مقدمه
خاکورزی حفاظتی به روشی از خاکورزی گفته میشود که در آن ضـمن بـه حداقل رسیدن به هم خوردگی خاک، بعد از کاشت بذر پوشش حداقل ۳۰ درصـد از سطح خاک با بقایای گیاهی محصول قبل، حفـظ شـود. بنـابراین در خـاکورزی حفاظتی، معیار حفظ مقدار بقایای گیاهی در مزرعه و میـزان پوشـش سـطح خـاک میباشد نه وزن یا مقدار بقایا. به عبارت دیگـر در خـاکورزی حفـاظتی، عـلاوه بـر مقدار بقایای گیاهی، نحوه توزیع آن در سطح مزرعـه نیـز از اهمیـت فـوق العـاده ای برخــوردار اســت . اصــولاً خــاکورزی حفــاظتی بــه دو شــیوه کم خاکورزی و بی خاکورزی (کشت مستقیم) اجرا میشود که در این نوشـتار بـه مباحـث مختلـف روش کم خاکورزی شامل ماشینهای مورد استفاده، مزایا، مدیریت بقایای گیـاهی و چالشهای موجود در این روش، پرداخته می شود.
کم خاکورزی
کم خاکورزی یـک نـوع روش خـاکورزی حفـاظتی اسـت کـه بـه دو شـیوه خاکورزی تمام سطح مزرعه و خاکورزی قسمتی از سطح مزرعه انجام مـیشـود. در روش کم خاک ورزی تمام سطح مزرعه، در عمق کم (حـداکثر ۱۵ سـانتیمتـر) خاک ورزی میشود که معمولاً برای کشت های خطی و سراسری مورد استفاده قرار مــیگیــرد. در حــالی کــه در روش کم خاکورزی، قــسمتی از ســطح مزرعــه در کشتهای ردیفی کاربرد دارد. در این روش فقط ردیفهـای کـشت (خـاکورزی نواری) یا بین ردیفهای کشت (کشت روی پشته های دائمی) خاکورزی میشوند و بقیه مزرعه دست نخورده باقی میماند.
ماشینهای مورد استفاده درکم خاک ورزی
ماشینهای کم خاکورز تمام سطح مزرعه
این ماشـینهـا تمـام سـطح مزرعـه را بـه عمـق کـم (حـداکثر ۱۵ سـانتیمتـر) خاکورزی میکنند و مقداری از بقایای موجود در مزرعه را در سطح خاک حفـظ می کنند. میزان بقایای حفظ شده در سطح خاک در این نوع ماشینها متفاوت اسـت و حداکثر ممکن است بـه ۵۰ درصـد برسـد. در ایـن نـوع ماشـینهـا ممکـن اسـت عامـل خاکورز اولیه، ثانویه، یا عامل خاکورز و کارنده با هم ترکیب شده و ماشـین واحـدی را تشکیل دهند. ماشینهـایی ماننـد هـرس بـشقابی، گـاوآهن قلمـی، خـاک ورز مرکـب، بذرکار-کودکار مخصوص کم خاکورزی و کمبینات از جمله ماشـینهـایی هـستند کـه در این مجموعه قرار میگیرند که هرکدام به تفصیل شرح داده میشوند.
• هرس بشقابی
در خاکورزی مرسوم اصولاً هرسهای بـشقابی جـزء ماشـینهـای خـاکورزی ثانویه محسوب میشوند، هرچند برخی از انواع سنگین آن به عنوان خاکورز اولیـه نیز مورد استفاده قرار میگیرند. در خاکورزی حفاظتی این ماشینها مـیتواننـد بـه عنـوان یــک وســیله کــم خــاکورز بــرای خــاکورزی تمــام ســطح مزرعــه اســتفاده شــوند. هــرسهــای بــشقابی هرچنــد ممکــن اســت در مقایــسه بــا گــاوآهن قلمــی و خاکورز مرکب، بقایای بیشتری را با خاک مخلوط کرده یـا بـه خـاک برگرداننـد (حدود ۸۵ درصد) ولی بقایای لازم جهت تأمین حداقل پوشش سطح خاک را حفظ میکنند. بنابراین از هرس بشقابی می توان به عنوان یـک وسـیله خـاک ورز حفـاظتی (در صورت در دسترس نبودن خاکورز مرکب) به خصوص در دیمزارها استفاده کرد.
• گاوآهن قلمی
اگرچه بـستر تهیـه شـده توسـط گـاوآهن قلمـی در زیـر مجموعـه خـاکورزی حفاظتی قرار میگیرد (حداقل به هم خوردگی خاک و حفظ بقایا در سطح خاک)، اما به دلیل اینکه استفاده از گاوآهن قلمی به تنهائی نمیتواند بستر مناسـبی را بـرای بذر تهیه کند، استفاده از ماشینهای خاکورزی ثانویه مانند دیسک و لولر نیز جهت تکمیل خاکورزی ضرورت پیدا میکند. استفاده از دیسک و لولر بعد از گـاوآهن قلمی به عنوان عملیاتی مجزا، هـم اصـل کـاهش تـردد در خـاکورزی حفـاظتی را نقض میکند و هم ممکن است شرط حفظ حداقل پوشش ۳۰ درصد از سطح خاک را تأمین نکند. بنابراین از این وسـیله بـرای خـاکورزی حفـاظتی در دوره آیـش بـه راحتی می توان استفاده کرد. البته اگر این وسـیله در عمـق کـم مـورد اسـتفاده قـرار گیرد و کارنده مناسب نیز جهت کاشت در زمین خاکورزی شده توسـط گـاوآهن قلمی وجود داشته باشد (بـه خـصوص اگـر روش آبیـاری مـورد اسـتفاده در مزرعـه آبیاری تحت فشار باشد)، از این وسیله به عنوان خاکورز حفـاظتی در شـرایط غیـر آیش نیز می توان استفاده کرد.
• خاکورز مرکب
برای انجام کم خاک ورزی در خاکورزی حفاظتی، دستگاهی به نام خـاکورز مرکب طراحی شده است که قادر است با یک بار حرکت در مزرعـه، بـستر مناسـبی برای بذر تهیه کند. این دستگاه قابلیت استفاده در هر دو سیستم حفاظتی و مرسوم را داراست و قادر است عملیات خاکورزی اولیه، خاکورزی ثانویه، تسطیح و فشرده کردن سطح بستر بذر را با یک بار حرکـت در مزرعـه و بـا مـدت زمـانی انـدک در مقایسه با زمان مورد نیاز در روش مرسوم انجام دهد. خاکورزهـای مرکـب عمـدتاً ساختار فنی مشابه ای دارند به طوری که دو ردیف گاوآهن قلمی بـا تیغـه هـای بـال دار در ردیف جلو، یک ردیـف دیـسک سـبک در وسـط و یـک غلتـک در عقـب دستگاه نصب شده است (شکل۱ ) .در خاکورز مرکب، تیغـه هـای گـاوآهن قلمـی عملیات خاکورزی اولیه (شخم) را انجام میدهد، دیسکهای وسط، کلوخـه هـای ایجاد شده توسط گاوآهن قلمی را خرد کرده و غلتک انتهائی عمـل تـسطیح، خـرد کردن کلوخه ها و فشرده کردن بستر بذر را انجام میدهد. عامـل خــاکورز ثانویــه اســتفاده شــده در خـاکورز مرکــب ممکــن اســت اشــکال مختلفی از جمله دیسکی سـاده، دیـسکی مـضرس، دیـسکی مـواج و دیـسکی دندانـه دار، داشته باشد. همچنین غلتک انتهایی نیز ممکن است به صورت قفسی، غلتـک دندانـه دار و غلتک وی شکل باشد.
ماشینهای کم خاک ورز قسمتی از سطح مزرعه
این نوع ماشینها فقط قسمتی از سطح مزرعه که کشت در آن انجام میشود را خاکورزی میکنند و بقیه قسمتهای مزرعه دست نخورده باقی می ماند که بیشتر برای کشتهای ردیفی مناسب است. متداولترین روش کم خاکورزی از این نوع، خاکورزی نواری است که جهت انجام عملیات این نوع خاکورزی در مقایسه با خاکورزی تمام سطح مزرعه، انرژی کمتری مصرف میشود . در این روش، میزان بقایای باقیمانده در سطح مزرعه نیز نسبت به حالت خاکورزی تمام سطح مزرعه، بیشتر است. همچنین به دلیل اینکه این بقایا در بین ردیفهای کشت قرار میگیرند نه روی آنها، ضمن فراهم آوردن مزایایی چون حفظ رطوبت خاک، کاهش فرسایش خاک و بهبود ساختمان خاک، مزاحمتی برای کاشت بذر، جوانه زنی و رشد آن ایجاد نمیکند. هرچند تحقیقاتی در زمینه این نوع ماشینهای کم خاکورزی انجام شده است اما این نوع کم خاکورزی به دلیل نیاز به ماشینهای تخصصی و دقیقتر، در کشور ما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. استفاده دیگر این نوع کم خاکورزی در سیستم کشت بر روی پشته های دائمی است که در آن فقط درون جویچه ها (بین ردیفهای کشت) خاکورزی میشود.
ماشینهای جانبی
از ماشینهای جانبی مـورد اسـتفاده در خـاکورزی حفـاظتی، سـاقه خـردکنهـا بیشترین کاربرد را در مدیریت بقایای گیاهی در روش کم خاکورزی دارنـد. سـاقه خردکنها به دو صورت پشت تراکتوری و تعبیه شده بـر روی کمبـاین برداشـت در دسترس هستند.
ساقه خردکن پشت تراکتوری
ساقه خردکن پـشت تراکتـوری از نظـر سـاختمان بـسیار شـبیه بـه گـاوآهن دوار (روتیواتور) است با این تفاوت که تیغـه هـای سـاقه خـرد کـن بـر خـلاف تیغـه هـای گاوآهن دوار، روی محور دوار ثابت نیستند و میتوانند حرکت لولائی داشته باشند. ارتفاع کار این ساقه خردکن از طریق کفشهای کناری طـوری تنظـیم مـیشـود تـا بالاتر از سطح خاک کار کند و بقایای خرد شده را بـا خـاک مخلـوط نکنـد. بـرای خرد کردن بقایای پنبه که با دست برداشـت مـیشـود بهتـرین انتخـاب و شـاید تنهـا گزینه، استفاده از ساقه خردکن پشت تراکتوری است (شـکل ۳ ) کـه کـارائی بـسیار خوبی هم دارد. البته در صورت عدم دسترسی به کمباین مجهز به سـاقه خـردکن، از ساقه خردکن پشت تراکتوری برای خرد کـردن بقایـای گنـدم و ذرت نیـز مـیتـوان استفاده کرد.
ساقه خردکن تعبیه شده در کمباین
این ساقه خردکنها ممکن است در هد کمباین برداشت ذرت دانه ای تعبیـه شـده باشند (شکل۴ ) و یا در مسیر خروجـی کـاه و کلـش از پـشت کمبـاین غـلات قـرار گیرند. در برداشت ذرت دانـه ای، فقـط بـلالهـا چیـده مـیشـوند و سـاقه هـا بریـده نمیشوند، بنابراین سـاقه خـردکن روی هـد برداشـت نـصب مـیشـود و سـاقه هـا را بلافاصله پس از جدا شدن بلال از آنها، قطعه قطعه و در سطح مزرعه پخش میکند. در هنگام برداشت گندم و جو، قسمتی از ساقه نیز همراه خوشـه برداشـت و وارد کمباین میشود. بنابراین ساقه خردکـن در انتهـای کمبـاین و در مـسیر کـاه و کلـش خروجی نصب میشود، آنها را خرد و در سطح مزرعه توزیع مـی کنـد. اسـتفاده از این نوع ساقه خردکن (تعبیه شده در انتهای کمباین) برای برداشت محـصولات دیـم که دارای بقایای کم (حداکثر ۲ تن) هستند، توصیه میشود در حالی کـه در غـلات (جو و گندم) آبی که حجم بقایا زیاد است، باید بقایای خارج شده از انتهای کمباین بسته بندی شده و از مزرعه خارج شود.
کارنده ها
بذرکار– کودکار مخصوص کم خاکورزی
در کم خاکورزی علاوه بر خاکورز مناسب، وجود کارنده مناسب کـه بتوانـد بذر را در بستری که دارای پوشش بقایای گیـاهی اسـت کـشت کنـد، نیـز ضـروری است. این کارنده، دستگاه بذرکار-کودکـار مخـصوص کاشـت در بقایـای گیـاهی است (شکل (۵دستگاه. مذکور معمولاً دارای شـیار بـازکنی دیـسکی صـاف یـا مضرس است تا بتواتد بقایای گیاهی باقیمانده در سطح خاک را بریده و بذر و کـود را در عمق مناسبی از خاک قرار دهد. در این بذرکار، علاوه بـر وزن زیـاد دسـتگاه، فشار مستقلی که از طریق فنر روی هر شیار بازکن اعمال میشود، به شـیار بـازکنهـا کمک میکند تا بقایای گیاهی را بریده و در خاک نفوذ کنند. در شرایط اضطراری و در صورت در دسترس نبودن بذرکار-کودکار مخـصوص کاشـت، در بـستر تهیـه شده توسط ادوات کم خاکورزی، میتـوان از دسـتگاه کـشت مـستقیم (بـا کـاهش عمق کاشت) نیزاستفاده کرد. امکان کاشت همزمان کود، بذر و نیز استقرار کـود در موقعیتی مناسب نسبت به بذر از مزایای این دستگاه اسـت، همچنـین بـه دلیـل امکـان کاشت بذر با سرعت پیشروی بالا، این دستگاه دارای ظرفیت مزرعه ای بالائی اسـت که میتواند در کشت به موقع محصولات مؤثر باشد.
کمبینات
کمبیناتها نمونه کاملی از ترکیب ماشینهـای خـاکورزی اولیـه، خـاکورزی ثانویــه و کاشــت هــستند. کمبینــاتهــایی کــه در دهــه ۷۰ وارد ایــران شــدند، بــرای خاکهای با رطوبت مناسب ( ۱۴ تا ۱۶درصد) و مواد آلی بالا طراحـی شـده بودنـد، بنابراین در شرایط خاکهای ما قادر نبودند عملیات خاکورزی و کاشت را به طور همزمان و با یک بار حرکت در مزرعه انجام دهند. به همین دلیل این کمبیناتها بعد از انجام عملیات خاکورزی اولیـه معمـولاً( بـا گـاوآهن برگـرداندار) وارد مزرعـه میشدند و عملیات خاکورزی ثانویه و کاشت را هـمزمـان انجـام مـیدادنـد. ایـن کمبیناتها که قادر نیستند بقایای گیاهی کافی را در سـطح خـاک حفـظ کننـد (بـه دلیل شـخم اولیـه قبـل از ورود کمبینـات بـه زمـین) جـزء ماشـینهـای خـاکورزی حفاظتی محسوب نمیشوند. اما در کمبینـات جدیـدی کـه وارد کـشور شـده اسـت (شکل ۶ ) ، سیستم خاک ورز (چیزل و سیکلوتیلر یا روتـوتیلر) بـا دیـسکهـای مـضرس جایگزین شده است که این دیسکها ضـمن انجـام خـاکورزی سـطحی مزرعـه، مقـدار کافی بقایای محصول قبل را نیز در زمین حفظ میکنند. مهمترین مشکل این دستگاه عدم تعبیه سیستم کودکار است که کـاربر را مجبـور بـه پخـش کـود قبـل از ورود دسـتگاه بـه مزرعه میکند.
مدیریت بقایای گیاهی در کم خاک ورزی
مدیریت بقایای گیاهی یکی از کلیدیترین فاکتورهای مؤثر بر کیفیت انجام کم خاکورزی است. مدیریت مورد نیاز برای بقایای به جـا مانـده از محـصول قبـل در تناوبهای مختلف، متفاوت است و در هر تناوب باید مـدیریت ویـژه همـان تنـاوب اعمال شود. نحوه مدیریت بقایای گیاهی در تناوبهای مرسوم به شرح زیر است:
تناوب گندم با محصولات صیفی کم بقایا
برای کاشت گندم در بقایای محصولات کم بقایا ماننـد لوبیـا، کنجـد و سـویا بـه دلیل حجم کم بقایا، نیازی به مدیریت بقایای گیاهی محصول قبـل از گنـدم نیـست. در این صورت با استفاده از خاکورز مرکب و ماشین کاشت مناسب و یا کمبینـات مناسب، کشت گندم به صورت کم خاکورزی قابـل اجراسـت. بـرای کاشـت ایـن محصولات کم بقایا در بقایای گندم، ارتفاع بقایای ایـستاده گنـدم بایـد حـداکثر ۲۵ سانتیمتر باشد (ارتفاع برش در هنگام برداشـت گنـدم ۲۵ سـانتیمتـر باشـد)و حتمـاً بقایای خارج شده از پشت کمباین از مزرعه خارج شود.
تناوب گندم-گندم
کـــشت گنـــدم در بقایـــای گنـــدم (در صـــورت اجبـــار) نیـــز بـــه دو صـــورت (۱) خاکورزی با خـاکورز مرکـب و کاشـت بـا اسـتفاده از کارنـده مناسـب و یـا (۲) استفاده از کمبینات مناسب و انجام همزمان کم خاکورزی و کاشت قابل انجـام است. که در حالـت دوم نیـز عـلاوه بـر بیـرون بـردن بقایـای خـارج شـده از انتهـای کمباین، استفاده از ساقه خـردکن پـشت تراکتـوری در صـورت زیـاد بـودن ارتفـاع بقایای ایستاده (بیش از ۲۵ سانتیمتر)، ضروری است.
تناوب گندم-ذرت
جهت کاشت گندم در بقایای ذرت دانه ای با استفاده از سیستم کم خاکورزی، باید برداشت ذرت با هد مجهز به سـاقه خـردکن صـورت گیـرد. در صـورت عـدم دسترسی به هد مجهز به ساقه خرد کن برای برداشت ذرت، برداشت را میتوان با هد معمولی انجام داد و سپس با استفاده از ساقه خردکن پشت تراکتـوری، بقایـای ذرت را خرد کرد. در این صورت چنانچه حجم بقایای ذرت دانه ای در مزرعه زیاد باشد، مــیتــوان بــا اســتفاده از ریــک بقایــای خــرد شــده ذرت را ردیــف کــرده و پــس از بسته بندی از مزرعه خارج کرد. اما اگر حجم بقایا زیاد نباشد و بقایای خـرد شـده بـه خوبی در سطح مزرعه پخش شوند، نیازی به بیـرون بـردن بخـشی از بقایـای ذرت از مزرعه نیست. بعد از مدیریت بقایای گیـاهی، خـاکورزی بـا اسـتفاده از خـاکورز مرکب انجام میشود و کشت نیز با کارنده مناسب صورت میگیـرد. در ایـن حالـت نیز میتوان کم خاکورزی و کاشـت را همزمـان و بـا اسـتفاده از کمبینـات مناسـب انجام داد. البته چنانچه ذرت بـه صـورت علوفـه ای برداشـت شـود، در کـشت گنـدم نیازی به مدیریت بقایای ذرت نیست. برای کاشـت ذرت در بقایـای گنـدم نیـز بایـد ارتفاع بقایای ایستاده حـداکثر ۲۵ سـانتیمتـر باشـد و بقایـای خـارج شـده از انتهـای کمباین از مزرعه بیرون برده شود.
تناوب گندم- پنبه
برای کشت گندم در بقایای پنبه با استفاده از سیستم کم خاکورزی، حتمـاً بایـد بقایای پنبه با استفاده ساقه خردکن پشت تراکتوری خرد شود. سپس مزرعه با استفاده از خاکورز مرکب، خـاکورزی مـیشـود و گنـدم بـا اسـتفاده از کارنـده مناسـب کاشــت در زمــین کم خاکورزی شــده، کــشت شــود. همچنــین بــا اســتفاده از کمبینــاتهــای جدیــد مــیتــوان کم خاکورزی و کاشــت را همزمــان انجــام داد. برای کاشت پنبه به صـورت کم خاکورزی در بقایـای گنـدم، بایـد بقایـای تخلیـه شده از انتهای کمباین از مزرعه خـارج شـود و ارتفـاع بقایـای ایـستاده نیـز ۲۵ سـانتیمتـر بیشتر نباشد.
مزایای اجرای کم خاکورزی
• کاهش زمان لازم برای انجام عملیات تهیه زمین و کاشت بـه میـزان ۶۱٫۸درصـد در مقایسه با روش خاک ورزی مرسوم
• کاهش مصرف سوخت به میزان ۶۰ درصد در مقایسه با خاکورزی مرسوم
• صرفه جویی در مصرف انرژی در تولید محصولات کشاورزی، به عنـوان مثـال ۲ درصد صرفه جویی در تولید گندم در مقایسه با خاکورزی مرسوم
• کــاهش هزینــه هــای تولیــد محــصولات کــشاورزی، بــه عنــوان مثــال ۶ درصــد کاهش هزینه های تولید گندم در مقایسه با خاکورزی مرسوم
• افزایش حفظ رطوبت در خـاک (افـزایش ۱۲ درصـدی نـسبت بـه خـاکورزی مرسوم در مراحل اولیه رشد گیاه)
• جلوگیری از فرسایش خاک
چالشهای اجرای کم خاکورزی
مدیریت نامناسب بقایای گیاهی
مدیریت بقایای گیاهی از نظر مقدار، ترکیب و توزیع آنها یکـی از کلیـدیتـرین فاکتورهای مؤثر بر کیفیت کار ماشینهای کم خاکورزی اسـت. چنانچـه مـدیریت بقایا به درستی انجام نشود، اجرای کم خاکورزی با شکست مواجه خواهد شد.
عدم رعایت رطوبت مناسب خاک در هنگام خاکورزی
رطوبت خاک نقش تعیین کنندهای در کیفیت عملیات انجام شده بر روی خاک توسط ماشینهـای کم خاکورزی دارد. خـاکورز مرکـب در رطوبـتهـای کـم (خشک) به دلیل فقر ماده آلی خاکهای کشور ما به خوبی در خاک نفوذ نمیکند. از طرف دیگر اگر رطوبت خاک بالا باشد، تیغه های قلمی خـاکورز فقـط شـکافی در خاک ایجاد میکند و با حرکت غلتک انتهائی خاکورز بر روی خاک شـکافته شده، شکافها به هم آمده و به دلیل رطوبت بـالا مقـداری هـم فـشرده مـیشـوند و عملیات سست شدن خاک به خوبی صورت نمیگیرد. مناسبترین رطوبـت خـاک برای خاکورزی ۱۴-۱۶ درصد است، بنابراین بهتر است کم خاک ورزی نیز با همین رطوبت انجام شود .
استهلاک سریع ماشینها
در کشور ما یکی از مهمترین چالشهای استفاده از ماشـینهـا کم خاکورزی، اســـتهلاک و فرســـودگی ســـریع آنهاســـت. دلیـــل اصـــلی ایـــن مـــشکل، وزن سنگین ماشینهـای کم خاکورزی، کوچـک بـودن مـزارع، عـدم تـسطیح مـزارع و وجود جوی و پشتهی زیاد در مزرعـه، کمبـود مـاده آلـی خـاک و خـشک بـودن خـــاکهـــا در زمـــان انجـــام عملیـــات خـــاکورزی اســـت. تـــسطیح اراضـــی، اصــلاح سیــستمهــای آبیــاری (حرکــت بــه ســمت آبیــاری تحــت فــشار و حــذف جــوی و پــشته از مــزارع)، یکپارچــه ســازی اراضــی، اســتفاده از ماشــینهــا در رطوبت مناسب خاک و بومی سازی تکنولوژی ساخت ماشینهـا، راهکارهـای قابـل توصیه برای رفع این معضل است.
قیمت بالای ماشینها
ماشینهای کم خاکورزی موجـود در کـشور، اکثـراً وارداتـی هـستند و قیمـت تمام شده آنها برای مصرف کننده بالاسـت. هرچنـد بـه نظـر مـی رسـد بـا توجـه بـه مزایای استفاده از این ماشینها، پرداخت قیمت اولیه بالا برای این ماشینها اقتــصادی اســت امــا تهیــه ایــن ماشــینهــا بــرای اکثــر کــشاورزان مــا کــه خــرده پــا هــستند و بنیــه مــالی ضــعیفی دارنــد، امکــان پــذیر نیــست. بنــابراین حمایــت دولــت و پرداخت یارانه به این ماشـینهـا، بـومی سـازی تکنولـوژی سـاخت ایـن ماشـینهـا و تشکیل شرکتهای مکانیزاسـیون مـی توانـد بـه تـرویج اسـتفاده از ایـن ماشـینهـا کمک کند.
دستورالعمل اجرایی کم خاک ورزی
• رعایت رطوبت مناسب خاک ۱۴-۱۶) درصد) در هنگام خاکورزی
• تسطیح زمین برای استفاده از مزایای سرعت خا کورزو کارنده و تسهیل آبیاری مزرعه
• استفاده ازکارنده مناسب (دارای شیار بازکن دیسکی و دیسکی کنگره ای، دارای امکان کود کاری و بدون فارور)
• جمع آوری و خارج کردن بقایای گندم تخلیه شده از انتهای کمباین از مزرعه.
• استفاده از هد مجهز به ساقه خردکن در برداشت ذرت دانه ای و اسـتفاده از سـاقه خردکن پشت تراکتوری در بقایای پنبه و مواردی که هد مجهز به سـاقه خـردکن در دسترس نباشد
• رعایت ارتفاع مناسـب بـرش محـصول بـا کمبـاین در هنگـام برداشـت (حـداکثر ارتفاع برش ۲۵ سانتیمتر)
• مبارزه مناسب و دقیق با علفهای هرز
منابع
- افضلی نیـا، صـادق، جـوادی، ارژنـگ، محمـدی، دادگـر و علـوی مـنش، سـید منصور، بررسی جامع اثرات فنی، اقتصادی و زیست محیطـی خـاکورزی حفـاظتی در کشت گنـدم (گـزارش نهـایی)، مؤسـسه تحقیقـات فنـی و مهندسـی کـشاورزی، کرج، .۱۳۹۴
- حبیبی اصل، جعفر و لویمی، نعیم، طراحی، ساخت و ارزیابی ماشین خـاکورز نواری قابل اتصال به خطی کار. هفتمین کنگره ملی مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون. ۱۴-۱۶ شهریور ۱۳۹۱، دانشگاه شیراز، شیراز.
- صلح جو، علی اکبر، لغوی، محمد و جوکار، لادن، بررسی تاثیر درصد رطوبت خاک، سرعت پیشروی و دور محور روتو تیلر بر روی میزان خرد شدن خاک. مجله پژوهش در علوم کشاورزی، ۱، ۵۷-۷۰، .۱۳۸۲
سلام
مقاله خوبی بود به عنوان یه کشاورز میخوام بگم طرح کشت مستقیم واقعا تو منطقه خود ما جواب نداده و هیچ کشاورزی تمایلی برای این کار نداره واقعا نمیشه به کشاورز دیکته کرد این روش رو اجباری به کار ببر کشاورز خودش علم داره تجربه داره آزمون میکنه میفهمه چی به چیه…جهاد منطقه همش داره بذرکار کشت مستقیم ۱۳ ردیفه( برای تراکتور ۳۹۹ جفت دیفرانسیل) مینویسه کنار تراکتور های وامی .یکیش خود من.. من فاصله کشت ۱۷.۵ سانتی رو برای گندم دیم میخوام چیکار واقعا دیوانه شدم؟
مجبورم این ردیفکار کشت مستقیم رو با ضرر زیان بفروشم بره به جاش ردیف کار کم خاکورزی ۱۸ ردیفه بگیرم قطعا خیلی بهتره برای ما که همش گندم دیم میکاریم. کاش کارشناسان جهاد بیشتر در این موارد دقت کنند.