۸ سال پیش

بیماری لکه سوختگی برگ برنج

(Leaf Scald)

بیماری لکه سوختگی برگ برنج (leaf scald) بـا عامـل قـارچی Microdochium oryzae (Hashioka and Yokogi) Samuels and hallett با فرم جنسی Monographella albescens(Thumen) Parkinson, Sivanesan and Booth در تمامی نواحی کشت برنج در افریقـا، آسـیا و امریکـا گـسترش یافتـه و موجـب خسارت بیش از 30 درصد به محصول میگردد. میزان خسارت آن در هند و بـنگلادش بـه ترتیب 23.4 درصد و 30 – 20 درصد گزارش شد.

میزبانهاي این قارچ علاوه بـر بـرنج (Oryza sativa L.)، سـوروف Echinochloa crus-galli(L.) P. Beauv.(cockspur) ذکر شده که منبعـی بـراي مایـه آلـوده کننـده عامل این بیماري محسوب میشوند.

این بیماري معمولاً در انتهاي فصل زراعی روي گیـاه بـالغ ظـاهر شـده و تحـت شـرایط مرطوب، نیتروژن بالا و تراکم کشت توسعه می یابد. نتایج مطالعه مایه زنی مـصنوعی عامـل بیماري نشان داد که توسعه آلـودگی در گیاهـان داراي زخـم بیـشتر از گیاهـان فاقـد زخـم میباشد و این نتیجه، اشـاره بـر ضـعیف بـودن عامـل بیمـاري دارد. در ابتـداي آلـودگی در حاشیه و نوك برگ زخمهاي پراکنده قهوه اي مایل به زرد شقاف و قهـوه اي روشـن ظـاهر میشود. زخمها در برگهاي بالغ مستطیلی کشیده با حاشیه قهـوه اي روشـن هـستند. سـپس طول لکه ها به 5 – 1 سانتیمتر و عرض آنها به 0.5 تا 1 سانتیمتر مـیرسـد در برخـی مـوارد لکه ها کل برگ را میپوشانند (تصویر 12-9 ) . بزرگ شدن و به هم پیوستن زخـمهـا منجـر به سوختگی در ناحیه بزرگی از برگ پرچم میشود. این نواحی خشک شده و ظاهري آب سوخته (تاولی) پیدا کرده و نوك و حاشیه برگها شفاف میشـود. در کاسـتاریکا بیمـاري موجب پوسیده شدن کلئوپتیل شده و آلودگی همراه با قهوه اي قرمز شدن، پوسیدگی ریشه و بلایت خوشه است که موجب عقیمی بذور میگـردد. در ایـن بیمـاري نـوك بـرگهـاي آلوده نزدیک رگبرگ میانی با بادهاي شدید میشکند. فاکتورهاي مؤثر در توسعه بیماري شـامل میـزان بـالاي نتیـروژن، شـرایط آب و هـوایی مرطوب، کم بودن فاصله کشت، زخمی بودن برگها و وجود منابع آلودگی از قبیل بـذور و باقیمانده هاي گیاهی میباشد.

اگرچــه M. oryzae اغلــب بــرگ هــا و غــلافهــا را آلــوده مــیســازد امــا آلــودگی بــذر نیز حائز اهمیت است، زیرا بذر آلوده منجر به کاهش جوانه زنی و رشد مناسب نشا میشـود. Microdochium oryzae به مدت 3 تا 18 ماه در بذور آلوده برنج تحت شرایط محصور بقا می یابند امـا در دماي 5 درجـه سـانتیگـراد بـه مـدت بـیش از 11 سـال بقـاي خـود را حفـظ مـیکننـد. همه بخشهاي بذر پتانسیل مکان آلودگی براي Microdochium oryzae را دارند. امـا بیـشترین تـراکم Microdochium oryzae در اندوسپرم، لما و جنین است. بیماری لکه سوختگی برگ برنج اغلب به روش زراعی کنترل میشود.