۸ سال پیش

تراكم جمعيت و ميزان خسارت Marasmarcha ehrenbergiana Zeller

تراكم جمعيت و ميزان خسارت Marasmarcha ehrenbergiana Zellerآفت جديد نخود در مزارع ديم آذربايجان غربي

حيدر عدل دوست

مقدمه:

Marasmarcha ehrenbergiana Zeller ،

پروانه‌اي از خانواده Pterophoridae مي‌باشد. در اين پروانه‌ها بالهاي جلوئي و عقبي بواسطه وجود شكافهائي به 2 و 3 لب پر مانند تقسيم مي شوند. همينطور بالها هنگام استراحت عمود بر بدن در سطح افق باز مانده و پروانه شكل T پيدا مي‌كند(Forbes1923 ). لارو‌هاي آنها از انواع محصولات باغي(Martinson 1991)، زراعي( Patel 1999, Bari, 2001)، علفهاي هرز(Tryapitsyn et al. 1971) و نباتات مرتعي (Common 1990) تغذيه مي‌كنند. بطوريكه Eucnaemidaphorus rhodoactylus(Den&Schiff) در اصفهان به جوانه ها و برگهاي گل محمدي خسارت مي‌زند( نعمت اللهي 1383). Marasmarcha ehrenbergiana در سال 1984 ميلادي بعنوان آفت جديد نخود از سوريه و اردن ( Sithanantham & Cardona1984) و بعدا از ايران (نوري 1365 ، Adldoost 1992) و تركيه (Koçak & Selma 2001 ) گزارش گرديد. طبق بررسيهاي عدل دوست و جوزيان آفت در مزارع نخود ديم استانهاي غربي و شمال غرب كشور انتشار داشته و حشره اي تك نسلي و مونوفاژ است تابستان و زمستان را بصورت لارو سن يك در خاك سپري مي كند.

مواد و روشها:

به منظور تعيين مناطق پراكنش آفت در استان آذربايجانغربي، از 29 مزرعه بر حسب توپوگرافي مناطق ، شيوه كاشت و واريته گياه شامل تيپ هاي دسي و كابلي نمونه برداري به عمل آمد. هنگام نمونه برداري، از دو قطر مزارع انجام گرفت و از هر مزرعه بطور تصادفي 50 بوته انتخاب سپس تعداد لارو ها و شفيره ها همچنين تعداد پيله هاي سالم و آفت زده نخود روي هر بوته شمارش و ثبت گرديد. يادداشت برداريها در مراحل مختلف فنولوژي گياه شامل ظهور گياهچه ها ، زمان گلدهي و تشكيل پيله هاي نخود، انجام گرفت. جهت شناسائي ميزبانهاي ديگر، از علفهاي هرز داخل مزارع نخود و نيز از مزارع تحت تناوب با نخود از جمله گندم نمونه برداري گرديد. همچنين با نصب تله نوري حشرات بالغ در طول فصل شكار و تغييرات جمعيت آنها مورد بررسي قرار گرفت.

نتايج و بحث :

بررسيهاي انجام گرفته نشان داد اين آفت در كليه مناطق عمده زير كشت نخود آذربايجان غربي انتشار داشته و از پست ترين اراضي حاشيه درياچه اروميه تا ديمزارهاي با ارتفاع 1500 متر از سطح دريا به مزارع نخود خسارت وارد مي‌كند. حشرات بالغ در زمان نزديك به رسيدن محصول ظاهر و روي شاخ وبرگ نخود تخمريزي مي كنند. تخمها در مدت چند روز تفريخ و لاروهاي نئونات بدون انجام تغذيه وارد خاك شده و آفت با توجه شرايط ديم و از بين رفتن ميزبان در سن يك لاروي دوره تابستان گذراني خود را شروع نموده و زمستان را نيز به همان صورت لاروهاي نئونات زرد رنگ سپري مي كند. در بهار با آغاز رويش اولين گياهچه ها به جوانه هاي انتهائي هجوم آورده و از برگهاي نخود تغذيه مي‌كند. لارو ها تنها در مزارع نخود ديم مشاهده مي‌شوند و نتايج بررسيها نشان داد آفت ميزبان ديگري در منطقه نداشته ولي به هر دو تيپ نخود سفيد و سياه حمله مي‌كند. آمارهاي حاصله از نمونه برداري 29 مزرعه در سال 1381 معلوم نمود 47‌‌% مزارع كشت بهاره و تقريبا تمامي مزارع كشت انتظاري در اراضي ديم آذربايجان غربي به اين آفت آلوده هستند ولي در مزارع آبي نخود آلودگي مشاهده نمي‌شود. تك بوته هاي نخود داخل مزارع گندم نيز تمام آلوده هستند بطوريكه تراكم جمعيت لارو روي هر تك بوته به 45 عدد مي‌رسد. در سال 1381 ميانگين تراكم جمعيت در مزارع كشت بهاره 12.66 ± 20.5 و در مزارع كشت انتظاري 3.37 ‌± 13.81 لارو در 50 بوته نخود بود. توام بودن لاروهاي M. ehrenbergiana با Heliothis viriplaca Huf مانع برآورد خسارت آن روي پيله هاي نخود در شرايط طبيعي شد بعبارت ديگر بررسي خسارت هر كدام منوط به حذف فعاليت ديگري بود كه در شرايط طبيعي امكان پذير نشد. در كل بطور متوسط 5.25 ± 15.43 % پيله ها در مزارع كشت بهاره و 2.60 ± 23.18% در مزارع كشت انتظاري آفت زده بودند.

منابع:

عدل دوست ، حيدر و عسگر جوزيان. 1383 – بررسي بيولوژي Marasmarcha ehrenbergiana Zeller آفت جديد نخود در مزارع ديم. خلاصه مقالات شانزدهمين كنگره گياهپزشكي ايران، دانشگاه تبريز
نعمت اللهي، محمد رضا. 1383 – بررسي بيولوژي Eucnaemidaphorus rhodoactylus(Den&Schiff) جوانه خوار سبز گل محمدي در اصفهان. خلاصه مقالات شانزدهمين كنگره گياهپزشكي ايران، دانشگاه تبريز، صفحه 347
نوري ، پرويز. 1365 . معرفي يك آفت جديد روي نخودLEP: PTEROPHORIDAE)) Marasmarcha sp خلاصه مقالات هشتمين كنگره گياه پزشكي ايران صفحه 32 ، دانشگاه صنعتي اصفهان
Adldoost, H. 1992. Investigation on the population dynamics and damage rate of the chickpea podborer in West Azarbaidjan, Iran. Proceedings of XIX International Congress of Entomology.pp 385 a
Ahmet, & Selma S. Tentative Checklist of the Turkish Lepidoptera.
Center for Entomological Society of Ankara (CESA ). Marasmarcha ehrenbergiana Zeller,1841 .
Bari, M. A. 2001. A grower managed biorational management program for artichokes on the northern central California coast. Artichoke Research Association. US Agricultural Research Station. Project Final Report ,
Common, Ian F.B. Moths of Australia, Melbourne University Press, p. 72
Forbes, William and T. M. Family. 1923. Lepidoptera of New York and neighboring states. . Part I. Primitive forms, Microlepidoptera, Pterophoridae, pp. 639- 652
Martinson, T.E., C.J. Hoffman, T.J. Dennehy, J.S. Kamas, and T. Weigle. 1991. Risk assessment of grape berry moth and guidelines for management of the eastern grape leafhopper. New York’s Food and Life Sci. Bull. #138. 10 pp.
Patel-MG; Patel-JR; Borad-PK., 1994. Field screening of pigeonpea genotypes against pod borers and podfly. Gujarat-Agricultural-University-Research-Journal. 20: 1, 101-104; 2 ref.
Sithanantham,S.and and Cardona,C., 1984. A pilot survey for pest damage in chickpeas in Jordan and Syria. International chickpea newsletter
V.A.and Ertertysan, E.K., 1977. A new species of Ageniaspis dahlbum ( Hym: Encyrtidae) in the fauna of Armenia . Doktady Nauk Armenyaskoi-ssr