پروانه خوشه خوار گندم
پروانه خوشه خوار گندم
Hadena basilinea F
Parastichtis basilinea F
نام انگلیسی
Rustic shoulder,Knot moth,Wheat cutworm
(Lep. Noctuidae)
شکل شناسی
طول پروانه خوشه خوار گندم ( Hadena basilinea ) 40 – 45 میلی متر و رنگ آنمعمولا زرد خاکستری میباشد . بالهای رویی دارای شیارهای عمیق عرضس بوده و روی آن یک لکه لوبیایی دیده میشود . بالهای زیرس به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری با رگبال های نقطه چین میباشد . رنگ لارو زرد بلوطی روشن ، شفاف و کاملا به رنگ گندمی می باشد و سر آن به رنگ قهوه ای خرمایی کمی تیره رنگ و سوخته به نظر می رسد. طول بدن لاروها پـس از یـک هفتـه تغذیه از 4ـ3 میلیمتر تجاوز نمی کند ولی طول لاروهای کامل 40ـ35 میلیمتر و قطر آنها 4 – 5 میلیمتر می باشد.
لارو Hadena basilinea از گرامینه های زراعی شامل گندم ، جو، چاودار و ذرت تغذیه و در روی آنها ایجاد خسارت می نماید.
زیست شناسی
لاروها پس از تغذیه کامل در ماه های مرداد و شهریور زمین را سوراخ کرده و در عمـق چند سانتیمتری خاک ( 5 – 7 سانتی متری ) به شفیره تبدیل می شوند و تمام پائیز و زمستان را در آنجا سپری می کنند. در اواخر اسفند و اوایل فروردین ماه پس از گرم شدن هوا و رویش گباه ، لاروهای نابالغ زمستان گذران دوباره فعالیت تغذیه ای خود را شروع نموده و به شدت از برگها و ساقه های جوان گندم و جو تغذیه مینماید . پس از پایان مرحله لاروی در عمق 4 – 5 سانتی متری خاک لانه گلی درست نموده و تبدیل به شفیره میشوند . در شرایط اردبیل پروانه های آفت حدود 25 اردیبهشت ظاهر شده است . پروانه ها شـب فعال بوده و حشرات کامل به شدت به طرف نور جلب می شوند. بنابراین از تله به خـوبی بـرای صید آنها می توان بهره گیری نمود. مخصوصا اگر چراغ را در وسط ظرفی از شـیره قنـد قـرار دهند. حشرات ماده بعد از جفتگیری، در اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد روی برگ و خوشـه گندم و بعضی از گیاهان وحشی گرامیته مانند Calamagrostis epigeos تخم ریزی می کنند. تخمها پس از 15ـ12 روز تفریخ و لاروهای کوچک و زردی بیرون می آیند که به طرف خوشـه های گندم رفته و خود را زیرپوشش دانه مخفی و بتدریج داخل پوشش های داخلی دانه شـده و شروع به فعالیت و تغذیه از دانه های نارس گندم می نمایند و تا موقع درو محصول و خـرمن از دانه های رسیده و خشک گندم تغذیه خود را ادامه می دهند. لارو پروانه خوشه خوار غلات پس از تغذیه و تهی کردن دانه ها، آنها را ترک نموده و روی همان خوشه به دانه های دیگر گندم حمله می نمایند لاروها از یک خوشه به خوشه دیگر به وسیله تار تنیدن منتقل می شوند.
مناطق انتشار پروانه خوشه خوار غلات
الف – جهـان : اتریش، انگلستان، آلمان، فرانسه ، دانمارک ، لهـستان، شـوروی ، ژاپـن، آمریکـا، کانادا.چین.
ب – ایران : تهران، خوزستان، اردبیل، چهارمحال بختیاری،کردستان،آذربایجان، زنجان. کهگیلویه بویر احمد،
علائم خسارت Hadena basilinea
لاروهای پروانه خوشه خوار گندم ( Hadena basilinea ) از دانه های خوشه گندم تغذیه می نمایند. لاروهای این آفت از تمام قسمتهای دانه گندم به غیر از پوست تغذیه می کنند . خسارت آن در مزارع آبـی کمتر از مزارع دیم و یا هراکش است. فعالیت تغذیه ای این لاروها طولانی و از اوایل خرداد تـا آخر شهریور ماه می باشد.
تحلیل خطر آفت و شرایط لزوم مبارزه (آستانه خسارت اقتصادی)
لاروهای پروانه خوشه خوار گندم روزها را در زیرخاک در پای بوته های گندم بالا رفته و روی خوشـه ها مستقر می شوند و عصرها و ساعات اولیه صبح در روی خوشه ها مستقر شـده و یـا زیـر دسته های گندم و علفهای هرز رفته وتا مدتی پس از جمع آوری محصول، از دانـه هـای ریختـه شده روی زمین و غلات وحشی تغذیه می کنند. اگر در اواسط روز بوته های گندم را از ریشه بیرون آورده و محل یقه بوته تکان سـختی داده شود. لاروها از داخل یقه گندم بیرون می ریزند و چون از نور آفتاب گریزان هستند بلافاصله در زیر خاک و کلوخها مخفی می شوند. وقتی دسته های گندم را برای خرمن کردن جمع و حمل می نمایند. مقداری از لاروها در مزرعه و مقداری از باقیمانده به خرمن انتقـال داده شـود خیلـی جزئی بوده و در نتیجه کوبیدن خرمن در زیر پای حیوانات از بین می روند. میزان خسارت ایـن آفت در چند خرمن گندم برآورد گردیده و حدود دو درصد محصول بوده است.
مدیریت تلفیقی کنترل پروانه خوشه خوار گندم
الف – زراعی
شخم عمیق پائیزه : اجرای شخم پائیزه درکاهش جمعیت فرم زمستان گذران موثر است.
استفاده از ارقام زودرس : ارقام زودرس از خسارت اصلی آفت فرار می کنند.
برداشت سریع محصول : برداشت زودهنگام و نیز کوبیدن سـریع محـصول در برداشـت سنتی در کاهش جمعیت آفت موثر است.
رعایت بهداشت مزرعه : در موقع برداشت محصول سعی می شود از ریخت و پاش گندم در مزرعه جلوگیری شود.
ب – شیمیایی
در صورت بالابودن جمعیت آفت پروانه خوشه خوار گندم ، همزمان با فعالیت لاروهای جوان (سنین پـائین) روی خوشه، در اواسط خردادماه، مزرعه یا مزارع آلوده را می توان سمپاشی نمود. در این رابطـه مـی توان از فنیتروتیون به نسبت 0.8 – 1 لیتر در هکتار استفاده نمود. البته در مزارعی کـه علیـه پـوره های سن گندم سمپاشی می شود، آفت Hadena basilinea نیز کنترل می گردد.
در گذشته در پستهای زیر سایر آفات گندم نیز مورد بررسی قرار گرفته که شما میتوانید آنها را نیز مطالعه نمایید
