بررسي مقايسه زمانهاي آبشويي در اصلاح خاكهاي شور :
شوري خاك يكي از عوامل موثر در تمدن هاي بشري و سيستم هاي كشاورزي بوده كه زندگي انسان بر اين سيستم ها تكيه داشته است تمدن هاي بسياري در اثر عدم اعمال مديريت صحيح آبياري اراضي و تجمع نمك در سطح خاك نابود شده اند .
با توجه به اينكه بخش عمده اي از اراضي كشاورزي كشور ما به دليل قرار داشتن در منطقه آب و هوايي گرم و خشك و همچنين مساله شوري كه در تمام كشورهاي كه در آنها آب و هواي خشك و نيمه خشك دارند مشاهده مي شود.
لذا بررسي بهترين زمان براي آبشويي در اصلاح خاك هاي شور با حداقل آب مصرفي مد نظر گرفته شد تا بتوانيم با حداقل آب مصرفي نمك هاي موجود در منطقه فعاليت ريشه گياه در خاك را كاهش داده و درصد جوانه زني را نيز افزايش دهيم در اين رابطه سه زمان آبشويي را در نظر گرفتيم آبشويي قبل از كاشت ، آبشويي بعد از كاشت ، بدون آبشويي و آبياري طبق روال زارعين .
قبل از كشت نمونه برداري از اعماق مختلف خاك (خاك سطحي و خاك زير سطحي ) انجام گرفت و تجزيه هاي لازم نظير هدايت الكتريكي عصاره اشباع و همچنين تجزيه آب كاربردي انجام گرفت .
نتايج بررسي نشان داد كه آبشويي قبل از كاشت بيشترين كاهش نمك را در اطراف ريشه دارد چون در اين رابطه سعي بر اين بوده كه ابتدا با كمترين ميزان آب مصرفي حداقل عمق خاك لازم براي جوانه زني بذر و سبز شدن يك گياه متحمل به شوري ، آبشويي گردد چرا كه در زمان كاشت بذر كافي است مقدار نمك در عمق چند سانتيمتري بالاي خاك كاهش يابد و آبشويي بقيه املاح نيم رخ خاك طي آبياري بعدي انجام گيرد.
هيو و همكاران (1997) بيان كردند كه تاثير سؤ شوري بيشتر در اوايل دوره رشد گياه است .با افزايش ارتفاع گياه تعداد برگ و تعداد پنجه كاهش مي يابد . كوتاه شدن دوره رشد در شرايط استرس شوري يكي از دلايل كاهش عملكرد محصول است .
گريو و همكاران (1992) اظهار داشتند : كم كردن شوري خاك در مرحله جوانه زدن چند برگي شدن و اوايل پنجه زني ميزان محصول گندم را به مقدار قابل ملاحظه اي افزايش مي دهد و اگر امكان پذير نباشد افزايش تراكم بذر براي تحصيل تعداد گياه لازم براي جايگزين نمودن پنجه هاي از دست رفته مفيد به نظر مي رسد .
ماس (1989) نشان داد كه تنش شوري جوانه زدن گندم را چهار روز به تعويق انداخت باعث تاخير در رشد برگها و پنجه زني گرديد و رسيدن گياه را تسريع نمود. شوري زياد با كم كردن تعداد دانه باعث كاهش عملكرد محصول مي شود بدين معني كه شوري در مرحله رويش بر تغيير تعداد سنبله تاثير مي گذارد .
روي و گالاغر (1985) دريافتند پنجه زني گندم ارتباط نزديكي با توسعه سطح برگ در مراحل اوليه رشد دارد .
گريو و همكاران (1992) اظهار داشتند شوري به همراه ساير تنشهاي محيطي مانند دماي زياد طول روز زياد و كمبود رطوبت تعداد سنبلچه ها را كاهش مي دهد .
در آبشويي بعد از كاشت چون نمي توان از ارتفاع زياد آب براي آبشويي استفاده كرد باعث مي شود كه در شستشو نمكها تاثير زيادي نداشته باشد . دليل اينكه نمي توان از ارتفاع زياد آب براي آبشويي استفاده كرد اين است كه بكار گيري مقدار بيشتر آب منجر به خفگي گياهچه تازه سبز شده مي گردد ولي در آبشويي قبل از كاشت محدوديتي از اين نظر وجود ندارد .
در آبياري سنتي با آنكه راندمان آبياري كم است ولي بطور قابل ملاحظه اي در شستشو نمكها تاثير گذار است چون بيشتر آب صرف شستشو نمكها مي شود معايب اين آبياري اين است كه اولا آب زيادي مصرف مي شود ثانيا حالت غرقابي بوجود مي آورد كه باعث خفگي بذرها ي تازه جوانه زده مي شود.
در تحقيقات به عمل آمده نشان داده است كه در آبشويي قبل از كاشت هم بايد مديريت صحيحي بكار برد و مسائلي مانند فاصله آبشويي تا كاشت و ارتفاع آب آبشويي مد نظر باشد تا بتوان بهترين نتيجه را بدست آورد.
اقدامات مديريتي براي نگهداري خاك مزرعه در كاهش شوري
× در مناطق خشك ونيمه خشك چون كه تبخير بالاست و همچنين بعلت وجود خاصيت لوله موئينگي آب به همراه نمك به بخش سطحي آمده و آب تبخير شده و نمك باقي مي ماند در نتيجه براي جلوگيري از اين مساله مي توان با گاو آهن پنجه غازي لوله هاي كاپيلاري را قطع كرد ضمن اينكه يك نوع مالچ خاكي روي سطح زمين ايجاد مي شود البته بايد اين مسائل را در سالهايي كه زمين بدون كشت مي ماند و يا آيش گذاشته مي شود مد نظر قرار مي گيرد.
× استفاده كردن از مالچ ها هم مي تواند تا حدودزيادي از آمدن نمك به سطح خاك جلوگيري كرد .
× اگر خاك مزرعه خيلي سنگين باشد مي توانم قسمت سطحي خاك را با شن مخلوط كرد چون در خاك سنگين خلل و فرج كم است و در آبشويي نمك كمتر شسته شده و به عمق مي رود.
در پايان با بررسي هاي بعمل آمده براي آبياري اين گونه اراضي يعني بعد از آبشويي قبل از كاشت نشان مي دهد كه استفاده از آبياري تحت فشار در صرفه جويي آب نقش بسزايي دارند مخصوصا استفاده از آبياري قطره اي خيلي كار آمد است .همچنين روش كاشت نيز مساله مهمي است كه بايد مد نظر گرفته شود چون در كاشت سطحي بعد از آبياري نمكها از ناحيه ريشه دور شده و بعد از چند روز دوباره به ناحيه ريشه مي آيند و اين مساله در پشته يك رديفه هم وجود دارد ولي در پشته دو رديفه نمك به قسمت وسط پشته جمع مي شود .