اطلاعاتی در مورد کاشت کلزا

کلیات و شناخت مراحل رشد

شروع کاشت و شناسایی مراحل رویش

– تا آنجا که می توانید کاری کنید که گیاه هرچه زودتر سبز شود تا از قرار گرفتن جوانه ها در معرض بیماری های خاک زاد جلوگیری شده و از تبدیل علف ها به رقیب زراعت جلوگیری گردد.

– بذر را در عمق ۱/۵ تا ۲/۵ سانتی متری و در رطوبت بکارید و یا مزرعه را بلافاصله آبیاری کنید.

– دمای خاک برای سبز شدن حداقل باید ۱۰c یا بیشتر باشد.

– کلزای پاییزه را زمانی کشت کنید که قبل از رسیدن سرمای منطقه حداقل ۸ برگ کامل داشته و یک رزت قوی تشکیل داده باشد.

– از بذر های تمیز و گواهی شده استفاده کنید.

– بذر های گواهی شده کشاورز را از داشتن زراعتی با ویژگی های مورد انتظار مطمئن می سازد. از فروشنده بذر اطلاعات مربوط به بیماری ها و گواهی عدم وجود علف های هرز را درخواست کنید. شما که قصد ندارید بذر علف هرز و یا بیماری را به مزرعه خود وارد کنید!

– بذر های چاق و به خوبی رسیده بخرید.

– از بذرهایی با ۹۵% قوه نامیه و یا درصد قوه نامیه بالاتر استفاده کنید تا به سبز یکنواخت برسید

* هرگز، هرگز، هرگز در مورد ضد عفونی کردن بذر خست به خرج ندهید این کار نوعی صرفه جویی کاذب است رقمی را انتخاب کنید که برای منطقه شما مناسب باشد.

* کاشت خیلی عمیق بذر توسعه بیماریهای جوانه را تشدید می کند.

بهاره یا پاییزه؟ این نخستین تصمیمی است که باید بگیرید

ارقام بهاره برای به ساقه رفتن و گل دادن نیاز به سرما ندارد ولی ارقام پاییزه برای به ساقه رفتن و گل دادن به یک دوره مشخص سرما نیاز دارند تا به اصطلاح بهاره شوند

بهاره یا پاییزه بودن دلیل مقاومت به سرما نیست

ارقام پاییزه در مناطق سرد و سرد معتدل در اواسط شهریور تا اواسط مهر کشت می شوند و عملکردی بیشتر از ارقام بهاره دارند و بسته به رقم از اواخر خرداد تا اواسط تیرماه برداشت می شوند.

– ارقام پاییزه را طوری بکارید که حدود هشت هفته امکان رشد داشته و بتواند رزت قوی برای مقابله با سرما تولید کنند.

– ارقام پاییزه را در مناطق اراک، قم، همدان، مناطق سردسیر کرمانشاه، کردستان، لرستان، آذربایجان غربی و شرقی، مناطق سرد فارس، اصفهان و اردبیل و نواحی کوهستانی و سرد مازندران کشت کنید.

– اگر رقم پاییزه را دیر بکارید احتمال سرمازدگی جوانه ها بسیار زیاد خواهد بود. اگر زمان کاشت توصیه شده سپری شد، بهتر است از کاشت کلزا صرفنظر کنید.

– ارقام بهاره را در مناطقی که خطر سرمای زمستانه وجود ندارد، کشت کنید. عملکرد آنها از ارقام پاییزه کمتر است.

– ارقام بهاره را طوری بکارید که سرمای بی موقع به آنها آسیب نرساند. با توجه به اینکه ارقام برای ساقه رفتن نیاز به سرما ندارند، بنابراین دوره رزت کوتاهی دارند و بلافاصله به ساقه می روند و اگر بی موقع کاشته شده باشند، این احتمال هست که وقوع سرما به ساقه های تازه آسیب برساند.

– در نواحی دشت مازندران و گرگان و گلستان در مناطق معتدل و نسبتا گرم جنوب کشور نظیر برخی مناطق خوزستان، فارس، گچساران و مناطق گرم غرب کشور و برخی مناطق سیستان و بلوچستان و کرمان از ارقام بهاره استفاده کنید. در انتخاب رقم مناسب با مراکز تحقیقات، مروجین کشاورزی و کارشناسان شرکت دانه های روغنی مشورت کنید.

– برای نواحی اختصاصی کشت کلزا ارقام جدید در حال بررسی هستند. نتایج آزمایش های مراکز تحقیقاتی و آزمایش های استانی را قبل از انتخاب یک رقم بررسی کنید. یک رقم را هم به خاطر عملکرد بیشتر و هم به خاطر ویژگیهای خاص آن نظیر مقاومت به بیماری و غیره انتخاب کنید.

– خود را عادت دهید که سالی یکبار آزمایش های مراکز تحقیقاتی را ببینید! این بازدیدها اگر به صورت دسته جمعی باشد مطمئنا چیزهایی به شما خواهد آموخت که تا آن زمان از آن بی اطلاع بودید!

– اگر برای افزایش عملکرد خود را تنها به انتخاب رقم وابسته کنید مسلما ناامید خواهید شد. یک رقم ممکن است توانایی ژنتیکی تولید عملکرد بالایی داشته باشد ولی اگر از نظر مدیریت مزرعه کوتاهی شود، به ظرفیت های بالقوه نخواهد رسید. ارقام کلزای پاییزه با مدیریت درست توانایی تولید ۴ تن دانه در هکتار دارند. وقتی تنها ۱ تن در هکتار عملکرد دارید، ۳ تن محصول را به علت ضعف مدیریت از دست داده اید!!

– ارقام بهاره در مناطق مازندران و گرگان بدون آبیاری کشت می شوند. در اینجا کاهش عملکردها ممکن است تا حدی ناشی از شرایط جوی باشد. ولی وقتی در ۲ مزرعه مجاور یکدیگر یک مزرعه ۳تن و مزرعه دیگر ۱ تن محصول می دهد آیا می توان شرایط جوی را مقصر دانست؟

تغذیه کلزا

مطمئن شوید که تغذیه کلزا متعادل است

هیچ زمینه به زراعی در کلزا بازگشت سرمایه ای همانند آنچه در حاصلخیزی خاک سرمایه گذاری شود، ندارد. کلید موفقیت در به حداکثر رساندن تولید کلزا حاصلخیزی و حاصلخیزی است. آزمایش خاک را در تابستان به عنوان جزیی از کار و قبا از کاشت کلزا انجام دهید. کلزا تقریبا به نسبت های زیر نیازمند عناصر پرمصرف است:

N : P۲O۵ : K۲۰ : S

۵ : ۲/۴ : ۴ : ۱

معنی آن این است که اگر مثلا ۱۰۰ کیلوگرم N (حدود ۲۱۷ کیلوگرم اوره) به مزرعه می دهید، باید همراه آن ۴۸ کیلوگرم P۲O۵ (۸۷ کیلوگرم فسفات آمونیوم)، ۸۰کیلوگرم فسفات آمونیوم حدود۱۸% نیتروژن دارد، می توانید حدود ۱۷ کیلوگرم از اوره مصرفی کم کنید و ۲۰۰ کیلوگرم اوره بدهید. اگر آزمون خاک نشان دهد که مقداری از مواد غذایی در خاک وجود دارد، آنقدر کود بدهید که نسبت فوق رعایت شود. اضافه بر آن هدر دادن پول و کود است.

– متعادل بودن مواد غذایی امری اساسی است.

– تجزیه خاک نشان خواهد داد که مقداری از کودهای مورد نیاز در خاک وجود دارد. آزمایشهای تجزیه خاک با توجه به نسبت های فوق مقدار کودهای قابل توصیه را اعلام خواهند کرد.

– به این نکته توجه کنید که مقدار کود مصرفی باید با توقع عملکرد متناسب باشد. انتظار نداشته باشید که بدون دادن کود کافی عملکرد رضایت بخشی داشته باشید.

– مصرف کود زمانی موثر است که آب کافی در دسترس گیاه باشد.

– در مثال فوق کودهای توصیه شده برای عملکردی حدود ۱۷۰۰ کیلوگرم در هکتار است.

در بسیاری از کشورها با استفاده از سه اصل زیر مقدار کود دهی را تعیین می کنند:

– درصد عنصر در ساختمان گیاه

– مقدار این عنصر در خاک( که با آزمون خاک تعیین می گردد)

– عملکرد مورد نظر( به کیلوگرم در هکتار)

فرمول محاسبه مقدار N، P۲O۵ و K۲O به شرح زیر است.

۱– مقدار N

۲- مقدار P۲O۵ به روش بری

مقدار P۲O۵ به روش اولسون

تعیین K۲O

مثلا اگر در آزمون خاک مقدار P۲O۵ به روش اولسون ۱۳ppm تعیین شد و عملکرد مورد نظر ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار باشد، مقدار P۲O۵ قابل توصیه عبارتست از:

مثلا اگر در آزمون خاک مقدار P۲O۵ به روش اولسون ۱۳ppm تعیین شد و عملکرد مورد نظر ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار باشد، مقدار P۲O۵ قابل توصیه عبارتست از:

– اگر عملکردهای بیشتر توقع دارید، به شرط تامین آب باید کود را افزایش دهید.

– مصرف کود اضافی هدر دادن پول و مسموم کردن زمین است.

– مدیریت تنها مصرف کود و دادن آب نیست، مدیریت واقعی کود به اندازه مورد نیاز گیاه و دادن آب به حد کافی و به موقع است.

– کود را باید طوری بدهید که متناسب با رشد گیاه باشد. در زراعت کلزای پاییزه کود پتاسه و فسفره را در پاییز بدهید. حدود یک سوم کود نیتروژنه را در موقع کاشت و دو سوم آنرا در بهار و با شروع ساقه رفتن در دو قسط حدود یک سوم را در شروع ساقه رفتن و یک سوم باقیمانده را در اوایل گل کردن بدهید.

بستر کاشت

* کلزا را در بستری بکارید که به حد کافی چسبندگی داشته باشد. در غیر اینصورت عمق کاشت را نمی توان کنترل کنید.

* بستر کاشت هنگامی که چسبندگی کافی دارد که وقتی وارد آن شدید، بیشتر از ضخامت کفه چکمه های کار در خاک فرو نرود.

* هر ساله تصمیم گیری در مورد فشرده کردن خاک را بر پایه شرایط خاک انجام انجام دهید. معمولا خاکهای ریز بافت به سادگی و بیش از حد به هم می چسبند، و وقتی چسبیدند می توانند چنان فشرده شوند که تامین اکسیژن برای رشد جوانه محدود شود.

مقدار بذر

– دامنه تغییرات بذر مصرفی ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار است.

مزرعه را طوری بکارید که متناسب با شرایط خاک و احتمال مقابله با تنش ها در هر متر مربع ۷۵ تا ۱۸۵ بوته داشته باشید.

زراعت

– کلزا را همانند گندم در فواصل ردیف های ۱۵ تا ۲۵ سانتی متری بکارید. فاصله ردیف های زیاد سبب رشد شدید بوته ها و ایجاد مشکل در برداشت می گردد.

– ریزی و درشتی دانه (اندازه دانه – وزن هر دانه) بر مقدار بذر مصرفی تاثیر گذار است. هر قدر دانه ها درشت تر باشند، در هر کیلوگرم بذر تعداد کمتری بذر وجود دارد و در نتیجه مصرف بذر بیشتر می شود.

– شرایط کاشت از جمله خطر بالقوه بیماری ها و آفات بر مقدار بهینه بذر مصرفی تاثیر می گذارد.

– در شرایطی ضعیف تر از شرایط بهینه نیاز به بذر بیشتری است. در شرایط بهتر از متوسط ۶۰ تا ۸۰ درصد بذرها گیاهان زنده تولید می کنند و در شرایط متوسط ۴۰ تا ۶۰ درصد بذرها بوته های زنده به دست می دهند. بنابراین در موقع کاشت بذر علاوه بر قوه نامیه به این موارد توجه کنید؛

– مقدار بذر کمتر به معنای تعداد بوته کمتر است. بنابراین زمان طولانی لازم است تا گیاه سطح مزرعه را بپوشاند. این وضعیت به علف ها فرصت می دهد تا خود را مستقر کرده و با زراعت رقابت کنند.

– تعداد بذر کمتر( تعداد بوته کمتر) به گیاه اجازه می دهد که شاخه بیشتری بدهد. این کار دوره رشد را طولانی تر کرده و سبب تاخیر در رسیدن می شود.

طراحی یک برنامه استفاده از علف کش

– یک برنامه خوب کنترل علف امری اساسی است زیرا در کلزا در مرحله جوانه زدن در رقابت با علف بسیار ناتوان است.

– تعدادی از علف ها به ویژه علف های خانواده کوریسیفر در سالهای کشت محصول غیر کلزا می توانند به عنوان میزبان بیماری ها و آفات عمل کنند. کنترل علف ها در سالهایی هم که کلزا کشت نمی شود دارای اهمیتی یکسان است. یک کشاورز خوب در مزرعه غلاتی که قصد دارد در آن کلزا بکارد، با این علف ها به خوبی می تواند مبارزه کند. این مبارزه علاوه بر اینکه علف های مزاحم گندم را دفع می کند علف هایی را هم که ر مزرعه کلزا نمی تواند با آنها مبارزه کند، مهار کرده است.

– کنترل علف در کلزا نیازمند روشهای مدیریت زراعی نظیر تناوب زراعی، استفاده از بذرهای عاری از علف هرز و خاک ورزی درست همراه با انتخاب علف کش های مناسب و کاربرد صحیح آن هاست. مقاومت به گروهایی از علف کش ها در بسیاری از نواحی کشت کلزای جهان یک حقیقت مسلم است. برای جلوگیری از چنین وضعیتی به صورت منظم در بین گروههای علف کش و ( نه علف کشها) تناوب ایجاد کنید . (جدول را نگاه کنید).

– در مزرعه قدم بزنید و گون های علف موجود را شناسایی کنید. مشاهدات مزرعه ای هم چنین شما را درباره توسعه علف های مقاوم هوشیار خواهد ساخت. در دشناسایی علف های هرز مزرعه خود را از متخصصین علف های هرز کمک بگیرید.

انتخاب مزرعه و تناوب زراعی:

کلزا در محدوده وسیعی از خاک ها رشد می کند، ولی مناسبترین اراضی برای رشد کلزا، خاک هایی با بافت متوسط، زهکشی مناسب، مواد آلی کافی و PH حدود ۵/۶ می باشد. کلزا در شرایط ایستابی، سیلابی و زهکشی ضعیف زمین و PH پایینتر از ۵/۵ نباید کشت شود. کلزا در تناوب هر محصولی که اجازه تهیه بستر مناسب بذر را داده و از توسعه عوامل بیماری زای خاک زی جلوگیری کند، رشد می نماید. به ویژه در تناوب با غلات، عکس العمل مطلوبی نشان می دهد. این تناوب باعث کنترل بیماری های، آفت و علف های هرز کلزا می گردد. تحقیقات نشان داده که عملکرد گندم پس از کلزا حدود ۲۷ درصد بیشتر از عملکرد گندم پس از آیش بوده است. کشت متوالی کلزا در یک زمین یا کشت ان در تناوب با سایر گیاهان جنس براسیکا باعث تشدید بیماری های کلزا می گردد، چرا که در این حالت عامل بیماری زا می تواند در سالهای متوالی در خاک و روی گیاه میزبان باقی بماند و جمعیت خود را افزایش دهد. بنابراین هنگام انتخاب یک منطقه برای تولید کلزا، توجه به تناوب زراعی منطقه بسیار مهم است. زراعت های متعددی هستند که بیماری مشترک با کلزا دارند.

لیست زراعت های عمده و فاصله زمانی بین تولید آنها با کشت کلزا

بیماریهای مشترک ریزوکتونیا، فوزاریوم ریشه، و وسیدگی اسکلروتینیایی ساقه، برای جلوگیری از افزایش بیماری ها، آفات و علف های هرز، کلزا نباید بیش از یک مرتبه در یک دوره چهارساله کشت گردد. از موارد مهم دیگر که باید به آن توجه کرد علف های هرز و علف کش های مصرف شده در زراعت های قبلی مزرعه است. همیشه باید قبل از کشت کلزا یا هر محصول حساس دیگر به برچسب علف کش های مصرفی توجه نمود.

لیست علف کشهای مشترک و دوره انتظار آنها

انتخاب رقم:

ارقام کلزا از نظر تیپ رشد با توجه به ریخته ارثی به سه گروه عمده تقسیم می شوند.

ارقام کلزا با تیپ رشد بهاره(Spring): این ارقام برای به گل رفتن به درجه حرارت حدود ۳ درجه سانتی گراد به مدت یک هفته نیاز دارند.

ارقام کلزا با تیپ رشد بینا بین (Intermediate): این ارقام جهت بهاره سازی یا شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود ۳ درجه سانتی گراد و کمتر به مدت یک ماه نیاز دارند. تیپ رشد بینابین نیز به دو زیر گروه تیپ رشد بینابین زودرس و بینابین متحمل به سرما تقسیم می شود.

ارقام کلزا با تیپ رشد زمستانه (Winter): این گروه تحمل به سرمای بسیار خوبی داشته و جهت شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود ۳ درجه سانتی گراد و کمتر به مدت یک و نیم ماه نیاز دارند.

آماده سازی زمین:

مجموعه شرایطی که سرعت جوانه زنی و ایجاد پوشش سریع و یکنواخت را فراهم می سازد باعث بهبود کنترل علف های هرز و افزایش مقاومت به سرما و عملکرد دانه می شود. بستر بذر باید نسبتا هموار باشد و تا عمق مناسبی رطوبت کافی داشته باشد. ساختمان سطح خاک باید دارای دانه بندی خوبی بوده و حاوی ۳۰ تا ۴۵ درصد ذرات ریز و مقداری کلوخه کوچک جهت جلوگیری از فرسایش باشد. اگر بستر بذر حاوی دانه های ریز زیادی باشد، رطوبت خاک از دسترس خارج می شود، بستر بذر سله می بندد و سطح بسیار محکمی را ایجاد می کند که این موضوع باعث استقرار ضعیف گیاهچه ها و اتلاف رطوبت می گردد. بنابراین جهت تهیه بستر بذر مناسب ضمن دقت در انتخاب مزرعه معمولا عملیات آماده سازی زمین شامل شخم، دیسک و ماله انجام می شود. پس از شخم عمیق برای از بین بردن کلوخه های خاک، دوبار دیسک عمود بر هم ضروری می باشد. در این مرحله می توان علف کش پیش از کاشت مانند ترفلان را نیز با خاک مخلوط نمود، همچنین از کودهای شیمیایی پایه مورد نیاز استفاده کرد. جهت استفاده از علف کش ترفلان، تهیه زمین و بستر کاشت باید به نحو مطلوبی انجام پذیرد. در زمین هایی که دارای کلوخه هستند و یا خشکه کاری می شوند، این علف کش تاثیر لازم را خواهد گذاشت. زیرا این علف کش در مرحله جوانه زنی، علف های هرز را کنترل می کند. بنابراین باید خاک تا حدی مرطوب بوده و علف کش در عمق ۱۰ سانتی متری خاک قرار گیرد. پس از دیسک زدن، از ماله نیز جهت تسطیح زمین و کمک به سبز شدن یکنواخت مزرعه استفاده می گردد.

تاریخ کاشت:

جهت پوشش مناسب مزرعه و رشد مطلوب و افزایش تحمل به سرما، کلزا باید در تاریخ مناسب کشت گردد. به طور کلی کلزا باید ۶ هفته قبل از شروع اولین یخبندان (دمای کمتر از -۴ درجه سانتی گراد) کشت شود. کاشت زود هنگام باعث جذب مقدار زیادی آب و مواد غذایی در طول فصل پاییز و در نتیجه رشد زیاد بوته ها می شود که این مسئله بقای گیاه در زمستان را کاهش می دهد. از طرف دیگر کاشت با تاخیر نیز باعث کوچک ماندن گیاه و عدم ذخیره کافی مواد غذایی شده و این مسئله نیز خطر سرمازدگی را افزایش می دهد. چنانچه قبل از شروع زمستان، بوته ۸ برگی، قطر طوقه ۸ میلی متر، طول ریشه عمودی گیاه ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر و وزن خشک بوته ۶ تا ۸ گرم باشد، درجه حرارت -۱۸ تا -۲۲ درجه سانتی گراد برای بوته قابل تحمل است و اگر بوته قبل از شروع زمستان در مرحله ۴ برگی با قطر طوقه ۵ میلی متر و طول ریشه عمدی ۷ تا ۹ سانتی متر باشد. درجه حرارت -۱۳ تا -۱۷ درجه سانتی گراد را تحمل می نماید.

تاریخ های کاشت زیر برای اقلیم های مختلف توصیه می شوند:

اقلیم گرم و مرطوب: گیلان (۱۰ تا ۲۵ مهر)، مازندران(۱۵ مهرماه تا ۱۵ آبان ماه)، گلستان(۳۰ مهر تا ۱۵ آبان)، در منطقه گنبد به دلیل خشکی اول فصل و عدم وجود سرمای شدید زمستانه، تاریخ کاشت ۱۰ تا ۳۰ ابان توصیه می گردد.

اقلیم گرم و خشک: خوزستان(۱ تا ۲۰ آبان)، جیرفت(نیمه اول ابان)، زابل(۲۰ مهر تا ۱۰ آبان)، ارزوییه کرمان(نیمه دوم مهر تا نیمه اول آبان)، ایران شهر(۱۰ تا ۲۰ آبان)، برازجان(۱۰ تا ۳۰ آبان)، سرپل ذهاب( ۱ تا ۱۵ آبان)، داراب(۲۰ مهر تا ۱۰ آبان)، حاجی آباد(۱ تا ۱۵ آبان) و بم (نیمه اول آبان).

اقلیم معتدل سرد: تهران(۲۰ تا ۳۰ شهریور)، زرقان فارس(۲۰ شهریور تا ۱۵ مهر)، قزوین(۱۵ تا ۳۰ شهریور)، اصفهان(۱۵ تا ۳۰ شهریور)، اسلام آباد غرب(۱۵ تا ۳۰ شهریور) و نیشابور( ۲۰ شهریور تا ۱۰ مهر).

اقلیم سرد: همدان(۱۰ تا ۲۰ شهریور)، مشهد(نیمه دوم شهریور)، شهرکرد(نیمه دوم شهریور)، ارومیه(نیمه دومشهریور)، اراک(نیمه دوم شهریور)، شاهرود(نیمه دوم شهریور) و میاندوآب(نیمه دوم شهریور).

میزان بذر و تراکم بوته:

کلزا در دامنه وسیعی از تراکم بوته سازگاری دارد. بدین معنی که مصرف ۴ تا ۱۰ کیلوگرم بذر در هکتار، تفاوتی در عملکرد دانه ایجاد نخواهد کرد. تراکم بوته ۶۰ تا ۸۰ بوته در متر مربه ایده آل می باشد. تراکم بوته کمتر از ۲۰ بوته در متر مربع باعث افزایش خوابیدگی و حساسیت به سرما و نهایتا کاهش عملکرد دانه می گردد. اگر مزرعه کلزا در زمستان با خسارت سرما مواجه شده باشد، باید قبل از نابود کردن و شخم زدن مزرعه، ۱۰ تا ۲۰ بوته سالم کلزا وجود داشته باشد، بوته ها می توانند با افزایش شاخه دهی، فواصل بین خود را پر نمایند. در این حالت، عملکرد دانه این مزرعه ۶۰ تا ۷۰ درصد عملکرد مزرعه ای است که ۶۰ تا ۸۰ بوته در متر مربع داشته باشد. با این حال تراکم بوته پایین مزرعه باعث ایجاد پوشش تنگ می شود که این مسئله، تراکم علف های هرز و رقابت آنها را افزایش می دهد و همچنین باعث ایجاد ساقه های محکم و قطور می گردد و برداشت مزرعه با مشکل مواجه می شود. ترا کم بوته مطلوب باعث زودرسی و یکنواختی در رسیدگی می گردد و ساقه های نازک ایجاد شده، راحت تر برداشت می شوند. به هر حال تراکم های بوته بالا نیز نه تنها عملکرد دانه را افزایش نمی دهند، بلکه ممکن است خطر وقوع ورس و بیماری را افزایش دهند. علاوه بر این باعث ضعیف و کوچک شدن بوته ها و نهایتا موجب افزایش خطر سرمازدگی در زمستان می شوند. میانگین تعداد بذر در یک کیلومتر کلزا حدود ۲۵۰هزار عدد است. بنابراین یک کیلوگرم بذر کلزا با اندازه متوسط، تراکمی حدود ۲۵ بوته در متر مربع ایجاد می کند. با توجه به شرایط خاک، کیفیت بذر و روش کاشت، درصد جوانه زنی متفاوت خواهد بود. برای تعیین مقدار مناسب بذر جهت کاشت، باید بر چسب کیسه بذر را برای اطلاع از وزن هزار دانه و درصد خلوص بذر مطالعه کرد. میانگین میزان بذر مصرفی در صورت وجود بستر بذر مناسب، ۵ تا ۷ کیلوگرم در هکتار در روش کشت ردیفی و ۷ تا ۹ کیلوگرم در هکتار در روش دست پاش.

عمق و ابعاد کشت:

بذر کلزا را باید به دلیل ریز بودن باید در عمق کم کشت کرد. عمق کاشت معمولا بین ۱ تا ۳ سانتی متر با توجه به نوع رقم، بافت و ساختمان خاک، رطوبت خاک و اقلیم منطقه در نظر گرفته می شود. بذرهای کوچک کلزا در شرایط ایده آل باید به خاک پوشانده شوند، اما در مناطق خشک لازم است بذر کمی عمق تر کاشته شود تا با اطمینان بیشتری با رطوبت خاک در تماس باشد. حفظ رطوبت برای جوانه زدن سریع لازم است. بنابراین بهتر است یک غلظت سبک برای فشردن خاک پس از کاشت زده شود.البته این عمل در خاک های سنگین توصیه نمی شود. عمق کاشت بیش از ۴ سانتی متر، جوانه زنی را به تاخیر انداخته، بنیه بذر را ضعیف نموده و تکامل گیاهچه را در پاییز به تعویق می اندازد. فاصله خطوط کاشت می تواند بر روی کنترل علف های هرز، حساسیت به خوابیدگی، میزان مصرف آب و کود ازته و در نهایت عملکرد دانه اثر داشته باشد. فاصله خطوط ۱۵ تا ۳۵ سانتی متر که در اغلب بذر کارهای غلات دانه ریز قابل تنظیم است، برای کشت کلزا نیز مناسب می باشد. فاصله بوته ها روی ردیف هم ۳ تا ۴ سانتی متر در نظر گرفته می شود.

روش کاشت:

کلزا را به دو روش دست پاش و مکانیزه می کارند. در کشت دست پاش به میزان بذر بیشتری نیاز خواهد بود. در این روش، بستر بذر باید کاملا صاف شود و پس از پخش بذر، یک دیسک یا غلطک بسیاز سبک زده شود تا تماس کافی بین بذر و خاک ایجاد گردد. آبیاری باید با دقت زیاد انجام شود تا از شسته شدن بذر و عدم یکنواختی در بستر مزرعه جلوگیری گردد. در روش کشت مکانیزه هم می توان با خطی کار غلات و هم بذرکار پنوماتیک، عمل کاشت را انجام داد. در هنگام استفاده از بذرکار غلات باید تنظیم دستگاه را با توجه به عمق مناسب کاشت و میزان بذر مطلوب تغییر دارد. این عمل کمی مشکل است زیرا که بذر کلزا نسبت به بذر غلات ریزتر بوده و عمق کاشت آن سطحی تر می باشد. همچنین می توان از موزع مخصوص کلزا و تثبیت کننده عمق در این دستگاه ها استفاده نمود. از آنجایی که شرایط فیزیکی خاک در همه مناطق کشور مناسب نبوده و تمامی بذور کلزای کشت شده قادر به سبز شدن نمی باشند، بنابراین استفاده از دستگاه پنوماتیک به جز در مناطق خاص کشور توصیه نمی شود. در روش کشت مسطح، بهتر است فاصله خطوط کشت ۳۰سانتی متر در نظر گرفته شود و در روش کشت ردیفی ، فاصله ردیف ها ۶۰ سانتی متر و در روی هر ردیف، دو خط کشت در نظر گرفته می شود. در این شرایط بهتر است از بذر کار برزگر همدانی استفاده شود که در این صورت، توجه به نکات زیر ضروری است:

۱-دریچه روی مخزن بذر و زیر موزع ها در کمترین مقدار ریزش بذر قرار گیرد

۲-زبانک زیر موزع ها با موزع ها مماس شود.

۳-قسمت کشویی یا قسمت دنده ای موزع ها در حداقل تماس با بذر باشد.

۴-برای استمرار ریزش بذر(رعایت فاصله بذر روی خط)، درجه دنده روی ۷۰ تا ۹۰ باشد.

۵-خطی کارهای اضافه روی پشته حذف گردد، به این ترتیب که دریچه سقوط بذر را بسته، به وسیله طناب بالا کشیده و به شاسی دستگاه متصل کرد.

۶-در صورت تنظیم دقیق دستگاه و مصرف بذر با میزان توصیه شده، می توان بدن بستن یک در میان لوله های سقوط مشابه کشت گندم عمل کرد.

در هر روش کاشت، استفاده از لولر قبل از کاشت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و عامل مهمی در سبز یکنواخت و آرایش مناسب بوته ها می باشد.

آبیاری:

کمبود آب اثر سویی بر عملکرد دانه کلزا می گذارد. تاخیر در آبیاری دوم موجب تاخیر در رشد اولیه و نرسیدن کلزا به روزت مناسب و کاهش مقاومت آن به سرما می گردد . حساسترین زمان برای آبیاری ،مرحله گلدهی و اوایل کپسول بندی می باشد.

آفات کلزا:

سوسک گرده پلن خوارMeligethes spp.

سرخرطومی بذرCeuthorhynchus assimilis

پشه غلاف Dasineara brassicae

شته ها و سوسکهای جهنده

بیماریهای کلزا

پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه Sclerotinia sclerotioram

بیماری پوسیدگی طوقه و ساقه کلزا Phoma lingam

لکه قهوه ای آلترناریایی Alternaria brassicae

مهمترین علفهای هرز کلزا:

خردل وحشی                                 sinapis arvensis

شلمی               Brassica sp.

برداشت

برداشت در کلزا مرحله حساسی است و به علت ریز بودن بذور و عادت رشدی نا محدود که باعث جلوگیری از رسیدن همزمان کل محصول می شود ممکن است تلفات در اثر ریزش سنگین باشد. برداشت زود باعث کاهش کیفیت بذور و برداشت دیر باعث باز شدن غلافها و ریزش می شود. از نقطه نظر عملی محصول زمانی می رسد که تمام بذور سیاه رنگ شده اند و رطوبت بذر کمتر از 15% باشد.

روش برداشت:

وضعیت زراعت در زمان برداشت و نوع رقم از فاکتورهای اصلی در تعیین روش برداشت می باشد. کانوپی مناسب جهت برداشت مستقیم با کمباین عبارت از کانوپی بدون ورس انبوه و در هم رفته و کمی مایل می باشد و شرایط نامناسب برای برداشت مستقیم عبارتند از کانوپی کاملا ایستاده و باز و بوته های جدا از هم با امکان حرکت انفرادی بوته در زمان برداشت و سبز شدن ساقه در زمان برداشت . برداشت مستقیم بیشتر در ارقام گونه B.rapa و درو کردن در ارقام B.napus   توصیه می شود.

برداشت دستی:

در سطح کوچک بوته ها با داس درو می شود و به خرمنگاه منتقل می شود و پس از خشک شدن با کمباین یا خرمنکوب کوبیده می شود در این روش می توان در مرحله 38 درصد رطوبت بذر اقدام به برداشت کرد.

برداشت با دروگر:

این روش در کاهش تلفات بذر موثر است و تقریبا تمام محصول کانادا از این طریق برداشت می شود . چیدن باعث می شود محصول زودتر و با همزمانی بیشتر برسد و ریزش کاهش یابد اما به علت نیاز به خشک کردن و هزینه های مربوط همیشه توجیه پذیر نیست. در این روش ممکن است از دستگاه دروگر ویندرور یا موربایندر استفاده گردد. برداشت با دروگر هنگامی که رطوبت دانه ها به 35 الی 38 درصد می رسد و 40 درصد دانه ها رنگشان سبز مایل به سیاه باشد امکان پذیر است.

برداشت با کمباین:

در این روش باید بوته ها به طور یکنواخت و همزمان رسیده ،دانه ها سیاه رنگ و 10 الی 12 درصد رطوبت داشته باشند . در این روش جهت خشک شدن کامل بوته ها می توان از مواد شیمیایی خشک کننده استفاده کرد . موادی مانند گلیفوسیت ،دایکوات و دی متیپن اثر مضری روی عملکرد و کیفیت دانه ندارد و به منظور فوق به کار گرفته می شود. در برداشت مستقیم دقت در زمان مناسب برداشت و تنظیم دقیق کمباین اثر فوق العاده ای در کاهش ریزش دانه دارد.

تلفات بذر و خسارت در برداشت:

تلفات بذر در زمان برداشت می تواند به 500 کیلو کرم در هکتار برسد و مهمترین علت آن تنظیم نامناسب کمباین می باشد. اصلاح ارقام برای مقاومت به ریزش می تواند به جلوگیری از ریزش کمک کند . اما واریته های مقاوم که در زمان برداشت ایستاده هستند در برابر بادهای شدید آسیب پذیر هستند. بهترین ارقام آنهایی هستند که در زمان رسیدن ساقه های آنها کمی خم می شوند و یک کانوپی نسبتا مقاوم با هوا با مقاومت زیاد به ریزش ایجاد می کند.

بین روش استفاده از خشک کن ها و چیدن از نظر تلفات بذر تفاوتی دیده نشده است .