کنه قرمز اروپایی
Panonychus ulmi Koch
(Tetranychidae)
مشخصات Panonychus ulmi Koch
کنه قرمز اروپایی درکشورهای مختلـف اروپـایی، آمریکـایی و اسـترالیا یکـی از گونـه هـای شناخته شده و مهم میباشد. در حال حاضر در بیشتر نقاط سیب کاری کشور انتـشار دارد. کنه قرمز اروپایی اولین بار از روی نارون جمع آوری شد و نام گونه نیز از نارون گرفته شده اسـت.
در شرایط کنونی یکی از خطرناکترین آفات سیب تلقی میشود و برگ و میـوه را آلـوده میکند. علاوه بر سیب، گلابی، به، سیاه تلو، اغلب درختان میوه هسته دار و شیرین بیـان مورد حمله این آفت واقع میشوند. احتمالا دامنه میزبـانی ایـن آفـت وسـیعتـر از ایـن میزبانان ذکر شده است. این موضوع نیاز به بررسیهای بیشتر را الزامی میسازد. کنه ماده بالغ، بدنی تخم مرغی شکل دارد، به رنگ قهوه ای مایل به قرمز بـوده کـه در پشت بدن و در هر طرف خط میانی دو ردیف موی سفید، کدر و درجهت مایـل بـه عقب دیده میشود. این ردیفهای مو نسبت به خط میـانی حالـت قرینـه داشـته و بـه فاصله مساوی از هم قرار گرفتهاند. طول بدن ۰٫۴ میلی متر و عرض آن ۰٫۲۴میلی متـر است. افراد نر نسبت به ماده ها کوچکتر و باریـکتـر بـوده، قـسمت جلـویی و عقبـی کم عرض و با انتهای بدن نسبتاً نوک تیز میباشد.
ردیف برجستگی های کوچک سفید رنگ عرضی روی بدن ماده ها، آن هـا را از سایر کنه های قرمز درختان میوه سردسیری و مرکبات متمایز می سازد (شـکل ۳۰ـ۶ ) . در افراد نر این برجستگیها دیده نمیشود (شکل ۳۱ـ۶ ) .تخـم پیـازی شـکل بـه رنـگ قرمز و سطحی شیار دارکه استطاله بلند و باریکی در وسـط آن دیـده مـی شـود. جهـت شیارها از استطاله ی وسطی به طرف قاعده تخم است. استطاله ی تخم به وسیله ی چنـد رشته ی نازک به سطح تکیه گاه مهار شده است (شبیه دیرک چادر و بندهای آن) (شـکل ۳۲ـ۶ ) .تخم های زمستانی کمی تیره تر از تخم های تابستانی می باشند. تخم های زمستانی بر روی گلگاه (calix) میوه و سرشاخه ها گذاشته میشوند . پوره ها به محض خروج از تخم به طرف جوانه ها یا برگ های درحال رشد رفتـه و با استقرار در زیر برگ در اطراف رگبرگ ها و حتی دمبرگ شروع به تغذیه مـیکنـد. بـا استفاده از شیره سلولی باعث بروز لکه های سفید در سطح فوقانی برگ هـا در اطـراف رگبرگ ها میشود که پس از مدتی خاکستری، زرد، قهوه ای و در نهایت برنزه مـیشـود. این نوع خسارت در میان باغداران، به نام سوختگی کنه نیز معروف است (شکل ۳۴ـ۶ ) . تدریجی بودن روند افزایش جمعیت کنه، قدرت تحمل گیاه را در مقابل تراکم جمعیـت افزایش میدهد. برگ ها در چنین شرایطی قادرند ۲ تـا ۳ برابـر تـراکم جمعیـت کنـه را تحمل نمایند.
در صورت شدت آلودگی خزان زودرس برگ ها اتفـاق مـیافتـد کـه اگـر فاصـله نزدیکی از خزان طبیعی درخت نداشته باشد ممکن است گل انگیزی درخت را در سال آینده تحت تاثیر قرار دهد. همچنین خسارت وارده به برگ ها باعـث عـدم رشـد کـافی میوه و کوچک ماندن آنها میشود.
زیست شناسی Panonychus ulmi Koch
کنه قرمز اروپایی زمستان را به صورت تخم روی شاخه ها و به ویژه اطراف جوانه هـا بـه سـر میبرد. این تخم ها دیاپوز دارند. در مناطقی مثل گرگـان تخـمریـزی زمـستانه از اواخـر دهه اول شهریور ماه شروع میشود و تا دو هفته ادامه دارد. تخم ریزی به طور ردیفـی و رویهم انباشته، بیشتر روی شاخه ها مخصوصا در محل اتصال شاخه هـای جـوان بـه شاخه های مسن صورت میگیرد. تفریخ تخم های زمـستانه تـدریجی اسـت و بـسته بـه درجه حرارت اواخر زمستان، از نیمه دوم اسـفند مـاه آغـاز و تـا اواسـط بهـار ادامـه مییابد. از تفریخ این تخم ها تنها افـراد مـاده تولیـد مـیشـوند کـه بـه طریـق بکرزایـی تخم ریزی نموده و نسل حاصله از آنها را تماما افراد نر تشکیل میدهند که با ماده هـای تفریخ شده از سری تخم های بعدی زمستانه جفت گیـری مـیکننـد. ایـن جـانور دارای مراحل رشدی، تخم ، پـوره سـن ۱ و ۲ ، افـراد بـالغ، مراحـل تغذیـه و سـه مرحلـه استراحت است. در مرحله پوره سن ۲ افراد نر و ماده از هم قابل تفکیـک مـیباشـند. در مراحل استراحت ۲ جفت اول پاها و قـسمت جلـویی و جفـتهـای دوم و سـوم و چهارم به طرف عقب کشیده میشوند.
در نسل دوم، در اوایل کنه های نر و بعد افراد نر و ماده تواما به وجود می آیند. این کنه در شرایط آب و هوایی گرگان ۱۱ تا ۱۳ نسل روی درختان سـیب ایجـاد مـیکنـد. تخم ریزی زمستانه از نسل دهم شروع شده و تا زمانی که متوسط درجه حرارت روزانـه حدود ۸ درجه سانتیگراد باشد، ادامه دارد. فعالیت در اواخر زمستان از زمانی که متوسط درجه حرارت به ۷ تا ۸ درجه سانتیگراد میرسد مجددا شروع شده و با افـزایش درجـه حرارت مدت زمان یک نسل کوتاهتر میشـود. طـول مـدت لازم بـرای بلـوغ افـراد نـر معمولاً کوتاهتر از افراد ماده بوده و این افراد حدود ۲۴ تا ۳۶ ساعت زودتر از افـراد مـاه ظاهر میشوند و افراد ماده را در پوست اندازی کمک میکنند. فعالیت کنه ها در تابستان معمولاً در سطح فوقانی برگ ها صورت گرفتـه و تخـم هـای تابـستانه را نیـز در سـطج فوقانی و نزدیک رگبرگ میانی میگذارند. فاصله بین جفتگیری و تخمریـزی بـسیار کوتاه بوده، طول عمر افراد نر و ماده در تابستان کمتر از بهار و پاییز است و این پدیده، خود نوعی کنترل طبیعی بوده و تعداد کمتری تخم توسط ماده گذاشته میشود.
کنترل Panonychus ulmi Koch
دشمنان طبیعی نسبتاً زیاد و درعین حال موثر برای Panonychus ulmi Koch نام برده میشـود کـه از آن جمله میتوان به کنه های شکاری جنس Typhlodromus ، کفشدوزک Stethorus punctellum و سنهای شکارگر Orius اشاره کرد.
مبـارزه شـیمیایی بـا کنه قرمز اروپایی الزامی است. با توجه به مراحل رشدی کنه، در سه زمان نیاز به کنترل شیمیایی میباشد. در اروپا برای سمپاشی زمستانه علیه تخم های زمستانه در صورت مـشاهده ۱۰۰۰ عـدد تخم روی دو متر شاخه که بهطور تصادفی از بخشهای مختلف باغ برداشـته مـیشـود، مبارزه قابل توصیه است. در مناطق با شرایط شـمال ایـران کـه بـرای زنـدگی کنه قرمز اروپایی مساعد میباشد، در صورت مشاهده ۳۰۰ تخم در۲ متر شاخه سمپاشی اقتصادی اسـت. سمپاشی اول (زمستانه) از موقع خزان درخت تا بیـداری جوانـه هـا بـا در نظـر گـرفتن شرایط آب و هوایی منطقه با استفاده از روغنهای زمستانه نظیر ولک زمـستانه و سـوپر اویل به نسبت %۱ به صورت تنها و یا مخلـوط بـا سـموم فـسفره جهـت جلـوگیری از تفریخ تخم های آفت توصیه میشود. در استفاده مخلوط روغن با سموم زمستانه احتمال افزایش درجه حرارت را باید در نظر گرفت که در صورت ناگهانی بودن ایـن افـزایش، احتمال گیاهسوزی وجود خواهدداشت.
طـی سـالیان اخیـر تخـم کـشهـای زیـادی در مبارزه پیش بهاره علیه Panonychus ulmi Koch به کـار گرفتـه شـدند. پـس از ۳ تـا ۵ سـال اسـتفاده مقاومت به آنها حادث و به همین دلیل حذف شـدند. ولـی روغـن بـا دز گفتـه شـده به خوبی آفت را کنترل کرده و با توجه به نحوه عمل آن که به طور فیزیکی اثر مـیکنـد، مقاومت به آن حادث نمیشود. این غلظت روی تخم برخی آفـات از جملـه شـته سـبز سیب نیز موثر است. چنانچه برخی سپردارها مثل شپشک سانژوزه و یا شپشک بـنفش زیتون نیز در باغ وجود داشته باشد، با افزایش غلظت روغن به %۲ تـا %۳ و اخـتلاط آن با یک حشره کش فسفره نفوذی، آنها نیز تا حد قابل قبـولی کنتـرل مـیشـوند. ایـن روغن پاشی همزمان با شروع تورم جوانه ها یعنی مراحل C2,C3جدول رویشی سـیب انجام میشود. سمپاشی دوم (بهاره)در صورت نیاز، در بهار همزمان با سـمپاشـی علیـه کرم سیب، علیه این کنه انجام میشود. اگر به عللی این سمپاشی دوم به تـاخیر افتـاد و از تیر ماه به بعد در صورت وجود ۳ کنه در هر برگ، سمپاشی سوم (بهاره و تابـستانه) بـا یکی از سموم موثر کنه کش باید انجام شود. از سموم موثره فسفره میتوان به دیازینون ، مالاتیون ، اتیون ، فوزالن و فنیتروتیون اشاره کرد که در ترکیب با روغن اثر خوبی بر روی کنه ها دارند . از سموم کنه کش هم میتوان به آرتوس ، نیسورون ، فنازاکویین ، اتوکسازول و غیره اشاره کرد .
سلام .نمیشه منابع این مطلبو برام بفرستین ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
با سلام این مطلب برگرفته از کتاب آفات درختان میوه ایران نوشته اساتید ریوف کلیایی ، علی رضوانی و هاشم کمالی ، بخش اول ص 123 است