دستورالعمل کشت گلرنگ

گلرنگ با خصوصيات مطلوب زراعي نظير مقاومت نسبي به شوري خاك و خشكي هوا، مقاومت بالا به سرماي زمستانه ( تيپ پاييزه ) وجود روغني مطلوب با بيش از 90   درصد اسيدهاي چرب غير اشباع بخصوص اسيد لينولئيك، همواره به عنوان يك دانه روغني با ارزش مطرح بوده است .

كشت اين گياه روغني اخيراً در كشور افزايش يافته و در راستاي آن تحقيقات اين گياه روغني نيز  براساس دستيابي به ارقام پرمحصول، پرروغن، بي خار و مقاوم به سرما در حال گسترش است . در ذيل ابتدا به بررسی مزایا و خصوصیات روغن گلرنگ اشاره خواهیم کرد  سپس به نكات مهم زراعت گلرنگ اشاره مي گردد.

مزایای روغن گلرنگ

در روزگاري که نمیتوانیم از روغنهاي مفیدي مثل روغن زیتون به طور همه جانبه در پخت و پز و مصرف روزانه استفاده کنیم، حضور روغنی مثل گلرنگ که از نظر مزایاي تغذیه اي تاثیرات روغن زیتون را بر سلامت ما دارد، مغتنم به نظر میرسد.

هر چند متاسفانه با وجود پتانسیلهاي بالاي کشت و تولید گلرنگ در کشورمان از حضور آن در میان دیگر روغنها بی بهره ایم، اما بد نیست نگاهی دوباره به این گیاه و مزایاي روغن آن بر سلامت داشته باشیم.

روغنها و چربیها بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل میدهند و در بیش از 90 درصد صنایع غذایی به عنوان ماده اولیه اصلی و یا یکی از اجزاي فرمولاسیون محصولات استفاده میشوند. روغنها و چربیهایی که در رژیم غذایی مصرف میکنیم، منبعی غنی از انرژي هستند.

آنها شامل اسیدهاي چرب مخصوص هستند که از نظر ارزش غذایی براي بدن ضرورياند. گذشته از اینها ، روغنها براي ایجاد خصوصیات بافتی خاص یا به وجود آوردن طعم مطلوب به بسیاري از محصولات غذایی فرآیند شده و طبیعی اضافه میشوند. طبق نظر متخصصان تغذیه، اسیدهاي چرب غیراشباع که نمیتوانند در بدن ساخته شوند، باید براي رفع این کمبود در رژیم غذایی هر فرد مورد توجه قرار گیرند.

روغن، از آغاز تا امروز

در مطالعاتی که پژوهشگران بر رژیمهاي غذایی دوران قدیم زندگی بشر در عصر حجر و در دوره مدرن انجام داده اند، متوجه شده اند که بشر در دوران قدیم در مقایسه با حال، مقدار بسیار کمتري اسیدهاي چرب اشباع مصرف میکرده و تعادل خوبی بین اسیدهاي چرب امگا 3 و امگا 6 در رژیم غذایی آنها وجود داشته است.

در 50 سال اخیر میزان دریافت اسیدهاي چرب امگا 6 به طور چشمگیري افزایش یافته، در حالی که این افزایش شامل حال اسیدهاي چرب امگا 3 نمیشود. این تغییر الگوي غذایی، باعث شده است توصیه هاي تغذیه اي جدیدي را در مورد میزان دریافت اسیدهاي چرب، شاهد باشیم.

اسیدهاي چرب غیراشباع (مایع) باید دو برابر اسیدهاي چرب اشباع (جامد) باشد تا باعث کاهش کلسترول شود. ضمن این که ثابت شده است میزان کلسترول در سرم خون عامل اصلی بروز بیماريهاي قلبی عروقی است. به همین دلیل است که استفاده از روغنهاي سویا، گلرنگ، ذرت و اخیرا کلزا تا این حد توسعه پیدا کرد.

تقاضا و تولید بیشتر

چه اتفاقی افتاد تا بشر توانست مصرف روغنهاي خوراکی را افزایش دهد؟ پاسخ این پرسش در پیشرفتهاي تکنولوژیک روي داده در اوایل همین قرن نهفته است که نقطه آغازي براي صنعت روغن نباتی به شکل مدرن امروزي به حساب می آید و البته روشهاي نوین و علمی کشاورزي و دامپروري که منجر به افزایش تقاضا براي تولید خوراك غنی از اسیدهاي چرب موجود در رژیم غذایی است، بدون این که درك درستی از اهمیت متابولیک و تاثیرات تغذیه اي آن وجود داشته باشد، تغییر پیدا کرده است.

رقیب روغن زیتون

ترکیب اصلی روغن گلرنگ، چربیهاي طبیعی یا تريگلیسیریدها هستند. براساس نتایج به دست آمده، مشخص شده است که نسبت بالاي مقدار اسیدهاي چرب غیراشباع به اسیدهاي چرب و اشباع موجود در رژیم غذایی، سبب کاهش خطر بیماريهاي قلبی میشود.

در روغن گلرنگ با اسید اولئیک بالا میزان اسیدهاي چرب غیر اشباع زیاد است. به همین علت است که روغن گلرنگ از نظر پایداري با روغنهاي جامد و روغنهایی که به آنها آنتی اکسیدان اضافه شده است، برابري میکند.

بعضی از انواع گلرنگها با اولئیک بالا حاوي روغنی مشابه با خصوصیات روغن زیتون هستند (البته میزان اسیدهاي چرب اشباع روغن زیتون کمتر از روغن گلرنگ است). از سوي دیگر روغن گلرنگ در مقایسه با روغن زیتون طعم ملایمتري دارد.

این همه مزیت!

این روغن همان طور که گفته شد، اسیدهاي چرب ضروري بدن را کـه غیراشـباع هـستند تـامین مـیکنـد. حتـی میتوان براي سرخ کردن هم از آن استفاده کرد، چرا که مقاومت بالایی دارد و هـیچ اسـید چـرب تـرانس در آن دیـده نمیشود.

روغن گلرنگ ماندگاري طولانی و رنگی شفاف و درخشان دارد، نقطه اشتعال آن بالاست و به مقدار کـافی ویتـامین E  دارد. خود گیاه گلرنگ در محیط به طور طبیعی رشد میکند، هیچ تغییر و دستکاري ژنتیکی روي آن انجـام نـشده است و بنابر این سالم، ایمن و با کیفیت است.

استفاده از روغن گلرنگ به خاطر طعم مطبوعی که دارد، در صنایع غذایی عمومی فراگیر شـده اسـت. مـواد رنگـی تیره اي که در داخل پوسته و دانه گلرنگ وجود دارند، با تصفیه به آسانی قابل برطرف کردن و جداسازي هستند، حتـی این روغن میتواند در فناوري تولید انواع خامه و کره هاي مخلوط مورد استفاده قرار بگیرد.

ضدسرطان

مقدار کلسترول خون با تعدیل مصرف منابع غذایی حاوي کلسترول، افزایش مقدار فیبر در رژیم غذایی و مصرف روغنهاي غنی از اسیدهاي چرب غیراشباع در عین کاهش مصرف چربیهاي اشباع کاهش پیدا میکند. همان طور که میدانیم، مقادیر بالاي کلسترول خون سبب افزایش احتمال بروز بیماريهاي قلبی میشود.

همچنین طی آزمایشی که روي 30 مرد سالم انجام شد، استفاده از روغن گلرنگ از راه تاثیر روي عملکرد پلاکتهاي خونی، توانست تا حد بسیار بالایی خطر ابتلا به بیماريهاي قلبی عروقی را کاهش دهد. تحقیقات اخیر همچنین از اثرات مفید روغن گلرنگ روي کاهش سرطان سینه در موشها خبر میدهند.

طی این تحقیق، افزودن میزان یکدهم درصد اسیدهاي چرب موجود در روغن گلرنگ شکل گیري تومورهاي سرطانی سینه را در موشها به تاخیر می اندازد.

تحقیقات دیگر از افزایش کیفیت گوشت قرمز، در دامهایی خبر میدهد که در جیره غذایی روزانه آنها از گلرنگ استفاده شده است. همچنین افزایش میزان اسید لینولئیک مزدوج در بافت ماهیچه اي گوسفندان که ناشی از تغذیه با گلرنگ بوده است، تاثیرات مثبتی در پیشگیري از ابتلاي افراد که از این گوشت تغذیه کرده اند به بیماريهایی نظیر بیماريهاي عروق کرونري قلب، تصلب شرائین، سرطانهاي مختلف و انواع دیابت دارد.

دو روي یک سکه

اسیدهاي چرب امگا 3 و امگا 6 خاصیت پیشگیري از بروز عارضه عفونت همراه با درد در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی (آرتروئید روماتوئید) دارند. در سالهاي اخیر به اثبات رسیده که اسیدهاي چرب امگا 3 براي بهبود فعالیت نرمال استخوان بخصوص در کودکان ضروري هستند .

یکی از جالبترین یافته هاي حیاتی درباره اسیدهاي چرب امگا 3 در رابطه با بیماريهاي فراگیر است. به طوري که یافته ها نشان میدهند بین میزان اسیدهاي چرب امگا 3 و کاهش افسردگی رابطه مستقیمی وجود دارد.

اما از طرفی بعضی محققان همچنین معتقدند که دریافت مقادیر زیاد اسیدهاي چرب امگا 6 باعث کاهش میزان کلسترول خون و در عین حال افزایش مرگ و میر ناشی از بروز خشونت نظیر خودکشی، قتل و تصادفات میشود.

نکات و اصول کلی در زراعت گلرنگ

شرایط  و حساسیت‌های محیطی گلرنگ

گیاه گلرنگ نسبت به دیگر دانه‌های روغنی در مقابل خشکی مقاومت بیشتری دارد به‌گونه‌ای که امکان کشت دیم آن نیز به شرط بارش سالانه حداقل ۳۰۰ میلیمتر وجود دارد. گل رنگ در برابر گرما مقاومت خوبی دارد و در صورت وجود رطوبت کافی در خاک می‌تواند دمای حدود ۴۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل نماید. این گیاه به دلیل دارا بودن ریشه عمیق توانایی جذب رطوبت از اعماق ۳ تا ۴ متری خاک را دارد. در مرحله رشد روزت به کم‌آبی مقاوم است ولی کمبود آب در طول دوره رشد یعنی از مرحله ساقه‌دهی تا مرحله گل‌دهی، کاهش رشد و کاهش عملکرد گیاه را در پی خواهد داشت. آبیاری بیش از حد و همچنین آب ایستادگی و کمبود تهویه نیز باعث کاهش عملکرد گیاه می‌گردد.

گیاهچه جوان گل رنگ به سرما مقاوم است و در برخی موارد دمای زیر صفر را نیز تحمل می‌کند اما با عبور از مرحله رویشی و قرارگیری در مرحله زایشی به سرما حساس می‌گردد. بایستی توجه داشت در درجه حرارت پایین، رویش گیاه به‌کندی صورت می‌گیرد.

بیشترین حساسیت گلرنگ مربوط به دوران گلدهی گیاه می‌باشد. به‌گونه‌ای که در این دوران به دمای بالا و آفتاب زیاد و همچنین خشکی، به سرمای شدید، به بارندگی و هوای مرطوب و نیز به شوری خاک حساس است. هر کدام از شرایط ذکر شده در دوران گلدهی می‌تواند باعث کاهش عملکرد گیاه گردد.

خـــاك :

گلرنگ براي جوانه زني و سطح سبزي مناسب نياز به بستر بدون کلوخ با رطوبت کافي دارد. در زراعت گلرنگ به سهولت مي توان از مكانيزاسيون معمول درغلات بهره برد، اما به دليل وجود ريشه عميق، شخم با گاو آهن هاي قلمي و زيرشكن براي شكستن طبقات نفوذ ناپذير رس يا لايه هاي جانبي در ناحيه ريشه، توصيه مي شود. در مناطقي كه رطوبت عامل محدود كننده است، هدف عمليات كشت بايد در جهت حداكثر مقدار رطوبت درخاك باشد. براي توليد اقتصادي استفاده از شخم مناسب و ادواتي نظير ساب سويلر و چيزل جهت رشد مطلوب ريشه در مناطقي كه وضعيت فيزيكي خاك مناسب نمي باشد، از اهميت بالائي برخوردار است. خاكهاي اسيدي ممكن است خسارت حاصل ازپوسيدگي فوزاريومي ريشه راافزايش دهد، زيرا اسيديته خاك، باعث توسعه شكل هاي بيولوژيكي اين قارچهــــا مي شود.

براي دستيابي به تهيه بستري مناسب براي کشت بذر، به ترتيب انجام عمليات : شخم، ديسك، ماله، كودپاشي، پخش علف كش (ترفلان) و اختلاط كود و علف كش با خاك توسط يك ديسك سبك، ضروري است. گلرنگ در زمينهاي شور جهت اجتناب از شوري كه در بالاي پشته جمع  مي شود در محلي نزديك داغ آب كشت مي شود.

بذوربايد حداقل 24 ساعت قبل ازكشت باقارچ كش های مخلوط بنومیل- مانکوزب  آغشته شوندتا قارچ كش با نفوذ به شكافهاي كوچك وتركهاي پوسته بذر و هاگ هاي قارچي تاثير بهتري داشته باشد.

گلرنگ در مقابل شوري خاك تقريباً مقاوم است و براحتي  EC  حدود  7  ميلي موس بر سانتيمتر را تحمل مي نمايد، ولي در طول دوره خروج گياهچه نسبت به شوري حساسيت دارد و به همين لحاظ در زمينهاي شور جهت اجتناب از شوري كه در بالاي پشته جمع مي شود بذر گلرنگ را بايد در محلي نزديك داغ آب كشت نمود .

زمان كاشت و ارقام مناسب :

1-      مناطق گرم : ( خوزستان، جيرفت، ايرانشهر، بوشهر )

كشت ارقام بهاره گلرنگ در مناطق گرم را مي توان براساس زمان شروع بارندگي هاي پاييزه و شيوع بيماري هاي قارچي ا زقبيل فيتوفترا، سفيدك سطحي در منطقه و حمله آفاتي نظير مگس گلرنگ،عدم همزماني دوره گلدهي با درجه حرارت هاي بالا تنظيم نمود، براساس آزمايشات صورت پذيرفته مطلوب ترين تاريخ كاشت گلرنگ  در مناطق گرم،‌نيمه دوم آذرماه در نظر گرفته شده است . آخرين بررسي ها برروي لاين هاي  پيشرفته گلرنگ نشان داده است كه رقم گلدشت مناسب  كشت پائيزه در مناطق گرم و لاين صفه مناسب كشت بهاره در مناطق معتدل سرد  كشور مي باشد مناسبترين زمان كاشت ارقام فوق اواسط تا اواخر آذرماه (مناطق گرم) و اواخر اسفندماه تا اوايل فروردين ماه (مناطق معتدل سرد) مي باشد ، مطلوب ترين فاصله رديف و فاصله بوته در رديف براي هر دو لاين به ترتيب 50 و 5 سانتي متر و ميزان بذر مصرفي نيز حدود 25-20 كيلوگرم در هكتار توصيه مي گردد.

2- مناطق معتدل سرد و سرد استانهاي : ( تهران،  فارس، كرمانشاه، خراسان، اصفهان، آذربايجان شرقي،  زنجان، كردستان، مركزي )

الف : كشت پاييزه :

كشت ارقام پاييزه گلرنگ در مناطق معتدل سرد و سرد بايد طوري تنظيم شود كه بوته ها قبل از سرماي شديد زمستانه به حالت روزت ( 8 برگه ) رسيده باشند . آزمايشات نشان داده است كه بهترين زمان كاشت گلرنگ در مناطق فوق اواسط شهريور ماه تا اواخر مهرماه مي باشد .رقم  جديد پديده |مناسبترين رقم جهت كشت در مناطق كرج، قم، ورامين،  داراب   اسلام آباد،اصفهان، تبريز، زنجان، كردستان، اراك ،خراسان مي باشد.

ب : كشت بهاره :

كشت ارقام بهاره در مناطق معتدل سرد و سرد براساس زمان سپري شدن سرماي زمستانه و زمان شروع و پايان بارندگي هاي بهاره تنظيم مي شود . بررسي ها نشان داده است كه مطلوب ترين تاريخ كاشت در مناطق فوق اواخر اسفند ماه تا اواخر فروردين ماه مي باشد و از مناسب ترين   ارقام جهت كشت در مناطق معتدل سرد و سرد نيز مي توان به ارقام گلدشت،محلی اصفهان و صفه اشاره نمود، لاين هاي فوق  قابليت  كشت تابستانه در مناطقي از استان اصفهان را  نيزدارا مي باشد.

كود مورد نياز :

گلرنگ در طول دوره رشد رويشي به كود ازته احتياج دارد، اما بايد دقت شود كه استفاده بيش از حد از كود هاي ازته نه تنها باعث افزايش عملكرد دانه نميشود بلكه موجب كاهش ميزان روغن دانه نيز مي گردد.نياز گلرنگ به فسفر در حد متوسط است و در صورتيكه در كشت قبلي كود فسفره مصرف شده باشد، بايد از اضافه نمودن كود هاي فسفره به خاك تا حد امكان اجتناب نمود، ولي به هر حال وجود فسفر در مراحل اوليه (پس از جوانه زني) باعث رشد سريع گياه و كاهش تراكم علف هاي هرز مي گردد.مصرف بيش از حد كود هاي شيميائي در مناطقي كه فصل رشد كوتاه مي باشد باعث افزايش تعداد غوزه وبالطبع افزايش دوره گلدهي ميگردد كه در صورت همزماني با درجه حرارت هاي بالا،كاهش عملكرد را به دنبال خواهد داشت.

كود مورد نياز گلرنگ را مي توان به صورت زير توصيه نمود:

• 75 كيلوگرم ازت خالص از منابع كودي اوره و فسفات آمونيوم
• 50 كيلوگرم ازت خالص به صورت سرك در مرحله ساقه دهي از منبع كودي اوره
• 25 كيلوگرم ازت خالص به صورت سرك در مرحله غنچه دهي از منبع كودي اوره
• 50 كيلوگرم فسفر از منبع كودي فسفات آمونيوم

مصرف كودهاي پتاسه به جز در مناطقي كه كمبود اين ماده غذايي جدي است، ضرورتي ندارد.

توجه : پس از آزمون خاك مقادير موجود در خاك از ميزان توصيه شده كسر گردد .

مقدار بذر و تراكم مناسب :

از عوامل مهم موثر بر ميزان بذر و تراكم مناسب در كشت گلرنگ مي توان به زمان كاشت، نوع رقم، عمق كاشت، ساختمان خاك و ميزان كود مصرفي و وضعيت آب و هوائي منطقه اشاره نمود، به طور مثال كشت با تراكم بالا سبب نازكي ساقه ها وشكستن و يا به عبارتي ورس در برابر باد هاي شديد خواهد شد، بدين ترتيب در مناطقي كه باد هاي فصلي از يك سمت مي وزند معمولا فاصله بوته ها را بيشتر و فاصله رديف ها را كمتر در نظر ميگيرند تا ضمن افزايش مقاومت در برابر باد هاي شديد، ميزان رطوبت بين بوته ها  كاهش يافته و در نتيجه از شيوع بيماري ها جلوگيري به عمل آيد.

 با توجه به موارد فوق و بررسي هاي انجام شده مي توان نتيجه گيري نمود كه در كشت بهاره مناسب ترين ميزان بذر مصرفي  30-25  كيلوگرم در هكتار و مطلوب ترين فاصله رديف ها   40-30  سانتي متر و بهترين فاصله بين بوته ها  5  سانتي متر مي باشد .

با توجه به رشد رويشي بالا در ارقام پاييزه، معمولاً فاصله بين رديف ها 50 سانتي متر، فاصله بين بوته ها 5  سانتي متر و ميزان بذر مصرفي  25-20  كيلوگرم در نظر گرفته مي شود .

آب مورد نياز :

گلرنگ به علت دارا بودن ريشه عميق قادر است رطوبت را از اعماق  4-3  متري خاك جذب نمايد، اما بايد توجه داشت كه اين گياه به آبياري بيش از حد در اوائل رشد حساس است و باعث افزايش بيماري فيتوفترا مي گردد، در چنين مواردي استفاده از واريته هاي مقاوم، كشت به صورت جوي و پشته، اجتناب از ايستابي آب در هواي گرم  توصيه ميشود. به طور كلي آبياري در مراحل بعد از كشت، جوانه زني، رشد سريع ساقه، غنچه دهي، گلدهي (دو مرحله )، دانه بندي ضروري است ( هفت نوبت ) و اين تعداد براساس زمان كشت، نوع رقم، منطقه كشت، ساختمان خاك، كود مصرفي، تا 10 نوبت نيز افزايش مي يابد .

كنترل علف هاي هرز :

1-      كنترل شيميايي

استفاده صحيح از سموم شيميائي  به نوع علف هاي هرز، شرائط آب و هوائي منطقه ونوع رقم بستگي دارد.در مبارزه شيميائي با علف هاي هرز مزارع گلرنگ سم ترفلان پس از عمليات شخم و قبل از كاشت به ميزان 2.5  ليتر در هكتار و سم گالانت (2.5  ليتر در هكتار) پس از كاشت جهت مبارزه با علف هاي هرز نازك برگ توصيه مي شود. 

2–      كنترل زراعي :

مبارزه مكانيكي  با علف هاي هرز مزارع گلرنگ، از شروع رشد اوليه  تا  مرحله اي كه گياه به ارتفاعي حدود 15-10  سانتي متر ميرسد، از اهميت بالائي برخوردار است. گلرنگ در مرحله  روزت به رشد علف هاي هرز حساس است  به همين منظور تعيين تاريخ مناسب كاشت بخصوص در ارقام بهاره باعث كاهش دوره روزت و در نتيجه كاهش رشد علف هاي هرز مي گردد.عدم مبارزه با علف هاي هرز در مراحل پاياني رشد نيز سبب اختلاط بذور علف هاي هرز و بذور گلرنگ در مخزن كمباين خواهد شد.

افزايش بيش از حد دفعات مبارزه مكانيكي باعلف هاي هرز  به دليل خسارات احتمالي به ريشه گياه ، توصيه نميشود. استفاده از پنجه غازي يا كولتيواتور سبك در مرحله اي كه گياه ارتفاعي حدود 15-10  سانتي متردارد بسيار مناسب است .

آفــــات :

مگس گلرنگ از جمله مهمترين آفاتي است كه به گلرنگ حمله مي كند، حشره ماده تخم هاي خود را به رنگ قهوه اي پررنگ در پايين براكته هاي غوزه هاي جوان قرار مي دهد و لاروهاي حاصل از تفريخ از غوزه هاي گياه تغذيه مي كنند و غوزه هاي صدمه ديده به صورت لهيده ديده مي شوند . بهترين زمان مبارزه در مرحله غنچه دهي و به محض مشاهده مگس در مزرعه است وطي آن از سموم سيستميك نظير متاسيستوكس ( 2 در هزار )‌ و ديازينون ( 2 در هزار )‌استفاده به عمل مي آيد .

بيماري هاي مهم گلرنگ :

1-      لكه برگي :

اين بيماري در اكثر مناطق كشت گلرنگ مشاهده مي شود . قارچ عامل بيماري در شرايط مطلوب توسعه و روي ساقه و برگ و براكته ها فعاليت مي نمايد و باعث ايجاد لكه هاي قهوه اي رنگ مي‌گردد كه در صورت پيشرفت، اين لكه ها به هم پيوسته و برگ ها را كاملاً خشك مي‌ نمايد .

ايجاد واريته هاي مقاوم بهترين راه حل مبارزه با اين بيماري است .

2-      سفيدك دروغي :

قارچ عامل اين بيماري برگ ها را مورد حمله قرار مي دهد و سطح زيرين آنها را توده سفيد رنگ قارچ مي پوشاند كه باعث خشكيدن و از بين رفتن برگها مي گردد . اين بيماري در شرايط رطوبتي گسترش مي يابد، مبارزه با اين بيماري نيز بسيار مشكل بوده و در مناطق آلوده بايد از واريته هاي مقاوم استفاده نمود .

3-      سفيدك سطحي :

اين بيماري معمولاً در اواخر فصل زراعي شيوع پيدا مي كند و در صورت حمله قارچ اين بيماري لكه هاي كوچك سفيد رنگ روي برگها و ساقه گياه ديده مي شود كه از به هم پيوستن آنها تمام گياه از پوشش سفيد رنگي برخوردار مي شود. با اين بيماري مي توان با سموم گوگردي مبارزه نمود .

بــرداشـــت دانه :

گلرنگ را مي توان به آساني با كمباين غلات برداشت نمود و احتياج به تغييرات کمي در اندازه هاي و فواصل كوبنده و ضد كوبنده و الكهاي كمباين دارد، اما سرعت آن به اندازه سرعت برداشت گندم وجو نيست .براي به حداقل رساندن خسارات ناشي از برداشت مکانيزه بايد تنظيم هاي لازم را در سرعت استوانه، چرخ دنده ها و همچنين لرزاننده به دقت انجام شود، زيرا ترک و شکستگي دانه موجب از بين رفتن قوه ناميه و پايين آمدن کيفيت روغن مي شود. ترک داشتن بذرحتي اگر خسارت وارده به آساني ديده نشود سبب کاهش درصد جوانه زني و نيز تاثير منفي بر کيفيت روغن مي شود تنظيم نادرست کوبنده و ضد کوبنده است، كه نه تنها عملكرد دانه، روغن وكيفيت آنراكاهش مي دهد، بلكه مي تواند باعث خسارت به كامباين شود، زيرا روغن بذرهاي شكسته شده گرد و خاك و آشغال را روي قطعات متحرك هدايت كننده به صورت پوشش اضافي جمع خواهد كرد و سبب مسدود وشكستگي مي گردددر گلرنگ برخلاف ساير گياهان روغني مشكل ريزش وجود ندارد و تنها در صورت عدم تنظيم  صحيح كمباين ممكن است تعدادي از غوزه ها براثر ضربه پره هاي خوراك دهنده كمباين دچار ريزش شود .

تعيين زمان دقيق برداشت گلرنگ به نوع رقم و عوامل محيطي نظير ميزان رطوبت نسبي و دماي هوا بستگي دارد . معمولاً زمان برداشت موقعي است كه دانه هاي گلرنگ رطوبتي حدود 8 درصد داشته باشند به طوريكه اگر غوزه ها را در دست فشار دهيم بذرها به آساني از آنها جدا شوند . 

وجود علفهاي هرز درميان گياهان رسيده، که معمولاً به دليل آبياري بيش از حد در مراحل پاياني رشد گياه صورت مي پذيرد، برداشت باكامباين رامشكل مي سازد،  

برداشت گل

برداشت گلچه هاي گلرنگ به عنوان منبع درآمدي جديد اخيراً مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است. ارتفاع گياه، تعداد شاخه هاي فرعي و تعداد دانه در غوزه از مهمترين عوامل مستقيم توليد گل در گياه روغني گلرنگ مي باشند.

معمولاً ارقام پر محصول داراي عملکرد گل بيشتري هستند. در آزمايشي در ايران مشخص شد بهترين زمان برداشت گلچه هاي گلرنگ از طريق دستي، سه روز پس از شروع گل دهي وتکرار آن تا پايان گل دهي است. همچنين نتيجه گيري شد که برداشت گلچه تاثير منفي در عملکرد دانه ندارد. براي حفظ رنگ و کيفيت رنگدانه ها در گلرنگ گلچه هاي برداشت شده بايد در سايه خشک شوند.