بیماری ویروسی موزاییک چغندرقند (Beet Mosaic Virus, BMV)

مقدمه

ویروس موزاییک چغندرقند (Beet Mosaic Virus, BMV) اولین بار از فرانسه گـزارش شـد. در ایران نیز در سال 1342، از مزارع چغندرکاری کرج، اصفهان، شیراز و مشهد گزارش شد. ویروس توسط شته ها  به ویژه شته سبز هلو و به صورت ناپایا منتقل میشود. علـفهـای هـرز مختلـف از جمله شیرتیغک به عنوان میزبان زمستانه و تاج خروس بـه عنـوان میزبـان ثانویـه ویروس شناسـایی شده اند. تأثیر بیماری بر رشد گیاه در زراعت ریشه ای و بذری بستگی به سن گیاه در زمان آلودگی و نژاد ویروس دارد. آلودگی زودهنگام در هر دو زراعـت ریشـه ای و بـذری، خسـارت بیماری موزاییک چغندرقند را افزایش میدهد.

علایم بیماری ویروسی موزاییک چغندرقند

علایم اولیه بیماری به صورت نقاط سبز زرد روی برگ های جوان مشاهده می شود . به تدریج این نقاط ممکن است به جوشهـای سـبز مشخصـی تبـدیل شـوند کـه توسـط نـواحی بیرنگ احاطه شده اند. در مواردی بدشکلی برگ و پیچیدگی در برگ‌های میانی دیده می‌شود.

عامل بیماری ویروس موزاییک چغندرقند

ویروس عامل بیماری جزو پوتی ویروس ها است و به وسیله شته ها به صورت ناپایا منتقل می شود. بالغ بر 28 گونه شته قادر به انتقال ویروس به میزبان های آن هستند. ویروس میزبـان هـای زیـادی در تیره های  Chenopodiaceae، Solanaceae و Legomonoseae دارد.

خسارت بیماری Beet Mosaic Virus

در یک بررسی مشخص شده است که اگـر تمـامی بوتـه هـا در زمـان 10-12 برگـی آلـوده بـه ویروس شوند، عملکرد ریشه هفت درصد کـاهش مـی یابـد. ایـن در صـورتی اسـت کـه آلـودگی بوته های 2-4 برگی باعث کاهش 21 درصدی عملکرد ریشه میشود. این ویروس عملکرد بذر را نیز تحت تأثیر قـرار مـی دهـد. کـاهش عملکـرد بـذر تـا 17 درصـد گزارش شده است. بررسی تأثیر ویروس بـر عملکـرد بـذر در شـرایط کنتـرل شـده نشـان داد کـه آلودگی بوته های بذری قبل و بعد از سرمادهی، عملکرد بذر را به ترتیب 43 و هفت درصد کاهش میدهد.

مناطق انتشار بیماری موزاییک چغندرقند

ویروس موزاییک چغندرقند یکی از گسترده ترین ویروس های چغندرقند است و احتمـال دارد در تمام نواحی تولید چغندرقند دنیا، وجود داشته باشد. در ایران نیز در غالب منـاطق چغنـدرکاری کشور به ویژه در مزارع بذری سال اول و دوم مشاهده میشود.

چرخه بیماری ویروسی موزاییک چغندرقند

دامنه میزبانی وسیعی دارد و در غالب زراعت هـا دیـده می شـود. لـذا در منـاطقی کـه میزبان های ویروس دوره رشد روی هم افتان دارند، ویروس از یک زراعت به زراعت دیگر منتقـل می شود. در زراعت چغندرقند، مناطقی که کشت ریشه و بذری کنار هـم باشـند، معمـولاً ویروس به راحتی از زراعت ریشه ای به بذری منتقل میشود و خسارت آن بیشتر است.

مدیریت بیماری موزاییک چغندرقند

با توجه به این که ویروس به صورت ناپایا منتقل میشود، لذا مبـارزه بـا نـاقلین ویروس اهمیـت چندانی ندارد. با توجه به این که ویروس دامنه میزبانی وسیعی دارد، لـذا حذف زراعت هایی کـه به عنوان پل سبز عمل میکنند، میتواند از شیوع بیماری جلوگیری کند. كنترل ویروس موزاییک چغندر با جلوگیری از كشت متوالی چغندر، جلوگیری از تداخل کشت‌ها و استفاده از ارقام مقاوم صورت می‌گیرد. دور بودن مزارع از هم به فاصله دو كیلومتری موجب باز داری از انتقال ویروس و حذف گیاهان خودرو چغندرقند و نیز چغندرهای وحشی از مزارع باعث كاهش اینوكولوم می‌شود.

همچنین مطالعه پستهای زیر پیشنهاد میشود


لکه برگی چغندر

بیماری ویروسی پیچیدگی برگ چغندرقند

آفات چغندرقند (قسمت اول)

آفات چغندرقند (قسمت دوم)


دانلود فایل PDF