پرورش بوقلمون
تاریخچه پرورش بوقلمون
بوقلمون بزرگترین و سنگینترین پرنده خانگی است . برخی مبدا اصلی این پرنده را آمریکای شمالی و مرکزی ذکر می کنند و برخی دیگر ساکنین مکزیکو یعنی سرخپوستان آزتک و مایا را مسئول اهلی شدن آن می دانند درسال ۱۵۸۱ پس از کشف مکزیک بوقلمون به آن کشور وارد شد و سپس در سال ۱۵۲۴ بوقلمون اهلی به انگلستان برده شد و در قرن ۱۶ و ۱۷ مصرف گوشت بوقلمون در انگلستان رواج زیادی گرفت . اولین شخصی که به طور مکتوب در شال ۱۴۹۹ به بوقلمون اشاره کرده و در مورد آن بحث نموده است پدروالونسونینو می باشد . ضمنا او را اولین فردی می دانند که در سال ۱۵۰۰ میلادی بوقلمون را به اروپا برد .
دلیل اساسی افزایش تولید و مصرف گوشت بوقلمون در ار.پا و آمریکا چنین توجیه می گردد . گوشت بوقلمون از لحاظ چربی و کالری فقیرو ازنقطه نظرکارکردی درتغذیه بسیاربا اهمیت و ارزش غذایی آن شبیه گوشت گوساله های بسیار جوان بدون چربی است . امکان عرضه گوشت بوقلمون به اشکال متنوع وجود داشته و می توای آنها را به حالت لاشه کامل یا قطعات ران و سینه و یا به صورت کالباس و سوسیس و غیره وارد بازار مصرف نمود . نگهداری بوقلمونها تنها به چهار دیواری سالنها محدود نشده بلکه این امکان حتی در مزرعه و فضای باز برای آنها بیشتر ممکن است .
تاریخچه نگهداری در ایران :
این پرنده درزمان شاه عباس صفوی توسط تعدادی از تجار ارمنی که به ایتالیا رفته بودندبه ایران وارد شد و از آن به بعد ارامنه مامور تکثیر و پرورش آن گردیدند .
به نظر می آید که چون جنس نر این پرنده می تواند همانند دیبای رومی رنگ چهره و فرم پرهای خود را هر لحظه به گونه ای درآورد و ضمن ترسو و کودن بودن بسیار لذا بهترین نام برای او می توانسته همین بوقلمون باشد . نگهداری سنتی بوقلمون در نواحی خراسان گیلان و مارندران آذربایجان غربی، شرقی مرکزی ، فارس ، اصفهان و کرمان متداول است .
طبقه بندی بوقلمون از نظر جانور شناسی :
بوقلمونهادرطبقه بندی جانوری جز راسته گالی فرمیس زیر راسته گالی تیره فازیانیده تحت تیره مله اگریدین و جنس مله اگریس گالوپا می باشد .در تحت تیره مله اگریدین دو نوع بوقلمون بنامهای اگریو خازیس و اوسلاتاو مله اگریس گالوپا شناسایی شده است .
مختصری از فیزیولوژی بوقلمون :
تعداد کروموزومهای آن ۸۲ عدد می باشد . تعداد ضربان قلب ۲۰۰ تا ۲۵۰ در دقیقه است ، دستگاه گوارش بوقلمون شبیه به ماکیان بوده فقط در انداره متفاوت است ، دستگاه تولید مثل بوقلمون شباهت زیادی با ماکیان داشته و با غاز و اردک در عدم وجود قضیب اختلاف دارد . اسپرم ها ۵تا۷ روز در مجرای تناسلی جنس ماده زنده باقی می ماند ، شروع تخمگذاری دربوقلمونها ۲۳۰ تا۲۴۰ روزگی است ، از طرز گرفتن شاهپرها در بال می توان به نر و ماده بودن بوقلمونها پی برد ، قطع بال در بوقلمون از ۱ تا۱۰ روزگی انجام می گیرد ، نوک چینی جهت جلوگیری از کانیبالیزم در ۲تا ۵ هفتگی انجام می گیرد .
تیپ ظاهری :
سر :
سر لخت یا بدون پر با رنگی متمایل به آبی حاوی گره های متراکم گوشتی قرمز است .
چشمها :
در بوقلمونها عنبیه قرمز مایل به قهوهای و مردمک سیاه زنگ است چشمها دادای سه پلک داخلی و خارجی هستند
منقار :
سخت و شاخی بوده و دو منفذ تنفسی پرنده به صورت افقی در انتها و بالای آن قرار دارند .
گردن :
نسبتا طویل و کمی به پشت خمیده است در زیر منقار یک پرده گوشتی شبیه غبغب وجود داردکه تا نیمه گردن ادامه دارد .
سینه :
ابعاد سینه در انواع بوقلمونها متفاوت است در ناحیه سینه جنس نر در سن ۸تا۹ ماهگی موهای زبر سیاه رنگی روییده است .
پشت :
طویل و از امتداد شانه ها به طرف دم کمی محدب می باشد .
دم :
دم طویل کمی افتاده و جمع شده به نظر می آید .
ساق پا :
ساق پا بلند قوی بدون پر است رنگ آن از قرمز تا ارغوانی سیاه کم رنگ خاکستری نقره ای یا سفید کرمی می باشد.
۲ نژاد مهم بوقلمون
بوقلمون برنز
بوقلمون برنز از نژاد بوقلمون های اهلی است . اگرچه رشد به مراتب بیشتری دارد ولی از نظر ظاهر بسیار شبیه بوقلمون وحشی آمریکای شمالی است . با وجود اینکه نژاد این دسته از ماکیان در سالهای اخیر رو به نقضان گذاشته است ولی باز می توان از آنها به عنوان موجودات خوب و مولد خانگی یاد کرد.گزارشات حاکی از این است که بوقلمون های برنز در مقایسه با سایر گونه های بوقلمون اندکی آرام تر هستند و این باعث می شود که به راحتی بتوان آنها را در کنار خود نگهداری نمود.پرورش دهندگان این حیوان می گویند زمانی که شما وارد محل زندگی بوقلمونهای برنز بشوید آنها به راحتی برای دریافت غذا به شما نزدیک می شوند .مثل بیشتر بوقلمونها ، بوقلمونهای برنز نسبت به سرما و تغییرات آن بسیار حساس می باشند و بایستی در قبال چنین شرایطی محفوظ نگه داشته شوند .اغلب خانواده های بوقلمون برنز به عنوان حیوانات خانگی به فروش می رسند.در مرحله بلوغ بوقلمونهای برنز معمولاُ وزنی بین ۲۵ تا ۴۰ پوند دارند ، این در حالی است که وزن بوقلمونهای ماده بین ۱۴ الی ۲۶ پوند متغییر است .پرهای آنها رنگ سیاه مات دارد و لکه های قهوه ای متمایل به سبز بر روی آنها در زیر نور خورشید مثل رنگهای متالیکی می درخشد .کفل این نوع بوقلمون رنگ برنز خاصی دارد در حالی که پرهای ناحیه جلوی بدن او بیشتر قرمز و سبز رنگ است . لبه دم بوقلمون برنز ،دور تا دور نوار سفید رنگی دارد . در حال حاضر دو نوع از بوقلمونهای برنز وحشی و سینه پهن بیشتر با مقاصد تجاری تولید میشوند و دلیل آن این است که سینه آنها گوشت نسبتاً زیادی دارد .بوقلمونهای برنز به آمریکای شمالی تعلق دارند .از حدود ۵۰۰ سال قبل قوم آز تک آنها را به عنوان حیوان خانگی مورد استفاده قرار می دادند.اگرچه هر دو نوع بوقلمونهای برنز در آمریکا کمیاب شده اند ولیکن بوقلمون سینه پهن بیشتر مورد استفاده عموم قرار دارد . این نکته را نیز باید افزود که پرورش سینه پهن ها بسیار مشکل تر از نوع وحشی آنها می باشد و دلیل آن این است که آنها به دلیل سینه پهنشان نمی توانند جفت گیری کنند و تکثیر آنها به صورت تلقیح مصنوعی صورت می گیرد . تا سال ۱۹۶۰ بوقلمونهای برنز عمده ترین بوقلمونهای بودند که در ایالات متحده پرورش داده می شدند.بوقلمونهای برنز نر را می توان با زایده گوشت زیر گردنشان از بوقلمونهای ماده تشخیص داد .برخلاف نوع وحشی بوقلمونهای برنز که به طور طبیعی جفت گیری می کنند بوقلمونهای سینه پهن به دلیل سینه پهن خود ، نمی توانند به طور طبیعی جفت گیری کنند . تلقیح مصنوعی روشی است که در این مورد به کار گرفته می شود.
بوقلمون سفید:
امروزه اختلالاتی در مورد نژاد بوقلمون ((وایت هلند)) به وجود آمده است . اگرچه اغلب بوقلمونهای سفید را به نام ((وایت هلند)) می شناسند ولی همه آنها استانداردهای نژاد مزبور را دارا نمی باشند .نژاد بوقلمونهای واقعی ((وایت هلند)) روز به روز کمیاب تر می شود . بنابراین اقدامات حماینی جهت حفاظت آنها باید صورت گیرد .بوقلمونهای ((وایت هلند)) دیگر به طور گروهی پرورش داده نمی شوند .پرورش دهندگان نژاد اصیل بسیار کم هستند و آنها بر این نکته اتفاق نظر دارند که بوقلمونهای مذکور با استاندارهایی مورد ارزیابی قرار می گیرند که به مرور زمان از استانداردهای نژاد اصیل فاصله گرفته است . این نوع بوقلمونها تنها توسط علاقه مندان پرورش داده می شوند و پرورش آنها بسیار محدود می باشد .
در حال حاضر نوعی از بوقلمون ((وایت هلند)) به طور تجاری پرورش داده می شوند .اگرچه امروزه بیشتر گونه های بوقلمون سفید هلندی که به منظور مقاوم بودن با نژادهای دیگر آمیخته شده است دارای چشمهای قهوه ای رنگ می باشند ولیکن نژاد اصیل این دسته از بوقلمونها دارای چشمان آبی بوده است.برخی از انواع نر این بوقلمونها هنوز هم دارای غبغب سیاه هستند.رنگ گردن و زیر گردن بوقلمونها مثل ساق پا و انگشتان پای آنها ، سفید متمایل به صورتی می باشد.منقار آنها هم رنگ صورتی دارد و هم می تواند رنگ استخوانی داشته باشد .در روی سر بوقلمونهای مزبور نشانه ای از رنگ سرخ آبی وجود دارد.بقیه اندام بوقلمون وایت هلند را پرهای شاداب سفید رنگ پوشانده است . امروزه ، گونه های از بوقلمونهای سفید هلندی که با بوقلمونهای ((لارج وایت)) آمیخته شده است دارای سینه ای پهن و پاهای کوتاه تر در مقایسه با گونه های اصیل می باشند.بوقلمونهای نر اصیل معمولا حدود ۳۳ پوند و نوع ماده حدود ۱۸ پوند وزن دارند.اگر چه نمی توان به طور قطعی اظهار نظر نمود ولی باور بر این است که بوقلمونهای ((وایت هلند)) در کشور هلند پرورش یافته و نژاد آنها گسترش یافته است .ذر این میان بوقلمونهای وحشی نیز از آمریکا به اروپا صادر شده اند ولی هلند و اتریش به گونه های سفید که یکی از آنها همین نوع است علاقه مند بوده اند. اولین بار ، بوقلمون در اوائل قرن ۱۸ وارد ایالات متحده و بریتانیا گردید و تا سال ۱۸۴۷ نژاد استاندارد این حیوان محفوط بوده است .امروزه گونه های وایت هلند که به طور تجاری هم پرورس داده می شوند از مشهورترین گونه هایی هستند که در تعطیلات زمستانی در ایالات متحده به فروش می رسند ولیکن بیشتر آنها اصیل نیستند و یا به عبارت دیگر گونه های اصیل بوقلمون مذکور نسبتاً کمیاب است .مراقبت از بوقلمونهای وایت هلند شبیه سایر بوقلمونها می باشد . و به خاطر جثه بزرگشان برای این حیوانات باید به حد کافی فضای لازم برای حرکت وجود داشته باشد.بوقلمونهای اصیل ((وایت هلند)) را به سختی می توان پیدا کرد و نژاد آنها به ندرت پرورش داده می شود . برخلاف گونه های تجاری این نوع واقعی آن برای پرورش و تکثیر نیاز به تلقیح مصنوعی وجود ندارد.
مدیریت جایگاه و محیط پرورش
تدارک محیطی که از نظر میزان رشد ٬ یکنواختی و بازده لاشه به عملکرد مطلوب برسد هدف اصلی در این قسمت است .برای رسیدن به این هدف باید سالن ایزوله و دارای امکاناتی جهت تأمین دما و تهویه باشد . در پرورش بوقلمون گوشتی می توان سالنها را بصورت کراس یا تونلی ساخت .باید اقلیم منطقه را در این مورد در نظر داشت و در تهیه جایگاه باید به نکات زیر توجه کرد :
جهت سالن میزان عایق بندی سالن از نظر حرارتی و هوا در منطق گرم باید از سیستم کولینگ استفاده کرد. از وسایل گرمازا (هیتر) برای تامین دما استفاده می شود . در صورت استفاده از مه پاش در سالن باید به ذرات آب ٬ کیفیت آب از نظر مواد معدنی و آلودگی میکربی توجه شود پرورش گله های کوچک باید در ماه ها ی گرم سال آغاز شود تا نیاز به مسائل پر خرج برای گرم کردن به حداقل برسد. آشیانه جوجه ها باید چنان بنا شود که به سهولت و بدون هیچگونه ناراحتی بتوان آنرا تهویه نمود. اگر یک ساختمان خوب و کوچک قابل حصول نباشد می توان در یک سالن بزرگ یک آشیانه کوچک ساخت. کف آشیانه باید به گونه ای ساخته شود که به سهولت قابل تمیز کردن باشد.محل پرورش بوقلمونهای جوان (poults) باید به قدر کافی گرم و فاقد رطوبت اضافی باشد. همچنین، یک آشیانه با امکانات تهویه خوب و به خوبی عایق بندی شده در مناطق با شرایط اقلیمی سرد از اهمیت خاص برخوردار است. پنجره آشیانه جوجه ها باید چنان باشد که وقتی باز می شود به طرف پائین سر بخورد و یا چنان از پائین لولا شود که هنگام باز شدن هوای تازه و احتمالا سرد مستقیما روی بدن جوجه ها نوزد بلکه پس از برخورد به سقف وارد آشیانه شود که این امر بهترین نوع تهویه را ممکن می سازد. پنجره ها باید در جلو و عقب آشیانه مستقر شوند. برای هر m2 آشیانه یک دهم m2 پنجره منظور می شود. بعضی پرورش دهندگان محوطه پرورش را با پرچینی محصور می کنند و از آشیانه بعنوان سر پناه استفاده می کنند. همچنین می توان از سایبان ها نیز استفاده نمود، هنوز هم تعدادی از پرورش دهندگان از سایبان استفاده می کنند که اغلب به آشیانه یا سرپناه متصل اند. کف سایبان ها از نرده های تخته ای یا سیم ساخته می شود و با فاصله کمی از زمین مستقر می گردند تا مدفوع زیر آن و بر روی زمین بریزد که این امر تمیز کردن آن را آسان می کند. البته توجه داشته باشید که بوقلمونهای نژاد درشت را در سایبان هائی با کف نرده ای و سیمی نباید نگهداری کرد زیرا دچار طاول و پینه و همچنین اختلالات کف و ساق پا می شوند که این عوارض در بوقلمونهای نژاد سبک بروز نمی کند.
در واحدهای بزرگ از روش پنجره بسته (windowless) استفاده می کنند که این گونه آشیانه ها باید کاملا عایق بندی شوند. باید در هر دقیقه حدود ۰٫۰۳ متر مکعب هوا با فشار حدود ۰٫۵ سانتی متر بر هر کیلو وزن بوقلمونهای بالغی که در معرض تهویه هستند وارد شود
مدیریت پرورش
هدف از پرورش امکان دستیابی هر گله به وزن مطلوب و مورد نظر با حفظ ویژگیهای کیفی آن است . جهت رسیدن به این هدف توجه به نکات زیر ضروری است :
• پرورش جداگانه جنسهای مختلف به یکنواختی گله کمک می نماید ٬رعایت تراکم گله نیز به یکنواختی آن کمک میکند . بطور مکرر هر هفته باید وزن کشی بطور تصادفی در سالن انجام گیرد و وزن جوجه را با وزن مطلوب مورد نظر مقایسه گردد . وزن مطلوب جوجه در نژادهای مختلف متفاوت بوده و برای این منظور باید وزن توصیه شده توسط کارخانه تولید کننده جوجه را در نظر گرفت .
تراکم گله :
تراکم تٲثیر زیادی بر عملکرد گله دارد . در صورتی که تراکم بالا رود رشد یکنواخت گله آسیب می بیند و دسترسی پرنده به آب و دان کمتر می شود . تراکم بیش از حد همچنین رشد ٬ ماندگاری ٬ کیفیت بستر را مختل می نماید و آسیب های فیزیکی ایجاد می کند و باعث افت کیفیت لاشه در اثر تاول سینه ٬ سوختگی مفصل خرگوشی می شود و زمینه ساز اپیدمی سریع بیماریهای میکربی و ویروسی در گله می شود . میانگین فضای مورد نیاز برای هر پرنده را در طول مدت گرمای هوا افزایش دهید و در کنار آن از تهویه مناسب و روش خنک کردن تبخیری استفاده نمائید. کاهش تعداد پرندگان موجب کاهش گرمای تولید شده می گردد ، در نتیجه می توانید هواکشهای اضافی را نیز بردارید . همچنین افزایش فضای کف محل پرورش باعث آسان شدن دسترسی به آبخوری ها خواهد شد . مطالعات نشان می دهد که افزایش تعداد پرنده ها در یک محل ، با نقشه مناسب ، روش خنک سازی موثر و همچنین استفاده از تونل تهویه در ماه های گرم سال با سود اقتصادی همراه خواهد بود.
برای بوقلمونهای جوان (نر و ماده) در حال رشد به ازا هر بوقلمون ۰٫۴ متر مربع فضا در نظر می گیرند. البته اگر تمام گله بوقلمون نر باشد برای هر بوقلمون ۰٫۵ متر مربع و چنانچه ماده باشد به ازا هر بوقلمون ۰٫۳ متر مربع فضا لازم است. برای بوقلمون های سبک و آنها که در سیستم بسته پرورش داده می شوند مساحت آشیانه باید کمتر از ارقام فوق باشد.
دستگاه مادر مصنوعی
چند نوع دستگاه مادر مصنوعی وجود دارد. مادرهای گازی و الکتریکی که بهترین نوع جهت پرورش در گله های کوچک هستند. دستگاه های مادری که برای ۲۵۰ جوجه مرغ کافی است برای ۱۲۵ جوجه بوقلمون کفایت می کند. باید ۲۴ ساعت قبل از ورود جوجه ها دستگاه های مادر را به کار انداخت تا آشیانه گرمای لازم را کسب کند. اگر از دستگاه های مادر گرد استفاده شود درجه حرارت برای طیور سفید ۴۰ درجه سانتی گراد و برای طیور زرد و قهوه ای ۳۵ درجه سانتی گراد در نظر گرفته می شود. این درجه حرارت از داخل در فاصله ۱۸ سانتی متر لبه خارجی دستگاه مادر و در ۵ سانتی متری بستر یا در حد ارتفاع پشت جوجه بوقلمون در نظر گرفته شود. باید هر هفته حدود ۳-۲ درجه حرارت را پائین آورد تا به میزان مناسب ۲۰ درجه سانتی گراد برسد. اگر منطقه پرورش جوجه گرم باشد می توان در طول روز دستگاه ها را خاموش کرد. پس از هفته ششم هیچ گونه منبع حرارتی نه برای شب و به برای روز لازم نیست دستگاه های گرما ساز باید به فاصه ۴۵ سانتی متری از سطح بستر آویزان گردند. حرارت دستگاه های مادر در ابتدا حدود ۳۵ درجه سانتی گراد است که در ادامه دوره پرورش و به تدریج هفته ای ۳٫۵ – ۳ کاهش پیدا می کند که این امر تا ۶ هفتگی ادامه دارد. در حین پائین آوردن درجه حرارت باید رفتار جوجه را مدنظر قرار داد. درجه حرارت خارج از منبع حرارتی، یعنی محیط اطراف و بیرون از دستگاه مادر باید حدود ۲۱ درجه سانتی گراد باشد تا جوجه ها احساس راحتی کنند. تهویه باید به نحو احسن انجام گیرد. میزان رطوبت برای جوجه های بوقلمون در داخل سالن ۶۵% است. دستگاه های مادر باید دارای حفاظ باشند تا جوجه ها از اطراف منبع حرارتی دور نشوند. حفاظی به ارتفاع ۴۵ سانتی متر برای هر دستگاه توصیه می شود. در شرایط آب و هوائی گرم حفاظی به اندازه ۳۰ سانتی متر کافی خواهد بود. حفاظ مادر باید در فاصله ۶۵-۶۰ سانتی متری لبه دستگاه مادر مستقر شود و به تدریج این فاصله به ۱۲۰ ۹۰ سانتی متر برسد و پس از گذشت ۱۰-۷ روز می توان حفاظ را برداشت. اگر جوجه ها درفصل سرما ریخته شوند و آشیانه بقدر قابل ملاحظه ای وسیع باشد می توان بوسیله پاراوان قسمتی از آشیانه را جدا کرد و به تدریج که جوجه ها بزرگ می شوند فاصله پاراوان را بیشتر کرد .
نور رسانی
در دو هفته اول زندگی نور باید به قدر کافی در اختیار جوجه ها باشد تا بتوانند آب و غذا را ببینند. لامپهای ۲۰۰ واتی با فواصلی در حدود ۳ متر مستقر شوند. یک چراغ ۱۵-۵٫۷ واتی باید در داخل و زیر هر دستگاه مادر قرار داده شود. پس از دو هفته اول می توان نور را کاهش داده تا در این سن از بروز استرس، روی هم ریختن جوجه ها و اضطراب جلوگیری شود .
مدیریت بستر :
بسیاری از پرورش دهندگان دریافته اند که بستر مرطوب منجر به تولید آمونیاک و متعاقب آن مشکلات تنفسی یا مشکلات مربوط به پاها می گردد به هر حال این تولید کنندگان نمی توانند دریابند که هر گرم از بستر طیور به طور معمول دارای ا میلیارد میکروارگانیزم زنده می باشد . این میکروارگانیزم ها علاوه بر منبع اولیه که همانا خود مجرای معدی – روده ای پرنده می باشد ، از چند منبع حاصل شده اند . مدیریت بستر یعنی کم کردن تکثیر میکروارگانیزم ها برای محافظت از پاها ، کنترل بیماریها و فراهم کردن شرایط محیطی مطلوب در سالن . فهم چگونگی وقوع بستر مرطوب می تواند در جلوگیری یا کاستن از موارد وقوع این مشکل کمک نماید .
برخی از علل شایع بستر مرطوب عبارتند از :
عمق کم بستر :مطمئن شوید که عمق بستر از ابتدای دوره پرورش مناسب انتخاب می شود. نرخ تهویه نامناسب : این پدیده اجازه می دهد تا سطح رطوبت سالن بالا آید که احتمال وقوع بستر مرطوب را افزایش می دهد .
دمای نامناسب : دماهای خنک مترادف با سطوح بالای رطوبت است که منجر به بستر مرطوب می گردد . تشخیص اینکه در یک زمان خاص حرارت مکمل برای سالن لازم است ( مخصوصا زمانیکه پرندگان جوان هستند ) برای حفظ خشکی بستر مهم است . افزایش دمای سالن به ازای هر ۲۰ درجه فارنهایت (حدود ۱۱ درجه سلسیوس) قابلیت حفظ رطوبت توسط هوا را دو برابر می نماید . اگر چه سوخت گران است ، اما افزودن گرمای الحاقی نه تنها پرندگان را گرم می نماید بلکه ظرفیت هوا را برای حمل رطوبت بالا می برد . برای بوقلمونهای زیر ۱۰ هفته سن اگر هیچ حرارت مکملی تدارک دیده نشود علاوه بر عدم تامین منطقه آسایش حرارتی برای آنها ، ظرفیت حمل رطوبت توسط هوا ناکافی خواهد بود . در مقایسه برای بوقلمونهای با سن ۱۳ هفته یا بالاتر حرارت تولید شده توسط خود پرندگان برای دفع رطوبت از محیط کفایت خواهد کرد . بنابراین دما و نرخ تهویه مناسب در حفظ کیفیت هوا ی سالن بوقلمونها نه فقط در زمانیکه کسی در سالن در حال کارکردن یا بازدید است بلکه در تمامی زمانها نقش مهمی دارد . در انتخاب مواد بستر باید به قابلیت جذب رطوبت ٬ قابلیت تجزیه در محیط ٬ نرم و مناسب بودن ٬ تمیزی و عاری بودن از فساد و فاقد گرد و غبار بودن ٬ امکان تهیه مناسب از منبع مطمئن بهداشتی توجه گردد . آلودگی مواد بستر به قارچ عملکرد پرنده را دچار مشکل می کند . بستر مرطوب باعث بروز بیماریهای انگلی و افت کیفیت لاشه می شود .
آبخوری:
یکی از دلایل مرگ و میر جوجه ها در هفته اول پرورش از دست دادن آب بدن است و بدین خاطر دسترسی آسان جوجه به آب سالم و مناسب بسیار با اهمیت است .در تٲمین آب باید به نکات زیر توجه شود :
امکان دسترسی به آب در طول ۲۴ ساعت وجود داشته باشد .به ازای هر ۴۰ جوجه یک آبخوری در نظر گرفته شود و تعداد آبخوری باید کافی و قابل دسترسی باشد .آبخوری را هر روز شسته و روزانه ارتفاع آبخوری تنظیم شود . برای ۴ روز اول پرورش آبخوری اضافی فراهم شود کیفیت آب از نظر مواد معدنی و آلودگی بسیار قابل اهمیت است و درجه حرارت مناسب آب هنگام مصرف ۱۲-۱۰ درجه سانتیگراد است .
دانخوری :
در اولین روزها می توان غذای جوجه ها را در ظرف های ساده قرار داد ولی چون اشکالاتی در درک دارند و حیوانات کودنی به حساب می آیند بهتر است در کنار هر آبخوری و یا دانخوری، وسیله و مواد بی ضرر و براق قرار داد تا توجه جوجه ها را به خود جلب کند. ریختن مقدار جزئی آرد یا ریزه های سنگ خارا روی دان روزی دوبار برای سه روز اول زندگی، بوقلمون ها را تشویق به خوردن می نماید. نباید دانخوری ها را مملو از دان کرد زیرا دان روی بستر می ریزد و جوجه به هوای دان روی بستر خود آنرا می خورند مگر اینکه روی بستر را با کاغذ بپوشانند. برای جوجه های هفت روزه تا سه هفتگی دانخوری کوچک به اندازه حدود ۷-۵ سانتی متر برای هر جوجه مناسب است. از سن ۳ هفتگی به بالا تا سن عرضه به بازار از دانخوری های با سایز بزرگ استفاده می شود به طوریکه عمق دانخوری ۱۰ سانتی متر و طول دانخوری ۸-۷ سانتی متر برای هر قطعه بوقلمون مناسب است. اگر دانخوری عریض باشد و بتوان از دو طرف آن استفاده کرد بدین ترتیب یک متر از این دانخوری را دو متر محسوب می کنیم.
به ازای ۳۵ جوجه بوقلمون یک دانخوری سطلی در نظر گرفته شده است .
نکات زیر در استفاده از دانخوری قابل اهمیت است :
• ارتفاع دانخوری روزانه تنظیم شود بطوریکه پشت پرنده با کف دانخوری همسطح باشد
• در چهار روز اول دوره پرورش از سینی ٬کارتن و روزنامه جهت تغذیه جوجه استفاده شود.
• تعداد دانخوریها در سالن باید کافی باشد و بطور یکنواخت در سالن پخش گردد . تنظیم نامناسب دانخوری باعث افزایش ضایعات دان میشود .
• فضای ناکافی دانخوری موجب کاهش رشد و عدم یکنواختی گله و همچنین آسیبهای فیزیکی میشود .
مدیریت جوجه :
ایجاد یک گله از یک روزگی ٬ تحریک و تکامل هر چه زودتر رفتار خوردن و آشامیدن و امکان رسیدن به اوزان هدف و یکنواختی گله از اهداف مدیریت جوجه است .
برای رسیدن به این مهم به نکات زیر توجه گردد :
• در تامین جوجه باید طوری برنامه ریزی شود که اختلاف وضعیت ایمنی و فیزیولوژیک بین جوجه ها به حداقل برسد و حتی الامکان از یک واحد و از یک گله جوجه تهیه شود(یکسان وهمسن)
• باید از وضعیت بهداشتی گله مادر و جوجه آگاهی کافی داشت و واحد جوجه کشی باید کارت بهداشتی جوجه صادر نماید .
• در حمل و نقل جوجه و وسیله حمل کننده باید دمای حدود۲۴-۲۰ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۷۵%را رعایت نماید .
تنظیم حرارت و رطوبت و تهویه :
دمای سالن را باید بمرور کاهش داد و در پایان هفته اول به ۳۱ درجه سانتیگراد رساند و سپس هر هفته ۲ درجه آنرا کم نمود .
از رفتار جوجه برای تعیین مناسب بودن دما استفاده میشود . دما و رطوبت بطور مکرر باید بررسی گردد . در سه روز اول دوره پرورش رطوبت بالای ۷۰ درصد و بقیه دوره ۵۰ درصد در نظر گرفته شود . کاهش دما و رطوبت سالن میتواند باعث ضعف در عملکرد و کاهش یکنواختی گله شود . همزمان با تنظیم دمای سالن ٬ رطوبت آن نیز با استفاده از مه پاش سالن باید کنترل گردد و نیز با استفاده از هواکش های هوای سالن را از وجود گرد و خاک و گازهای سمی پاک نمود .
نور دهی :
میزان نور مورد نیاز دو روز اول ۱۰۰ لوکس است و سپس آن را باید ۵۰ لوکس رساند . توصیه شده است که در پرورش بوقلمون گوشتی طبق جدول شماره (۴)از برنامه خاموشی استفاده گردد .
در استفاده از جدول بالا بهتر است میزان خاموشی توصیه شده در چند مرحله اجرا گردد. شدت نور باید در سالن یکنواخت باشد و کاهش زود هنگام طول روشنایی در هفته اول فعالیت تغذیه ای و وزن را کم خواهد کرد .
آماده سازی سالن جهت ورود جوجه
جهت ورود جوجه باید سالن را بعد از شستشو با آب و با استفاده از فرمالین ضد عفونی نموده و سپس ۱٫۳ سطح سالن با استفاده از پلاستیک یا برزنت جدا گردد . پوشال جهت بستر و یا روزنامه در سطح سالن پهن گردد و سپس آبخوریهای دستی و سینی های دانخوری را به میزان مورد نیاز در سطح مورد نظر پخش نمود . با استفاده از فرمالین و پرمنگنات باید سالن گاز داده شود و بعد از ۲۴ ساعت هوای سالن توسط هواکش تخلیه شود به نحوی که سالن از گاز تخلیه گردد . حرارت سالن را حدود ۲۵ درجه سانتیگراد تنظیم گردد و از قرار گرفتن آبخوری و یا دانخوری در نزدیک منبع حرارتی جلوگیری شود . در ۱۲ ساعت اولیه ورود جوجه بهتر است از آرد ذرت جهت تغذیه جوجه ها استفاده گردد و سعی شود جوجه ها حرکت داده شوند . همچنین جهت پخش بهتر دان از ته کارتن نیز استفاده میشود . لازم به ذکر است برای جلوگیری از آبریزی باید پوشال بطور یکنواخت در سالن پخش گردد تا ایجاد ناهمواری مخصوصا در زیر آبخوریها ننماید . از تجمع جوجه ها در یک محل باید جلوگیری شود . بهترین روش تنظیم حرارت و جلوگیری از ایجاد کوران است بدین صورت پخش جوجه ها یکنواخت میگردد . برای جلوگیری از بروز بیماری و ایجاد گله یکنواخت باید از روش پرورش تک سنی استفاده شود .
تخلیه جوجه باید بطور یکنواخت در سطح سالن پخش گردد و امکان دسترسی جوجه به آب و دان باید کنترل شود . حرارت سالن بعد از تخلیه جوجه باید حدود ۳۵ الی ۳۶ درجه سانتی گراد تنظیم گردد .
نوک چینی
نوک بوقلمونهای جوان بین ۵-۲ هفتگی چیده می شود. چنانچه دیرتر از این سنین اقدام به نوک چینی نمائیم، گرفتن و مهار حیوان به دلیل سنگینی جثه دشوار خواهد بود و ممکن است بوقلمون دچار پر ریزی گردد. پیش از اینکه بوقلمونها دچار کانی بالیسم و پر کنی شوند بهتر است عمل نوک چینی انجام گیرد. نوک چینی نباید در یک روزگی و در جوجه کشی انجام شود. زیرا ممکن است این عمل باعث بروز استرس و بی میلی جوجه ها به غذا و آب و در نتیجه نزاری و بی آب شدن بدن حیوان (دهیدراسیون) گردد. باید دقت شود سوراخهای بینی چیده نشود. همچنین دقت کنید که پس از این عمل غذا در دانخوری در سطحی باشد که جوجه های نوک چیده شده به راحتی بتوانند آنرا بخورند.
قطع تاج و ریش
تاج و ریش از اعضائی هستند که اغلب در نزاع های بین پرندگان به خصوص بوقلمون ها از هر عضو دیگری آسیب پذیرتر می باشد. تاج و ریش را میتوان در جوجه بوقلمونهای یک روزه به سادگی با قرار دادن بین انگشت سبابه و شست با ناخن شست قطع نمود. حتی تا سن سه هفتگی نیز می توان آنرا با ناخن گیر و قیچی به راحتی قطع نمود.
قطع ناخن
قطع ناخن معمولا برای جلوگیری از ایجاد خراش روی پوست بدن و پهلوی بوقلمون انجام میشود. این عمل بیشتر در محیط هائی که تعداد در سطح بوقلمون زیاد و بیش از حد متراکم است انجام می شود ولی حتی در پرورش در چراگاه نیز بسیار مفید است. برای این منظور بایستی ناخن ها به کلی قطع شوند. قطع ناخن باید در روز اول زندگی در موسسه جوجه کشی انجام گیرد.
قطع پر
چنانچه بوقلمون در چراگاه پرورش داده شود با قطع پرهای پرها به سهولت می توان جلوی پرواز این پرنده را گرفت. قطع پر از قسمت انتهائی یک بال با یک نوک چین از اقداماتی است که جلوی پرواز را در چراگاه خواهد گرفت. قطع پر با نوک چین برقی در یک روزگی تا ده روزگی می تواند انجام گیرد. عمل قطع پر در حال حاضر کم تر از سابق انجام می شود زیرا در بوقلمونهای گوشتی موجب بدشکلی لاشه می گردد.
تغذیه :
جوجه ها مانند سایر طیور در ۲۴ ساعت اول نیازی به غذا ندارند . مقدار غذایی که جوجه ها در ۴هفته اول مصرف می نمایند۴۵۰ تا ۵۰۰ گرم است که به مرور بر مقدار آن افزوده می شود . میزان رشد در سنین مختلف یکنواخت نیست به طوریکه رشد تا سن ۷تا۸ هفتگی سریع و در ۱۴تا ۱۵ هفتگی به حداکثر می رسد . جنس نر نسبت به ماده ها ضریب مصرف بالاتری را دارد . چربیها و هیدروکربنها منابع اصلی انرزی در آنها محسوب می شود . غذای بوقلمون تا ۸ هفتگی آردی و بعد به صورت پلت می باشد .
برای پرورش بوقلمون دو برنامه غذائی اساسی باید در نظر گرفته شود. یکی غذای تمام نرم یا آردی و دیگری دانه ای یا پلت. نیازهای تغذیه ای بوقلمون بر اساس سن متغیر است. همچنانکه بر سن بوقلمون افزوده می شود، نیازهای پروتئین ، ویتامین و مواد معدنی این پرنده کاهش می یابد و بر نیاز آن به انرژی افزوده می شود. مواد غیر قابل حل مانند سنگ ریزه (گرانیت) باید در سنین ۱۰-۸ هفتگی به غذای بوقلمون اضافه شود. دان بوقلمون باید حتما حاوی یک ماده مقابله کننده با کوکسیدوز باشد و همچنین وجود یک ماده پیشگیری کننده بیماری سیاه سر (black head) نیز در غذای بوقلمون ضروری است. باید همیشه غذا و آب در اختیار پرنده باشد. غذای غیر نرم یعنی با ذرات درشت (pellet) را می توا ن از هفته چهارم زندگی برای جوجه های بوقلمون در نظر گرفت. می توان برای تغذیه بوقلمون از یونجه تازه و ترد، شبدر خوب، علوفه سبز تازه یا جوانه سبز غلات که به خوبی خرد شده و فاقد رشته های بلند باشد، استفاده کرد. همه اینگونه مواد را میتوان روزی یک یا دوبار به بوقلمون های جوان داد. هرگز نباید علوفه پژمرده یا خشکیده و سایر مواد غذائی مشابه را در اختیار پرنده گذاشت. در فرمول غذائی بوقلمون میتوان از کنجاله سویا، ذرت آسیاب شده و مشابه آنها استفاده و دان تهیه کرد. غذای بوقلمون های در حال رشد را از سن هشت هفتگی تا عرضه به بازار باید در اختیار بوقلمون های جوان قرار داد. پروتئین موجود در آرد سویای پوست کنده برای بوقلمون های بالغ بسیار قابل هضم ولی مواد هیدروکربنه موجود در آن زیاد قابل جذب نیست.
میزان غذای بوقلمون
جوجه های بوقلمون تا ۲۴ ساعت و یا حتی بیشتر احتیاج به خوردن و آشامیدن ندارند زیرا از زرده ذخیره بدن استفاده می کنند ولی بعد از این مدت باید غذا و آب کافی در اختیار آنها قرار داد. مقدار غذائی که توسط جوجه بوقلمون های در حال رشد خورد ه می شود در اولین ماه زندگی ۴۶۰-۴۵۰ گرم است. اصولا بوقلمون حیوانی است که مخصوص گوشت پرورش داده می شود لذا از اینرو بیشتر انتخاب در بوقلمون از نظر تبدیل غذائی صورت می گیرد. بدین ترتیب که هر چه بوقلمون در ازا غذای کمتر گوشت بیشتری تولید کند بهتر است. بوقلمون از نظر ضریب تبدیل پرنده خوبی به شمار می رود. زیرا به طور متوسط میزان ضریب تبدیل غذائی در آن در اوائل زندگی حدود ۱ به ۳ است. در برخی مزارع از غذای تمام آردی و در برخی دیگر از غذای آردی – دانه ای استفاده می شود اما در گروهی از مزارع نیز تا ۸ هفتگی غذای تمام آردی و از ۸ هفتگی به بعد غذای دانه ای – آردی در اختیار پرنده قرار می دهند. اگر بوقلمون به طریقه محدود نگهداری شود، اضافه نمودن علف سبز به جیره غذائی جوجه ها سبب بهتر شدن رشد می شود. ۴ هفته پیش از رسیدن بوقلمونها به بازار باید مواد بودار مانند روغن ماهی یا پودر ماهی را حذف کرد تا گوشت بوی نا مطبوع نگیرد. غذای بوقلمونهای تخمگذار شبیه مرغهای تخمگذار است ولی باید توجه داشت که بوقلمونهای تخمی را نباید بیش از حد غذا داد زیرا سبب چربی گرفتن آنها می گردد و تولید تخم را پائین می آورد. جوجه ها را پس از خارج شدن از تخم به مدت ۲۴ ساعت باید در استراحت غذائی قرار داد و سپس به تغذیه آنها در ۲۰-۱۵ روز اول توجه کرد. برای فربه ساختن بوقلمون باید همه روزه خوراک دانه به آنها داد و هرچه هنگام بردن به بازار و کشتن بوقلمون نزدیکتر شود باید بر خوراک دانه آنها افزود. ترکیبات کلی جیره را ذرت، گندم، جو و یولاف تشکیل می دهد. ذرت را نباید تنها به بوقلمونهای پرورشی داد زیرا پرنده را بیش از حد فربه می کند. می توان در زمستان از برگ چغندر و یولاف نیز در ترکیبات جیره استفاده کرد. در اختیار گزاردن ذغال چوب، شن و آهک هم مناسب است.همچنین در موقع جفتگیری باید خوراک قویتری هم مانند آرد ماهی، پودر خون و … در اختیار پرنده قرار داد.
همیشه در هنگام تغذیه نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
• از دادن خوراک بسیار و خوراک نامرغوب و کپک زده دوری کنید.
• علوفه سبز خرد کرده و چراگاه باید در دسترس جوجه بوقلمون قرار گیرد.
• گاهگاهی در آب آشامیدنی پرنده از یک قاشق چایخوری سولفات مس دو سود در یک لیتر آب استفاده کنید .
• آشیانه و خوراک و در صورت وجود چراگاه باید کاملا پاکیزه باشند.
افزایش راندمان تولید مثلی و تولید تخم در بوقلمونها در نتیجه استراتژی به گزینی پرندگان برای افزودن تولید بوقلمونها در دهه اخیر ، نرخ رشد بوقلمونها و اندازه بدن آنها برخلاف راندمان تولید مثلی افزایش یافته است . بوقلمونها کوتاهترین دوره تولید مثلی را دارند و کمترین تعداد تخم را نسبت به هر گونه دیگر پرندگان تولید می کنند .لذا پرورش دهندگان بوقلمونهای تجاری بر روشهای مدیریتی برای طولانی کردن دوره تخم گذاری بوقلمونهای ماده و جلوگیری از بروز رفتار کرچی و خوابیدن روی تخمها تکیه می نمایند . در نتیجه استراتژی بهگزینی پرندگان برای افزودن تولید بوقلمونها در دهه اخیر ، نرخ رشد بوقلمونها و اندازه بدن آنها برخلاف راندمان تولید مثلی افزایش یافته است . بوقلمونها کوتاهترین دوره تولید مثلی را دارند و کمترین تعداد تخم را نسبت به هر گونه دیگر پرندگان تولید می کنند .لذا پرورش دهندگان بوقلمونهای تجاری بر روشهای مدیریتی برای طولانی کردن دوره تخم گذاری بوقلمونهای ماده و جلوگیری از بروز رفتار کرچی و خوابیدن روی تخمها تکیه می نمایند . پرورش دهندگان در این عمل برای شناخت و مدیریت بوقلمونهای کرچ در شرایط تجاری که شامل گله های ۲۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ قطعه ای می باشد ، با مشکلات متعدد و زیاد شونده روبرو می شوند . روشهای مدیریتی جاری وقت گیرند و نیاز به کار مفرط دارند و اما تنها اثرات متوسط در جلوگیری از شروع رفتار کرچی و متعاقب آن پایین آمدن تولید تخم دارند .
فاکتورهای فیزیولوژیکی :
محققان در دانشگاه مینه سوتا در حال بررسی فاکتورهای فیزیولوژیکی هستند که رفتار کرچی را در بوقلمونها کنترل می کنند . دانشمندان کشف کرده اند که افزایش غلظت هورمون پرولاکتین از فعالیت تخمدانی بوقلمونها جلوگیری ، رفتار کرچی را تحریک می کند و تولید تخم را کاهش می دهد . بعنوان یک هدف بلند مدت جهت افزایش تولید تخم بوسیله کنترل کردن پرولاکتین آزاد شده ، محققان مطالعات بیشتری برای احاطه زیادتر در مورد فاکتورهای فیزیولوژیکی که سنتز پرولاکتین و آزاد سازی آنرا تنظیم می کنند ، انجام می دهند . مشخص شده است که مکانیزمهای تنظیم کننده تراوش پرولاکتین از هیپوتالاموس (قسمتی از مغز ) و هیپوفیز آغاز می شوند .
هورمون VIP :
دانشمندان تکنیکهای مصنوعی جراحی را برای جمع آوری خون از رگهای ریز که به هیپوتالاموس و هیپوفیز متصل هستند توسعه داده اند . این رگهای خونی هورمون
( VIP ( Vasoactive intestinal peptide را از هیپوتالاموس به غده هیپوفیز انتقال می دهند . لذا تنظیم عصبی رفتار تولید مثلی به طور قطعی هنوز مشخص نشده است . VIP یک تحریک کننده شناخته شده فیزیولوژیکی برای تراوش پرولاکتین در بوقلمونها است که به نظر می زسد وظیفه تامین انرژی مورد نیاز پرنده کرچ را نیز از تجزیه و متابولیسم چربیهای ذخیره بدن بعهده دارد .بطور مثال مطالعات اثبات کرده است که بوقلمونهایی رفتار کرچی را نشان می دهند که سطح این هورمون در مغز بالا رفته باشد .
ایمن سازی :
دانشمندان دانشگاه مینه سوتا یک استراتژی برای مصونیت بخشی به بوقلمونها در مقابل تاثیرات VIP طراحی کرده اند که بوسیله تزریق VIP اضافی بر آنها اعمال می شود . این عمل سبب می شود که سیستم ایمنی بوقلمونها ، آنتی بادی مناسب بر علیه هورمون تولید نماید و این آنتی بادیها ، تاثیرات VIP روی سیستم تولید مثلی را خنثی می کنند. بنابراین به سبب کاهش تمرکز پرولاکتین ، رفتار کرچی کاهش می یابد و تولید تخم بالا می رود همچنانکه در دو مطالعه که اخیرا انجام گرفته است ، ایمن سازی بوقلمونها بر علیه VIP در افزایش تولید بیش از ۳۰ تخم به ازای هر بوقلمون در طول ۲۱ هفته سیکل تخمگذاری نتیجه بخش بوده است . قابلیت مصونیت بخشی VIP برای افزایش تولید تخم بوقلمون واضح است . محققان امروزه روشهایی برای تولید مقادیر وسیع VIP خالص بواسطه مهندسی ژنتیک و تکنولوژی سنتز DNA جستجو می کنند . دانشمندان اخیرا ژنی را که مسئول رمزگذاری VIP در بوقلمونها است را جدا کرده اند و تحقیقاتی را آغاز نموده اند که مشخص نمایند آیا هورمون با ساختارجدید از رفتار کرچی بوقلمونها جلوگیری کرده و تولید تخم را بر خلاف هورمون طبیعی افزایش خواهد داد ؟ پیش بینی می شود که نتایج این تحقیق به نفع صنعت پرورش بوقلمون و سرانجام به نفع مصرف کننده باشد که توسط کمک به افزایش راندمان تولید مثلی و تولید تخم انجام خواهد شد .
استرس گرمائی در بوقلمون و راه های کاهش آن
مساله استرس گرمائی در پرورش طیور یک مشکل جدی است. در یک هوای بسیار گرم، مرگ و میر طیور و کاهش تولید قابل مشاهده است . معمولا هر گاه که دمای محل پرورش بوقلمونها از ۲۷ درجه سانتی گراد فراتر رود استرس گرمائی بروز می کند . البته در این میان نباید اثر رطوبت را نادیده گرفت و همیشه بایستی به گزارشات هواشناسی در مورد افزایش دما و رطوبت تواماً توجه داشت. توجه داشته باشید که دمای بالاتر از ۲۷ درجه سانتی گراد می تواند باعث کاهش مصرف خوراک و در نتیجه کاهش دریافت انرژی و پروتئین گردد که این امر نیز به نوبه خود اثرات منفی بر روی وزن تخم، کوچک شدن اندازه آن و کاهش کیفیت پوسته خواهد داشت. دمای بدن بوقلمونها در حدود ۴۲ -۴۱ درجه سانتیگراد است حال اگر دمای محیط از این دما بالاتر رود، اتلاف گرمای بدن آنها متوقف شده و حتی مقداری گرمای اضافی هم به بدن آنها تحمیل می گردد با ادامه این روند هنگامیکه دمای بدن بوقلمونها به ۴۶ درجه سانتی گراد برسد آنها خواهند مرد . در این هنگام و زمانیکه جلوگیری از به وقوع پیوستن تمامی آثار سوء استرس گرمائی امکان پذیر نیست ، چند اقدام مدیریتی می تواند وضعیت را اندکی بهبود بخشد که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می کنیم .
کمک به بوقلمونها برای مقابله با استرس گرمائی :
آرایش محیط اطراف محل پرورش ، گیاهان و علفهائی را که اطراف ساختمان می رویند کوتاه کنید ، چرا که آنها مانع از حرکت و جریان یافتن هوا به سمت ساختمان می شوند . کاشتن درختان بلند و پر شاخ و برگ به طرز موثری مانع از تابش مستقیم آفتاب می شوند اما توجه داشته باشید در جائی کاشته شوند که مانعی بر سر راه جریان هوا نباشند . ساختمان ها باید طوری ساخته شوند که پرندگان از تابش مستقیم نور در امان باشند. (به طور مثال ساختمانها را شرقی – غربی بنا کنید) .
خنک کردن به روش تبخیر
این کار با استفاده از آب افشانهای ساده سقفی صورت می گیرد . این وسائل به آرایش گوناگون قابل نصب در ساختمان محل پرورش هستند . دستگاه های مه ساز که با فشار بالا و حجم کم کار می کنند نیز قابل استفاده اند. توجه داشته باشید که در صورت استفاده از این سیستم، پیش از شروع گرما از سلامت و پاکیزگی وسائل اطمینان حاصل کنید.
توضیح : میزان خنک شدن هوا با استفاده از روش خنک سازی با تبخیر به میزان رطوبت نسبی هوای ورودی بستگی دارد بدین معنی که هر چه هوا خشک تر باشد میزان تبخیر بیشتری صورت گرفته و در نتیجه هوا خنک تر خواهد شد .
تهویه
به منظور تٲمین هوای مطلوب و دفع گازهای سمی (دی اکسید کربن٬ آمونیاک٬ رطوبت ) در داخل سالن و کنترل دما نیاز به هواکش در سالن است . میزان هوای لازم برای هر کیلوگرم وزن زنده بوقلمون حداکثر ۷٫۵ مترمکعب در ساعت است . فراوانی آسیب و بیماریهای مزمن تنفسی می تواند به دلیل مشکل کیفی هوا و ناکافی بودن تهویه ایجاد شود . تهویه ناکافی موجب مرطوب نشدن بستر ٬ افزایش بیماریهای انگلی و افت کیفیت لاشه و افزایش حساسیت نسبت به بیماری می گردد . جریان هوا باید مطابق با سن پرنده باشد. این مساله می تواند به خنک شدن بدن آنها کمک زیادی کند . یک نسیم خفیف با سرعت ۲٫۴ کیلومتر در ساعت می تواند دمای محیط را تا ۵ الی ۸ درجه سانتیگراد تعدیل نماید . توجه داشته باشید که در ساختمانهائی که اطراف آنها پوشیده است به ازاء هر ۱۲ تا ۱۵ متر از طول ساختمان یک هواکش ۳۶ اینچی نصب نمائید . ترموستات هواکشها را بر روی دمای ۲۳ درجه سانتی گراد تنظیم نمائید تا اطمینان یابید که آنها در طول روز به خوبی کار کرده و محیط خنک و مطلوبی را برای پرندگان بوجود می آورند . از ساختارهای پلاستیکی و چوبی برای تغییر جهت دادن جریان هوا به سمت پائین استفاده کرده و اطمینان حاصل کنید که طیور حداکثر بهره را از این جریان هوا می برند . از سالم بودن تسمه هواکشها اطمینان حاصل کنید، چرا که فرسوده بودن آنها باعث کاهش ۳۰ درصدی و یا بیشتر در کارکرد هواکشها خواهد شد. پس دقت داشته باشید که تسمه های فرسوده را حتما به موقع عوض کنید . هواکشها را هر روز تمیز کنید چرا که این امر برای عبور منظم هوا امری ضروری است . از کارآئی دستگاه های هشدار دهنده اطمینان حاصل کنید. فاصله بین حداکثر و حداقل دما را کم انتخاب کنید تا بتوانید بهترین استفاده را از دستگاه به عمل آورید.
آب :
مشابه سایر حیوانات اهلی ، مصرف آب در بوقلمونها مستقیما در ارتباط با مصرف غذا و به تبع آن رشد و عملکرد گله است . مصرف آب بوقلمونها در شروع دوره رشد حدود ۵/۲ بار و در فاز اواسط رشد حدود ۲ بار بیشتر از مصرف غذاست . ضروری است که هر دو رکورد واقعی و استاندارد مصرف روزانه آب گله را در اختیار داشته باشیم . این تنها راهی است که تولید کنندگان خواهند دانست که آیا مصرف آب بر اساس سن گله و فصل سال نرمال است ؟ تغییرات مفرط و نامنظم در مصرف آب می تواند اعلام خطری برای تولید کنندگان باشد که مشکلات بالقوه ای از نظر سلامتی گله و یا سوء عملکرد غذا و یا سیستم آب وجود دارد . در مرحله رشد استخوانی ، اگر سلامتی گله بخطر افتاده باشد ، بوقلمونها هیچگاه به پتانسیل ژنتیکی خود دست نخواهند یافت و عملکرد آنها مایوس کننده خواهد بود . حتی یک پرنده که سلامتی آن بخطر افتاده است ، دیگر پرندگان را در بدتر کردن اوضاع مشارکت خواهد داد که در نهایت منجر به شروع سری طولانی از وقایع می گردد و نتیجه آن عملکرد ضعیف گله خواهد بود . نه تنها یک منبع آب برای پرورش لازم است بلکه منبع آب بایستی کیفیت بالایی نیز داشته باشد تا راندمان بالایی از پرندگان انتظار داشت . برای حصول به این امر ، رسیدگی به خطوط آب در طول سال ، بهداشتی کردن تجهیزات آبرسانی در زمان تدارک سالن و نگهداری تعداد صحیح و مناسب آبخوریها در سراسر سالن حیاتی است . بعنوان مثال بردتلا ( که سبب کوریزای بوقلمون می گردد ) در داخل درینکرهای سیستم نیپل و لاستیک های آب بندی منزوی می گردد . سطح کلر در آخرین درینکر جهت اطمینان از مقدار مناسب کلر تحویل شده بایستی بطور هفتگی اندازه گیری گردد بنابراین آب بایستی مرتبا از لحاظ سطح املاح و باکتریها نمونه برداری گردد . تولید کنندگان بایستی بدانند که بوقلونهایشان چه مقدار آب مصرف می نمایند و چه چیزی در آب وجود دارد . سیستمهای آبخوری را مرتباً کنترل کنید تا اطمینان حاصل نمائید که آب به صورت یکنواخت و بی وقفه در اختیار بوقلمونها قرار می گیرد . صافی آبخوریها را مرتباً تعویض کنید . در طول تابستان میزان مصرف آب بوسیله طیور به ۲ تا ۳ برابر زمستان می رسد ، در نتیجه صافی ها زود به زود پر می شوند . برای حل این مورد استفاده از دستگاه های نشان دهنده سرعت آب برای فهمیدن مصرف آن بسیار موثر است . همیشه در طول تابستان به آب پرنده الکترولیت و ویتامین اضافه کنید تا کمبود ویتامین ناشی از کاهش مصرف غذا در آنها جبران شود . از کافی بودن تعداد آبخوری ها در محل پرورش اطمینان حاصل کنید به گونه ای که به ازا هر ۱۰۰ بوقلمون یک آبخوری وجود داشته باشد. البته توجه داشته باشید که در تابستان و روزهای گرم تعداد آبخوری ها را باید کمی بیشتر نمود . ارتفاع ، فشار خط ، ریزش در ارتباط مستقیم با وضعیت بستر می باشد . حین اجرای برنامه مدیریت بستر همواره سن گله را لحاظ نمایید . بخاطر داشته باشید که بوقلمونهای جوان ( کمتر از ۱۰ هفته سن ) نسبت به پرندگان مسن تر ( ۱۳ هفته یا بالاتر ) گرمای بدنی کمتری تولید می نمایند . بدیهی است که در طی فصول خنک تر ، لازم است حرارت مکمل برای حفظ شرایط رشد ایده آل برای گله فراهم گردد .
بهینه کردن عملکرد بوقلمون در تابستان
با اینکه تابستان گرم برای گردش و تفریح دلپذیر است ولی برای صنعت پرورش بوقلمون ناخوشایند می باشد در این حالت میزان رشد و تولید تخم عمدتا به خاطر افزایش کرچی کاهش می یابد. که یک اثر کاهشی نامتناسب در تولید گوشت سینه بوقلمون دارد. باید از خود پرسید که چه چیز می تواند این اثرات زیان آور را کاهش دهد؟
برای حل این مشکل معمولا عاقلانه به نظر می رسد که به علت اصلی این مسئله برگردیم. اولین موضوع در مورد پرورش بوقلمون این است که آنها بتوانند زنده بمانند و این بدان معنی است که درجه حرارت بدن آنها بایستی در شرایط متغیر محیطی ثابت بماند. درجه حرارت نرمال بدن بوقلمونها ۴۱ تا ۴۱٫۲ درجه سانتی گراد می باشد. هضم غذا, فرایند رشد و فعالیت در بوقلمون ایجاد حرارت می کند که دفع این حرارت بایستی از طریق تشعشع حرارتی و انتقال صورت گیرد و وقتی لازم باشد بوقلمون می تواند با له له زدن (نفس نفس زدن) میزان اتلاف حرارتی را به طریقه خنک شدن تبخیری افزایش دهد . بازده یا کارآیی دفع حرارت بستگی به درجه حرارت محیط و حرکت هوای اطراف پرنده دارد اتلاف حرارتی از طریق تشعشع توسط تراکم گله تحت تاثیر قرار می گیرد و هر چقدر پرندگان نزدیک به یکدیگر باشند تشعشع حرارتی یکدیگر را بیشتر جذب می کنند بنابراین فاکتورهای مدیریتی بر روی اثرات درجه حرارت محیطی خیلی موثر می باشند. با گردش هوای اطراف, حرارت بدن بوقلمون دفع می شود بطوریکه می تواند درجه حرارت بدنش را بصورت ثابت حفظ کند گردش هوای اطراف پرنده عامل مهمی در کاهش استرس گرمایی است بنابراین ونتیلاتورهای (هواکشهای) با سرعت بالا ترجیح داده می شوند برای همین منظور هواکشهای مدور که باعث جریان هوای بالای سر پرندگان می شوند مفید می باشند . در روزهای بسیار گرم بوقلمونها در مسیر جریان هوای ناشی از این هواکشها قرار می گیرند و سرشان را در داخل هوای پرجریان قرار می دهند. جریان هوای حاصل از هواکشهای مدور تعبیه شده می تواند بطور دقیق برآورد شود بشرطی که آنها در سالنهای پرورشی نصب شده باشند همچنین احتمال می رود که سرمایه گذاری جهت پرورش تجاری ارزشمند باشد بویژه اگر پرندگان سنگین وزن را پرورش دهیم . بطور نظری کاهش درجه حرارت آب قابل دسترس پرندگان دارای مزایای زیادی است اگرچه مدارک کمتری در مورد این موضوع وجود دارد. ممکن است که این مسئله با آب نوشیدنی خنک حل شود ولی در این حال امکان دارد روشهایی برای جلوگیری از افزایش دمای آب در آب و هوای گرم وجود داشته باشد. بخاطر مکان قرار گرفتن لوله های آب, اگر آب قابل دسترس پرندگان گرم باشد یک اثر منفی در توانایی پرندگان برای خنک کردن خودشان خواهد گذاشت. ممکن است دلیلی برای عایق کردن لوله های آب مصرفی و مخزن آب وجود داشته باشد. کار کردن با ماده های تخمگذار (تخمی) مزایای بالقوه آب خنک را آشکار می سازد .
هدف عوامل گزارش شده فوق این است که بوقلمونها غذای بیشتری را بدون اصلاح درجه حرارت بدنشان مصرف کنند. بوقلمونها نمی توانند تخم یا گوشت تولید کنند مگر اینکه مواد مغذی مصرف کنند. همچنین متخصصان تغذیه نقش مهمی در کاهش اثرات زیان آور ناشی از درجه حرارت تابستان دارند در درجه حرارت بالاتر بوقلمون به انرژی کمتری جهت ثابت نگهداشتن درجه حرارت بدنش نیاز دارد بنابراین نسبت مواد مغذی ضروری بایستی کمتر باشد وقتی که آب و هوا گرم است بوقلمون بخاطر جلوگیری از ایجاد حرارت درونی بدن فعالیت کمتری می کند بنابراین زمان بیشتری را برای خوردن و ایستادن صرف نخواهد کرد.
مواد مغذی باید در زمان کمتری مصرف شود این حالت می تواند با افزایش درصد مواد مغذی در جیره حاصل گردد بنابراین بهترین روش جهت کاهش نسبت مواد مغذی به انرژی, کاهش مقدار انرژی قابل متابولیسم نمی باشد بلکه افزایش مقادیر سایر مواد مغذی است این امر باعث افزایش هزینه هر تن ماده غذایی و کاهش ضریب تبدیل غذا می شود و لی در حفظ میزان رشد و عدم کاهش تعداد تخم موثر خواهد بود. به شرطی که برای پرورش دهنده عملی باشد. روش دیگر موجود متخصصان تغذیه کاهش مقدار درجه حرارت حاصل از جیره است که توسط بوقلمون مورد هضم قرار می گیرداین روش با موارد زیر حاصل می شود:
• افزایش میزان انرژی حاصل از چربیها یا روغنها نسبت به کربوهیدراتها
• کاهش میزان اجزای جیره که فیبر بالایی دارند .
• کاهش مقادیر اضافی نیتروژن دفعی حاصل از درصد کل پروتئین, در حالیکه مقادیر اسیدهای آمینه ضروری در حد تعادل باشد .
همچنین احتمال می رود که در درجه حرارت بالا اثرات متقابل ما بین اسیدهای آمینه افزایش یابد نمونه هایی از این مورد در نتایج حاصل از آزمایشات But گزارش شده است در این آزمایش نتایج حاصل از درجه حرارت های ۱۵ و ۲۵ با دو برنامه غذایی مقایسه شدند. یکی از برنامه های غذایی توسط But پیشنهاد گردید و برنامه دیگر شامل سطوح لایزین و متیونین مختلف بود که با افزودن ۱۰ درصدی منبع سنتتیک این اجزاء همراه بود. به نظر می رسد که از سن ۰ تا ۶۸ روزگی پاسخ رشد یکسانی در هر دو برنامه دمایی با افزودن اسیدهای آمینه حاصل میگردد. اما از ۶۸ تا ۱۳۴ روزگی اثرات متقابل محسوسی ما بین مواد مغذی نسبت به درجه حرارت بالا مشاهده میگردد.
*لایزین و متیونین به نسبت ۱۰% افزایش یافته است .
در نتیجه افزودن اسیدآمینه در درجه حرارت بالا یک کاهش محسوسی در رشد وجود دارد که این حالت در درجه حرارت پایین مشاهده نمی گردد و علت آن هنوز معلوم نشده است اما احتمال می رود که یک اثر معکوسی ما بین این دو اسیدآمینه وجود داشته باشد. همانگونه که نسبت آرژنین به لایزین در حیوانات متاثر از درجه حرارت می باشد این نسبت هم مورد تردید میباشد که تحقیقات بیشتری را می طلبد ضمنا BUT پیشنهاد کرد در سنین بالا بایستی مقدار آرژنین حداقل ۱۵% بیشتر از مقدار لایزین باشد.
همانند کاهش مصرف غذا در درجه حرارت بالا مصرف ویتامین ها و مواد معدنی نیز کاهش می یابد معمولا مقادیر آنها در حد کافی است ولی منطقی به نظر می رسد که در مخلوط کردن ویتامین و مواد معدنی مقدار یکی از آنها به اندازه ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یابد. بوقلمونها می توانند ویتامین C را خودشان تولید کنند بنابراین افزودن آن در جیره لازم نیست با این وجود توانایی پرندگان در تولید ویتامین C در اثر استرسهایی نظیر درجه حرارتهای بالا کاهش می یابد به همین دلیل افزودن ویتامین C به جیره بوقلمونها در آب و هوای گرم مفید می باشد. متاسفانه ویتامین C با پلیت کردن خوراک از بین می رود ولی امروزه یک ویتامین C مقاوم به حرارت تولید می شود اگر این ویتامین در جیره قابل استفاده نباشد افزودن آن به آب آشامیدنی بوقلمون ممکن است مطلوب باشد.
همچنین متخصصان تغذیه می توانند در کیفیت پلیت های تولیدی و انتخاب اجزای آن موثر واقع شوند حداقل ۱۵% گندم در جیره پیشنهاد می گردد چربی یا روغن های افزوده شده به جیره نبایستی به اندازه ای زیاد باشد که آسیاب قادر به تهیه پلیتهای خوبی نباشد. کیفیت پلیت همیشه مهم می باشد اما این موضوع در آب و هوای گرم بسیار مهمتر است چرا که زمان ممکن برای تغذیه مقدار غذای مصرفی بسیار کم می باشد. با بروز اولین استرس اگر بوقلمون قادر به از دست دادن گرمای بدن بخاطر درجه حرارت بالای محیطی نباشد هیچ متخصص تغذیه ای قادر به تحریک رشد یا تولید تخم در بوقلمون نخواهد بود بنابراین بهترین موقع برای دریافت غذای کافی سردترین زمان از روز می باشد و احتمالا این زمان قبل از طلوع آفتاب است بنابراین بهتر است که مکمل ها به جای شب, قبل از طلوع آفتاب به جیره اضافه شوند.
گله های مادر
برنامه نوری
تخم گذاری
در برخی از فارمها می توان با جمع آوری مرتب (بیشتر) تخمها به تولید در فصل تابستان کمک کرد . این مساله بوقلمون ها را وادار می کند تا مدت کمتری را در لانه بنشینند . همچنین در صورت امکان ، وسائل ایجاد کننده جریان هوا را به لانه ها اضافه کنید . از خشک بودن بستر اطراف آبخوریها و جلوی لانه ها اطمینان حاصل کنید ، چرا که بوقلمونها به دلیل خنک بودن جاهای خیس به اینگونه مکانها علاقه دارند. مدت زمان نگهداری تخمهای نطفه دار را کاهش دهید چون قابلیت جوجه درآوری آنها تحت تاثیر قرار می گیرد.اطمینان حاصل کنید که دستگاه های خنک کننده و تهویه در محل جمع آوری تخمها، دمای مناسب را ایجاد می کنند.
کنترل کرچی
اطمینان حاصل کنید که هر قفس جای کافی را برای نگهداری بوقلمونهای کرچ دارد. نوع بستر در این قفسها را متفاوت از بستر اصلی فارم انتخاب کنید. تهویه مناسب را فراهم آورید و آب و غذای تازه در دسترس بوقلمونها قرار دهید ، توجه داشته باشید پرندگانی که در معرض استرس گرمائی قرار گرفته اند توانائی طی مسافت طولانی برای رسیدن به آبخوری و دانخوری را ندارند. در شرایط حاد از برنامه کنترل کرچی صرف نظر کرده یا آنرا به تاخیر بیاندازید. توجه داشته باشید که سرعت رشد باکتریها در لوله های آب،، در آب و هوای گرم افزایش می یابد. حفظ کیفیت آب تا حد امکان از اهمیت زیادی برخوردار است. (مثلا از طریق اضافه کردن ۳ -۲ قسمت کلر در یک میلیون قسمت آب) . در هر فرصت ممکن در هنگام گرمی هوا ظرف آبخوری و لوله های آنرا شستشو دهید تا آب مناسب در اختیار بوقلمونها قرار گیرد. (گاهی اضافه کردن یخ به آب نیز به کاهش استرس کمک می کند ) .
خلاصه :
حرکت به جهت فراهم نمودن امکان کسب غذا و آب برای پرنده ضروری است . مدیریت بستر نیز یک نقش کلیدی در چگونگی آن بازی می کند . استفاده از آب با کیفیت و کمیت مناسب برای عملکرد خوب بوقلمونها حیاتی است لذا ابزارهایی مانند اندازه گیر های آب برای رد گیری و اعلام موارد شروع درگیری برای تولید کنندگان بسیار ضروری است . در صورتی بوقلمونهای تجاری امروزی می توانند عملکرد قابل توجهی بدست آورند که تولید کنندگان در سطح مزرعه خود مدیریت مناسبی اعمال نمایند و در نهایت تولید گله ، پتانسیل مورد انتظار را تحقق بخشد جابه جا کردن بوقلمونها در مواردی نظیر: تعیین جنسیت، تلقیح مصنوعی ، حمل و نقل ، واکسیناسیون و … باید با حداکثر احتیاط و در مواقع خنک روز صورت گیرد . همچنین از دستکاری کردن غیر ضروری پرندگان نیز اجتناب کنید .
