نکاتی در مورد پرورش میگو و بیماریهای آن
مقدمه
نقش و جایگاه آبزیان در رژیم غذایی از گذشته حائز اهمیت بوده و امروزه آبزیان بعنوان یکی از منابع پروتئینی (پروتئین سفید ) مورد توجه انسان قرار گرفته و با کشف عوارض منفی ناشی از مصرف پروتئین های حیوانی قرمز به مصرف هرچه بیشتر آنها روی آورده است.از طرف دیگر با پیشرفتهای گسترده در علوم ، استفاده بهینه و موثر از آبزیان در صنایع غذایی ، بهداشتی ، آرایشی ، دارویی مورد توجه قرار گرفته است . به دلایل فوق کشورهای صنعتی و پیشرفته به انجام تحقیقات گسترده در مورد نقش آبزیان در معیشت اقتصاد و سایر جنبه های آن همت گمارده و از نتایج این تحقیقات بطور عملی سود می برند. علاوه بر نقش غذایی ، آبزیان از دیدگاه اقتصادی مخصوصا از نظر اشتغالزدایی حائز اهمیت بوده و می توانند نقش موثری در کاهش نرخ بیکاری ایفا نمایند برای مثال مزارع گسترده پرورش میگو و ماهی می توانند خیل عظیمی از نیروهای انسانی جویای کار را تحت پوشش قرار داده و علاوه بر آن تعداد قابل توجهی شغل بطور غیر مستقیم در ارتباط با آن ایجاد نماید.این مقاله اطلاعات کلی در مورد بیولوژی و تکثیر و پرورش میگوآب شیرین ارائه میدهد.
آموزش پرورش میگو :
میگو در چرخه زندگی خود دارای چهار شکل مشخص است: تخم ، لارو ، پست لارو ، و بالغ. در این مقاله به شرح مختصر هر یک از مراحل فوق و ویژگیهای میگو ، خصوصاً ، کیفیت آب مورد نیاز ، وسایل و عملیات تفریخگاه میگو (هچری)، تغذیه میگو، وسایل و روشهای پرورش میگو ، استراتژی مدیریت استخرها برای پرورش میگو، انواع استخرها و روشهای پرورش میگو، بیماریها ، مشکلات پرورش میگو ی آب شیرین پرداخته شده است.
بیولوژی میگوی آب شیرین
پراکنش
گونههای میگوی آب شیرین جنس Macrobrachium در سراسر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان پراکندهاند. اینگونهها در اغلب آبهای شیرین داخلی شامل دریاچهها ، رودخانــهها، باتلاقها ، نهرهای آبیاری ، کانالها و استخرها و حوزهها یافت میشوند. اغلب گونهها در مراحل نخستین چرخه زندگیشان به آب لب شور نیاز دارند و بنا بر این در آبهایی یافت میشوند که مستقیم یا غیر مستقیم به دریا میپیوندند، هر چند بعضی از آنها چرخه زندگیشان را در دریاچههای داخلی آب شور یا آب شیرین کامل میکنند. بعضی از گونهها ، رودخانههایی با آب شفاف را ترجیح میدهند، در حالی که بعضی دیگر در آبهای بسیار گلآلود یافت میشوند.
چرخه زندگی میگو:
برای رشد ، تمام میگوهای آب شیرین (مانند سایر سختپوستان) بطور منظم اسکلت خارجی یا پوسته خود را میاندازند. این فرآیند به پوست اندازی موسوم است و با افزایش ناگهانی در اندازه و وزن همراه است. چهار شکل مشخص در چرخه زندگی میگوی آب شیرین وجود دارد: تخم ، لارو ، پست لارو ، و بالغ . این جانوران همه چیز خوارند و جیره غذایی آنها در نهایت شامل حشرات آبزی و لاروهایشان، جلبکها ، دانه گیاهان ، حبوبات ، بذر و گیاهان ، میوهها ، نرمتنان ریز و سخت پوستان ، گوشت ماهی و پس ماندههای ماهی و سایر جانوران است. به علاوه ممکن است همجنس خوار باشند.
عملیات پرورشی که شامل موارد زیر است:
مدیریت استخر
گیاهان امتداد دیوارههای استخر ، فرسایش آنها را به حداقل میرسانند و زیر خط آب نیز غذا و زیستگاهی برای میگوها فراهم میکنند. به هر حال باید توجه داشت که رشد آنها نباید چنان زیاد شود که با برداشت کردن تداخل به وجود آید. از رشد گیاهان ریشه دار آبزی و جلبکهای کفزی نیز باید با اعمال مدیریتی جلوگیری کرد. استخرهای تازه باید آهک پاشی شوند. در عمل ، کاربرد استاندارد ۱۰۰۰Kg/ha سنگ آهک کشاورزی هر بار پس از تخلیه استخر پرورش میگوی آب شیرین توصیه میشود. پس از آهک دهی استخرها بیش از میگودار کردن آنها پر میشوند. کود دهی در کشت میگوی آب شیرین به ندرت لازم میشود. در هر حال استخرهای ساخته شده در خاکهای شنیرسی ممکن است نیاز به کوددهی داشته باشند. اجرا کننده باید در طی مدت پرورش ، مراقب خوب نگه داشتن استخرها باشد . برای جلوگیری از فرسایش دیوارهها ، کنترل گیاهان ریشه دار آبزی ، تعمیر و نگهداری تجهیزات خروجی و ورودی آب به ویژه توریها بـاید مـراقـبت خـاصـی انجام گیرد. گیاهان Elodea spp. و Hydrilla spp. بستر خوبی برای میگوها میسازند.
میگودار کردن:
پست لاروها را میتوان بلافاصله پـس از پـر آب شـدن اسـتخرهـا در آنها ریخت . معمولاً پست لاروهایی که تنها ۴-۱ هفته سن دارند ( پس از دگردیسی ) برای میگودار کردن استخرها به کار برده میشوند که تا زمان برداشت در آن باقی میمانند. به محض ورود پست لاروها به کناره استخر باید دقت شود که در پی شناور کردن کیسههای انتقال در استخر به مدت ۱۵ دقیقه قبل از خالی کردن آنها در آب به درجه حرارت استخر عادت داده شوند.اختلاف PH استخر و کیسه انتقال نیز موجب مرگ و میر میشود. میزان میگودار کردن استخر به اندازه بازاری مطلوب و مدیریت استخر ، خصوصاً روش برداشت ، بستگی دارد. در جاهایی که اندازه مطلوب برای فروش حدود ۷۰ گرم ( سرزده ) است و بسیاری از استخرها به علت ذخیره آب فصلی دچار محدودیت فصلی در حدود ۸ ماه هستند ، پیشنهاد میشود میزان میگو ۵ پست لارو در متر مربع (۵۰۰۰/ha) باشد.
تغذیه:
الف ) نوع تغذیه میگو
کشت تجارتی موفق میگوی آب شیرین به غذای مکمل نیاز دارد. نوع این غذا بسیار متنوع است و مواد زیر را در بر دارد : مواد خام جانوری یا گیاهی ، مخلوطهای غذایی تهیه شده در کنار استخر و غذاهای ترکیبی . در بعضی جاها نیز از برنـج و محـصولات فـرعـی بـرنـج به صـورت مـخلوط با غذاهای دیگر استفاده میشود. ضریب غذایی ۲:۱-۳:۱ برای جیره های ترکیبی مورد انتظار است . ضریبب غذایی مواد تر همچون ماهیهای هرز به علت رطوبت بسیار آنها بالاتر است ( شاید ۷:۱-۹:۱ ) .
ب ) مقدار تغذیه میگو :
تـوصـیه کلی و کار ساز برای مقدار تغذیه روزانه وجود ندارد زیرا این مقدار بستگی به اندازه و تعداد میگوها در استخر ، کیفیت آب و خاصیت غذا دارد. بهترین رهنمود برای مجریان استخر ، تغذیه تا حد تقاضاست . غذا به طور معمول در اطراف محیط استخر در محلهای کم عمق که منطقه خوبی برای تغذیه است پخش میشود. در بعضی از مواقع غذا به ” منطقه تغذیه ” در چند متری کناره محدود میگردد. در هر دو مورد مجری استخر میتواند ببیند چه مقدار غذا مصرف شده است. اگر هیچ غذایی در روز بعد باقی نماند ، مقدار غذا باید افزایش یابد. اگر مقدار زیادی غذا بماند ، مقدار آن را باید کاهش داد و یا حتی به مدت یک روز قطع کرد. مقدار اولیه غذای پیشنهادی با استفاده از جیره خشک ، همچون غذای ترکیبی جوجه در یک استخر دارای ۵ عدد در متر مربع باید در حدود 6.25 Kg/ha در روز باشد. میزان تغذیه روزانه به تدریج از مقدار اولیه 6.25 Kg/ha در روز ، به هنگام برداشت بسیار افزایش مییابد. به عنوان مثال احتمال میرود که میزان غذا در روزهای پیش از برداشت یکجای تولید استخر ۱۲۵۰ Kg به حد بالای 37.5 Kg/ha در روز برسد.(پس از ۸-۶ ماه ).
برداشت میگو:
زمان میگوبرداشت بستگی به میزان رشد و اندازه بازاری مطلوب و تا حدی تکنیک مدیریت استخر دارد. اصولاً در مدیریت استخر میگوی آب شیرین دو روش بسیار رایج وجود دارد. نخست ، تکنیک پرورش دستهای که امکان میدهد جانوران تا اندازه بازاری متوسط یا تا هنگام تخلیه استخر به دلایل دیگر (مثلاً کمبود آب ، پایین بودن درجه حرارت) رشد کنند، و سپس تمام محصول برداشت میشود. تکنیک دیگر ، پرورش مداوم است به این ترتیب که معمولاً یکبار در سال با تراکمی بسیار بیشتر از پرورش دستهای به میگودار کردن استخر میپردازند و معمولاً پس از ۷-۵ ماه بسته به میزان رشد ( درجه حرارت ) و اندازه قابل فروش محلی ، جانوران با اندازه بازاری به وسیله پره در فواصل زمانی منظم دستچین میشوند. استخرها را معمولاً به طور کامل هر ماه یکبار و یا نصف استخر را ماهی دو بار برای جلوگیری از گل آلودگی تمام استخر پره کشی میکنند.
عملیات پس از برداشت :
اغلب میگوهای آب شیرین ، در نزدیکی محل پرورش در یخ یا زنده فروخته میشوند. میگوها را نیز میتوان در تانکهای حمل هوادار به مشتریان عرضه کرد. میگوهای آب شیرین خصوصاً در معرض صدمات آنزیمی پس از برداشت و مرگ هستند و بعضی پرورش دهندگان میگوها را در آب یخ فرو میکنند و آنها را در آب ۶۵ درجه سانتیگراد به مدت ۲۰-۱۵ ثانیه نگه میدارند تا سفید شوند و سپس آنها را در یخ به فروشگاه حمل میکنند.
انواع استخرها و روشهای پرورش میگو
استخرهای پرستاری :
بعضی پرورش دهندگان استخرهای پرستاری را برای پرورش پست لاروهای تازه دگردیسی یافته به کار میبرند و جانوران در این استخر به مدت ۲-۱ ماه قبل از برداشت رشد میکنند. و در استخرهای تولیدی ذخیره میشوند. پست لاروها در استخرهای پرستاری با تراکم 1000 مترمربع نگهداری میشوند و دو ماه و نیم قبل از شمارش و انتقال به استخرهای پرورشی رشد میکنند.
پرورش در قفس و ماهیدان
کشت توأم : همراه با کپور ماهیان چینی ، تیلاپیا ، کفال و شیرماهی
کشت در تانک
میگودار کردن آبهای باز:
میگوی آب شیرین ممکن است در مخازن آب ، رودخانهها و دریاچهها ذخیره سازی شود، به ویژه در جایی که در پی صید بیرویه و عوامل فیزیکی ، شیلات آن رو به کاهش نهاده است.
وسایل پرورش که شامل موارد زیر است
*استخر
استخرهای مستطیلی برای نوع برداشت ( پره کشی ) که معمولاً در استخرهای پرورش میگوی آب شیرین صورت میگیرد مناسب تر است . حداکثر عرض نباید بیش از مقداری باشد که برای کشیدن یک پره از یک انتها به انتهای دیگر ، لازم است. طول استخر تا حدی به توپوگرافی محل و تا حدی به اندازه استخر و طرح استخر انتخاب شده بستگی دارد. اداره استخرهای باندازه بین 0.2-1.6 هکتار مناسب تر است . با در نظر گرفتن ۳۰ متر عرض ، یک استخر 0.6 هکتار ۲۰۰ متر طول خواهد داشت. عمق متوسط 0.9 متر حداقل 0.75 و حداکثر ۲/۱ متر خواهد بود.
*آب
*هوادهی
*وسایل متفرقه از قبیل تورها ، وسیله اندازه گیری کیفیت آب ، وسیله حمل و نقل ، انبار ، مواد شیمیایی و غیره .
نیازمندیهای محل پرورش که مشتمل بر موارد ذیل است
نزدیکی به مراکز فروش
آب:
معمولاً برای پرورش میگوهای آب شیرین از مرحله پست لاروی تا اندازه بازاری ، آب شیرین به کار میرود . اما کشت موفقیت آمیز آن با آب کم شور %۲۵ –%۱۰ نیز گزارش شده است . میزان رشد در آبهای سخت خیلی کمتر است و باید از آب با سختی کمتر از ۱۵۰p.p.m استفاده شود.
توپوگرافی و خاک:
بهترین مکان برای پرورش میگو ، شیب ملایمی است ( کمتر از ۲%) و استخرهای ساخته شده در آن را میتوان به طور طبیعی یا با احداث سد در اثر نیروی ثقل ، پر یا تخلیه کرد. در عمل بسیاری از استخرهای مطلوب در جاهایی وجود دارند که تنها روش عملی برای پر کردن و تخلیه استخر ، استفاده از پمپ است . هزینه عملیات پر کردن و تخلیه استخر را ویژگیهای محل تعیین میکند و این ویژگیها را باید قبل از انتخاب محل مورد توجه قرار داد. استخر نباید در جایی ساخته شود که در معرض عواملی همچون سیلاب ، طوفان ، لغزش زمین و غیره باشد . استخر در جایی باشد که خاک حاصلخیز دارد. استخر در خاکهای با توان بالقوه اسید سولفات بنا نشود. خاکهایی که خیلی شنی یا مخلوطی از سنگریزه و شن باشند ، نامناسبند ، مگر اینکه سطح آب ، بالا و مناطق اطراف همیشه آبدار باشد.
خاکهایی که شامل سیلت پارس یا مخلوطی از اینها با نسبت کمی شن باشد ، معمولاً خاصیت نگهداری آب خوبی دارد. محتوای رس نباید بیش از ۶۰% باشد. خاکهای توربی مناسب نیستند.
عملیات تفریخگاه
تأمین تخم و تفریخ میگو:
تخمهای میگوی آب شیرین در طرف زیرین شکم میگوی ماده بالغ ، حمل و به راحتی دیده میشوند. میگوهای بالغ در این مرحله ” مادههای باردار” نامیده میشوند. مادههای تخم دار مناسب برای تفریخگاه را میتوان از رودخانهها ، استخرهای پرورشی یا مولدان نگهداری شده به دست آورد. آنها میتوانند در آکواریومها جفتگیری کنند. در شرایط طبیعی حداکثرهای (Peaks) فصلی در فعالیت مولدان معمولاً همراه با فصل بارندگی وجود دارد. اما مادههای تخمدار همیشه در یک استخر محتوی مولدان بالغ در دسترس هستند. تهیه مولدان تفریخگاه از استخرهای تولید آن از راه نگهداری یک استخر اختصاصی برای مولدان و یا از طریق ارتباط نزدیک با صاحبان استخرهای تولیدی ، صورت میگیرد و به دست آوردن مادههای تخمدار به هنگام نیاز چندان مشکلی ندارد. ارزش تکی آنها پایین است به ویژه از آن رو که معمولاً پس از تفریخ تخمهایشان برای غذای انسان فروخته میشوند. بنابراین صرفهجویی در تعداد مادههای تخمدار برای تفریخگاه ضرورتی ندارد. برای مصارف تفریخگاهی ، مادههای تخمدار باید به دقت انتخاب شوند. جانورانی باید انتخاب شوند که آشکارا سالم و فعالند ، رنگ آمیزی خوب دارند و تودههای بزرگ تخم را حمل میکنند. ماده های بزرگتر معمولاً تخمهای بیشتری حمل میکنند. تعداد مورد نیاز برای تأمین ذخیره یک تانک لارو ، به حجم تانک و تعداد تخمهایی که هر ماده حمل میکند ، بستگی دارد. به هر حال اگر از تعداد زیادی ماده تخمدار استفاده شود ، پیشبینی دقیق در مورد تعداد تخمهای قرار داده شده در تانک لارو ضروری نیست. معمولاً این فرض مبنای عمل است که از هر یک گرم وزن ماده تخمدار ۱۰۰۰ لارو تولید میشود. هر یک از مادههای تخمدار ۱۰-۱۲ cm ( از منقار تا دنباله شنا) معمولاً حدود ۳۰۰۰۰-۱۰۰۰ تخم را حمل میکنند. از آنجایی که تخمهای بسیاری در اثر صدمات فیزیکی و مصرف بالغها در طی انتقال مادهها ، از بین میروند و سایر تخمها عقیم میمانند، پیشنهاد میشود که سه ماده تخمدار با اندازه ۱۰-۱۲cm برای ذخیره هر متر مکعب حجم آب تانک لارو استفاده شود. بهتر است میگوهای با تخمهای خاکستری یا سیاه رنگ انتخاب کنید و نه نارنجی رنگ . این تخمها در ۳-۲ روز تفریخ میشوند و اطمینان حاصل میشود که تانک لارو ، محتوی لاروهای همسال خواهد بـود ، همـجـنس خـواری نـیز کاهش یافته و در نتیجه عملیات تغذیه تسهیل میگردد. هنگام ورود به تفریخگاه مادههای تخمدار را باید با قرار دادن در آب شیرین تهویه شده که محتوی 0.2-0.5 p.p.m مس یا ۱۵-۲۰ p.p.m فورمالیس است به مدت ۳۰ دقیقه به روش قرنطینهای ضد عفونی کرد. سپس مادهها به تانک لارو منتقل میشوند. مادهها میتوانند از غذای مورد استفاده پست لاروها تغذیه کنند اما باید مواظب بود که از غذا اشباع نشوند زیرا که نتیجه این کار فقیر شدن کیفیت آب برای لاروهای تازه تفریخ شده است . غالب مادههای تخمدار در تمام مدت ۳-۲ روز اول تفریخ تخمها ، تغذیه نمیکنند. توانایی تفریخ تخم در آب شور بهتر است تا در آب شیرین ، در بعضی از تفریخگاهها برای سهولت کار به تخمها در آب شیرین مجال تفریخ میدهند. پس از تفرییخ شوری را افزایش میدهند. در جاهای دیگر مادهها را در آب لب شور %۵ قرار میدهند. ماده های تخمدار در مقابل شوک انتقال ناگهانی به شوری بیشتر ، مقاومت می کنندو میتوان آنها را بعد از ضد عفونی شدن مستقیماً به تانکهای لارو با آب شور پرورش لاروها (%۱۲) منتقل کرد.
محیط زیسست لاروها که شامل موارد زیر است
الف ) شوری
بعضی از تفریخگاهها همواره با بزرگتر شدن لاروها شوری را کاهش میدهند. ما توصیه میکنیم شوری پرورشی %۱۲ تا زمان دگردیسی باقی نگهداشته شود.
ب ) درجه حرارت
در یک دامنه حرارت انتخاب ، با افزایش درجه حرارت ، لارو سریعتر رشد و پوست اندازی میکند . دامنه درجه حرارت مطلوب ۳۱-۲۶ درجه سانتیگراد است . در حرارت زیر ۲۶-۲۴ درجه سانتیگراد لارو به خوبی رشد نخواهد کرد. همین طور درجه حرارت بالای ۳۳ درجه سانتیگراد معمولاً کشنده است. از تغییرات ناگهانی در درجه حرارت آب باید جلوگیری کرد، زیرا که ممکن است موجب شوک و مرگ و میر شود.
ج ) اکسیژن محلول
اکسیژن در آب پرورش لارو باید در حد امکان نزدیک به نقطه اشباع نگهداشته شود. سیستم هوادهی فقط باید به مدتهای کوتاه ( مثلاً برای معاینه لاروها) خاموش گردد.
د ) نور
قرار گرفتن در معرض نور مستقیم ، احتمالاً برای لاروها مضر است. به ویژه در سیستم پرورشی با ” آب زلال ” به هر حال ضروری است که تا حدی به تانک لارو نور برسد. این نور باید نور آفتاب یا نوری با همان کیفیت طیفی باشد. به همین سبب توصیه میشود که ۹۰% سطح تانک پوشیده شود.
هـ) بهداشت
بهتر است که هیچگاه از وسایل دستی برای بیش از یک تانک استفاده نشود. بنابراین هر تانک باید برای خود دارای تور ، لوله های سیفون ، فیلترهای یدکی و غیره باشد. آب نباید هیچگاه از یک تانک به تانک دیگر منتقل شود. تانکهای لارو باید همیشه با نیروی ثقل یا سیفون به خوبی زهکشی شوند. بعضی از تفریخگاهها تمام وسایلشان را در محلول پرمنگنات پتاسیم در PH=3 بین هر چرخه پرورش لارو ضدعفونی میکنند.
تغذیه لاروها
تفریخگاههای گوناگون ، انواع مختلف غذاها را به کار میبرند که مهمترین آنها عبارتند از : ناپلی ( نوزاد ) میگوی آب شور ، تخمهای ماهی ، گوشت اسکوئید ، آرتمیای بالغ یخ زده ، آرتمیای بالغ خرد شده ، گوشت ماهی ، فرنی تخم مرغ ، کرمها و غذاهای ترکیبی بیشتر لاروهای میگوی آب شیــرین در اولین روز زندگی ( روز تفریــخ ) تغذیه نمیکنند. در هر حال بعضی از آنها تغذیه میکنند و بهتر است که مقداری B.S.N (نوزاد سخت پوستان کوچک ) در اولین روز نیز تهیه شود. از آن پس تا روز پنجم روزی دو بار در صبح و شام B.S.N داده میشود.
برداشت و نگهداری پست لاروها
در عمل ، بیشترین سازگاری جانوران با آب شیرین ، در تانک لارو حاصل میشود. هنگامی که اکثریت لاروها دگردیسی یافته اند ( حداقل در روز ۲۸ ) تانکها را باید برگرداند تا سطح حدود ۳۵cm تخلیه شوند و به تدریج با آب شیرین در طی مدت زمان ۳-۲ ساعت پر گردند. هوادهی نیز مانند همیشه باید در طی عمل پر کردن ادامه یابد. سپس لاروها را میتوان برداشت و منتقل کرد یا تانکهای لارو را میتوان تا ۷۰cm ببا آب شیرین مجدداً پر کرد تا جانوران در آن نگهداری شوند. بهترین روش برداشت پست لاروها از تانکهای لارو کاهش سطح آب و استفاده از تورهای مخروطی (ساچوک) است.
انتقال لاروها
تانکهای انتقال ماهی که سیستم سرمادهی و هوادهی دارند ، برای انتقال لارو میگوی آب شیرین از تانکهای نگهداری تفریخگاه به محل استخر مناسبند اما این تانکها به ندرت در دسترس یا قابل تهیهاند. برای حمل در فاصلههای تا یک ساعت به محل استخر میتوان از ظروف هوا دهی شده استفاده کرد. ظرف زباله صد لیتری محتوی ۴۰ لیتر آب ، ۳۰۰۰۰ پست لارو را نگه میدارد . در بین ظروف باید جدارههایی برای جلوگیری از حرکات زیاد آب در طی انتقال جا سازی شود. برای مسافتهای طولانی تر میتوان تکنیک مشابه تکنیک رایج برای انتقال ماهیهای آکواریومی را به کار برد، یعنی انتقال در کیسههای پلاستیکی محتوی آب و هوا یا اکسیژن که میزان انتقال ۲۵۰- ۱۲۵ پست لارو در لیتر عملی است.
نیازمندیهای محل تفریخگاه میگو
آب
تأسیس تفریخگاه میگوی آب شیرین معمولاً نیاز به یک مکان ساحلی دارد، هر چند که راههای دیگری نیز وجود دارد. آب شیرین فراوانی نیز باید در دسترس باشد. بهترین محل از جهت ذخیره آب که اهمیت خاص فنی دارد جایی است که با حفر چاه از اعماق مختلف ، هم آب شیرین و هم آب شور از زیر زمین به دست آید. تعدادی از تفریخگاههای معروف میگوی آب شیرین ، آب شور را از چاههای حفر شده در سنگهـای مرجانی که به طور طبیعی در زیر محلشان واقع است ، میکشند که به نظر میرسد یک منبع بدون آلودگی را فراهم میسازد. اگر چنین محلی در دسترس نباشد، باید جایی را انتخاب کرد که مستقیماً به ساحل شنی دسترسی داشته باشد. این ساحل باید در اندازههای مختلف شن مخلوط داشته باشد. بهترین حالت برای تأمین آب شیرین تفریخگاه ، منابع زیر زمینی است . آب لوله کشی نیز که دارای هوای بسیار است ، معمولاً مناسب است و باید حدود ۴۸-۲۴ ساعت قبل از استفاده ، برای آزاد شدن کلر ، دست نخورده باقی بماند آب چاه نیز باید هوادهی شود و با شیوه جاری کردن آبشاری ، میزان اکسیژن محلول در آب به حد یا نزدیک به اشباع برسد. بسیاری از تفریخگاههای میگوی آب شیرین ، هم برای تأمین آب شیرین و هم آب شور از منابع سطحی ، استفاده میکنند، اما این کار ، توصیه شدنی نیست. این تفریخگاهها آب دریا را از یک موج شکن غیر قابل تطبیق در دریا یا یک سیستم شناور قابل تطبیــق میکشند. یک توری درشت برای جلوگیری از ورود گیاهان و جانوران بزرگ لازم است. آب شـیرین نـیز اغـلب بـا نیروی ثقل یا پمپ از منابع سطحی همچون رودخانهها یا نهرهای آبیاری تأمین میگردد. این عمل تفریخگاه را در معرض تغییرات شدید کیفیت آب و خصوصاً ترکیبات آب از نظر مواد شیمیایی کشاورزی قرار میدهد . شوری آب خورها هم بطور روزانه و هم به طور فصلی متغیر است. اگر آب شیرین از دریا یا از صنایع سطحی کشیده شـود، بعـضی از اشکال تـصفیه ضـروری مـیگردد که مـعمولاً شامـل بعضی از انواع فیلتر شنی سنگریزهای است. به علت مشکلات فوقالعاده و خطرات احتمالی ، محققان جای سازی تفریخگاههای میگوی آب شیرین را در مناطقی که فقط منابع آب سطحی در دسترس است ، پیشنهاد نمیکنند. به هر حال تجربه نشان میدهد که این مسئله مانع توسعه چنین تفریخگاههایی نخواهد شد. تعیین حداقل نیازمندیها باید در طی ارزیابی محل بر روی نقشه آبخیز و تجزیه آب خصوصاً برای آفتکشها صورت گیرد. آب شیرین و آب دریای مورد استفاده برای مقاصد تفریخگاهی هر دو باید دارای PH در دامنه تغییرات 7 – 8.5 باشند و درجه حرارت نیز باید تا حد امکان به دامنه مطلوب (۳۰-۲۸) درجه سانتیگراد محدود باشد. سولفید هیدروژن نباید وجود داشته باشد ، اگر از آب لوله کشی استفاده میشود باید کلر آن به وسیله هوادهی خارج گردد. پست لاروهای کوچک از بعضی از گونههای میگوهای دریایی در مقابل نیتریت و نیترات حساسیت بیشتری دارند، هم بر حسب مسمومیت حاد و هم مزمن ( دومی موجب رشد و توان کمتر میگردد) . به طور آزمایشی ما پیشنهاد میکنیم که مقدار نیتریت و نیترات آب ورودی تفریخگاه نباید بیش از P.P.m 0.1(NO2-N) و P.P.M 20(NO3-N) باشد. آب دریا باید تا حد امکان ، تغییرات روزانه و فصلی کمی داشته باشد در تفریخگــاههای آب شیـرین بهتــر اسـت از آب شیریــن دارای سختـی کل کمتـر از Caco3 10 P.P.m استفاده شود. تجزیه نمونهای آب لوله کشی دو تفریخگاه موفق نشان میدهد که مقدار آهن و منگنز باید پایین باشد . واضح است که جایی که از آب سطحی استفاده میشود و منابع آب آن بر اثر آلودگی ناشی از تخلیه تانکرها ، پالایشگاه نفت ، دباغی، آفتکشهای کشاورزی و حشرهکشها یا مثلاً کارخانجات شیمیایی در معرض خطر قرار میگیرد، باید تفریخگاه ساخته شود.هر چند مقدار زیاد آهن زیانآور به نظر میرسد ، پرورش موفقیت آمیز لارو میگو را با استفاده از آب چاه محتوی ۱۵-۲۰ p.p.m محلول آهن گزارش کردهاند.کمیت آب شیرین و شور مورد نیاز برای تفریخگاه میگوی آب شیرین نه تنها به مقیاس عمل مورد نظر بلکه به شوری آب دریا نیز بستگی دارد. ظرفیت پمپاژ باید برای پر کردن تانک با آب لب شور در مدت یک ساعت برای تعویض آب در حداکثر سرعت ممکن ، کافی باشد. بنا بر این ، اگر چه هر تانک به طــور میانگین کمتر از ۴ لیتر در دقیقه مصرف میکند ، ظرفیت پمپاژ و لولههای انتقال باید برای ذخیره حداکثر تقاضای تقریبی ۱۷۰ لیتر در دقیقه به ازای هر تانک ۱۰متر مکعبی کافی باشد . به عبارت دیگر تا 180 متر مکعب آب %۱۲ برای هر ۱۰۰۰۰۰ پست لارو تولیدی ، بدون هیچ مشکلی مصرف میشود. به علاوه ، باید آب شیرین بیشتری برای برقرار داشتن تانکهای نگهداری پست لاروها ، منظور گردد. برای یک تفریخگاه با ظرفیت ۵ تانک لارو ۱۰مترمکعب ، مصرف اضافی تا ۴۲ مترمکعب در روز آب شیرین برای ذخیره تانکهای نگهداری پست لاروها باید فراهم گردد. به طور متوسط مصرف آب لب شور با این اندازه (۵ تانک ۱۰مترمکعب ) باید ۲۰-۳۰ متر مکعب در روز باشد.
سایر نیازمندیها
محل یک تفریخگاه خوب برای پرورش میگو باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
الف ) ذخیره نیروی الکتریکی مطمئن که تابع قطع و وصل برق شهری نباشد.
ب ) دسترسی به جاده چهار فصل برای وارد کردن مواد و خارج کردن پست لارو .
ج ) تا دورترین استخر بیش از ۱۶ ساعت فاصله زمینی وجود نداشته باشد.
د ) دسترس به کمکهای حرفهای بیولوژیکی مـوسسات دولتی یا سایر نهادها.
هـ ) دسترسی به منابع آب شور و شیرین .
و ) اقلیمی که آب را در دامنه حرارتی مطلوب ۲۸-۳۰ درجه سانتیگراد نگهدارد.
ز ) دسترسی به منابع غذایی برای لاروها .
ح ) مهارتهای فنی و مدیریتی در سطح بالا.
وسایل تفریخگاه میگو که شامل موارد زیر است :
* تانک لارو
انواع مختلف ظروف برای رشد لارو میگوی آب شیرین به کار میرود و شامــل تانکهای ته مسطح مدور ، تانکهای پلاستیکی ته مخروطی مدور ، تانکهای مستطیلی و غیره است . اندازه داخلی مناسب این تانکهای مستطیلی ۱۴m2 است که با ارتفاع ۷۰ cm تقریباً ۱۰m3 آب را نگه میدارد. تانکها را میتوان در فضای باز قرارداد ، اما باید در سایه باشند.
تانکهای نگهداری و اختلاط
برای نگهداری پست لاروها قبل از توزیع و برای اختلاط آب لب شور برای تفریخگاه نیز تانکهایی لازم است. در مورد تانکهای لارو ، روش ساختن ، اندازه و شکل ، بر حسب محل و مقیاس عمل فرق میکند. تانکهای ساخته شده از واحدهای ۵۰m3 سیمانی یا بلوکهای سیمانی مناسب هستند. طرحشان شبیه تانکهای پرورش لارو است با این تفاوت که به جای 2 متر هفت متر عرض دارند و به جای 10متر هفت متر طول دارند .
*پمپ هوا
*پمپ آب
*وسایل اندازه گیری کیفیت آب
* لوازم متفرقه از قبیل انواع تورها ، داروها و غیره .
مدیریت:
اغلب مشکلات تفریخگاهی از مدیریت ضعیف ناشی میشود. شایعترین علل از بین رفتن لاروها ، مرگ و میرهای واقعی ناشی از فقیر بودن کیفیت آب یا بیماریها نیستند ، بلکه از کمبودهای فیزیکی ناشی از خطاهای ساده مجری در طی تمیز کردن و سیفون کردن تانک ، تعویض آب و غیره سرچشمه میگیرد.
بیماریهای میگو:
بیماریها معمولاً عامل ثانوی هستند و از نقص بهداشت تانک ، تعویض غیر کافی آب ، کمیت یا کیفیت غذا ، و اکسیژن محلول در شرایط بد ناشی میشوند. تك سلولیها شایعترین عامل بیماریهای لارو میباشند. عفونتهای قارچی لاروها در مواردی مشاهده شده است اما غالباً در پی بهداشتی تر كردن غذا و كاهش تراكم لاروها رفع میگردد. فورمالین ۲۰۰-۲۵۰ p.p.m روزانه به مدت ۳۰ دقیقه ،عامل موثری برای درمان بیماریهای ناشی از تك سلولیها و قارچهاست. بیماری صدفی یا لكههای سیاه كه بدیهیترین بیماریهای پست لارو و میگوهای در اندازه بازاری هستند از تهاجم باكتریهای تجزیه كننده كیتین ناشی میشوند و در بعضی از مواقع با قارچها آلوده میگردند. تاری یا سفیدی بافتهای عضلانی كه غالباً به طرف دم صورت میگیرد ، احتمال دارد كه واكنشی در برابر استرس باشد.
دستور العمل مدیریت بهداشت وبیماریهای میگو
هدف از ارائه این دستورالعمل ها بهبود وضعیت مدیریت بهداشت وبیماریها با تأکید به درمان بیماری در صورت امکان.این دستورالعملها در واقع کاهش میزان استرس ها در میگو ،تراکم ذخیره سازی مناسب،عناصر معدنی مناسب،شرایط محیطی مناسب در استخرها است که می تواند باعث پیشگیری ازبروز یا عدم بروز بیماری در میگوها شود. درماندر صورت امکان زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که بیماری کاملا شناخته شود. اغلب اقدامات پیشگیرانه میتواند از بروز و ا نتشار بیماری در استخرها جلوگیری نماید.این دستوالعملها جهت مدیریت بیماری میگو قابل اجرا و با شرایط مزرعه قابل انطباق است. اجرای این دستوالعمل می تواند راهنمای خوبی جهت پرورش میگو باشدو شامل توجه بهسه اصل ذیل است:
- تعداد زیادی از بیماریها می تواند در اثرمدیریت عوامل استرس زا پیشگیری شوند.
- درمان بیماری زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که عامل بیماری زایی تشخیص داده شود.
- انتشار بیماری را می توان با رعایت قوانین معقول ومنطقی در زمینه میگو های مولد وبچه میگوها و با ضد غفونی کردن استخرها به حداقل رساند.
روشهای مدیریت بیماریها
جهت نیل به اصول رعایت دستورالعمل های مبارزه با بیماریهای میگو جهت کاهش میزان بیماری وافزایش تولید میگو توجه به نکات ذیل ضروری به نظر می رسد:
- همکاری مزارع میگو باادارات دولتی برای تنظیم واجرای مقررات مناسب قرنطینه مخصوصا در مورد میگو های مولد،ناپلی و بچه میگو.
- بچه میگوهای سالم وعاری از بیماری برای ذخیره سازی انتخاب شوند. البته بازماندگی خوب در استخرهای پرورشی مستلزم وجود غذای طبیعی در استخرهای پرورشی با بلوم سازی مناسب ،کاهش استرس ها دربسته بندی و حمل ونقل و ذخیره سازی مناسب می باشد.
- موقع ذخیره سازی کیفیت آب وکف استخر مناسب باشد.از ذخیره سازی بیش از اندازه پرهیز شود واز غذای با کیفیت مناسب استفاده گردد.
- از مواد شیمیایی که باعث بروز استرس در میگو می شود حتی الامکان استفاده نشود.
- جهت کنترل بیماری به صورت مرتب میگو ها چک شده ونوع بیماری در صورتوجود داشتن، به صورت واضح تشخیص داده شود.
- برای درمان بیماری های غیر مسری در استخرها بسته به شرایط استخر بهترین گزینه انتخاب گردد.
- برای بیماری های مسری خفیف با پتانسیل سرایت به مزرعه ، استخر بیمار قرنطینه وبهترین گزینه برای درمان استفاده شود.
- برای بیماری های مسری خطرناک که قدرت انتشار سریعی دارند،استخر در قرنطینه کامل نگهداری شده میگوها برداشت شده و استخر ضد عفونی گردد.
- میگوهای مرده جمع آوری وبا شرایط بهداشتی مناسب از بین رفته تا جلوی انتشار بیماری گرفته شود.
- موقعی که یک استخر دچار بیماری شد،از جابجایی میگو یا آب ، وتماس هر گونه نهاده مرتبط با این استخر با سایر استخرها جلوگیری شود.
- استفاده از هر نوع دارو ،آنتی بیوتیک ویا مواد شیمیایی بر اساس قوانین کشوری وبین المللی باشد.
- شرکت های تولید کننده میگو بایستی از دولت بخواهندنسبت به اعزام افراد متخصص آزمایشگاهی و بیماری شناسی به مزارع تلاش بیشتری نماید.
بیوسکیوریتی و استراتژی پیشگیری از بیماری
بیو سکیوریتی مفهوم جدیدی است که شامل روشهای علمی جهت جلوگیری از ورود عوامل پاتوژن به مزرعه یا انتقال از مزرعه ، وجلوگیری از انتشار بیماری می باشد . بعضی تدابیر اساسی برای بیوسکیوریتی شامل روش تشخیص پاتوژن،قرنطینه کردن جاهایی که عامل بیماری وجود دارد ،ضد عفونی کردن محل های مهم در مزرعه،شناسایی ومحدود کردن فاکتورهایی که باعث انتشار بیماری می شود ،می باشد.در یک سیستم دارای فرایند بیوسیکیوریتی به دلیل وجود پاتوژن بیماری زا، مقدار تعویض آب کاهش وروشهای کنترل بیماری به کار گرفته می شود.
روشهای بروز بیماری
بیماری زمانی در مزارع شایع می شود که زمینه آن فراهم شود.مخصوصا در مورد بیماری های مسری. اولین عامل ایجاد بیماری های مسری حضور پاتوژن در سیستم می باشد که برای ایجاد بیماری لازم است.همچنین عوامل استرس زا به وخامت اوضاع و انتشار بیماری کمک می کند. بروز بیماری های خطرناک و تلفات زیاد در مزارع میگو بوسیله عامل ویروسی اتفاق می افتد. بکار گیری اصول بیوسکیوریتی معمولا برای بیماری های خطرناک توصیه شده ،که بسیار بدخیم،مسری،غیر قابل درمان،به صورت عمودی قا بل انتقال(از طریق مولد)،دارای میزبان گوناگون هستند . و بسیاری از مزارع میگو را تهدید می کند. ورود یک پاتوژن خطرناک به سیستم کافی است تا ضرر وزیان زیادی به سیستم وارد کرده و مزارع را به تعطیلی بکشاند.بنابراین پیشگیری از بروز بیماری های ناشی از پاتوژن های خطرناکایجاب می کند تا اصول بیوسکیوریتی در تمامی سطوح رعایت شود. رعایت اصول بیوسکیوریتی از ورود عامل پاتوژن یا میزبان آن به سیستم ممانعت به عمل می آورد. شناسایی نوع پاتوژن به جلوگیری از ورود آن به سیستم کمک می کند .
اصول بیوسکیوریتی جهت ممانعت از ورود پاتوژن به سیستم
پاتوژن ها می تواند از طرق عمودی(تخم و مولد)و از طریق حیوانات(پرنده،سگ،حشره، انسان وسایر جانداران)وعوامل دیگر(آب،وسیله نقلیه،کفش،توری و…) منتقل شود. که از طریق آب ،هوا وحمل ونقل ممکن است به سیستم وارد شوند.ازطریق آب بوسیله میزبان های پاتوژن وارد سیستم می شوند. از طریق هوا مثل مدفوع پرندگان و حشرات وباد قابل انتقال است و از طریق حمل ونقل بوسیله ورود وسیله نقلیه از یک سیستم دارای بیماری به سیستم فاقد بیماری صورت می گیرد.
چندین روش برای جلوگیری از ورود پاتوژن به سیستم وجود دارد که به شرح ذیل توضیح داده می شود:
- در ابتدای انتخاب محل از انتخاب محل هایی که احتمال آلودگی در مبدا آبگیری وجود دارد پرهیز شود.
- مقدار تعویض آب در زمان بروز بیماری کم شود.
- آب ضد عفونی شود(حوضچه ذخیره آب).
- از توری جهت فیلتراسیون استفاده شود.
- از مواد ضد عفونی کننده در مزارع استفاده شود.
- احداث حوضچه ذخیره آب
- خطر انتقال بیماری توسط عوامل بیرونی بوسیله
- فنس کشی اطراف محل
- محدودیت ورود افراد غیر مسئول به مزارع
- وضع قوانین سخت گیرانه در مورد بازدید از مزرعه ،کارمندان مجموعه،وسایل نقیله وغیره
- محدودیت در جابجایی وسایل درون استخرها ومزارع مثل هواده ،سطل ،بیل و…
- محدودیت جابجایی موجود پرورشی بین استخرها ومزارع.کاهش می یابد
بوجود آوردن محدودیتهای بیوسکیوریتی در سطح مزارع می تواندهزینه زیادی داشته باشدوممکن است در مزارع باز غیر ممکن باشد.به هر جهت شناختن و سنجیدن عوامل موثر برای ایجاد شراسط بیوسکیوریتی می تواند خطرات ناشی از بیماری های مختلف را در مزارع پرورشی کمتر نماید.
بيماري لکه سفيد ميگو
خانواده پنائیده ،بزرگترین خانواده سخت پوستان بوده و ببش از 300 گونه را در جهان شامل هستند.12 جنس در این خانواده قرار دارد که تقریباً 80% آنها با نام میگو معرفی می گردند.
عامل ایجاد کننده بیماری لکه سفید یکی از بزرگترین ویروسهای جدا شده از میگواست.
این بیماری در حال حاضر جدی ترین و سخت ترین بیماری ویروسی تاثیر گذار در انواع گونه های میگو بوده وعامل بیماری باکولوویروس است ،این ویروس به شکل تخم مرغی تا میله ای متغیر بوده و دارای یک زائده دم مانند در یکی از انتهای خود بوده و طیف وسیعی داشته و از طریق افقی و عمودی قابل انتقال است. اولین شیوع این بیماری در سال 1993 در چین و ژاپن گزارش شد و80% میگوهای پرورشی را از بین برد ولی این بیماری در آسیا نیز اپیدمیک است. در سال 1384 از استان بوشهر نیز گزارش شده و موجب تلفات سنگینی در این منطقه گردید.این بیماری در کلیه میگوهای خانواده پنائیده در مرحله جوانی وبلوغ دیده میشود.
نشانیهای بیماری
میگوهای آلوده به این ویروس ،پلاکهای سفید رنگی را درقسمت کاراپاس میگو از خود بجای میگذارند و بهمین دلیل بیماری را بعلت رسوب و عدم جذب کلسیم ،لکه سفید می نامند.
علائم ظاهری این بیماری براحتی درمیگوهای جوان وبالغ قابل دیدن می باشد. لکه های سفید ابتداء در قسمت کاراپاس میگو و بندهای 5 تا 6 بدن ظاهر شده ودر مرحله پیشرفت کل بدن را لکه های سفید با ضخامت 0.5 تا چند میلمتر می پوشاند . پوست میگو یا Cuticule براحتی از لایه درمیس جدا میشود. هپاتوپانکراس بصورت زرد مایل به سفید ،بزرگ و شکننده تغییر شکل پیدا میکند . همولنف میگو رقیق و انعقاد آن یا به کندی صورت می گیرد و یا اصلا”صورت نمی گیرد. میگوها بیحال و اشتهای خود را از دست می دهند و میگوهای آلوده تمایل دارند که در کناره های استخر بایستند و به آهستگی در سطح آب شنا کنند و در نهایت در کف استخر ته نشین می شوند. با نمایان شدن علائم کلینیکی بعد از 2 تا 7 روز مرگ و میر بسیار شدید بین 70 تا 100درصد در مزارع پرورشی اتفاق می افتد.
بیماری در تمام سنین میگوها از PL 15 تا وزن 45 گرم در مزارع متراکم و غیر متراکم گزارش شده است . در بعضی مواقع لکه های سفید با تغییر رنگ به قرمز همراه است . و باید توجه داشت که تغییر رنگ به قرمز بواسطه همراه شدن باکتریهای خانواده ویبریو با این عفونت است .
روشهای انتقال بیماری
گسترش این بیماری از طریق حرکت لاروهای آلوده یا مولدین اتفاق می افتد . انتقال بیماری بین مزارع و استخرهای پرورشی می تواند از طریق آب خروجی استخرهای آلوده ،از طریق هواده ها ،از طریق حشرات ،پرندگان تجهیزات آلوده مورد استفاده در هچری یا مزراع پرورشی ،جانوران آبزی مثل خرچنگ ها و سایر کروستاسه ها انجام می شود . آب دریائی آلوده به ویروس 3 تا 4 روز حاوی ویروس می باشد.
مدیریت پیشگیری از بیماری لکه سفید
- انتخاب مولدین بدون ویروس : انتقال بیماری می تواند از طریق مولدین به نوزادان از طریق تخم های آلوده اتفاق بیفتد بنابراین انتخاب مولدین از طریق تست های حساس مانند PCR بسیار ضروری است . اگر مولدین قبل از غربال کردن و انتخاب تخم ریزی نمایند ،باید تخم ها و پست لاروها را با تست PCR غربال کرد.
- جلوگیری از واردات مولدین ولاروها ،بیماری ممکن است از طریق واردکردن مولدین و پست لاروها به مزارع و هچری ها اتفاق افتد . یک بی ملاحظی مقدماتی می تواند باعث انتقال بیماری به صنعت شود . معرفی و انتقال جانوران و آبزیان از طریق کشورهای همسایه ،هرچند که در شرایط قرنطینه و بهداشتی انجام شود ،نمی تواند صد در صد قابل اعتماد باشد . همچنین انتقال میگو بین مناطق مختلف کشور نیز باید به حداقل ممکن کاهش یابد تا از گسترش بیماری جلوگیری کند
- در زمان انتقال میگومکن است آب محل های دیگر آلوده به این ویروس باشند . آب موجود در تانکها جهت نگهداری مولدین نیز باید ضدعفونی شود تا مطمئن گردید که آب فاقد ویروس است .
- نگهداری مولدین مناطق مختلف در تانکهای جداگانه: به منظور جلوگیری از آلودگی بین میگوهای منابع مختلف ، باید میگوها را جداگانه نگهداری نمود. تخم های خارج شده از مولدین مختلف نیز همچنین باید جداگانه نگهداری و تولید نمود.
- خارج کردن ناقلین ویروس وانجام اقدامات ضد عفونی : موجودات آبزی شامل خرچنگ ها ،کوپه پودا ،میگوهای وحشی و سایر سخت پوستان از ناقلین ویروس لکه سفید می باشند .
- جلوگیری از استفاده Trash fish مثل خرچنگ ها ، میگو ، صدفها می توانند یا حامل ویروس باشند ،یا بوسیله این ویروس آلوده باشند. بنابراین تغذیه میگوهای مولد با آنها می تواند خطرناک باشد . و باید قبل از استفاده بخار داده و بجوشانیم ،و بعداً مورد استفاده قرار دهیم.
- کنترل میگوهای سالم با استفاده از آزمایش PCR : در طی دوره پرورش لازم است که وضعیت بیماریها بطور مرتب کنترل شود . نمونه هائی باید از مزرعه هر دو هفته یکبار جمع آوری شده و به یک آزمایشگاه دارای امکانات PCR ارسال گردد.
- استفاده از پروبیوتیکها Probiotics و آب با کیفیت مطلوب: استفاده از پروبیوتیکها می تواند مفید باشد ،زیرا افزایش تعداد باکتریهای سودمند در استخر درمیان سایر باکتریهای موجود می تواند موجب مهار یا کاهش سایر میکروارگانیسم های پاتوژن باشد. باید توجه داشت که این مسئله نمی تواند اثرات جادوئی داشته و برای همه بیماریها استفاده شود. همچنین فاکتورهای کیفی آب مانند DO, PH شوری ، الکانیتی،آمونیوم و کدورت باید در حد مطلوب نگهداری شوند.
- متعادل کردن تراکم استخرها: کم کردن تراکم لاروها در استخرها باعث کاهش استرس گردیده از این طریق مقاومت میگوها در برابر بیماریها افزایش می یابد . تراکم ایده آل برای استخرهای پرورشی 30-25 پست لارو در هر متر مربع است .
- استفاده از داروهای شیمیائی جهت جلوگیری از انتقال بیماری : استفاده از بعضی از تولیدات تجارتی نظیر Happy Larvae (50g/m) می تواند جهت مرحله مایسیس به بعد مورد استفاده قرار گیرد . این عمل نتایج رضایت بخشی را نشان داده و باعث به حداقل رساندن انتقال بیماری بین لاروها می شود.
- در مقالات جدید بهترین ماده ضد عفونی کننده را فرمالین معرفی میکنند که با دز PPM از انتقال ویروس در آب جلوگیری میکند ،واین مقدار به میگوها نیز آسیبی نمی رساند . البته بر روی شکوفائی پلانکتونی تاثیر گذاشته و میزان DO آب را کاهش می دهد.
درمان
درمان موفقی تاکنون برای غلبه بر بیماری لکه سفید گزارش نگردیده است . بنابراین باید تلاش شود تا آنجا که امکان پذیر است ، تلفات این بیماری را به حداقل کاهش دهیم . جدیداً افزودن عصاره گیاهان داروئی ،ویتامین ها مشوق های ایمنی زا به غذا و اصلاح باکتریائی باعث موفقیت هائی در مزارع شده است .
واکسیناسیون
تغذیه پست لاروها از ترکیبات ویروسهای کشته شده بیماری Yellow head و لکه سفید آزمایش گردیده و موفقیت هائی هم داشته است ولی تا به حال گزارش جامعی ارائه نگردیده است.
- صیادان:
صیادی را اصولاً سایر گونه های آبزی ، پرندگان ، مارها و انسان انجام میدهند. استفاده از تورهای با ارتفاع ۶۰ سانتیمتر با چشمههای ریز در اطراف استخرها برای جلوگیری از ورود صیادان مشكلآفرین به استخرها مفید است. مشكلات ناشی از هیدروزوا به ویژه به هنگام استفاده از منابع آب سطحی نمایان میشود. استفاده از مواد شیمیایی نیز برای مبارزه با هیدروزوا به كار میرود. عمدهترین صیادان مشكل آفرین مارها و گربه ماهی رودخانهای هستند. خرچنگهای گرد نیز مشكلاتی را به وجود میآورند، به ویژه از آنرو كه سوراخهایی در دیواره استخرها ایجاد میكنند. البته میتوان آنها را با قرار دادن تله هایی در دیواره استخرها از بین برد.
- كیفیت آب :
▪ گیاهان آبزی
وجود گیاهان ریشهدار در استخرها به جز آنهایی كه برای ایجاد دیواره استخرها به كار میروند ، مشكلاتی در مدیریت استخر ایجاد میكنند. در حقیقت آنها برای میگوها مفید هستند و منبع غذایی را تشكیل میدهند اما وجودشان برداشت را مشكل میكند. برای مبارزه با گیاهان آبزی باید :
الف ) در استخرها مناطق كم عمق وسیع ایجاد نكرد.
ب ) هیچگاه یك استخر را مدت زیاد با آب كم نگه نداشت .
ج ) مقدار كافی توده فیتوپلانكتونی در استخر نگهداری شود.
د ) رویشهای غوطه ور كنده شوند.
▪ پیشگیری :
میتوان از داروهایی مانند استرپتومایسین و بی پنیسیلین به آب پرورش لارو به مقدار 1.25 p.p.m تا 2.5 p.p.m هر دو یا سه روز در طی پرورش در تانكهای مخروطی اضافه كرد. در صورت مشاهده مرگ و میر ناشی از نكروز یا افزایش باكتریهای رشته ای تا P.P.m ۵ افزایش مییابد. دارو زدن یا درمان هنگامی صورت میگیرد كه سطح آب قبل از آغاز پر كردن مجدد در حداقل باشد. با این حال این روشها توصیه نمیشود زیرا ممكن است كه موجب مقاومت باكتریها در مقابل آنتی بیوتیكها گردد.