدد می تواند از 0.5 تا 2 تغییر کند . بنابراین برای برآورد شوری واقعی ، دو عامل شوری آب آبیاری و بافت خاک با هم دخالت داده شده اند . رابطه بین شوری واقعی خاک با شوری آب آبیاری و بافت خاک به شرح زیر برآورد شده است :
Eca=EcixC
Eca و Eci به ترتیب شوری واقعی خاک و شوری آب آبیاری بر حسب دسی زیمنس بر متر و C ضریب بافت خاک می باشد. مقدار عددی C برای بافت های مختلف به شرح زیر است :
۲= C برای بافت های Si , SiC , C
1.5= C برای بافت های CL , SiL , SiCL
1= C برای بافت های SC , SCL , L
C =0.75 برای بافت های LfS , LS , SL
C =0. 5 برای بافت های LcS , cS , fS , S
تأثیر شوری آب آبیاری بر توان و ظرفیت تولید چغندرقند در جدول (۵-۵) نشان داده شده است . افزون بر این تحقیقات انجام شده در منطقه و جهان ، چغندرقند را جزو گیاهان زراعی مقاوم به شوری و قلیائی خاک طبقه بندی کرده است . به جز در مراحل اولیه رشد ، پس از استقرار چغندرقند در خاک، این گیاه به شوری مقاوم است . آستانه کاهش عملکرد محصول در شوری معادل ۷ دسی زیمنس بر متر است ( جدول ۵-۴). در مراحل اولیه رشد ، شوری لایه سطحی خاک نباید از ۳ دسی زیمنس بر متر بیشتر باشد .
همان طوری که پیشتر گفته شد برای ارائه توصیه کودی چغندرقند ضروری است در آغاز توان و ظرفیت تولید کشتزار مشخص شود ، لذا شمار نوبت آب آبیاری ، شوری آب آبیاری ، درصد کربنات کلسیم ، شوری و بافت خاک را از نتایج تجزیه نمونه های آب و خاک استخراج کرده و در جدول (۵-۵) قرار میدهیم . با توجه به محدوده این ارقام ، ردیف مربوط به هر ستون به طور جداگانه تعیین می گردد . در نهایت پایین ترین میزان عملکرد به دست آمده از ارقام قرار داده شده در جدول به عنوان توان و ظرفیت تولید در نظر می گیرم. برای مثال در صورتی که میزان شوری واقعی خاک 9 ds / m ، شوری آب ds / m 5 ، کربنات کلسیم خاک ۸٪ و بافت خاک شن لومی (LS) باشد توان و ظرفیت تولید کشتزار به ترتیب معادل ۶۰، ۷۵، ۸۰ و ۴۵ تن در هکتار خواهد شد که با در نظر گرفتن محدود کننده ترین عامل که در این مثال بافت خاک می باشد (چون پایین ترین حد تولید را نشان میدهد). تولید ۴۵ تن در هکتار به عنوان توان و ظرفیت تولید کشتزار در نظر گرفته شده و توصیه کود بر مبنای آن صورت می گیرد.
جدول 5-5- براورد توان و ظرفیت تولید ریشه چغندرقند در شوری های مختلف
| بافت خاک | درصد کربنات کلسیم | شوری آب (ds/m) | شوری واقعی خاک (ds/m) | شمار نوبت آب آبیاری | عملکرد ریشه چغندرقند (تن در هکتار) |
| Si,SiCL,SiC,SiL,C | 10> | 4.7 | 3 | 13 | 80 |
| // | 10-20 | 5 | 4.5 | 13 | 75 |
| SCL,SC,L | 20-25 | 5.3 | 6 | 12 | 70 |
| SL | 30-35 | 6.2 | 9 | 11 | 60 |
| // | 35-40 | 6.8 | 10.5 | 11 | 55 |
| // | 40-45 | 7.4 | 12 | 10 | 50 |
| LS,Cm,SiCm | 45-50 | 8.3 | 13.5 | 9 | 45 |
| // | 50-55 | 9.2 | 15 | 8 | 40 |
| // | 55-60 | 10.1 | 16.5 | 7 | 35 |
| S | 60> | 11< | 18< | 7 | 30 |
| لوم سیلتی = SiL | رس سیلتی = SiC | لوم رسی سیلتی = SiCL | |||
| لوم شنی = SL | رس شنی = SC | لوم رسی شنی = SCL | |||
| شنی = s | رسی = C | سیلتی = Si | |||
| لومی = L | رس سیلتی متراکم = SiCm | رس متراکم = Cm | |||
در پایین جداول کلید شناسایی عناصر غذایی و علایم عمومی کمبود عناصر غذایی در چغندرقند را قرار میدهیم و در قسمت دوم مدیریت تغذیه و کوددهی چغندرقند به طور مفصل در مورد نقش هر کدام از عناصر و علایم کمبود آن در چغندر قند صحبت خواهیم کرد .
جدول5-9- کلید شناسایی عناصر غذایی
| عنصر | علایم کمبود | تشابه علایم کمبود با دیگر عامل های رشد | زمان بحرانی کمبود | کاهش عملکرد | سایر |
| نیتروژن | نشانه های کمبود نیتروژن از هنگام ظهور نخستین برگهای حقیقی و در پی آن دیگر برگ ها نیز آغاز به زرد شدن می کنند. نخستین نشانه های کمبود این عنصر در گیاه ایجاد رنگ زرد و پیچیدگی برگ ها می باشد. رنگ زرد در آغاز از برگ های پیر آغاز و در صورت تداوم کمبود در پی آن برگ های جوان نیز زرد خواهند شد. از دیگر نشانه های کمبود کوچک شدن پهنک و بلند شدن دمبرگ است | نشانه ها کمبود نیتروژن همانند برخی از نشانه ها بیماری همانند رایزومانیا و یا فشردگی خاک، غرقاب شدن خاک و در نهایت تهویه بد خاک می باشد.
| آغاز فصل رشد تا 75 روز اول | فقر شدید نیتروژن خاک در اوایل فصل رشد، بیش از ۵۰ درصد عملکرد کمی و کیفی محصول را کاهش می دهد. | گاهی به رغم وجود نیتروژن کافی در خاک، به دلیل برخی شرایط رشد (همانند سرما و یا تهویه بد در خاک) گیاه قادر به جذب این عنصر نمی باشد. به طور کلی هر عاملی که باعث عدم تبدیل نشدن نیتروژن غیر قابل جذب به قابل جذب و در نهایت اختلال در جذب نیتروژن موجود در خاک شود نشانه هایی همانند کمبود نیتروژن دارد . |
| فسفر | نشانه های کمبود فسفر بسیار کم در گیاه بالغ چغندر قند دیده می شود. و تنها هنگامی این نشانه ها بروز می کند که غلظت فسفر قابل جذب خاک به شدت کاهش یابد. از نشانه ها مشخصه کمبود فسفر سبز تیره شدن رنگ برگ ها و پوسیده شدن کل گیاه می باشد. از دیگر نشانه ها کمبود بنفش رنگ شدن پس از آن کل برگ بوده که در نهایت برگ ها قهوه ای و سپس از بین خواهد رفت. تاخیر در رشد بالایی ریشه و همچنین تشکیل توده ای از ریشه های خشبی ثانوی از دیگر نشانه ها کمبود فسفر می باشد
| در انتهای فصل رشد با آغاز سرما نشانه ها کمبود فسفر (بنفش رنگ شدن حاشیه دیده می شود ولی تاثیری بر کاهش محصول ندارد
| آغاز فصل رشد | فقر شدید فسفر خاک در اوایل فصل رشد تا 30 درصد عملکرد کمی و کیفی محصول را کاهش میدهد | بیش از 30 درصد از اراضی تحت کشت چغندرقند نیازی به مصرف کود فسفر نداشته و فقر شدید فسفر تاکنون گزارش نشده است |
| پتاسیم | نشانه های کمبود پتاسیم همانند علائم کمبود فسفر بسیار کم در کشتزار بر روی برگ چغندر قند دیده می شود. از علایم اولیه کمبود پتاسیم در چغندرقند در آغاز حاشیه برگها به رنگ سبز زیتونی کم رنگ در آمده و متعاقب آن رگبرگ ها بی رنگ می شود. پس از آن همه برگ ها تیره و به رنگ قهوه ای کم رنگ در آمده و در روی آن لکه های نخودی رنگ به صورت خوشه های کوچک ظاهر می شوند(شکل ۶). به طور معمول در روی دمبرگ زخم های قهوه ای راه راه دیده می شود
| آغاز فصل رشد | در فقر شدید پتاسیم خاک در اوایل فصل رشد تا 30 درصد عملکرد کمی و کیفی محصول را کاهش میدهد | بیش از 80 درصد از اراضی تحت کشت چغندرقند نیازی به مصرف کود پتاسیم نداشته و کمبود پتاسیم تاکنون گزارش نشده است | |
| گوگرد | نشانه های کمبود گوگرد در زراعت چغندرقند همانند علائم کمبود نیتروژن به صورت زرد شدن برگ ها می باشد با این تفاوت که، در مراحل ابتدایی کمبود نیتروژن در آغاز برگهای پیرتر زرد شده و برگهای جوان مرکزی سبز باقی می مانند. در حالی که در کمبود گوگرد زردی عمومی بوده و برگ های پیر و جوان همزمان زرد می شوند. در کمبود شدید لکه های قهوه ای نامنظم در روی برگ و دمبرگ ظاهر می شود. | آغاز فصل رشد | کمبود گوگرد تاکنون گزارش نشده است | ||
| بر | یکی از مهمترین عناصر مورد نیاز چغندرقند بور می باشد. کمبود بور در چغندرقند باعث کاهش شدید کیفیت ریشه چغندرقند می شود. در اثر کمبود بور نه تنها علائم ظاهری بر روی برگها ظاهر می شود بلکه بر روی طوقه، دمبرگ و گیاهچه مرکزی به شکل پوسیدگی نیز مشاهده می گردد
| برخی آفات مانند لیتا نشانه هایی ایجاد می کنند که همسان نشانه های کمبود بر میباشد | آغاز فصل رشد | در فقر شدید بر خاک در اوایل فصل رشد تا 30 درصد عملکرد کمی و کیفی محصول را کاهش میدهد | بیش از 80 درصد از اراضی تحت کشت چغندرقند نیازی به مصرف کود بور نداشته و کمبود بور تاکنون در کمتر از 10 درصد از سطح اراضی گزارش شده است |
| آهن | در اثر کمبود آهن آغاز رنگ پریدگی به صورت لکه ای و با تشدید کمبود لکه ها بهم پیوسته و در نهایت رگبرگها سبز باقی مانده و زردی وسط رگبرگ ها را می پوشاند
| آغاز فصل رشد | کمبود آهن تا کنون گزارش نشده است | ||
| روی | کمبود روی باعث ایجاد لکه های رنگ پریده در پهنک برگ چغندر قند شده که با ادامه روند کمبود و تشدید آن لکه ها مرده و خشک خواهند شد(در آغاز سبزیه و در نهایت بافت مرده می شود) | آغاز فصل رشد | کمبود روی تا کنون گزارش نشده است | ||
| منگنز | در اثر کمبود منگنز برگهای چغندرقند رشد عمودی داشته و به طرف درون لوله می شوند. برگها همچنین دارای لکه های رنگی زاویه دار می شوند | آغاز فصل رشد | کمبود منگنز تاکنون گزارش نشده است |
جدول 5-10- علایم عمومی کمبود عناصر غذایی در چغندرقند
| عنصر غذایی | نشانه های کمبود |
| کلسیم | سوختگی در نوک برگ و چین خوردگی قاعده برگها |
| گوگرد | حالت سبزروی(کلروز) در برگها که در حالت پیشرفته لکه های قهوهای نامنظم در لبه برگها و دمبرگ ها به وجود می آید. |
| منیزیوم | نقاط کوچک زرد کم رنگ در حاشیه ی برگها، نقاط زرد لیمویی در بین رگبرگها، لبه برگها به صورت راه راه و مخطط |
| بر | از بین رفتن جوانه های مرکزی و وسطی بوته، اختلال در گرده افشانی |
| آهن | سبزروی(کلروز) در برگها، رنگ پریدگی بین رگبرگها، لکه های بافت مردگی روی برگها |
| منگنز و کلر | لکه های زرد روی برگ های خارجی |
| مولیبدن | کاهش سطح برگ و جمع شدن اطراف برگ به سمت بالا و قاشقی شکل شدن آنها |
| مس | وجود قسمتهای بافت مرده به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری در برگهای پیر |
| روی | ظهور لکه های سفید فرورفته در سطح بالایی برگ و بین رگبرگها که بعدها قهوه ای می شود و جداشدن برگ از بوته |
| ازت | کوچک و باریک ماندن برگها همراه با رنگ سبز روشن |
| فسفر | رنگ سبز تیره در برگها |
| پتاس | ظهور لکه های سفید مایل به زرد یا روشن در لبه و نوک برگها و سوختگی به شکل لکه های قهوه ای |
نگارندگان مقاله تغذیه چغندرقند و توصیه کودی چغندر قند
مسعود احمدی با همکاری (به ترتیب الفبا) : سمر خیامیم، رحیم محمدیان، سید باقر محمودی، حمید نوشاد و ولی الله یوسف آبادی از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند کشور – ابراهيم حسن پور و جمشید نظری از دفتر نباتات صنعتی – ولي الله رضایی از سازمان حفظ نباتات – امیر حسین افشار، داود صیدی، مراد محمدی و زهید ناصری ملکی از پژوهشکده خودکفایی و امنیت غذایی همکاران ترویج (به ترتیب الفبا): کلثوم افرند، على خبیری، علی در جانی، غلامرضا ضیائی، افراسیاب فتحی، کیومرث کاشی همکار سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی : محمد باقر صفاکیش همکاران جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی(به ترتیب الفبا): جواد رضایی، جمشید سلطانی، حسن علی شهبازی و علیرضا قائمی از بخش تحقیقات چغندرقند – حسین توکلی از مرکز آموزش کشاورزیمحمد دانشوری و سعید سبزواری از سازمان جهاد کشاورزی
برگرفته از راهنمای چغندرقند (کاشت، داشت، برداشت) ویژه طرح بسیج همگام با کشاورز
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند کشور
سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی
پژوهشکده خود کفایی و امنیت غذایی
همچنین مطالعه پستهای زیر نیز پیشنهاد میگردد :
میزان و زمان مصرف کود نیتروژن در زراعت چغندرقند
دانلود فایل PDF مقاله تغذیه چغندرقند و توصیه کودی چغندر قند (قسمت اول)
