کپک خاکستری انگور ( Botrytis cinerea )

چکیده

کپک خاکستری خوشه تاک (Botrytis cinerea Pers.) که بیماری پوسیدگی خوشه تاک را باعث می شود، مهم ترین بیماری قبل و پس از برداشت تاک محسوب می شود. مناسب ترین روش کنترل بیمارگر مدیریت تلفیقی است. بر اساس نتایج آخرین تحقیقات انجام شده، دستورالعمل کاربردی جهت مدیریت کنترل این بیمارگر عملیات هرس سبز یعنی حذف شاخه و برگهای اطراف خوشه در اواخر مرحله گل دهی، کاربرد قارچ کش های کاپتان (WP50%) به میزان 300 گرم در صد لیتر آب در اواخر مرحله گل دهی و فلینت (WG50%) به نسبت 20 گرم در صد لیتر آب در مرحله تشکیل غوره در تاکستان توصیه می شود.

مقدمه

بیماری کپک خاکستری خوشه انگور تقریبا در تمامی تاکستانهای مناطق مختلف جهان نیز شیوع داشته و خسارت قابل توجهی به این محصول وارد می کند. درمورد انگور هایی که تازه مصرف می شوند، مانند صاحبی کاهش کیفیت محصول در مزرعه و انبار و یا در حین حمل و نقل بسیارمهم است . این قارچ دارای نژادهای مختلف بوده و دامنه میزبانی وسیعی دارد که به غیر از انگور به محصولات دیگر نیز حمله می نماید . عامل بیماری به صورت سختینه، میسلیوم و یا کنیدی زمستان گذرانی می نماید . در نتیجه به دلایل بالا و نیز توانایی بالای آن در تشکیل نژاد های جدید مبارزه با این بیمارگر بسیار دشوار است. اولین علائم بیماری کپک خاکستری انگور معمولا پس از بارندگی های بهاره به صورت خشکیدگی سر شاخه ها دیده می شود. روی برگ های آلوده لکه های قهوه ای متمایل به قرمز ظاهر می شود. عامل بیماری اندام گل آذین را نیز موردحمله قرار داده و سبب خشکیدگی شکوفه ها می شود. آلودگی در خوشه ها از وسط در محل هایی که حبه ها به هم فشردگی زیادی دارند، شروع شده وعفونت به قسمت های پایین تر گسترش یافته و کل خوشه را آلوده می نماید پس از تشکیل بار قارچی بر روی حبه های آلوده تولید توده متراکم از میسلیوم و اسپورهای قارچ عامل بیماری به رنگ خاکستری بر روی سطح خوشه آلوده تشکیل می شودکه به نام کپک خاکستری انگور و یا پوسیدگی خوشه (bunch rot) خوانده می شود . این قارچ با ترشح آنزیم به بافت سلولی سبب کشته شدن سلول ها شده و در نتیجه مواد مغذی را از سلول های بافت مرده جذب می کند. بافت های انگور پوسیده، برگ ها و قطعات گل آلوده شده و حبه های رسیده، مکان مناسبی برای تولید اسپور قارچ عامل بیماری است. اولین عفونت در اندام گل مشاهده می شود . از سایر عوامل زنده دخیل در پوسیدگی های انگور می توان به  قارچ Greenaria Uvicola مولد پوسیدگی تلخ انگور (grape bitter rot)، قارچ Glomerella cingulata مولد پوسیدگی انگور های رسیده (rip rot) اشاره نمود که معمولاً موقع برداشت محصول دیده میشوند. این پوسیدگی ها معمولا به رنگ قرمز مایل به قهوه ای دیده میشوند. عواملی چون Guignardia bidwellii و Botryosphaeria obtusa  نیز باعث پوسیدگی سیاه رنگ برگ، میوه و ساقه مـــو میشوند. پوسیدگی خوشه  ممکن  است  براثر  Lasiodiplodia theobromae  (Botryosphaeria rhodina)  نیز بوجود آید. لکن در این حالت پوسیدگی ابتدا قرمزرنگ و سپس سفید است ونهایتاً میوه مومیایی میشود . هدف از تهیه دستورالعمل مدیریت تلفیقی کپک خاکستری انگور ارایه روش های موثر و کاربردی بر اساس نتایج اخرین تحقیقات انجام شده می باشد.

دستورالعمل مدیریت تلفیقی کپک خاکستری خوشه تاک

1. به دلیل افزایش حجم شاخه و برگها در فصل رشد هرس سبز در مرحله گل دهی ( یعنی حذف شاخه و برگ های اطراف خوشه ها) توصیه می شود. زیرا سبب بهبود گردش هوا و کاهش رطوبت در محل حضور خوشه ها شده و به تبع آن آلودگی میوه ها کاهش می یابد. از مزایای دبگر هرس سبز پوشش مناسب سطوح داخلی تاک با قارچکش ها است که جهت کنترل بیماری های مهم این محصول صورت می گیرد.
2. از کاربرد بیش از حد کود ازته، به ویژه در بهار و قبل از برداشت اجتناب شود.
3. جمع آوری بقایای آلوده نظیر خوشه، برگ و شاخه های آلوده سال قبل سبب کاهش مایه تلقیح زمستان گذرا نی عامل بیماری در تاکستان خواهد شد.
4. در صورت وجود حشرات مکنده و نیز کرم خوشه خوار انگور در تاکستان لزوم سم پاشی با استفاده از آفت کشهای موثر سبب کاهش عفونت میوه خواهد شد.
5. محل احداث تاکستان بایستی دارای خاک مناسب برای کشت تاک بوده و دارای زهکشی خوب باشد. کشت تاک ها باید به صورتی باشد که تاک ها در معرض نور مستقیم خورشید باشند.
6. در هنگام کاشت نهال، فاصله مناسب بین تاک ها در تاکستان رعایت شود.
7. درختچه های تاک در تاکستان را بایستی به قدر نیاز آبیاری کرد. برای این منظور استفاده از آبیاری قطره ای برای آبیاری تاکستان بسیار مناسب می باشد.
8. در تاکستان های استان آذربایجان غربی بهترین قارچکش ها و مناسب ترین زمان برای کنترل شیمیایی با این بیماری اوایل تا اواسط مرحله گلدهی است که در مرحله اول قارچ کش حفاظتی کاپتان (WP50%) به میزان 300 گرم در صد لیتر آب و در مرحله دوم به هنگام تشکیل غوره با قارچکش سیستمیک (فلینت WG50% ) به میزان 20 گرم در صد لیتر آب در کنترل عامل بیماری بسیار موثر بوده است .

نگارنده : حسین ایرانی

همچنین مطالعه پستهای زیر نیز پیشنهاد میگردد

سفیدک پودری انگور

سفیدک دروغی انگور

سرمازدگی در انگور

ناهنجاریهای تغذیه ای در انگور