کاشت ، داشت و برداشت بادمجان

کاشت ، داشت و برداشت بادمجان

دریافت فایل pdf مقاله در کانال تلگرام شرکت

مقدمه

بادمجان  (Eggplant) ،   2n = 2x = 24 با نام علمی  Solanum melongena L  یکی از  سبزيجات مهم خانواده solanaceae مي باشد. مجموع توليد بادمجان دنيا حدود 45 ميليون تن است.  چين با 58% (  29 میلیون تن ) ، هند با 12 ميليون تن و جمهوري اسلامي ايران با 1.3 ميليون تن رتبه هاي اول تا سوم توليد دنيا را در اختيار دارند .ايران نيز در كمربند مناطق داراي تنوع  از نظر بادمجان قرار گرفته است و توده هاي بومي اين محصول در ايران وجود دارند . شمال آفريقا نيز جزو مناطقي است كه خويشاوندان وحشي بادمجان به وفور در آن يافت ميشوند . بادمجان منبع بسيارخوبي از ويتاميـن ها و مواد معدني است و از لحاظ ارزش غذايي كل با گوجه فرنگي قابل مقايسه مي باشد. 100 گرم بادمجان داراي 24 كيلو كالري انرژي، 1/1 گرم پروتئين،  0.2 گرم چربي، 11 ميلي گرم كلسيم، 25 ميلي گرم فسفر، 0.4 ميلي گرم آهن، 630 واحد بين المللي ويتامين آ، 0.04 ميلي گرم تيامين، 0.07 ميلي گرم ريبوفلاوين، 0.04 ميلي گرم نياسين و 120 ميلي گرم اسيد اسكوربيك است علاوه بر ويتامينها و املاح يادشده، بادمجان داراي فيتونوترينت هايي است كه خاصيت آنتي اكسيداني فوق العاده اي دارند . اجزاي فنوليكي داراي خاصيت ضد سرطاني، ضدكلسترول بد خون و ضد ويروسي مي باشد. اهميت بادمجان به علت طعم و مزه، قابليت خوب حمل و نقل و شرايط ويژه كنسرو كردن است. بادمجان درتهيه غذاهاي مختلف، همچنين انواع ترشيها كاربرد دارد. ريشه بادمجان براي درمان آسم به كارمي رود. در برگ بادمجان موادي وجود دارد كه باعث ترشح بزاق مي گردد. همچنين از برگ آن در معالجه بيماري برونشيت، آسم و بيماري هاي دستگاه مجاري ادراري استفاده مي شود .

 سطح زیر کشت و میزان تولید بادمجان کشور در سال 1385

مشخصات گياه شناسي :

ارتفاع بادمجان بين 1.5 تا 0.5 متر ميباشد. ريشه آن سطحي، منشعب و قوي اسـت . سـاقة آن  نيمه خشبي، سبز رنگ و داراي شاخه هاي فرعي گسترده ميباشد. برگها ساده، كنگره دار، سبز روشن و مانند سايرگياهان اين خانواده كركدار ميباشند. گلها به صورت منفرد و يا درخوشه هاي دو يا چندتايي ظاهر ميشوند. وقتي گلها به صورت منفرد باشند ميزان ريزش آنها 80 درصد كمتر از حالتي اسـت كـه به صورت خوشه اي ظاهر شوند. گلها به اندازه 5 تا 3 سانتيمتر با دمگل مشخص، داراي 5 كاسبرگ، 5 گلبـرگ بـه هـم پيوسـته بـه رنـگ بـنفش و سـفيد و 5 پـرچم زرد رنـ گ كـه مـادگي را كـاملاً احاطـه كرده ميباشند.گلها تا 40 – 50 روز پس از نشـاكاري ظـاهر مـي شـوند . بازشـدن گـل هـا و پخـش شـدن گرده ها معمولاً بين ساعات 6 تا 11 صبح تحت تأثير روشنايي، دما و رطوبت منطقه روي مـي دهـد و بـا مشاهده و تجربه مشخص ميگردد. بادمجان فاقد نياز ويژه به طول روز جهت گلدهي است. بادمجان به  طور معمول گياهي با خودگرده افشاني بالاست و ميزان دگرگشني آن بستگي به ژنوتيپ، محل و ميـزان فعاليت حشرات دارد. ميزان دگرگشني در AVRDC بين صفر تا  8.2 درصد گـزارش شـده اسـت . رام ميزان دگرگشني بادمجان را بين 0.7 تا 29 درصد گزارش كرده است. ميزان دگرگشني در ارقام هندي بيشتر از ارقام چيني است  .  ميوة بادمجان از نوع سته يعني نوعي ميوة گوشتي است كه دانه ها در داخل آن قرار مي گيرند. كاسبرگ ها با ميوه رشد مي كنند و اغلب داراي خارهاي زيادي هستند كه در موقع برداشت محصـول مشكلاتي را به همراه دارد. ميوه هاي بادمجان در دامنة وسيعي از نظر شكل و رنگ مي باشند. ميـوه هـا در ارقام مختلف به رنگ هاي سياه، ارغواني، سبز، سفيد، ابلـق و رنـگ هـاي بينـابين ديـده مـي شـوند . از نظر شكل ميوه نيز تنوع بالايي در بادمجان وجود دارد و ارقـام مختلفـي از باريـك و دراز رتا كاملاً گرد در  بادمجان مشاهده مي شود . بذر زرد رنگ و داراي فرورفتگي كوچك است. قطر  بذر 2 تا 4  ميلي متر و ضخامت آن نيم تا يك ميليمتر است .

 انواع میوه در بادمجان

شرايط آب وهوايي :

بادمجان بومي نواحي گرم بوده و در مقابل سرما حساس است (دماي كمتر از 16 درجه سانتيگراد خسارت به بارمي آورد ). براي توليد بادمجان، يك فصل رشد طولاني حدود 120 روز نياز است. بهترين رشد بادمجان دردماي 21 تا 29 درجه سانتـيگراد اتفـاق ميافتـد. دمـا و رطوبت بالا نيز عملكـرد را كـاهش ميدهد. بادمجان مي تواند خشكي و غرقابي را تحمل كند ولي دوره هاي طولاني  غرقاب خاك باعث شيوع پاتوژنهاي فساد ريشه ميشود. بادمجان را از لحاظ نياز نوري جزو گياهان  خنثي طبقه بندي ميكنند وليكن براي رشد و نمو مطلوب نياز به گرما و نوركافي دارد. نورضعيف در ايام زمستان درگلخانه ها، بدشكل شدن ميوه و افتادن گل و غنچه را باعث ميشود. براي تشكيل مناسب گلها شدت نور بيش از 10 كيلو لوكس نياز است و در عين حال ميزان گرماي داخل گلخانه نبايد پائين تر از 20 درجه سانتيگراد باشد. كاهش گرماي هوا و به ويژه گرماي خاك (كمتر از 18 درجه سانتيگراد ) نیز اغلب اختلالاتي مثل افتادن گل و غنچه را در پي دارد. اگر هدف توليد بذر باشد، دماي روزانه 25 -32  و دماي شبانه  21 -27   درجه سانتيگراد مناسب است .

 تقویم زمانی کاشت و برداشت بادمجان

خاك :

بادمجان براي رشد مناسب احتياج به حاصلخيزي خاك و تغذيه كافي دارد . بادمجان ميتوانـد در تمامي خاكهاي سبك شني تا سنگين رسي رشد نمايد. خاك لوم شـني بـراي زمـاني كـه زودرسـي مورد نظـر است ايـده آل ميباشـد. خــاك هـاي سنگيــن بــراي عملكردهـاي طولانــي تـر و تأخيــري توصيـه مي گردد . براي رشد مناسب بادمجـان  PH 6-  6.5 مناسـب مـي باشـد . ضـمناً ازكشـت بادمجـان درمزارعي كه قبلاً گياهان خانواده Solanaceae ( گوجه فرنگي، سيب زميني، فلفل و بادمجان) كشـت  شده است بايستي پرهيز شود . بادمجان يك محصول با طول دور ة رشد نسبتاً طولاني است و از جمله سبزيجاتي است كه مواد غذايي زيـادي از زمـين جذب ميكند. بدين منظور ميبايست ازكودهاي آلي و شيميايي قبل ازكشت و همچنين ازكودهاي شيميايي به صورت سرك پس ازكاشت استفاده گردد. بدين منظورمي توان در حين آماده سازي زمين 30 تا 40 تن در هكتاركود دامي پوسيده و يا 10 تن در هكتار كمپوست و   یا 3 تن در هكتار كود مرغي را با خاك مزرعه مخلوط نمود. البته اگر زمين مزرعه شني بوده و  یا مزرعه از نظر مواد غذايي ضعيف باشد، ميبايست اين مقادير را بالاتر در نظرگرفت. استفاده ازكودهاي شيميايي به صورت مجزا و يا به صورت كود كامل بايد در برنامه آماده كردن زمين قرارگيرد. مصرف كودهـاي شيميـائي مي بايـست بر اساس آزمـون خـاك باشد. در صورت كمبـود منيزيـوم در خاك مي بايست از آهك استفاده گردد. كاربرد آهك اگر 4 تا 3 ماه قبل از نشاكار ي در خاك توزيع و تثبيت گردد بسيار مؤثرتر از مصرف ديرهنگام آن خواهد بود. به صورت كلي و در صورتي كه امكان آزمون خاك  وجود نداشته باشد عناصر نيـتروژن، فسفر و پتـاس به ترتيب به نسبت 200 ،100  و 100 كيلوگـرم در  هكتار توصيه ميگردد. نيمي از نيتروژن ، تمامي فسفر و تمامي پتاس قبل از انتقال نشا و باقيمانده نيتروژن بسته به شرايط خاك در 3تا 2 مرحله، 30 تا 45 روز پس از نشاكار ي مصرف گردد. درآمريكا كودهاي شيميايي كامل را به ميزان 800 الي 1100 كيلوگرم در هكتار قبل از آماده سازي زمين، درخاك پخش ميكنند .

فسفر و پتاسيم:

جدول 2 ميزان توصيه شدة مصرف فسفر و پتاس بر اساس طبقه بندي حاصلخيزي خاك با توجه به آزمون خاك مي باشد. داده ها بر اساس كيلوگرم در هكتار مي باشد . فسفر توصيه شده همزمان با نشاكار ي يا كمي قبل از آن به كار برده مي شود. توصيه مي شود كه محلولي از كود و آب تهيه گردد و به ميزان لازم و متناسب پاي هر نشا ء ريخته گردد. پتاسيم را به صورت نواري و به فاصلة 8تا 5 سانتيمتر از نشا و 8تا 5 سانتیمتر زير ناحية ريشة نشا ء و يا قبل از  نشازني با خاك بستر نشا ء مخلوط كنيد. تحقيقات نشان داده است كه مصرف نواري بهتر از مخلوط كردن با خاك است .

مقدار توصیه شده فسفر و پتاسیم در کشت بادمجان

نيتروژن:

خاكهاي معمول دشت ها 100 تا 150 كيلوگرم در هكتار ازت نياز دارند. خاكهاي شديداً  شني مقدار و يا تعداد دفعات مصرف بيشتري ازت نياز دارند. ميزان نياز به ازت مي تواند بسته به فصل  زراعي، ميزان بارش، نوع خاك، آبياري، تراكم گياهي، طول مدت برداشت و روش و زمان كاربرد  تفاوت نمايد . خاكهاي آهكي كوهپايه ها، كوهها و دره ها 100 تا 120 كيلوگرم در هكتار ازت نياز  دارند. 15 تا 20 كيلوگرم از كود سرك توصيه شده را در زمانيكه اولين ميوه ها به اندازة تخم مرغ  هستند و بقيه را بسته به نياز طي  3 تا 1 مرحله مصرف مي كنيم. درمورد خاك هاي سنگين كوهپايه ها و دره ها ازت كمتر و در تعداد دفعات مصرف كمتري نياز است. بهتر است كود ازته به صورت نواري مشابه با آنچه كه براي پتاس شرح داده شد مصرف گردد . استفاده از كودهاي كامل شامل عناصر پرمصرف و كم مصرف، همچون كودهاي 20 – 20 – 20  و غيره به صورت محلولپاشي و يا كود آبياري (حل كردن كود در آب آبياري) مي تواند تاثير به سزائي در رشد و نمو بوته ها و ميوه ها داشته باشد. بهتر است در ابتداي مراحل رشد از كودهاي با درصد فسفر بالا جهت ريشه زائي و استقرار بهتر بوته ها و در مرحله گلدهي و ميوه دهي از كودهاي با درصد پتاسيم بالاتر جهت باروري بالاتر و بهبود عملكرد استفاده گردد.

آماده سازي مزرعه

آماده سازي زمين اصلي بايستي در اولين فرصت ممكنه صورت پذيرد تا اينكه انتقال نشاء در  اولين زمان ممكن و در روزهاي خنك بهار انجام پذيرد. تأخير در انتقال نشاء بادمجان و مصادف شدن با روزهاي گرم تلفات جبران ناپذيري را در پي خواهد داشت كه علاوه بر كاهش ميزان توليد ميوه يا بذر، هزينه هاي غير ضروري را نيز به برنامه كشت وارد خواهد كرد. از جمله مشكلات تأخير در انتقال نشاء مي توان به موارد ذيل اشاره كرد :

  • تلفات بالاي نشاء در اثر گرماي هوا
  • كاهش راندمان نيروي كارگري به دليل گرمي هوا و در نتيجه بي دقتي آنها در انتقال صحيح نشاء
  • تلفات بيشتر نشاهاي جوان در اثر برخورد با لبه داغ مالچ پلاستيكي
  • مصادف شدن زمان گلدهي و گرده افشاني با گرماي بيش از حد هوا در مرداد ماه و در نتيجه كاهش عملكرد ميوه و بذر
  • طغيان كنه تارتن در مرحله حساس گلدهي
  • نياز به وجين بيشتر به دليل غالب تر شدن علف هاي هرز به نشاهاي جوان (كشت به موقع باعث برتري بوته هاي بادمجان به علف هاي هرز شده و تا حد زيادي از رشد آن ها جلوگيري خواهد كرد)
  • برخورد زمان بذرگيري با روزهاي سرد پاييز و زمستان و در نتيجه نياز به هزينه هاي گرمائي جهت سالن بذرگيري و همچنين مراحل خشك كردن بذور

با توجه به موارد مذكور و جهت بالا بردن ميزان درآمد بسيار ضروريست كه آماده سازي زمين مزرعه اصلي در اولين فرصت ممكنه صورت پذيرد . توصيه مي گردد كه حتي الامكان، زمين مورد نظر در فصل پاييز شخم زده شود. شخم پاييزه علاوه بر كمك به جذب بهتر نزولات آسماني در فصول پاييز، زمستان و بهار، عمليات خاك ورزي زمين در بهار را تا حد بسيار زيادي جلو مي اندازد. در غير اينصورت، در اواخر اسفند يا اوايل بهار، به محض اينكه خاك مزرعه گاورور گرديد، اقدام به عمليات خاك ورزي اوليه و ثانويه مي كنيم. توصيه مي گردد ميزان 30 تا 40 تن كود دامي كاملاً پوسيده، قبل از خاك ورزي اوليه در زمين پخش گردد. اين عمليات هر 4 تا 3 سال يكبار مي بايستي تكرار گردد. با توجه به اقليم خشك و نيمه خشك اكثر مناطق ايران، و در نتيجه ميزان پايين مواد آلي خاك هاي زراعي در اين كشور، جدي نگرفتن مسئله كود دامي اثرات غير قابل جبراني را براي خاك مزرعه در پي خواهد داشت . قبل از انجام عمليات خاك ورزي ثانويه، با توجه به نتيجه آزمون خاك، كودهاي شيميائي به ميزان لازم در سطح مزرعه پخش مي گردد. سپس ديسك سنگين انجام مي گردد تا اينكه كودهاي شيميائي با خاك كاملاً مخلوط گردند و همچنين علف هاي هرز جوانه زده يا سبز شده معدوم شوند . در صورت مناسب بودن خاك مزرعه پس از تسطيح، نسبت به ايجاد جوي و پشته و مالچكشي اقدام مي گردد . پس از ايجاد جوي و پشته عمليات نصب سيستم آبياري قطره اي انجام و مالچ كشي بر روي  تيپ هاي آبياري انجام مي گردد . نصب صحيح تيپ ها، تثبيت نمودن آن ها در محل مناسب  و مالچ كشي مناسب در گيرائي نشاها و همچنين مراحل آتي مزرعه بسيار تأثير گذار مي باشد. هر نوع  كوتاهي يا بي دقتي در اين مرحله مي تواند باعث ايجاد مشكلات عديده در مرحله انتقال نشاء و در نتيجه تلفات بالاي نشاء و محصول گردد.

مالچ کشی و آماده سازی زمین برای کاشت نشا

طرز تهيه خزانه توليد نشاء بادمجان

اهميت توليد نشاء بادمجان

امروزه در كشاورزي نوين و مكانيزه، صنعت توليد نشاء به عنوان حرفه اي كاملاً تخصصي، اشتغال زا و پر درآمـد مطـرح اسـت . در كشـور مـا بـا توجـه بـه افـزايش روزافـزون سـطح زيـر كشـت  محصولات مختلف سبزي و صيفي، بويژه توسعه سيستم هاي كشت گلخانـه اي، توجـه بـه هسـته هـاي اوليه توليد يعني بذر و نشاء اهميت فراواني دارد. از طرفي با افـزايش هزينـه هـاي توليـد ماننـد افـزايش قيمت بذر و محدوديت توليد بذور هيبريد، محدوديت منابع آبي و سـاير نهـاده هـاي توليـد اسـتفاده از تكنيك توليد نشا ء مزاياي فراواني نظير مصرف بذر كمتر، زودرسي محصول، امكان كنترل بهتر شرايط محيطي در مراحل مختلف توليد، كنترل مناسب تر آفات و بيماريها، امكان انتخاب گياهان قوي و سالم  جهت كاشت، عدم نياز به عمل گزينش و يا تنك كردن ، برخورداري از ارزش اقتصـادي بيشـتر بـراي محصول توليدي را دارا مي باشد . در كشور ما هر چند برخي از توليدكنندگان، شركتها و يـا موسسـات توليدي به صورت تجاري در جهت رفع نيازهاي خود و يا بازارهاي منطقه اي در سطح تجاري اقدام به توليد نشاء محصولات مختلف سبزي و صيفي مي نمايند، اما اكثر توليدكنندگان، يا با ايـن روش توليـد آشنايي چنداني ندارند و يا بعضاً اقدام به توليداتي با كيفيت پايين و فاقد استاندارد مطلوب ماننـد توليـد نشاهاي با ساقه و برگ نازك و آبكي و حساس و داراي علايم كمبود عناصر غذايي و آلوده بـه انـواع عوامل پاتوژني را بدون انجام مراقبتهاي ويژه وارد بازار ميكنند كه به موازات آن نارضايتي هايي نظيـر  عدم گيرايي و استقرار نامناسب نشاها در زمين اصلي، حساسيت به سرما و يخبندان را به همراه داشـته و  نياز به خريد مجدد نشاء جهت واكاري و صرف هزينه هاي واكاري و … را در پي خواهد داشت . اگرچه بذر بادمجان ممكن است به صورت مستقيم در مزرعة اصـلي كشـت گـردد و لـيكن بـه دلايل زير معمولاً به صورت نشائي كشت مي گردد .

  • كنترل علف هاي هرز در حالت كشت مستقيم بسيار سخت تر از كشت نشائي است .
  • بذر پاشي مستقيم نيازمند بستر بذر عالي است و ممكن است نيازمند تخصصي كردن تجهيزات كاشت باشد .
  • به علت سطحي بودن عمق كاشت بادمجان (در حد اينچ)، زمين بايستي به خوبي تسطيح شده باشد تـا مانع از شسته شدن و يا مدفون شدن بذور گردد .
  • در كشت مستقيم، زمان برداشت بهاره حداقل 4 تا 3 هفتـه ديرتـر اسـت ايـن در حـالي اسـت كـه در نشاكاري ما استفاده بهتري از فصل كشت خواهيم داشت .
  • در حـالت نشـائي بهترين تراكـم را خواهيم داشت چراكه پس از سپري شدن شوك هـاي گرمـائي و رطوبتي و گرمائي، نشاء زده مي شود و همچنين نياز به تنك كردن هم نخواهد بود .

تجهيزات آبياري در خزانه و گلخانه

امروزه سيستم هاي آبياري جهت توليد نشاء به دو گروه كلي سيسـتم هـاي آبيـاري پاششـي و  سيستم هاي غرقاب زهكش تقسيم مي شـوند . هـر كـدام از ايـن سيسـتم هـا را مـي تـوان بـا اسـتفاده از  دستگاههاي اتومات به صورت خود كار در آورد و آبياري يكنواختي را انجـام داد . در صـورت نصـب  لوله هاي انتقال اضافي، مي توان از سموم حشره كش نيز در اين سيستمها استفاده نمود .

نوردهي در خرانه و گلخانه

در اغلب نواحي توليد گلخانه اي در جهان، شدت نور طبيعي در طي زمسـتان كمتـر از مقـدار  بهينه (كمتر از 1500 فوت كندل يا 16140 لوكس) مورد نياز براي نشاها است. نور دهي تكميلـي مـيتواند ميزان فتوسنتز و در نتيجه رشد گياه را افزايش دهد .

سيستم توليد نشاء در شرايط گلخانه اي

سيستم توليد گلخانه اي نشاء نسبت به توليد آن در فضاي آزاد داراي مزاياي زير است :

  • توليد سريع تر و يكنواخت تر نسبت به توليد نشاء در فضاي آزاد
  • مديريت بهتر آبياري و تغذيه
  • قابليت نگهداري نشاها در گلخانه تا زمان مورد نياز
  • استفاده بهينه و يكنواخت از فضاي گلخانه به علت استفاده از ظروف كشت
  • قابليت توليد گياهاني سالم، ضخيم و با ارتفاع مناسب
  • توانايي استقرار بهتر نشاهاي حاصله نسبت به نشاهاي فضاي آزاد
  • زود رسي نسبت به نشاهاي فضاي آزاد

ظروف كاشت

ظروف كاشت مورد استفاده در توليد نشاء بسته به تكنولوژي توليد و عوامل اقتصادي منطقـه  مي تواند متفاوت باشد. انواع گلدان، جعبه ها يا سيني هاي كاشت پيتي، سفالي، فيبـري، اسـتيروفومي و  پلاستيكي همگي مي توانند در توليد نشاء مورد استفاده قرار گيرند. امروزه بيشتر نشاها را در سيني هاي  پلاستيكي و پلي استيرني پرورش مي دهند . سيني هاي نشايي كه داراي تعداد مشخصي حفره و بـاحجم  مشخص هستند و براي توليد نشاء توپي از آن ها استفاده مي شود از رايج ترين و اقتصادي ترين ظروف  نشاء هستند. سيني هايي كه اندازة خانة آن ها 4 سانتي متري است، عموماً داراي 128 خانه هسـتند و آن هايي كه خانه هاي 6 سانتي متري دارند، تقريباً 72 خانه اي هستند. استفاده از سـيني هـاي داراي حفـره هاي كوچك، هزينه توليد و همچنين اندازة نشاء را كاهش مي دهد اما به دليل اين كه نشاهاي توليـدي در اين خانه هاي كوچـك، سيسـتم ريشـه اي كـوچكي دارنـد و در زمـان بيـرون كشـيدن نشـاء سـطح  مشترك بيشتري از ريشه-خاك در آنها به هم مي خورد، زودرسي و كيفيت نشاء را كاهش مي دهند . جنس مواد سازندة سـيني هـاي نشـاء بسـيار متفـاوت اسـت و از سـفال گرفتـه تـا اسـتيروفوم و  پلاستيك مي تواند متغير باشد. كيفيت هركدام از آن ها بستگي به استحكام موردنياز توليدكننـده دارد . براي توليد تجاري نشاء وكاهش هزينه ها استفاده از سيني هاي ساخته شده از موادي غيـر از اسـتيروفوم  يا پلاستيك توصيه نمي شود. در سيني هاي كهنه به دليل وجود ترك هاي ريز، مواد غذايي ويا عوامـل  بيماري زا نفوذ مي كنند و درنهايت باعث رشد غيريكنواخت نشاها مي شوند. درمقايسه بـا سـيني هـاي  پلاستيكي سيني هاي استيروفوم گران تر بوده، محيط رشد را جدا كرده، رشد دانهال را به تأخير انداخته  و باعث افزايش تشكيل جلبك و شيوع بيماري ها مي شوند از. اين رو معمولاً از سيني هـاي پلاسـتيكي  استفاده مي شود. سيني هايي كه رنگ تيره تري دارند گرماي بيشتري جذب كرده و رشـد نشـاء در آن ها سريع تر از سيني هاي رنگ روشن است . هرچه سيني عميق تر باشد، حجـم بيشـتري خواهـد داشـت و بنـابراين آب و كـود بيشـتري در  اختيار گياه قرار مي گيرد. در سلول هاي عميق تر رشد سريع تر بوده و تعداد دفعات آبياري نيز كمتر از  سلول هاي كم عمق است اما براي اين كه تمام محيط كشت خيس شود نياز به آب بيشتري است. براي  افزايش يكنواختي هرگز نبايد سيني هاي كم عمق و عميق، يا سيني هايي با رنگ هاي متفاوت را بـراي  توليد يك نوع نشاء به كار برد. بعضي از مخلوط هاي غير خاكي حاوي كود هستند كه مقـدار آنهـا بايـد بـراي برنامـه ريـزي كودي مد نظر قرار گيرد. هر چه ميزان كود اوليه در اين محيط ها كمتر باشد كنترل بيشتري را مي توان روي رشد نشاها داشت، چون افزودن كود مورد نياز، بسيار آسانتر از حذف آن از محيط است .

خصوصيات بذر

هميشه سعي گردد از كه بهترين بذر براي توليد نشاء استفاده شود، چون اسـتفاده از بـذر ارزان  هيچگونه سودي ندارد. در اصل، هزينه بذر درصد ناچيزي از كل هزينه توليد را شامل مي شود. از ايـن  رو هيچگاه از بذرهاي تجاري هيبريدهاي F1 اقدام به توليد بذر ننمائيـد زيـرا دچـار پـس روي ژنتيكـي  ميشوند و به هيچ عنوان يكنواحتي و كيفيت بذرهاي والدي را نخواهند داشت. بهتر است بـراي توليـد بذر در مناطقي با خاكهاي سالم و عاري از بيماري اقدام نمود . 125 تا 200 گرم بذر بـراي تهيـه نشـاء  يك هكتار بادمجان كافي است. اگر بذر تازه و سالم درخاك استريل كشت شود نياز بـه تيمارخاصـي ندارد، در غير اين صورت بذور مي بايست به مدت 30 دقيقه درآب گرم ( 50 درجه سـانتيگراد ) خـيس  گردد. سپس در آب سرد شسته و قبل از كشت خشك گردنـد . بـذورممكن اسـت بـراي جلـوگيري از آلودگي نشا ها با تيرام يا قارچ كش ديگري تيمارگردند. براي توليد نشاء حتـي الامكـان از بـذور تـازه استفاده كنيد، بذور مسن تر از دو سال، قدرت و توان جوانـه زنـي كمتـري دارنـد . بـذور را مـي تـوان در  ظروف خاص يا درگلدان هاي تورپي كشت كرد. در اين صورت كشت مزرعه اي بدون بهم ريختگـي  سيستم ريشه انجام مي پذيرد. بذور همچنيـن ممكن است در بسترهاي خاكي نشاء كشت گردنـد. مورد  اخير در ايران رايج تر مي باشد. اين بسترها مي بايست حاصلخيز وكاملا زهكش شده باشند. بسـترهاي  نشاء با 40 گرم در مترمربع سولفات آمونيوم، 50 گـرم در مترمربـع سوپرفسـفات، 30 گـرم در مترمربـع  كلريد پتاسيم و 2 كيلوگرم در مترمربع كمپوست غني ميگردند. بسترهاي نشاء را به ارتفاع 15 سانتيمتر  و عرض 0.8 متر آماده كرده و بذور به فاصله 6 سانتيمتر از يكديگر روي بستر نشاء پخش مي گردند و لايه نازكي به ضخامت 0.5 سانتيمتركمپوست، كُلش برنج، كوددامي و موارد مشابه روي بذرها پاشـيده  مي شود. سپس بسترها كاملاً آبياري مي گردند. درحين آبياري لازم است دقت گردد كه بذور جابجـا نگردند و بستر نيز كاملاً خيس گردد. بدين منظور مي توان بسترها را به روش قطره اي آبياري كرد. پس  ازآبياري بسترهاي كشت، روي آنها با ارتفاع مناسبي توسط سـيم يـا تـوري و پلاسـتيك پوشـانيده مـي  شود. كاربرد پلاستيك مناسب مناطقي است كه درهنگام كشت بذور، هـوا هنـوز بـه مقـداركافي گـرم  نشده است. دماي بهينه براي جوانه زني 24 تا 29 درجه سانتيگراد است. دراين دما نشـاها در 6 تـا 8 روز  ظاهرمي شوند. نشاها مرتباً سركشي شده و درصورت نيازآبياري مي گردند . 2 هفته پس ازكشت بذور، نشاها كوددهي مي شوند. (ترجيحاً با محلولي ازكود قابل حل درآب). درصورت متراكم بـودن نشـاها، آنها درمرحله اولين برگ حقيقي تنك مي گردند. توليد نشاها تقريبا به 8تا 6 هفته زمان نيازدارد . آبياري و كوددهي مناسب به توليد نشاء خوب و سالم و استقرار آن در مزرعه كمك ميكنـد . البته بايد در نظر داشت كـه ميـزان زيـاد آب و كـود، باعـث نـرم شـدن بافـت هـاي گيـاهي و بـالارفتن حساسيت آنها به عوامل بيماري زا خواهد شد. تنش هاي آبي و تغذيه اي روشهاي مهمـي هسـتند كـه در تغيير اندازه شكل سرعت رشد و مقـاوم شـدن نشـاها قبـل از انتقـا ل بـه مزرعـه مـورد اسـتفاده واقـع ميشوند .

انتقال نشاء

يك نشاي ايده آل، گياهچه اي است به ارتفاع 15 تا 25 سانتي متر ، ريشه دار، عاري ازبيماري و بدون جوانه گل نشاهاي مسن تر پس از انتقال واكنش رشدي سريعي نشان نمي دهند. عمل مقاوم سازي نشاها بايد يك تا دو هفته قبل از انتقال نشاها به مزرعه صورت پذيرد. اين كار با كم كردن تدريجي آب، به منظور مقابله با تنش رطوبتي پس از نشاكاري، هوا دهي به منظورمقاومت در برابر كاهش درجـه حرارت و همچنين آفتـاب دهي به منظور مقاومت به تابش مستقيـم آفتـاب درمزرعـه صورت مي گيرد. چند روز قبل از انتقال نشا ها پوشش پلاستيكي آنها كاملا برداشته مي شود. نشاها 12 تا  14 ساعت قبل از انتقال كاملاً آبياري مي شوند. انتقال نشاها بهتر است درهنگام عصر يا در روزهاي ابري صورت گيرد تا شوك انتقال نشاء به حداقل برسد. نشا كاري مي تواند با دست يا با  ماشين هاي نشا كار صورت گيرد.  درايران، نشاكار ي معمولاً به دو صورت انجام مي گيرد :

  • نشاكار در ي زمين كاملاً خيس كه آب در داخل جويها درحركت است و نشاها در منطقه داغ آب زده مي شود
  • نشا كار ي درخاك گاورو كه در اين حالت توسط يك چوبدستي چاله هايي درمنطقه داغ آب ايجاد مي گردد. نشا ها درچاله ها قرارمي گيرند و سپس چاله ها پر ازآب شده و خاك دهي مي گردند.

مورد اخير در  منطقه ورامين معمول تر ميباشد . در حالت مكانيزه، انتقال نشاء توسط ماشين نشاءزن صورت ميگيرد  . پس از استقرار نشاها و به منظور جلوگيري از افتادگي آنها در اثر بـاد و همچنيـن وزن ميوه ها در مراحـل آتي رشد گيـاه ضروري است كـه خاك دهي پاي بوته ها انجام گردد .

جهت توليد نشاء بادمجان چند نكته حائز اهميت بالائي است :

  • تعداد نشاء مورد نياز

دستگاه نشاکار بادمجان

وزن هزاردانه بذر بادمجان بطور متوسط حدود 4 گرم مي باشد. ميزان بذر مورد نياز جهت كشت يك هكتار بادمجان بسته به ميزان تراكم مورد نظر در مزرعه اصلي و همچنين روش تهيه نشاء  بين 150 تا 400 گرم متغير مي باشد. جهت تامين تراكم حدود 15000 بوته در هكتار و با توجه به تلفات موجود در زمان توليد و انتقال نشاء به مزرعه و همچنين نياز به واكاري، مي بايستي برنامه ريزي توليد حدود 23000 نشاء داشته باشيم كه نياز به 150 گرم بذر بادمجان با قوه ناميه مناسب دارد البته اين عدد  در شرايط بسيار ايده آل و توليد مكانيزه نشاء در سينيهاي كشت ميباشد .

  • زمان توليد نشاء

زمان توليد نشاء بادمجان به گونه اي برنامه ريزي گردد كه حتي الامكان در اولين فرصت به  انتقال نشاء به زمين اصلي اقدام گردد . هر چقدر انتقال نشاء در روزهاي خنك تر صورت  پذيرد، ميزان گيرائي بالاتر بوده و تلفات كمتري خواهيم داشت.

  • بذر مطلوب

با توجه به هدفي كه از توليد محصول بادمجان داريم يك واريته تجاري مطلوب انتخاب مي گردد. وقتي هدف توليد بذر است قطعاً مي بايستي رقمي را انتخاب نمائيم كه محبوبيت خوبي در بين  كشاورزان داشته و بازار فروش بذر اين واريته مطلوب باشد. براي ارقام جديدتر نياز به برنامه بازاريابي  و تبليغات مناسب مي باشد كه براي شركت هائي بذري نوپا توصيه اين است كه حتي الامكان با بذور واريته هاي معروف شروع نمايند. علاوه بر رقم مناسب، بذر مورد نظر بايستي داراي خصوصيات كيفي مناسب از قبيل خلوص بالاي ژنتيكي و فيزيكي، قوه ناميه و درصد سبز شدن بالا، آغشته به قارچ كش  مناسب و … باشد.

  • سيني كشت

جهت توليد نشاء بادمجان روش توليد نشاء در سيني كشت و در گلخانه توصيه مي گردد . به اين منظور سيني هاي كشت با ابعاد و تعداد حفره هاي مختلف (از 28 حفره اي تا 220 حفره اي) در  بازار موجود و جهت توليد نشاء قابل استفاده مي باشند. جهت توليد نشاء بادمجان در سطح تجاري، دو  موضوع تعيين كننده انتخاب نوع سيني مي باشد

1 – توليد نشاء قوي

2 – مقرون به صرفه بودن

با توجه به موارد مذكور و به تجربه استفاده از سيني هاي 128 حفره اي ( 8×  16) و 162  حفره اي ( 9×18) توصيه مي گردد. استفاده از سيني هاي با حفره هاي بيشتر (همانند 216 حفره اي) نشاهاي قوي نداده و  يا اينكه برخي از حفره ها خالي از نشا خواهند بود و سيني هاي با حفره هاي كمتر مقرون به صرفه نخواهد بود .

انواع سینی کاشت جهت تولید نشا بادمجان

  • بستر كشت

سيني هاي كشت را مي توان با انواع مختلفي از بسترهاي كشت پر نمود. شايد بهترين بستر  كشت جهت توليد نشاء، پيت موس آن هم ساخت شركت هاي با برند معتبر باشد، وليكن بي شك از  نظر هزينه، مقرون به صرفه نخواهد بود. جهت انجام مطالعات تحقيقاتي كه نتايج اهميت بالائي داشته و  در بسياري از موارد نيز كمبود بذر وجود دارد اين بستر كاملاً توصيه مي گردد. در سطوح پايين توليد نشاء نيز به راحتي مي توان از اين بستر استفاده نمود، چرا كه با توجه به اينكه پيت موس از نظر مواد  غذائي غني مي باشد لذا نياز به رسيدگي و تيمارهاي مختلف كودي در مرحله توليد نشاء را كم مي كند، وليكن توليد نشاء در سطح تجاري داستان ديگري است. در توليد تجاري تا حدامكان مي بايست هزينه ها را كم كنيم. بدين منظور مي توانيم از كوكوپيت به عنوان بستر كشت استفاده كنيم كه قيمت آن به مراتب كمتر از پيت موس است. كوكوپيت به شكل قالب هاي فشرده در بازار وجود دارد. هر  قالب كوچك كوكوپيت پس از خيساندن با آب به حجم 50 ليتر مي رسد و لذا تعداد زيادي سيني را مي توان با آن پر كرد. در زمان پر كردن سيني هاي كشت با كوكوپيت خيس شده بايستي حتماً با غلطك مخصوص كوكوپيت را در حفره هاي سيني فشرده نمائيم .

  • بذر ريزي

جهت كشت بذر در سيني نشاء دو روش دستي و مكانيزه وجود دارد. در روش دستي بذور با  پنس برداشته شده و در هر حفره، يك بذر قرار داده شده و در بستر فشرده مي گردد . در روش مكانيزه، كشت بذور در حفره هاي سيني كشت توسط يك دستگاه نسبتاً ساده ولي دقيق انجام مي گيرد. اين دستگاه در هر حفره يك بذر قرار داده و با فشار يك اهرم بذر را در محل  خود تثبيت مي كند. اين دستگاه ها قابليت كشت 100 تا 150 سيني كشت (حدوداً 20000 نشاء) در  ساعت را دارا هستند .

نحوه پر کردن سینی های نشا

دستگاه بذر کار بادمجان

  • گلخانه

محل قرارگيري سينيهاي كشت مي بايذ از نظر دما و رطوبت شرايط مناسبي داشته باشد، دماي متوسط گلخانه تا قبل از سبز شدن نشاها ميبايستي حدود 25 درجه سانتي گراد باشد. دماهاي  پايين تر باعث تأخير بيش از حد در جوانه زني و سبز شدن شده و ممكن است منجر به گنديدگي بذور  در بستر كشت گردند. پس از سبز شدن نشاها بهتر است دما را پايين تر و حدود 18 تا  21 درجه سانتي  گراد در روز و 10 تا 18 درجه سانتي گراد در شب نگه داريم. اين دما باعث ريشه زائي بهتر و همچنين  توليد نشاها ضخيم و قوي ميگردد. علاوه بر اين به دليل كاهش رشد اندام هوائي، از شلوغي بيش از  حد و درهم ريختگي نشاهاي مجاور هم جلوگيري مي كند. لذا گلخانه ميبايست مجهز به سيستم  گرمايشي، سرمايشي و همچنين تهويه مناسب باشد. نكته بسيار مهم اين است كه حتي الامكان مي بايستي سينيهاي كشت بر روي سكو قرار گيرند، چراكه كف گلخانه معمولا دماي سردي داشته و لذا  علاوه بر تأخير در رشد نشاها، باعث غير يكنواختي در توليد نشاها در مناطق مختلف گلخانه ميگردد. بهتر است گلخانه مجهز به سيستم آبياري مكانيزه باشد تا يكنواختي بهتري در آبياري و تغذيه نشاها داشته باشيم. آبياري دستي نشاها بعضاً با فشارهاي زيادتر باعث بيرون ريختن بذور از سينيها و يا خم شدن و شكستن نشاها پس از سبز شدن ميگردد .

  • تغذيه

تغذيه نشاها بايستي طبق يك برنامه مدون انجام پذيرد. استفاده از كوكوپيت به عنوان بستر  كشت نياز به تغذيه نشاها را اجتناب ناپذير ميكند. تغذيه نشاها معمولاً همراه با آب آبياري صورت ميگيرد. ميزان مورد نياز از كود مورد نظر را در مخزن اصلي آب مخلوط كرده و همراه آب آبياري به نشاها رسانده مي شود. با توجه به اينكه كوكوپيت تقريباً عاري از هر ماده غذائي مي باشد، لذا ضروري  است كه جهت تغذيه نشاها، از كودهاي كاملي كه داراي تركيب مناسبي از عناصر ماكرو و ميكرو مي باشند استفاده نمائيم. بهتر است در ابتداي مرحله رشدي از كودهاي فسفر بالا (جهت ريشه زائي بهتر ) و در مراحل بعدي از كودهاي با ازت و پتاس بالاتر استفاده نمائيم. استفاده از 80 گرم كود كامل در 100 ليتر آب آبياري در هر مرحله آبياري مي تواند ميزان مناسبي باشد. براي شروع بهتر رشد نشاها مي توان  از كودهاي استارتر كه شامل محلول رقيقي از كودهاي قابل حل در آب با ميزان فسفر بالا مي باشند  استفاده نمود. براي نشاء بادمجان نسبت 6.25 گرم كود استارتر در 1 ليتر آب آبياري مناسب مي باشد.

گلخانه تولید نشاء بادمجان

  • مبارزه با آفات و بيماري ها در گلخانه

مهمترين موضوع رعايت بهداشت گلخانه مي باشد. مي بايست از بذور ضدعفوني شده استفاده نمود. استفاده از كارت ها و نوارهاي رنگي جهت به تله انداختن آفات گلخانه توصيه مي گردد.  رطوبت بالاي گلخانه مي تواند باعث شيوع بيماري هاي قارچي گردد كه در اين صورت مي توان از قارچ كش هاي مناسب محلول در آب آبياري و يا حتي به صورت سمپاشي جداگانه استفاده كرد.

  • مقاوم سازي (Hardening)

نشاها را نمي توان بطور مستقيم از گلخانه (خزانه) به مزرعه منتقل كرد، چرا كه  شوك ناگهاني  وارد شده به نشاها مي تواند تلفات بسيار سنگين را در پي داشته باشد. معمولاً حدود 10 روز قبل از  انتقال نشاء به مزرعه اصلي عمليات مقاوم سازي نشاها انجام مي پذيرد. به اين منظور مي توان از سه  روش استفاده كرد

  • قرار دادن نشاها در دماهاي پايين تر از حد معمول
  • كاهش آبياري و اجازه به خشك شدن بستر كشت
  • تركيبي از اين دو

 در هر صورت دماي مقاوم سازي نشاي بادمجان نبايد كمتر از 13 درجه سانتي گراد باشد.

نشاء بادمجان

نكاتي كه بايد براي انتقال نشاء مد نظر قرار گيرند

  • سن نشاء

هر يك از سبزي هاي معمولي را مي توان به طور رضايت بخشـي در طـول مراحـل اوليـه رشـد،  نشاء نمود. در مورد ذرت، لوبيا و كدوئيان، تنها دوره كوتاهي اسـت كـه طـي آن بـا نشـاء كـردن صـدمه شديدي نمي بينند. سهولت در نشاكاري گياه با افزايش سن كـاهش مـي يابـد و تفـاوت بـين گونـه هـا بـا  افزايش سن برجسته تر خواهد شد. در سن يك هفتگي بيشتر گونه ها مي توانند با حداقل تأخير در رشـد، نشاكاري شوند در صورتي كه بعد از 4 هفته، نشاكاري گياهاني كه به سختي نشـاكاري مـي شـوند، افـت بيشتري خواهند داشت .

  • سرعت جايگزيني ريشه ها و قدرت جذب آب

بازگشت شادابي گياهان پس از انتقال نشاء عمدتاً بستگي بـه قـدرت جـذب آب دارد كـه خـود  وابسته به سرعت جايگزيني ريشه ها است. سهولت تجديد رشد ريشه هـا بـا تـداوم رشد نشـاء همبسـتگي  دارد. تجديد رشد ريشه ها بستگي به ميزان چوب پنبه اي شدن و تشكيل كوتين در لايه هاي درون پوستي  ناحيه ريشه دارد. تشكيل اين لايه ها توسط ريشه هاي باقيمانده نشاء را بعد از نشاكاري كاهش مـي دهـد .  رسوب چوب پنبه يا كوتين در آندودرم يا پريدرم علاوه بر ايجـاد اشـكال در جـذب آب باعـث منشـعب  شدن ريشه نيز مي شود .

  • قيم زني و خاك دهي پاي بوته ها

پس از اين كه نشاها استقرار پيـدا كردنـد بـه منظـور جلـوگيري از افتـاد ن نشـاها در اثـر بـاد و  همچنين مقاومت بوته ها در برابر وزن ميوه ها در مراحل آتي رشد گياه ضروري است كـه خـاك دهـي پاي بوته ها انجام گردد. در AVRDC يك ماه پس ازنشازني دركنار هر بوتـه يـك قـيم (معمـولا نـي هندي) به ارتفاع 100 تا 120 سانتيمتر زده مي شود . درايران اين كارمعمول نيست و معمـولا  خاكدهي پاي بوته ها در يك يا دو مرحله صورت مي پذيرد تا بوته ايستايي بهتري داشته باشد. با ايـن  وجود در اين روش تعدادي از بوته ها دچار خوابيدگي خواهند  شد .

فیم زنی پای بوته ها

  • هرس

به منظورتوليد ميـوه هايي با رنگ شفاف وكيفيت بالا، هرس شـاخ و برگ در بادمجـان انجـام  مي گردد. درهرس شاخه، براي هر بوته سه شاخه، دو شاخه از اولين تقسيم از ساقة اصلي و يك شـاخه  بعد از اين تقسيم نگه داشته مي شود. تمامي شاخه هاي ديگر به صورت ادواري حذف مي گردند . درهرس برگ، به منظورگردش هواي بهتر و همچنين نوررساني بهتردر كـانوپي، بـرگ هـاي  پيرتر از قسمت هاي پائين ترگياه حذف مي گردند در  برخي مناطق بادمجان كاري ايران مثل ورامـين، در اواخر فصل رشد يك نوع هرس به نام سرزني صورت مي گيرد. بدين صـورت كـه نـوك سرشـاخه بوته ها زده مي شود . اين عمل باعث مي گردد كه ميوه دهي در قسمت هاي تحتاني بيشترگشـته و بوتـه جوانتر مي گردد .

  • مالچ گذاري

به منظوركاهش علف هاي هـرز، جلوگيري از فشـردگي خـاك و حفاظـت رطوبـت خـاك،  مالچ گذاري دركشت بادمجان توصيه مي گردد. دو نوع مالچ براي بادمجان قابـل پيشـنهاد اسـت . مـالچ  آلي و مالچ پلاستيكي. مالچ هاي آلي همانند كُلش برنج و موارد مشابه معمولاً پس ازنشـاكار ي به كـار  مي روند. اين مالچ ها رطوبت خاك را حفظ مي كنند، مواد آلي خاك را افـزايش مـي دهنـد و دمـاي خاك را پائين مي آورند. مالچ هاي پلاستيكي قبل از نشاكار بـر ي روي پشـته هـا و يـا كـف جـوي هـا كشيده مي شود . پس ازكشيـدن پلاستيك مي بايست در ـمك ان هاي نشـاكار ي سوراخ هايي  ايجاد گردد. مالچ پلاستيكي براي كنترل علف های هرز مد نظـر اسـت . مـالچ بـا پلاسـتيك سـياه بطـور  مؤثري علف هاي هرز را كنترل مي كند. تركيبي از دو مالچ آلي و پلاستيكي بسيار مناسب خواهد بـود

  • آبياري

زمين بادمجان بايد دائماً مرطوب و نم دار باشد. آبياري درزمان گلدهي وتشكيل ميوه بسيار بحراني است. كمبود آب در اين دوره مي تواند منجر به تشكيل شكوفه هاي انتهايي پوسيده و ميوه بدشكل گردد. كاهش انداز ة ميوه و عملكرد نيز اثر در استرس رطوبتي پديد مي آيد . تنش رطوبتي در  زمان رسيدگي ميوه مهمترين عامل محيطي در تلخ شدن محصول ميباشد . پژمردگي در اواخرصبح  علامت خوبي براي نياز به آبياري است. توصيه مي شود آبياري بادمجان در تابستان 4 تا 3 روز يكبار و  در بهار و پائيز 8تا 6 روز يكبار صورت پذيرد . بادمجان يك گياه ريشه متوسط است كه عمق ريشه آن درخاك هاي با زهكشي خوب حدوداً 90 سانتي متر است در هر آبياري ميبايستي خاك حداقل تا  عمق 45 سانتي متر خيس گردد. روش آبياري بستگي به بافت خاك، تسطيح زمين و ميـزان آب موجـود دارد. عمومـاً آبيـاري  نشتي (جوي وپشته اي) و سيستم هاي آبياري قطره اي استفاده مي گردد. مالچ با پلاستيك سياه ميتوانـد  يكنواختي رطوبتي بهتري را در بين دوره هاي آبياري ايجاد كند . با توجـه بـه  شرايط خشك و نيمه خشك اقليم كشور، توصيه ميگردد كه حتي الامكان كشت با مالچ پلاسـتيكي و  آبياري قطره اي صورت پذيرد تا حداقل اتلاف رطوبت را داشته باشيم .

  • علف هاي هرز

رشد اولية بادمجان نسبتاً كند است و به آرامي استقرار پيدا مي كند و چون فاصلة بوته ها از هم   نيزنسبتاً زياد است لذا در رقابت با علف هـاي هـرز بـه خصـوص در اوايـل فصـل رشـد ضـعيف اسـت . علـف هـاي هـرز متعـددي از پهـن برگهـا و باريـك برگهـا بـراي بادمجـان ايجـاد مزاحمت مي كنند. ازجمله اين علف هاي هرز ميتوان به تاج خروس، سلمه تره، علف هفت بند، تربچـه وحشي، فرفيون، خارشتر، خللر، پنيرك، خرفه، آلاله، بومادران، درمنه، توق، پيچك، بارهنـگ، مـرغ، پنجه مرغي، قياق و… اشـاره كـرد . بـراي كنتـرل علـف هـاي هرزمـزارع  بادمجان مي توان از روشهاي زراعي، مكانيكي وشيميايي استفاده كرد .

كنترل زراعي

شامل استفاده ازمالچ ها، استفاده ازگياهان پوششي درآخرفصل و تناوب زراعي مناسـب بـراي  كنترل جمعيت علف هاي هرز .

كنترل مكانيكي

شامل شخم عميق درآخرفصل زراعي و همچنين قبل از تهيه زمين بادمجـان، كوليتواتـور زدن  بين رديف هاي كشت در طول رشد گياه و وجين علف هاي هرز مزرعه توسط كارگر .

كنترل شيميايي

به خصوص در مناطقي كه كارگر گران است بسيار معمول مـي باشـد . بـا اينكـه سـطح توليد  بادمجـان نسبتاً بالا است و توليـد آن بسيار شبيه به فلفـل وگوجه فرنگـي است ليكن تعـداد علف كـش  هايي كه براي آن ثبت شده است بسياركمتر از ساير گياهان است . با توجه به محدوديتي كه درمصرف سموم شيميايي وجود دارد كشاورزان مي بايد يك برنامـه  كنترل علفهاي هرز را پيش بيني كنند كه تلفيقي ازروش هاي زراعي، مكانيكي وشيميايي باشد . ذيلاً به تعدادي از علف كشهاي قابل توصيه دركنترل علف هاي هرز بادمجان اشاره مي گردد

بنوليد (پِرفار): اين علف كـش بـه ميـزان 5/5 تـا 6.7كيلـوگرم در هكتـار قبـل از نشـا كار ي توسـط  كوليتواتور با خاك مزرعه مخلوط مي گردد و يا اينكه با آب آبياري مصـرف مـي گـردد . علـف هـاي  هرز سلمه تره، خرفه و تاج خروس را به طور متوسط تا خوب كنترل مـي كنـد . قابـل اسـتفاده زيرمـالچ  هاي پلي اتيلن نيزمي باشد .

كلتوديم (سلكت): براي كنترل علف هاي هرز يك ساله و برخي گراسهاي چند ساله به ميـزان 0.11 تا 0.28 كيلوگرم (ماده مؤثره)  در هكتار در طول فصـل رشـد و تـا 20 روز قبـل از برداشـت محصـول بصورت پاشش مستقيم روي علف هرز بصورت متناوب مصرف مي گردد وليكن مصـرف آن درسـال  نبايد از 2/2 كيلوگرم در هكتار تجاوز كند .

داکتال ( ِDCPA ) : پس از نشــا كار ي و  اسـتقرار بوتــه هـا بـه ميـزان 6.7  تـا 9 كيــلوگرم درهكتــار  استفـاده مي گردد 6 تا 4 هفته پس از مصرف خاك را عاري از علف هرز مي كند مي بايست تا 8 ماه  پس از مصرف از كشت گياهان حساس خودداري كرد .

ناپروپاميد ( بورينول): قبل از نشاكار ي به ميزان 2/2 تا 1/1 كيلوگرم در هكتار (ماده مؤثره) به عمـق  2 تا 1 اينچ با خاك مخلوط مي گردد در. خاك هاي شـني و سـبك بـا نسـبت پـائين و درخـاك هـاي  سنگين با نسبت بالا مخلوط مي گردد .

گراماكسون (پاراكوات): قبل از نشاكار ي به ميزان 1 تا 0.7 كيلوگرم (ماده مؤثره) درهكتار اسـتفاده مي گردد .

ستوكسيديم (پست): به ميزان  0.21 تا 0.31  كيلوگرم در هكتار (ماده مؤثره ) براي كنترل گراس ها تا 20 روز قبل از برداشت قابل استفاده است. مصرف سالانه  آن نبايد از 5 كيلوگرم در هكتار تجاوزكند .

تريفلورالين (تريلين): قبل از نشاكاري به ميـزان 0.55 تـا 1.2 كيلـوگرم درهكتـار بـا خـاك مزرعـه مخلوط مي گردد .

هالوسولفورون (ساندآ): به منظوركنترل اويارسلام و پهن برگ هاي جوان به ميـزان 0.025 تا  0.05 كيلوگرم (ماده مؤثره) در هكتار در بين رديف ها اسپري مي گردد. بايسـتي از برخـورد مسـتقيم سـم بـا  بوته هاي بادمجان اجتناب كرد .

بيماري ها

ذيلاً به تعدادي ازبيماري هاي مهم بادمجان اشاره مي گردد :

ساق سياه  Capsici Phytophtora

درمحل آلودگي ابتدا لكه اي به رنگ قهوه اي تيره و يا سياه پديدار مي گردد كه به تدريج به  طرف بالا و پائين و اطراف محل آلودگي پيشروي مي كند. پس از چندي عامل بيماري بـه بافـت هـاي مجاور لكه نفـوذ كرده و مانع جريـان شيره هاي گيــاه مي گردد. عضو ـم ورد حمله پژمـرده و خشـك مـي گـردد. گـاهي اوقـات درمحــل آلودگــي، زخــم و حالـت پوسيــدگي نيـزمشـاهده مـي گـردد. درهرصورت اگر شاخه اي آلوده گردد همان قسمت و اگرساقه اصلي و يا طوقه مورد حملـه قرارگيـرد  تمامي بوته خشك مي گردد . عامل بيماري در خاك وجود دارد و توسط آب آبياري و وسائل كشاورزي به نقـاط مختلـف  مزرعه جابجا مي گردد. اسپورهاي عامل بيماري توسط قطرات باران از خاك به ميوه ها و شاخ و برگ انتقال مي يابند. دماي رشد قارچ عامـل بيمـ اري 11 تـا 35 درجـه سـانتي گـراد و دمـاي بهينـه رشـد آن 30 درجه سانتي گراد مي باشد .  جهت مبارزه، ضدعفوني خاك خزانـه، انتقـال و انهـدام شـاخ و بـرگ آلـوده، شـخم عميـق و زير خاك كردن بقاياي گياهان ، تناوب زراعي سه ساله، فاصله دار كاشـتن بوتـه هـا و در صـورت لـز وم  سمپاشي شاخ و برگ توصيه مي گردد .

پوسيدگي ساقه  Cryptogea Phytophtora

اين بيماري سبب پوسيدگي طوقه بادمجان مي گردد و علائم آن با آنچه در مـورد capsici P.گفته شد مطابقت دارد .

سفيدك سطحي  Polyphaga Erysiphea

Levillula taurica

Levillula solanacearum

اين بيماري توسط گونه هاي مختلف خانواده Erysiphaceae ايجاد مي شـود در. ايـران قـارچ    Solanacearum   Lاولين بار در سال 1349 از منطقـه قصر شـيرين گـزارش گرديـد . قـارچ  L.Taurica علاوه بربادمجان ، روي گوجه فرنگي و سيب زميني نيز خسارت وارد مـي كنـد . قـارچ  Polyphaga Erysiphea در روي گياهان جوان بادمجان درگلخانه درسال 1970 ازهندوستان گزارش گرديد .  قارچ Polyphaga Erysiphea باعث ايجاد لكه هاي سفيد كثيف در روي برگ مي شـود ايـن لكـه در  ابتدا كـوچك وگـرد بوده و سپـس زاويــه دار مــي شــود و در روي سطــح زيـريــن و روئــي بـرگ گسـترش مي يابد و تمام برگ، دمبرگ و ساقـه را فرا مي گيرد. برگ هـاي پـائيني زودتـر مـورد حملـه بيماري قرارمي گيرند. برگ هاي سفيدك زده ممكن است زرد شده دفعتاً بميرند .  قارچ L.Taurica  باعث ايجاد لكه هاي زرد كمرنگ در سـطح روئـي بـرگ و ايجـاد پوشـش  سفيد رنگ در سطح زيرين برگ مي گردد .  براي مبارزه با بيماري سفيدك سطحي استفاده از سموم گوگردي توصيه مي گردد .

پژمردگی فوزاریومی  Fusarium oxysporum f.sp.melongena

 اين بيماري در قسمت هايي ازاروپا وآسيا خسارت وارد مي كند ولـي در ايـران درمـورد ايـن قـارچ گزارشي در دست نيست .  در اين بيماري، رگبرگ ها كوچك، كم رنگ و روشن مي شوند در  حاليكـه رگبـرگ هـاي  اصلي سبزباقي مي مانند. سپس برگها زرد و پژمرده مي شوند. اين حالت از برگ هاي پـائيني شـروع و  به سمت بالا پيشروي مي نمايد. دماي بهينه براي رشـد فوزاريـوم بادمجـان حـدود 28 درجـه سـانتيگراد  است بنابراين اين بيماري در هواي گرم شايع مي شود . انتخاب ارقام مقاوم و ضدعفوني خاك براي كاهش اوليه آلودگي دركنترل بيماري بسيار حائز  اهميت است.كاربرد باويستين 0.1 درصد و بن لات 0.2درصـد بصـورت محلـول ريـزی  پـا ي بوتـه در  كنترل بيمار ي موثر است .

پژمردگی ورتیسیلیومی

Verticillium albo-atrum

Verticillium dahliae

تقريباً تمامي خاك هاي مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري بـه قـارچ فـوق آلـوده اسـت . ايـن  قارچ به سبزي هاي مختلف از جمله چغندر، باقلا، خيار، بادمجان، تربچـه، تـرب، فلفـل، سـيب زمينـي،  ريواس، گوجه فرنگي و هندوانه حمله كرده و خسـارت وارد مـي كنـد ولـيكن بادمجـان درمقايسـه بـا  ساير سبزيها، حساسترين ميزبان محسوب مي شود . بوته هاي بادمجان درتمامي مراحل زندگي به اين بيماري مبتلا مي شوند. گرچه بيشترين علائم  و خسارت بيماري درهنگام ميوه دهي مشاهده مي گردد. علائـم بيمـاري در ابتـدا از بـرگ هـاي پـائيني شروع مي شود. تعدادي از اين برگها كمي پژمـرده مـي شـوند و بـه رنـگ زرد درمـي آينـد . درمــدت كوتـاهي برگ ها شديداً زرد مي شوند و قسمت هاي زرد شده مي ميرند. ابتـدا حاشـيه بـرگ و سـپس تمام برگ پيچ مي خورد و از گياه جدا مي گردد  . در   مراحل پيشرفته بيماري  گياهان كوتوله وكوچك  مانده ، پژمرده و زردرنگ مي شوند. درگياهان آلوده ميوه ها كوچك تر و كمتر ازگياهـان سـالم اسـت .  در داخل ميوه هاي آلوده ممكن است نوارهاي سياه ديده شوند كه نشـانگر فسـاد بافـت آونـدي اسـت .  بافت ساقه هاي چوبي و ريشه هاي گياه قهوه اي مي شود كه درتشخيص اين بيماري درمزرعـه كمـك  زيادي مي كند .  براي جلوگيري از ورود عامل بيماري به مزرعه بذور بايد به مدت 30 دقيقـه درآب 50 درجـه  سانتيگراد خيسانده شوند. از كاربرد كود و كمپوستی كه از بقاياي گياهان حساس به ورتيسيليوم تهيه شـده است بايد خودداري كرد . كشاورزان بايد ازكاشت بادمجان بعد ازگياهان حساس به ورتيسيليوم ازقبيـل سيب زميني، كدو و گوجه فرنگي اجتناب كنند. بقاياي گياهان را بايد بلافاصله بعد از برداشت محصول از زمين خارج نمود. مواد غذايي كافي براي رشد بهينه گياه بـه زمـين داد . قبـل از كاشـت بادمجـان در  زمين آلوده، مي بايست خاك را ضد عفوني كرد. سمپاشـي خـاك بـا قـارچ كـش هـايي نظيـر بنوميـل  و كاپتان براي كنترل بيماري توصيه مي گردد. سمپاشي شاخ و برگ گياه به عنوان مكمـل مبـارزه مفيـد  است. اضافه كردن قارچ  Spp . Trichoderma در روسيه انجـام مـي پـذيرد . اسـتفاده از ارقـام مقـاوم بـه بيماري از بهترين راههاي كنترل اين بيماري است .

پوسيدگي اسكلروتينيايي گوجه فرنگي و بادمجان

Scletotiorum Sclerotinia

Scletotinia minar

علائم بيماري در روي ساقه  اصلي يا شاخه هاي فرعي مشاهده مـي شـود . ايـن علائـم از محـل  زخم يا محل انشعاب شروع مي شود و بخصوص در نزديكي سطح زمين مناطق آب سوخته اي با رنگ  قهوه اي روشن يا قهوه اي تيره مشاهده مي گردد. تودة ميسـيليوم سـفيد بـا سـختينه هـايي درروي سـاقه ديده شده و پوسيدگي نرم را سبب مي گردد در  مناطق گرم و خشك شانكرهاي خشك توسـعه يافتـه  سبب از بين رفتن گياه مي شود بدون اينكه پوسيدگي نرم ايجاد گردد. عامل بيماري بصورت ميسـيليوم  در روي گياهاني كه در مزرعه باقي مانده اند يا به بصورت سختينه در بقاياي گياهان فصل نامساعد سال را مي گذراند. باد مهم ترين عامل انتشار اين بيماري است. عوامل ديگـر همچـون نشـاء آلـوده و بـذور مخلوط با سختينه نيز در انتقال بيماري نقش دارند . سختينه هاي خشك براي مدت چند سال مي تواننـد  در خاك باقي بمانند. قارچ عامل بيماري به رطوبت زياد احتياج دارد . در  باران هاي مداوم، مه يا آبيـاري باراني خسارت خيلي شديد است. دماي بهينه براي رشد قارچ 15.5  تا  21 درجه سانتيگراد است. جهـت مبارزه با اين بيماري، برخي محققين سمپاشي با كينتوزن را در اوايـل فصـل موفقيـت آميـز دانسـته انـد .  سمپاشي با وينلكوزولين و ايپروديون مؤثرگزارش شده است. روش ديگرمبارزه، غرقاب كردن زمينها به  مدت  23 تا  45 روز، عدم آبياري باراني وتناوب طولاني بدون كاشت كاهو، لوبيا و كلم مي باشد .

موزائيك بادمجان

در برخي مزارع شهرستان داراب تا 100 درصد آلوگي بـه ايـن بيمـاري مشـاهده شـده اسـت .  اعتقاد بر اين است كه لااقل يك ويروس از نوع ويروس موزائيك توتون (TMV ) در ايجاد موزائيك  بادمجان در داراب دخالت دارد . بهداد گزارش كرده است كه يك نـوع موزائيـك خفيـف بـا لكه هاي درشت و اختلافات رنگ ناچيز درشهريار وگيلان مشاهده شده است و احتمال داده است كـه مربوط به ويروس موزائيك توتون باشد .

سوختگی فوموپسیس

Phomopsis vexans

 (phomopsis blight)

عامل بيمار ي به تمامي اندام هوائي گياه حمله مي كند برگها بطور واضح لكه ها ي خاكستر ي تا قهوه اي را نشان مي دهند. لكـه ها ي مسن تر پر از پيكنيدهاي سياه رنگ مي شوند. برگ هـاي بيمـار  ممكن است زرد شده و بميرند. لزج شدگي ممكن است در دمبرگ ها و ساقه ها توسعه يابد كـه باعـث ايجـاد سوختـگي در بخش عمـده اي از گيـاه مي گردد. در ميــوه هـا لكـه هـا ي رنـگ پريـد ة آفتـاب  سوختـه مشاهده مي گردد كه به تدريج به درون ميوه نفوذ مي كند و متعاقباً به پوسيدگي نرم تبديـل ميگردد .  براي كنترل اين بيماري كشت واريته هاي مقاوم، تيمار بذور با مركوريك كلريـد 0.1 درصـد يا ديگر قارچ كش هاي جيوه اي، تيمار بذور در آب گرم 50 درجه سانتي گـراد بـه مـدت 30 دقيقـه، سمپاشـي خزانـه و مزرعـه بـا مخلـوط بـوردئكس  1 درصـد بطـور متـوالي، سمپاشـي شـاخ و بـرگ بـا كربوندازين 1 درصد ( اولين سمپاش ي يك ماه پس از كشـت و سمپاشـي هـا ي بعـدي ده روز يكبـار)  و  تناوب زراعي توصيه مي گردد. مالچ گذاري و آبياري جوي و پشته اي مي تواند انتقال آلودگي توسـط  آب و خاك را كاهش دهد .

پژمردگي باكتريايي  Solanacearum Pseudomonas

اين بيماري بسيار مخرب است. خسارت اين بيماري درفصول گرم و مرطوب شديد تر اسـت و  گياهان پژمرده شده به طور ناگهاني مي ميرند. اگر ساقه هاي تازه آلوده را بـرش عرضـي داده و در  آب  قرار دهيم يك عصاره پديدار مي گردد . براي مقابله با اين بيماري، كشت واريته هاي مقاوم، تيمار بذر بـا استروپتو سـايكلين ( 1 گـرم در  40 ليتر) بمدت 30 دقيقه، تناوب با گياهان غير Solanaceae ،كشـت بـر روي پشـته و پيونـد بوتـه روي  ريشه هاي مقاوم توصيه مي گردد

بوته ميري

قارچ هـاي عامـل بوتـه ميري (pythium, phytophtora, Rhizoctonia ) بـه بـذور  در حال   جوانه زني حمله مي كنند. خسارت هايي درساقه ايجاد مي كنند و باعث افتادگي نشا ها مي شوند. براي  مقابله با بوته ميري، استفـاده از واريته هاي مقاوم، تيمار بذور با باويستين 0.1 درصـد، استريليــزه كـردن  خاك و تنـاوب مطلـوب توصيـه مي گردد .

آفات

آفات بسيار زيادي مي توانند به بادمجان حمله كنند ولي تعداد كمي ازآنها هستند كه خسارت  جدي به بادمجان وارد مي كنند. دراينجا مهم ترين اين آفات ذكرمي گردد .

كنه تارتن دو لكه اي  Urticae Tetranychus

اين آفت انتشار جهاني دارد ويكي از پلي فاژترين آفات شناخته شـده محصـولات كشـاورزي دنيا مي باشد. اين كنه از مهم ترين آفات بادمجان در ايران و ساير كشورها به شمارمي آيـد .انـدازه بـدن  300 تا 500 ميكرون بوده و افراد ماده درشت تر از افراد نرند . انتهـاي بـدن درافـراد نـر دوكـي شـكل و  رنگ بدن آنها فصلي  است به طوري كه در بهار و تابستان، سبزمتمايل به زرد و با دو ةلك پشتي جانبـي  تيره مي باشد . در  اواخر پائيـز و زمستـان فاقد لكه هاي پشتـي و بـدن نيز به رنگ قرمزديـده مـي شـود .  اين كنه با ايجـاد تارهاي بسيـار ظريـف مانند تار عنكبـوت روي گيـاه باعث كاهش رشد آن مي شـود . در  اثر  شدت حمله كنه و تغذيه از  شیره گياه، برگها زرد و قهوه اي شـده و سـپس مـي خشـكند . بـرگ هاي آلوده به آفت غبارآلود به نظرمي رسند. حمله آفت معمولاً از حاشية مزرعه شروع شده وبه تدريج توسعه مي يابد .  فعاليت اين آفت اغلب در پشت برگ هاي ميزبان مي باشد. جمعيت مراحل فعـال و تخـم ايـن كنه در برگ هاي تحتاني و فوقاني بادمجان به ترتيـب بيشـترين و كمتـرين ميـانگين را داشـته اسـت  . در بررسي تفاوت آلودگي ارقام مختلف بادمجان به جمعيت اين كنه طي سالهاي 79  -80  درمنطقه ورامـين  مشخص شد كه ارقام بادمجان برازجان و 905 امامي داراي بيشترين ميـانگين جمعيـت مراحـل فعـال بـه  ترتيب 170.93  و  48.86  كنه در بوته و ارقام بادمجان سياه نيشابور و سـرخون هرمزگـان داراي كمتـرين ميانگين جمعيت مراحل فعال به ترتيب 3.4 و 3.1 كنه در بوته بودند. بيشـترين وكمتـرين خسـارت ايـن  كنه به ترتيب روي ارقام 905 امامي و قلمي ورامين به ترتيب 69.42 و  12.86 درصد گـزارش گرديـده است . فعاليت اين كنـه روي بادمجـان در شـرايط اقليمـي ورامـين در تيرمـاه آغاز گرديـده و حـداكثر جمعيت در  نیمه اول مرداد و دومين اوج جمعيت با اختلاف كمتري در اوايل آبان ماه مشـاهده گرديـد . دما نقش مؤثري درافزايش جمعيت دارد در حاليكه رطوبت اثرمنفي بر روي آن مي گذارد . كنترل اين آفت به دو روش بيولوژيكي و شيميايي مي باشد

الف: بيولوژيكي

مهم ترين شكارگرهاي كنة تارتن دونقطه اي در ايران عبارتند از :

كفشدوزك سياه كنه خوار (  Stethorus Gilvifronos  )   

کنه های شکارگر (Phytoseialus persimilis, Zetzellia mali, Amblyseiu cucumeris)

بالتوری (Chrysoperla carena)

تریپس شکارگر (Scolothrips longieornis)

Scymnus spp

ب: شيميايي

درصورت بالا بودن تراكم جمعيت، میتوان از  سمومي نظير ابامكتين امولسيون 1.8  درصد به  ميزان 20 سانتي مترمكعب به اضـافه يكصـد ليتـرآب بـا 200 سـانتيمتر مكعب روغـن فـن پايروكيسـيت سوسپانسيون 5 درصد به ميزان نيم در هزار استفاده كرد. سـم دانيتـول بـه عنـوان يـك سـم كنـه كـش و حشره كش ميتواند توصيه بسيار مناسبي جهت مبارزه همزمان با كنه و آفاتي چون شته و تريپس باشد .

 

پروانة ميوه خوار بادمجان   Orbonalis Leucinodes

اين آفت ازسال 1376 در استان مازندران بـه طـور وسـيعي در روي ميـو ة بادمجـان و بـه طـور  محدود روي گوجه فرنگي خسارت وارد مي كند. بادمجان، گوجه فرنگي، سيب زميني وسـيب زمينـي  شيرين ازجمله ميزبان هاي اين آفت مي باشند .  رنگ افراد بالغ سفيد با نقاط صورتي و يا آبي كمرنگ مي باشد. تخم ها به رنـگ سـفيد كـرم هستند كه به صورت انفرادي يا گروهي در پشت برگ گياهان ميزبـان قـرار داده مـي شـوند . لارو سـن  يك به رنگ سفيد شيري است اما وقتي تغذيه آن كامـل شـده و بـه لارو بـالغ تبـديل گـردد رنـگ آن  صورتي شفاف مي گردد و اندازه آن به 15 تا  18 ميليمترمي رسد .  لارو آفت با تغذيه از سرشاخه و برگ و ايجاد تونل داخل ميوه هـا ايجـاد خسـارت مـي كنـد . لاروهاي جوان آفت به شاخه وگلهاي گياه حمله مي كنند ولي لاروهاي مسن ترداخل ميوه ايجاد تونل مي كنند. لاروها روي ميوه ها سوراخ ريزي به وجود مي آورند كه پر از فضولات لارو مـي شـود . هـر  ميوه ممكن است تا 20 عدد لارو داشته باشد. اين آفت با تغذيه از برگ و ميـوه باعـث ضـعف گيــاه و توليـد ميوه هاي غيرقابل مصرف مي شود. كنترل اين آفت به روش ها ي مختلف صورت مي گيرد .

الف: كنترل زراعي

  • از بين بردن بوته هاي آلوده
  • كشت گياهان غيرميزبان و اجراي تناوب دوساله
  • استفاده از ارقام مقاوم و ديررس

ب: كنترل مكانيكي

اگرحصار مزرعه به ارتفاع 2.5 متر باشد پروانه هاي ماده قادر بـه وارد شـدن بـه داخـل مزرعـه  نيستند چرا كه اين حشره بسيارتنبل است و قادر به پرواز درارتفاع بالاتر نمي باشد .

ج: كنترل فرموني

استفاده از فرمون براي رديابي آفت و جمع آوري حشرات بالغ در مديريت اين آفـت معمـول  است

د : كنترل بيولوژيكي

 زنبور Eriborus  Sinicus    ازدشمنان طبيعي اين آفت است كه به صـورت پارازيتوئيـد داخلـي عمل مي كند .

 ه: كنترل شيميايي

 سوميسيدين 20 درصد و دسيس 2.8 درصد به ميزان  1 تا 0.7 ليتـر در هكتـار دركنتـرل آفـت بسيار مؤثربوده است. سمپاشي بايد زماني صورت گيرد كه لاروهاي سن يك در روي ساقه سـرگردان هستند و به عبارتي تخم ها باز شده اند .

شته هاي سيب زميني

eupharbiae Macrosiphum

Siphonophora solanifolii

Aphis gossypi

Aulacorthum solani

اين شته ها داراي ميزبانهاي متنوعي هستند ولي اكثـراً در روي سـيب زمينـي، گوجـه فرنگـي،  بادمجان، فلفل، چغندرقند، كلم، داودي، رز و…زندگي مي كند . كلني هاي انبوه اين حشره اكثراً در روي شاخه ها و يا اندام هاي رويشي جوان گياه ميزبان تشكيل مي گردد. در حملات شديد  گياه قادر به رشد نبوده وكوتوله باقي مي ماند وگاهي نيزكاملاً مي خشكد. خسارت اصلـي و قابل توجـه اين شتـه در انتقـال بعضي از بيماري هاي ويروسـي است كـه از مهم ترين آنها ميتوان به ويروس موزائيك باقلا، موزائيك كلم گل، موزائيك خيار، پيچيدگي برگ  سيب زميني و ويروس A سيب زميني اشاره كرد .درمجموع شته ها از شيره گياهي درون برگها و ساقه ها تغذيـه مـي كننـد . خـال هـاي دوده اي  سياه بر روي مدفوعات قندي شته ها توسعه مي يابد. اين خالهاي دوده اي گياه را مي پوشانند و فتوسنتز  را كاهش داده گياه را ضعيف مي كنند. شته ها درفصول خشك و سرد توسعه مي يابند . درمناطقي كه جمعيت آفت درحد اقتصادي مي باشد براي كنتـرل آن ميتـوان ازسـموم فسـفره تماسي نفوذي نظير مالاتيون 57 درصد به ميزان 1.5 ليتر در هكتار استفاده كـرد . كـاربرد گرانـول هـاي كربوفوران ( 1000 گرم ماده موثره در هكتار) در زمان نشاكاري و به دنبال آن 3تا 2 بار محلـول پاشـي سيپرمنترين ( 30 گرم ماد موثره در هكتار) به فواصل 10 تا 15 روزه برا ي كنترل آفت توصيه مي گردد .

تريپس توتون Thrips tabaci 

گونه اي است پلـي فـاژ بـا ميزبـان هـاي متعـدد شـامل توتـون، پنبـه، كلـم، گـل كلـم، كتـان،  چغندرقند، كنف، سيب زميني، بادمجان، پياز، خيار، خربزه، گوجه فرنگي، لوبيـا، نخـود، بـادام زمينـي،  كرفس، شلغم وجعفري .  انداز ة بدن حشر ة كامل 0.9  ميليمتر بـوده بـدن آن پهـن، باريـك و بـه رنـگ ز رد، قهـوه اي ، خاكستري روشن تا تيره ديده مي شود. تخم هاي اين آفت سفيد و شفاف به طول  0.25 ميليمتر مي باشد كه داخل نسوج گياه ميزبان قرار داده مي شود و لذا نمي توان آنها را با چشم غيرمسـلح مشـاهده كـرد . لارو اين آفت به رنگ زرد روشن است. لاروها غالباً در پشت برگ گيـاه ميزبـان فعـال مي باشـند. پوره  هاي تريپس شبيه حشرات كامل بوده و رنگ آنها زرد روشن است . بيشترين خسـارت آفـت در روي جوانــه هاي بذري داخـل خاك ديــده مـي شـود . يعنـي بـه جوانه هايي كه از پوسته بذر خارج مي شوند خسارت وارد مي كند. همچنين لكه هاي نقره اي زرد و يا قهوه اي روي برگ ايجاد كرده و نهايتاً باعث بد شـكلي و كوچـك مانـدن بـرگ مـي شـود . خسـارت توسط حشرات كامل، پوره و لارو تريپس مي باشد. اغلـب سـموم حشـره كـش موجـود در بـازار عليـه تريپس مؤثرند فقط مي بايست به دور ه كارنس سم توجه گردد. بدين لحاظ مي توان از سـمومي چـون دي كلرووس 50 درصد، سوميسيدين 20 درصد، مالاتيون 57 درصد، ديـازينون 60 درصـد، هپتنفـوس 50 درصد و تيوديكارب 80 درصد به نسبت 2 تا  1.5 در هزار استفاده كرد .

برداشت :

میوه بادمجان از زماني كه حدود يك سوم آن تشكيل شده است تا زماني كه انداز ة نهايي خود  را پيدا كـرده باشـد قابـل برداشـت اسـت . ميـوة مطلـوب مـي بايسـتي سـفت، بـراق، عـاري از بـرش يـا  چروكيدگي و با انداز ة مناسب و بازارپسند باشـد . ميوه كاملاً رسيده را مي تـوان تـا مـدت زمـان نسـبتاً زيـادي روي بوتـه نگـه داشـت بـدون آنكـه تغييـر محسوسي در آن ايجاد گردد. ولـيكن نگهـداري بـيش از حـد آن باعـث سـفتي پوسـت، بـذري شـدن  و كاهش كيفيت ميوه مي گردد .

میوه آماده برداشت بادمجان

تاخییر در برداشت ممكن است باعث جوانه زنـي بـذور در داخـل ميـوه  گردد . به علاوه نگه داري ميوه ها روي بوته باعث مي شود كه تشكيل ميوه هاي جديـد بـه  مخاطره افتد. زماني كه به دليل نگهداري ميوه روي بوته، رنگ پوست شروع به كمرنگ شدن مي كند،  بذور تيره گرديده وگوشت ميوه اسفنجي و تلخ ميگردد .  برداشت دستي ممكن است توسط چاقوي تيز يا قيچي باغباني صورت گيرد. برداشت يـك يـا دو بار در هفته صورت مي گيرد. بادمجان نبايستي دور ة پس ازبرداشت طولاني داشته باشد و مي بايست فوراً به بازار عرضه گردد. ميوه ها معمولاً بر اساس رنگ و اندازه بسته بندي مـي گردنـد . بادمجـان مـي تواند به مدت 7 تا  10 در روز دماي 7 تا 10 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي  90 تا  95 درصد نگهداري گردد. ثابت شده است كه سرمازدگي در دماي زير 7 درجه سانتيگراد باعث خسارت بـه بادمجـان مـي گردد. علائم سرمازدگي عبارتند از: چروكيدگي، برنزه شدن سـطح و قهـوه اي شـدن بـذور و گوشـت

عوارض تاخیر در برداشت میوه بادمجان

پژوهش و نگارش : محمود باقری

 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۹ رای
فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب
 
 

2 دیدگاه در “کاشت ، داشت و برداشت بادمجان

سلام من از استان گیلان هستم
میخواستم بدونم هر بوته بادمجان بندری چند کیلو محصول میده؟ اگه ثابت نیست اینو بگین که در ۷۰۰۰ هزار نهال بادمجون هر نهال به طور میانگین چند کیلو محصول میدهد؟ لطفا تو ایمیل برام بفرستید

سلام دوست عزیز این سوالات رو اصلا نمیشه جواب داد چون عملکرد به خیلی عوامل بستگی داره . ممکنه یه نفر در هکتار چهار تن برداره اما دیده شده تا ۶۰تن هم در هکتار بادمجان برداشت کردن . پس اینکه کسی بیاد میزان دقیقی بیان کنه اصولی نیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

error: عدم امکان کپی مطالب

تماس با ما

برگشت به منوی تماس ها

پشتیبانی واتساپ

برگشت به منوی تماس ها

کانال تلگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

پیج اینستاگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها