آفات جالیز ( قسمت چهارم )

کک چلیپا ئیان Cabbage flea beetle

Phyllotreta spp

(Coleoptera: Chrysomelidae)

سوسکهای بسیار کوچکی در حدود 2 تا 3 میلیمتر بوده و به علت اینکه ران پای عقبی بزرگ شده و می جهند به آنها کک اتلاق شده است . حشرات کامل از برگهای کروسیفره مانند کلم و شلغم و تربچه و خردل و کلزا تغذیه کرده و برگها را سوراخ سوراخ می کنند. لارو معمولا” روی ریشه زندگی کرده و خسارت چندانی وارد نمی اورد . از این جنس ها سه گونه از ایران گزارش شده است.

P. cruciferae

P. nemorum

P. undulate

زیست شناسی:

زمستان را به صورت حشره کامل و به حالت دیاپوز در زیر خاک یا زیر بقایای گیاهی به سر می برد .در شرایط مساعد و در بهار خارج و بعد از دو هفته تغذیه و بعد از دو هفته تغذیه و جفت گیری و تخمریزی می کند. تخمها نزدیک ریشه در سطح خاک گذاشته می شود.حشره ماده 35 تا 70 تخم می گذارد. دوره جنینی حدود یک هفته و لارو پس از خروج در خاک از ریشه کروسیفره به خصوص کلم تغذیه می کند و اغلب به داخل بافت نفوذ کرده و پس از گذشت یک ماه در خاک به شفیره تبدیل میگردد. دوره شفیرگی 10 تا 15 روز و یک نسل در سال دارد.

کنترل:

در صورت لزوم با استفاده ازکارباریل(سوین)

 
—————————————————————————————
شته سبز هلو (شته اسفناج)green peach aphid

Myzus persicae

(Homoptera:Aphididae)
 

هلو و بادام و گوجه و زرد الو میزبانهای اصلی ان را تشکیل می دهند و از مهمترین میزبان های ثانوی می توان و گوجه فرنگی و سیب زمینی و توتون و بادمجان و کرفس و کاهو و شلغم و …. را نام برد.

زیست شناسی:

سیکل زندگی ان Holocyclic بوده و به صورت تخم روی میزبانهای اصلی زمستانگذرانی
می کند. سپس فرم های بالداری که از اواخر فروردین تا اوایل خردادماه ظاهر می شوند به میزبانهای ثانوی مهاجرت می کنند . این شته یکی از مهمترین ناقلین عوامل بیماریزای گیاهی می باشد.

کنترل شته هلو:

اگر شته ها موجب پیچیدگی برگ شوند یا تولید گال نمایند از سموم سیستمیک مانند اکسی دمتون متیل (متاسیستوکس) و تیومتون (اکاتین) استفاده می شود ولی اگر موجب پیچیدگی نشونداز پریمیکارپ (پریمور) که یک شته کش اختصاصی است استفاده می شود. برای مبارزه با شته های سبزی و جالیزی از هپتنوفوس(هوستاکوییک)استفاد ه می شود.

1. دیکلرووس(ددواپ) EC50% و 2-1.5 در هزار

2. پیریمیکارب(پریمور) wp50% و 0.7-0.5 کیلوگرم درهکتار

3. هوستاکوئیک EC50% و 1لیتر درهکتار
———————————————————————————————-
کرم میوه گوجه فرنگی(کرم غوزه)

Helicoverpa armigera

Syn:Helicoverpa armigera

Lepidoptera:Noctuidae) )

یکی از افات مهم پنبه و توتون و گوجه فرنگی و یونجه و خشخاش و کنف و شبدر و ذرت و نخود و کنجد و بادمجان و سویا و لوبیا و ذرت خوشه ای و کدو و شاهدانه می باشد . بسیار پلی فاژ بوده در دنیا بیش از 70 گونه میزبان برای ان گزارش شده است . لاروهای این افت از برگهای جوان و قوزه (کرم قوزه پنبه و کرم قوزه گلرنگ) و بلال (کرم برگخوار ذرت) و میوه (کرم میوه گوجه فرنگی) و غلاف بذر (کرم پیله خوار نخود) گیاهان میزبان خود تغذیه می کنند.در مزارع سبزی و صیفی گونه های دیگری نظیر H. peltigera و H. viriplaca نیز دیده می شوند.

زیست شناسی:

زمستان را به صورت شفیره در داخل در عمق 5 تا 8 سانتیمتری به سر می برد.خروج پروانه ها در بهار بسته به درجه حرارت از اواسط فروردین ماه شروع می شود . حشره ماده پس از جفت گیری تخم های خود را به صورت انفرادی روی دو طرف برگها و ساقه ها و دمبرگها و برگچه های گیاه میز بان می گذارد. تخم در شرایط مساعد 3 تا 5 روز بعد تفریخ شده و لاروها در همان محل شروع به تغذیه می کنند . لارو در روی نخود غلاف را سوراخ کرده و در داخل ان فعالیت می کند. در صورتیکه در روی گوجه فرنگی میوه را مورد حمله قرار داده و درون ان فعالیت می کند. دوره لاروی حدود 3 هفته به طول می انجامد.دارای شش سن لاروی است و لارو 5 مرتبه پوست عوض می کند تا به مرحله تکامل برسد و سپس در داخل خاک تبدیل به شفیره می شود . دوره شفیرگی در شرایط مساعد 8 تا 12 روز به طول می انجامد . طول دوره زندگی پروانه ها در بهار بیشتر و در تابستان به علت گرمی هوا و کاهش رطوبت نسبی کمتر می گردد. طول دوره یک نسل حدود 38 تا 44 روز نوسان دارد. ممکن است 3 تا 4 نسل در سال داشته باشد.

کنترل:

1- شخم عمیق بلافاصله بعد از برداشت محصول

2- یخ اب زمستانه

مبارزه شیمیایی:

دو تا سه نوبت بعد از ریزش گل و تشکیل میوه

1. تری کلروفن(دیپترکس) sp80%و 1.5- 1 کیلوگرم

2. سوین wp85%و 3کیلوگرم در هکتار
————————————————————————————————
سوسک کلرادو Colorado potato beetle

(سوسک برگخوار سیب زمینی)

Leptinotarsa decemlineata

Coleoptera:Chrysomelidae))

این افت بومی کشور امریکا می باشد. سوسک کلرادو طالب آب و هوای معتدل و مرطوب و زمستان سرد است . حرارت بالاتر از 11.5 درجه سانتی گراد برای نشو و نمای سوسک موثر شناخته شده است . تخم در حرارت کمتر از 12 درجه سانتی گراد تفریخ نمی شود . حرارت بالاتر از 35 درجه سانتی گراد تخم و لارو ها را می کشد و سوسکها برای فرار از گرما به داخل خاک پناهنده می شوند . این افت علاوه بر سیب زمینی از گوجه فرنگی و بادمجان و تو تون و فلفل فرنگی و عده زیادی از گیاهان هرز تغذ یه می کند . حشره کامل و لارو این افت از برگهای گیاه میزبان تغذیه نموده و ساقه ها را باقی می گذارند.

زیست شناسی:

زمستان را به صورت حشره کامل در داخل خاک و در اعماق مختلف ان سپری می کند . در اوایل بهار که حرارت خاک در بستر سوسک به حدود 12 درجه سانتی گراد رسید از محلهای زمستان گذران خارج و شروع به فعالیت می کند . در شهرستان اردبیل تاریخ خروج سوسکهای زمستانه معمولا” از اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت می باشد. سوسکها در ابتدای خروج 2 تا 3 روز در سطح خاک استراحت کرده و سپس در هوای گرم و افتابی شروع به فعالیت و پرواز می کنند . حشرات کامل بعد از یک تغذیه کافی از جوانه ها و برگها که معمولا” چند روز طول می کشد و در ساعات گرم و افتابی روز به جفت گیری پرداخته سپس حشره ماده تخم های خود را در دستجات 20 تا 80 تایی در سطح زیرین برگها قرار می دهد . یک سوسک زمستانه ممکن است تا 2400 عدد تخم نیز بگذارد . تخمها در حرارت 20 تا 25 درجه سانتی گراد طی 4 تا 6 روز و در حرارت پایین تر طی 2 تا 3 هفته تفریخ می شوند . تخمها در حرارت بالاتر از 35 درجه خشک شده و نازا می شوند . این حشره دارای 4 سن لاروی است و تا ابتدای شفیره شدن 4 نوبت پوست عوض می کند . دوره لاروی حدود 15 روز طول کشیده سپس لارو در داخل خاک در گهواره گلی و در عمق 3 تا 10 سانتی متری تبدیل به شفیره می شود . شفیرگی حدود 20 روز به طول می انجامد . نسل اول این افت حدود 45 روز به طول می انجامد . در اردبیل سوسکهای نسل اول از دهه اول تیرماه به بعد از شفیره خارج و در ساعات گرم روز به تدریج در خاک دیده می شوند . قسمت عمده ای از جمعیت سوسکهای نسل اول به خاک رفته و در عمق 10 تا 25 سانتی متری یا بیشتر دوره استراحت درازمدت یک تا سه سال را می گذرانند. اما عده ای نیز به دوره استراحت نرفته و در سطح مزرعه باقی مانده و جفت گیری و تخمریزی می نمایند و نسل دوم افت را می سازند . طرز تغذیه و رشد و نمو افراد نسل دوم مشابه با نسل اول افت می باشد . حشرات کامل در اواخر تابستان و اوایل پاییز به دیاپوز رفته و همان گونه زمستان را درون خاک سپری می کنند . این افت در نقاط دیگر دنیا 1 تا 4 نسل در سال دارد.

کنترل:

1- مبارزه زراعی:

جمع آوری و حذف بقایای آلوده و تناوب زراعی در امر مبارزه بسیار مهم می باشد .

2- دشمنان طبیعی:

الف) قارچ Beauveria bassiana روی لارو و شفیره و حشره کامل فعالیت می نماید.

ب) سن شکارگر Rhinocoris punctiventris از خانواده Reduviidae شکارچی حشره کامل می باشد .

ج) لارو بالتوری Chrysopa carnea از خانواده Chrysopidae که از تخم افت تغذیه می کند.

3- مبارزه شیمیایی:

یک یا دو نوبت سم پاشی با فوزالون (زولون) امولسیون 35 درصد به نسبت 2 لیتر در هکتار و یا اندوسوفان (تیودان) امولسیون 35 درصد به نسبت یک تا دو لیتر در هکتار در اواسط خرداد و اواسط تیرماه

————————————————————————————————
کنه زنگار گوجه فرنگی Tomato russet mite

(کنه حنایی گوجه فرنگی)

Vasates lycopersici

Syn:Aculops lycopersici

(Acari:Eriophyidae)

این کنه در سطح برگ و شاخه های گوجه فرنگی و سیب زمینی و عده دیگری از گیاهان خانواده Solanaceaeیا بادمجانیان به سر می برد و باعث ضخیم شدن و لوله شدن برگها می شود . در اثر شدت حمله غالبا” برگ و ساقه های میزبان این کنه کامل حدود 0.1 تا 0.2 میلیمتر و به رنگ زرد مایل به سبز می باشد . بدن کشیده و دو جفت پا دارد . بسیاری از متخصصین علائم خسارت این کنه را با بیماری فیتوفترا اشتباه می گیرند . تفاوت این دو در این است که در بیماری فیتوفترا بعد از دو تا سه روز گیاه خشک شده و از بین می رود ولی در مورد این کنه رشد گیاه کم می شود و برگها پلاسیده و به رنگ حنایی در می اید ولی به رشد و نمو خود ادامه می دهد و حتی تولید میوه کوچک هم می کند. کنه تخمهای کروی شکل وسفید شیری خود را به خصوص در اطراف رگبرگهای اصلی و یا در شیارهای دمبرگ و ساقه قرار می دهد . کنه حنایی گوجه فرنگی در اواخر تیرماه تا اوایل مرداد ظاهر می گردد و از شهریور ماه به بعد جمعیت ان در برخی از مزارع گوجه فرنگی فوق العاده افزایش پیدا می کند. این حالت در طول ماههای شهریور و مهر ادامه پیدا می کند و در نتنیجه بوته ها را به نابودی می کشاند . انتشار این کنه اغلب توسط باد و حشرات به خصوص Bemisia sp. که در مزارع زیاد دیده می شوند و صورت می گیرد. دوران رشدی کنه از تخم تا کنه بالغ در حرارت 25 درجه سانتی گراد و رطوبت 50 درصد 8 تا 10 روز به طول می انجامد.این کنه بیش از 10 نسل در سال دارد .

کنترل شیمیائی:

1. دینوکاپ (کاراتان) wp18.25 و 1کیلوگرم

2. بروموپروپیلات(نئورون) EC25% و 1.5 لیتر