روش ازدیاد درختان میوه از طریق پیوند شاخه

پیوند شاخه

پیوند یعنی قرار دادن بخشی از یک گیاه روی گیاه دیگر بطوری که پس از مدتی با یکدیگر جوش خورد ه و به عنوان یک گیاه مستقل رشد و نمو نمایند.در پیوند شاخه از یک شاخه حاوی چند جوانه معمولا دو تا سه و حد کثر 5 جوانه استفاده می شود. هر چقدر طول پیوندک کمتر و تعداد جوانه های روی آن به هم نزدیکتر باشند بهتر است .بیشترین کاربرد پیوند شاخه، سرشاخه کاری و تغییر ارقام کشت شده می باشد.

سرشاخه کاری

گاهی تغییر دادن ارقام کشت شده در باغات مثمر میوه به دلایل مختلف ضروری است که این کار فقط با سرشاخه کاری درختان موجود با ارقام مطلوب اقتصادی است. گاهی در یک منطقه بدون ارزیابی سازگاری رقمی کشت گردیده که دارای کیفیت یا کمیت مطلوب نیست که اقتصادی ترین راه سرشاخه کاری درختان موجود است. و یا با ورود ارقام جدید برخی ارقام در باغات ممکن است بازار خوب و یا توجیه اقتصادی نداشته باشند و نیاز به تغییر رقم باشد. بعنوان نمونه طی سالیان اخیر زیتون در بسیاری نقاط کشور بدون ارزیابی سازگاری کشت گردید که در بسیاری نقاط به عملکرد مطلوب روغن نمی رسند، که بهترین راه حل تغییر رقم است. برای این منظور روی بازوهای اصلی شاخه هایی را انتخاب نموده و با انواع روش های پیوند جوانه ای یا شاخه این کار انجام می شود. در باغات مسن تر که شاخه مطلوب برای پیوند وجود ندارد میتوان در اول فصل بازوهای اصلی درختان را قطع نمود تا در مرداد و شهریور شاخه مناسب پیوند در دسترس باشد و روی آنها پیوند زد .

انواع پیوند شاخه

پیونداسکنه
این نوع پیوند از قدیمی ترین روش های پیوند است و در بین باغداران بسیار مرسوم بوده است. برای این منظور پایه را از محل طوقه، تنه اصلی و یا بازوها برش می دهند. سپس شکاف هایی در قطر پایه ایجاد می نمایند و بسته به قطر، یک یا دو شکاف به عمق 2.5 – 5 سانتیمتر ایجاد می شود. پیوندک را از شاخه یکساله مناسب به طول 12 تا 20 سانتی متر بسته به نوع گونه انتخاب می گردد. انتهای پایینی پیوندک را برش های مورب ایجاد نموده به نحوی که پوست در حد فاصل دو قسمت تراشیده شده پیوندک باقی بماند. این کار لایه زاینده را از عوامل خارجی حفظ خواهد کرد. سپس شکاف را با وسیله ای مانند داسک باز نموده و پیوندک را در شکاف و مماس با پوست پایه قرار می گیرد. فشار شکاف، پیوندک را محکم در خود نگاه می دارد. اما دور شکاف را با نخ مخصوص پیوند یا سیم مفتولی می بندند و در نهایت تمامی محل پیوند و برش را با چسب باغبانی می پوشانند.

شکل -3 مراحل اجرای پیوند اسکنه -1 برش مورب قسمت پایینی پیوندک به نحوی که پوست قسمت بیرونی پیوندک حفظ شود . 2 – سربرداری پایه از محل طوقه، تنه اصلی و یا بازوها، ایجاد شکاف به عمق 2.5 – 5 سانتی متر در قطر پایه -3 باز کردن شکاف با وسیله ای مانند داسک و پیوندک را در شکاف و مماس با پوست پایه قرار می دهند – 4 بستن محل پیوند از سمت بالا به طرف پایین -5 پوشاندن محل پیوند و نوک پیوندک ها با چسب باغبانی -6 گرفتن پیوند

بهترین زمان انجام پیوند اسکنه، اواخر اسفند و اوایل بهار قبل از شروع فعالیت گیاه است. اما در هر زمان از فصل خواب گیاه می توان این نوع پیوند را انجام داد، بخصوص در مناطق معتدله گرم با زمستان های ملایم، انجام پیوند اسکنه در اول فصل رکود بهتر است. بهتر است پیوندک از وسط شاخه ای که در جلو نور کافی بوده و فاصله میانگره ها کوتاه و ذخیره غذایی کافی دارد، انتخاب شود. این نوع پیوند بدلیل استقرار محکم پیوندک در شکاف پایه برای نواحی بادخیز مناسب است. این پیوند برای جوان کردن درختان مسن بیشتر استفاده می شود اما بدلیل ایجاد شکاف عمیق روی پایه آلودگی و عدم گیرایی بالاست. از پیوند اسکنه، برای پیوند گیاهان علفی مانند تیره کدوییان استفاده می شود.

شکل -4 مراحل انجام پیوند اسکنه در خانواده کدوییان -1 انتخاب پایه در مرحله ای که همراه با برگ های لپه ای، یک برگ حقیقی کاملا بسته نیز نمایان باشد و در پیوندک علاوه بر برگ های لپه ای، یک برگ حقیقی کاملا باز باشد -2 حذف برگ حقیقی پایه و ایجاد شکاف به عمق نیم سانتی متر در بین برگ های لپه ای -3 تهیه پیوندک به نحوی که ساقه را از 1.5 تا 2 سانتی متری زیر برگ های لپه ای، و برگ حقیقی قطع و انتهای پایینی پیوندک را برش های موربی به طول 0.5 تا 1 سانتی متری ایجاد می شود – 4 قرار دادن پیوندک در پایه و بستن محل پیوند با گیره های مخصوص پیوند.

پیوند زینی
این پیوند شبیه پیوند اسکنه است با این تفاوت که به جای شکاف پایه، پیوندک را شکاف داده و انتها ی پایه را از دو طرف به طور مورب تراش می دهند و سپس پیوندک را روی آن قرار می دهند. در پیوند زینی پایه و پیوندک باید هم قطر باشند و عدم تناسب قطر آنها در موفقیت پیوند مؤثر است. به علاوه در صورت امکان، پیوندک باید دارای جوانه انتهایی باشد

شکل -5 مراحل مختلف پیوند زینی -1 ایجاد شکاف در پیوندک -2 تراش مورب دو طرف انتهای پایه -3 قرار دادن پیوندک روی پایه -4 استقرار کامل پایه و پیوندک جهت بستن و پوشاندن محل پیوند با چسب پیوند.

پیوند تاجی (زیر پوست)
این پیوند مشابه پیوند اسکنه است با این تفاوت بجای ایجاد شکاف، پیوندک را ز یر پوست پایه قرار می دهند . روش پیوند بسیار ساده و سریع بوده و درصد گریایی پیوند زیاد است. این پیوند برای پایه های باریک تا قطور ( قطر 2.5 تا بیش از 20 سانتیمتر ) قابل اجرا است. برای استقرار پیوندک در زیر پوست پایه ،لازم است پوست از روی پایه جدا شود. لذا عمل پیوند در آغاز رشد، انجام می گیرد. پیوندک در زمان خواب گیاه تهیه شده و در یخچال سردخانه به مدت چند روز تا زمان عمل پیوند نگه داری می شوند. در گیاهان همیشه سبز، پیوندک در زمان پیوند زدن تهیه می شود. برای استقرار بیشتر پیوندک را با میخ کوچک (سیاه میخ) به تنه محکم می کنند. در پوست پایه یک یا دو شکاف (موازی نزدیک هم) به طول 3 تا 5 سانتیمتر به طور عمودی از محل سربردار ی شده ایجاد می شود و پوست را از روی پایه کنار زده یا جدا می کنند . برای آماده کردن پیوندک را از قسمت پایینی به صورت قلم خطاطی برش می دهیم پشت پیوندک را هم همینطور برش کوچکی در پوست می دهیم. پس از آماده شدن پایه و پیوندک ، پوست پایه را با پشت چاقو کنار زده و پیوندک را در شکاف قرار داده   و پس از میخ زدن یا بستن با سیم مفتولی با چسب باغبانی می پوشانیم.

شکل -6 مراحل اجرای پیوند تاجی (زیر پوست) در شاخه های باریک -1 سربرداری و صاف کردن محل پیوند و در پوست پایه یک شکاف به طول 3 تا 5 سانتیمتر ایجاد می شود -2 پیوندک را از قسمت پایینی به صورت قلم خطاطی برش داده و پشت پیوندک را هم برش کوچکی ایجاد می کنند -3 قرار دادن پیوندک در زیر پوست پایه -4 میخ زدن محل پیوندک و پوشاندن محل پیوند و نوک پیوندک ها با چسب باغبانی.

شکل -7 مراحل اجرای پیوند تاجی (زیرپوست) در شاخه های قطور -1 سربرداری و صاف کردن محل پیوند-2 شاخه مناسب تهیه پیوندک -3 پیوندک را از قسمت پایینی به صورت قلم خطاطی برش داده و پشت پیوندک را هم برش کوچکی می دهند. -4 در پوست پایه دو شکاف (موازی نزدیک هم) به طول 3 تا 5 سانتیمتر به طور عمودی از محل سربرداری شده ایجاد می شود و پوست را از روی پایه کنار زده و پیوندک را در زیر پوست پایه قرار می دهند -5 بستن محل پیوند از سمت بالا به طرف پایین -6 پوشاندن محل پیوند و نوک پیوندک ها با چسب باغبانی.

پیوند ترصیعی
همانند پیوند اسکنه است با این تفاوت که بجای شکافتن پایه، قطعه ای از پایه را به صورت گوه بر می داریم و پیوندک را به همان صورتی که پایه را برداشت نموده ایم تراش می دهیم و در محل پایه قرار می دهیم

شکل -8 مراحل انجام پیوند ترصیعی -1 تراش دادن پیوندک به شکل گوه ای -2 سربرداری پایه و جدا کردن  قطعه ای از آن بصورت گوه -3 قرار دادن پیوندک در محل پایه -4 بستن محل پیوند و پوشاندن محل پیوند و نوک پیوندک ها با چسب باغبانی.

پیوند نیمانیم
این نوع پیوند برای سر شاخه کاری بسیار مناسب است و انتخاب شاخه های باریک از قطر 1.5 سانتی متر تا 2.5 سانتی متر بهتر است. در این نوع پیوند، پایه و پیوندک لازم است هم قطر باشند. اگر اختلاف قطر کمی دارند بایستی لایه های زاینده یک سمت با یکد یگر تماس داشته باشند. روش های پیوند نیمانیم شامل:

•    پیوند نیمانیم ساده
•    پیوند نیمانیم زبانه دار
•    پیوند نیمانیم پاشنه دار

ابتدا یک برش صاف و مورب به طول 2 – 2.5 سانتی متری در محلی که پیوند می زنیم روی پایه ایجاد می شود. در پیوند نیمانیم زبانه ای بعد از ایجاد برش مورب بر روی پایه، یک برش عمود بر سطح بریده شده از بالا به طرف پایین از یک – سوم بالای برش و با طولی برابر نصف طول آن زده می شود

شکل -9 مراحل اجرای پیوند نیمانیم ساده -1 ایجاد یک برش صاف و مورب به طول 2 – 2.5 سانتی متر در پایه و پیوندک -2 قرار دادن پایه و پیوندک بر روی هم -3 بستن محل پیوند و پوشاندن آن با چسب پیوند

پیوندک دارای چند جوانه با طول مناسب تهیه می شود. برشی مانند برش روی پایه صاف و مورب به طول 2 – 2.5 در قسمت پایینی پیوندک ایجاد می نماییم. در پیوند نیمانیم زبانه ای برش دوم بر روی برش اول همانطور که در مورد برش پایه ذکر شد، انجام می شود. در پیوند نیمانیم پاشنه دار، به جای تراش مورب پایه و پیوندک را بصورت پله برش می دهیم تا پایه و پیوندک به راحتی روی هم قرار گیرند. پس از آماده شدن پایه و پیوندک سطوح برش داده شده پیوندک و پایه را روی هم قرار می دهیم و با نخ محکم می بندیم. در نوع زبانه ای، زبانه پایه و پیوندک در هم قرار داده می شوند. این امر سبب استحکام و تماس بهتر لایه های زاینده هر دو قسمت پایه و پیوندک خواهد شد. در پیوند نیمانیم پاشنه دار مانند پیوند نیمانیم ساده دو سطح برش داده شده پایه و پیوندک روی یکد یگر قرار می گیرند و سپس با نخ بسته و تمامی سطوح چسب زده می شوند. این پیوند برای بسیاری از درختان و درختچه های زینتی قابل استفاده است.

شکل -10 مراحل اجرای پیوند نیمانیم زبانه دار  -1 ایجاد یک برش صاف و مورب به طول 2 – 2.5 سانتی متر در پایه و پیوندک و ایجاد یک برش عمود بر سطح بریده شده از یک – سوم بالای برش، از بالا به طرف پایین -2 قرار دادن پایه و پیوندک بر روی هم -3 بستن محل پیوند و پوشاندن آن پا چسب پیوند.

پیوند مجاورتی
تفاوت پیوند مجاورتی با سایر انواع پیوند این است که طی آن دو گیاه مستقل و دارای ریشه با  یکدیگر پیوند زده می شوند. در این پیوند، دو گیاه مستقل که جوش خوردن آنها به روشهای دیگر به سختی انجام می گیرد، به هم پیوند زده می شوند.

زمان پیوند :

در هر زمان از سال ممکن است، اما جوش خوردن پیوند، زمانی که گیاه رشد فعال دارد، سریعتر است.

روش کار :
2.5 تا 5 سانتی متر از پوست هر دو ساقه را در محل پیوند برداشته، دو ساقه را طوری به هم می بندیم که لایه های زاینده هر دو روی هم قرار گیرند . محل پیوند را با چسب پیوند می پوشانیم. و پس از جوش خوردن ، قسمت بالای گیاه پایه در بالای محل پیوند و قسمت پایین پیوندک در پایین محل پیوند قطع می شوند.

پیوند رومیزی یا قلمه پیوندی (امگا یا وی).
پیوند رومیزی نوعی پیوند نیمانبم است که در اتاق کار انجام می شود پایه یک گیاهچه بذری که از خاک بیرون آورده شده و عمل پیوند روی آن انجام می شود. ویژگی این پیوند سرعت عمل آن است که به وسیله دستگاه های ماشینی انجام می شود که برای پیوند نیمانیم، پیوند امگا (شکل 11 ) یا پیوند وی (شکل 12 ) به کار می رود. پس از انجام پیوند، محل پیوند با نایلون پیوند بسته شده و آنگاه گیاهچه های پیوند شده را به صورت دسته های 50 تا 100 عددی بسته بندی و برای تولید پینه، در ماسه یا خزه مرطوب، در محلی با دمای 21 درجه سانتی گراد نگه داری نمود. پس از تولید پینه اتصال پیوند، گیاهان جهت ادامه رشد به شرایط مطلوب منتقل می شوند.

شکل -11 مراحل مختلف پیوند رومیزی امگا در قلمه انگور -1 دستگاه پیوند رومیزی که پایه و پیوندک را به یک شکل برش داده و آماده قرار گرفتن روی هم می نماید. -2 آماده کردن پایه و پیوندک توسط دستگاه پیوند رو میزی -3 قرار دادن پیوندک روی پایه -4 بستن محل پیوند رومیزی و آغشته کردن آن با چسب پیوند جهت کشت در بستر ریشه زایی

شکل-12 مراحل مختلف پیوند رومیزی وی ((V ) شکل -1 دستگاه دستی (قابل حمل) پیوند رومیزی که پایه و پیوندک را به یک شکل برش داده و آماده قرار گرفتن روی هم می نماید. -2 آماده کردن پایه و پیوندک توسط دستگاه پیوند رو میزی -3 قرار دادن پیوندک روی پایه و با سیم مفتولی به هم محکم می شوند -4 پیوند رومیزی از نوع وی پس از پیوند و بستن با مفتول سیمی در شرایط مناسب کالوس ایجاد و جوش خوردن انجام گرفته است -5 پیوند رومیزی انجام شد آماده کشت در گلدان

در گردو عمل پیوند رومیزی اختصاصی بوده به این ترتیب که گیاهان پیوند شده به سیستم کابل حرارتی در دمای 25 درجه سانتی گراد منتقل می کنند به طوری که ریشه در دمای خنکی باشد و فقط محل پیوند در این دما برقرار است تا جوش خوردن کامل گردد. سپس به گلدان منتقل و جهت ادامه رشد به محل مناسب منتقل می شوند

شکل -13 مراحل پیوند رومیزی هات کالوس-1 سربرداری پایه از ارتفاع 10 سانتی متری طوقه، ایجاد شکاف جانبی در ارتفاع 5 سانتی متری طوقه و قرار دادن پیوندک بر روی پایه -2 بستن محل پیوند با نوار پلاستیکی مخصوص پیوند  -3 غوطه ور کردن قسمت فوقانی طوقه در پارافین -4 قرار دادن محل پیوند به صورت افقی بر روی لوله pvc آب گرم 26 درجه سانی گراد  – 5 توسعه کالوس در محل پیوند -6 رشد جوانه پیوندک.

پیوند رولپه (اپی کوتیل) و زیرلپه (هیپوکوتیل)
یکی دیگر از روش های پیوند گردو، پیوند رومیزی اپی کوتیل می باشد. در این روش ابتدا اقدام به جوانه زنی بذر، جهت توسعه ریشه و شاخه می کنند. سپس اقدام به سربرداری پایه در قسمت اپی کوتیل نموده و شکافی به عمق 2 تا 3 سانتی متر در آن ایجاد می کنند. برای تهیه پیوندک از سرشاخه های یک ساله گردو استفاده می شود. برای این منظور شاخه انتهایی با دو تا سه جوانه انتخاب و دو طرف قسمت پایین آن را به صورت مورب تراش میدهند. پس از قرار دادن قسمت برش داده شده پیوندک در شکاف پایه، اقدام به بستن محل پیوند با نوار پلاستیکی مخصوص پیوند می کنند و محل پیوند را به صورت افقی بر روی لوله آب گرم 26 درجه سانتی گراد قرار میدهند. پس از گرفتن پیوند و رشد جوانه پیوندک، گیاهان پیوندی را به گلدان منتقل می کنند

شکل-14 مراحل پیوند رومیزی اپی کوتیل گردو -1 جوانه زنی بذر، توسعه ریشه و شاخه -2 سربرداری پایه در قسمت اپی کوتیل و ایجاد شکاف به عمق 2 تا 3 سانتی متر در آن، تهیه پیوندک از سرشاخه های یک ساله گردو با سه جوانه و برش مورب دو طرف قسمت پایین پیوندک3 و -4 قرار دادن قسمت برش داده شده پیوندک در شکاف پایه، و بستن محل پیوند با نوار پلاستیکی مخصوص پیوند -5 قرار دادن محل پیوند به صورت افقی بر روی لوله آب گرم 26 درجه سانتی گراد – 6 گرفتن پیوند -7 انتقال گیاهچه پیوندی به گلدان -8 رشد و توسعه پیوندک.

پیوند زیر لپه در گیاهان علفی مانند خانواده کدوییان جهت ایجاد مقاومت در برابر بیماری های خاکزی استفاده میشود. در این روش ابتدا بذر پایه و پیوندک کشت می کنند و در زمان مناسب اقدام به پیوند زیرلپه می کنند.

شکل -15 مراحل انجام پیوند جانبی زیر لپه در خانواده کدوییان -1 انتخاب پایه در مرحله ای که همراه با برگ های لپه ای، یک برگ حقیقی کاملا بسته نیز نمایان باشد و در پیوندک علاوه بر برگ های لپه ای، یک برگ حقیقی کاملا باز باشد -2 ایجاد برش های مورب در ناحیه 2 تا 3 سانتی متری زیر برگ های لپه ای به طول 0.5 – 1 سانتی متری روی پایه (برش رو به پایین) و پیوندک (برش رو به بالا) -3 قرار دادن محل برش پیوندک در پایه -4  یستن محل پیوند

پیوند گیاهان گوشتی
 گیاهان گوشتی مانند کاکتوس ها نیز از طریق پیوند شاخه، پیوند می زنند. در این گیاهان پایه را معمولا از کاکتوس های ستونی، و پیوندک را از گونه های با رنگ وشکل متنوع انتخاب می کنند. برای این منظور پایه و پیوندک را به صورت افقی برش داده و محل بریده شده پیوندک را روی محل بریده شده پایه قرار می دهند و نخ قابل ارتجاع را از روی پیوندک، پایه و زیر گلدان عبور داده پیوند را مهار می کنند

شکل -16 مراحل انجام پیوند در کاکتوس ها -1 انتخاب پایه و پیوندک -2 برش پایه و پیوندک به صورت افقی توسط چاقوی تیز -3 سطوح بریده شده پایه و پیوندک – 4 قرار دادن پیوندک بر روی پایه از قسمت سطوح بریده شده و مهار آنها با نخ مخصوص -5 کاکتوس پیوند شده که پیوندک آن با موفقیت بر روی پایه در حال رشد می باشد.

پیوند ترمیمی درختان آسیب دیده
پیوند های تعمیری برای جلوگیری از مرگ درختان بارور است که به دلیل صدمه حیوانات و جوندگانی مانند خرگوش، ادوات کشاورزی و یا آفات و بیماریها به بخشی از تنه یا ریشه گیاه وارد شده، استفاده می گردد. پیوند تعمیری نوعی پیوند مجاورتی و جانبی است که به دو صورت پیوند پلی و اتصالی اجرا می شود. اگر بخشی از  تنه یا گیاه خسارت دیده باشد، به وسیله یک پیوندک یکساله از همان درخت که دو سر آن را به صورت قلم نی تراشیده شده و در پایین محل آسیب دیده، زیر پوست قرار می گیرد و قسمت انتهایی را در زیر پوست قسمت بالای بخش خسارت دیده قرار می دهند. در واقع مانند پلی مواد غذایی را از پایین به بالا منتقل می کند. اگر قسمت خسارت دیده دور تا دور تنه را در بر بگیرد، می توان از تعداد زیادی پیوندک در اطراف تنه استفاده نمود. این پیوند از اوایل بهار بعد از آغاز رشد گیاه که پوست دهی فعال است، فابل اجرا می باشد. این نوع پیوند را روی ساقه و طوقه آسیب دیده می توان انجام داد. در این روش، پیوندک در زمان خواب یا در اول بهار از شاخه هایی که جوانه های آن قبلاً شروع به رشد کرده اند، تهیه می شود. طول شاخه پیوندک مساوی فاصله بین دو قسمت سالم تنه است. پیوندک پس از قرار گرفتن در محل خود با میخ به تنه محکم می شود و با چسب باغبانی محل های آسیب دیده را می پوشانیم (شکل .(16
از پیوند اتصالی برای تعمیر و یا تقویت ریشه ها استفاده می شود. این پیوند در فصل رشد گیاه زده می شود و بوسیله آن می توان درختی ارزشمند را که آسیب دیده اصلاح نمود و یا ریشه های ضعیف آنرا تفویت کرد. ریشه ها ممکن است در اثر حمله جانوران ، بیمار ی ها و ادوات کاشت هنگام کار صدمه ببینند، یا ممکن است ریشه درخت ضعیف باشد. این پیوند به صورت مجاورتی اجرا میشود که پایه و پیوندک مستقلاٌ رشد می کنند. ابتدا در اطراف گیاه آسیب دیده یا ضعیف، تعدادی نهال از همان نوع و یا ارقام و گونه های دارای سازگاری پیوند که ریشه قوی دارند، کشت می شود. پس از استقرار گیاهچه ها، آنها را به قسمت های بالای گیاه آسیب دیده بصورت مجاورتی متصل می نماییم تا اتصال برقرار گردد. سپس از بالای محل پیوند گیاهچه را قطع می کنند تا ریشه ها مواد غذایی خود را به تنه گیاه آسیب دیده منتقل نمایند و شیره پرورده دریافت دارند و بصورت ریشه برای گیاه آسیب دیده عمل نمایند

زمان پیوند شاخه
پیوند شاخه را باید در اواخر زمستان تا دیر وقت همزمان با آغاز رشد گیاه اجرا کرد.

نویسندگان مقاله روش ازدیاد درختان میوه از طریق پیوند شاخه :

• محمد گردکانه : عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
• محی الدین پیر خضری : عضو هیات علمی موسسه تحقیقات باغبانی
• عیسی ارجی : عضو هبات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

همچنین میتوانید با مراجعه به پستهای زیر مطالب مفیدی در مورد هرس درختان را نیز مطالعه نمایید

آموزش هرس ( قسمت اول )

آموزش هرس ( قسمت دوم )