آفت پروانه مرکبات ( Cryptoblabes gnidiella )

آفت پروانه مرکبات

Citrus pyralid

 Cryptoblabes gnidiella Millière

Lepidoptera: Pyralidae

اهمیت اقتصادی:

آفتی مهم و بسیار خطرناک است که روی درختان مرکبات ،پرتقال،آوکـادو و انگور درکشـورهای حـوزه مدیترانـه خسارت می زند، درکشور هند به گیاهان آزولا و سورگوم خسارت اقتصادی وارد نموده است،درنقاط دیگـر گـزارشهائی ازخسارت این آفت روی گیاه ذرت و درختان آوکادو (فلسطین اشغالی) دیده میشود. همچنـین ایـن آفـت ناقل عامل بیماریزای قارچی Botrytis cinerea می باشد، لذا با توجه به اهمیت آفت مـذکور در لیسـت آفات قرنطینه خارجی ایران و بسیاری از کشورها قرارگرفته است.

میزبانها:

درختان مرکبات، آوکادو، انگور ،انار از مهمترین میزبان های آفت پروانه مرکبات می باشند.

پراکنش جغرافیائی:

اروپا : اتریش،قبرس ،فرانسه، یونان، اسپانیا،پرتغال،مالت، ایتالیا

آسیا : هند، لبنان،پاکستان،تایلند،ترکیه

اقیانوسیه : نیوزلند

آفریقا : مصر،لیبریا، نیجریه، سیرالئون، آفریقای جنوبی

آمریکا : برمودا، اروگوئه،ایالات متحده امریکا

شکل شناسی:

تخم های پروانه مرکبات بیضی شکل برنگ سفید و قبل از تفریخ برنگ زرد در می آیند ، لاروها برنگ زرد روشن،زیتونی یـا کمی متمایل به قرمز، قهوه ای روشن،با نوارهای طولی خاکستری،طول لارو در حداکثر رشد به ۱۲ میلی متر می رسد ،سـر لارو و پروتوراکس دارای لکه های قرمز روشن تا قهوه ای ، پاهای قفس سینه برنگ قرمز روشن تا تیره , شفیره ۵-۶ میلی متر، در ابتدا برنگ متمایل به سبز و سپس برنگ قرمز روشـن تـا قهـوه ای در مـی آینـد و در سـطح پشتی ، پهلوئی و شکمی شفیره، هرکدام دو عدد موی ریز وجود دارد.

حشرات کامل آفت پروانه مرکبات پروانه هائی هستند که طـول آنهـا با بالهای باز۱۱-۲۰ میلی متراست، سر و پیش قفس سینه به رنگ مایل به خاکستری تا قهوه ای، بالهای روئی برنگ خاکستری تا قهوه ای با خطوط سفید و فلس های قهوه ای تا ارغوانی رنگ، بالهای عقبی سفید رنگ و دارای رگبال های قهوه ای متمایل به خاکستری، و شکم به رنگ خاکستری مایل به سفید است.

زیست شناسی:

حشرات کامل Citrus pyralid شب پره های هستند که به طرف نور جلب میشوند، حشرات ماده در ساعات ۲۰-۲۴ شـروع به تخم ریزی می کنند ،حشرات ماده تا ۱۰۰ عدد تخم در روی میوه ، شاخ و بـرگ گیاه میزبان بعد از ۴-۷ روز قرار می دهند ، ظهور لاروهای آفت مصادف با ظهور دیگر آفـات درختان مرکبات و انگور از جمله شپشکها و دیگر لارو پروانه ها مانند Lobesia botrana می باشد، این آفت در داخـل بقایای گیاهی یا خاک تبدیل به شفیره میشوند. در جنوب اروپا این آفت دارای ۳-۴ نسل و در شمال آفریقا داری شش نسل در سال می باشـد،در فلسـطین اشـغالی آفت پروانه مرکبات در داخل بقایای میوه ،برگ درختان آوکادو و یا در داخل میوه های خشکیده روی درختان زمستان گذرانی می کنند. حشرات کامل این آفت در فرودین تا اردبهشت ماه %۵، شهریور % ۷۵ و مهر و آبان % ۲۰ جلب فرمـون مـی گردنـد،دوره قبل از تخم ریزی آفت درمصردر دمای ۲۵ درجه سانتی گراد ورطوبت %۶۲ ، ۲-۳ روز می باشد ،حشرات ماده ۶-۸۷ عدد تخم می گذارند ،تخم ها بصورت منفرد یا دسته جات بیش از سه عددی بـر روی سطح برگهای ذرت قرار می دهند،تخم ها بعد از سه روز تفریخ میگردنـد،در دمـای ۲۷ درجـه سـانتی گـراد و رطوبت %۶۰،طول دوره لاروی، پیش شفیره گی و شفیره گی آفت به ترتیب ۱- ۱۴ , ۱۲ , ۵ – ۷ روز می باشد و در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد و رطوبت % ۶۲ ، طول دوره لاروی و شفیره گی آفت به ترتیب ۱۴-۱۶ و ۸-۱۰ روز است.

علائم خسارت :

لاروهای آفت پروانه مرکبات با تغذیه از برگ، ساقه و جوانه های انتهائی ، میوه های میزبان خسارت می زند،آثارخسارت لاروها بصورت فضولات لاروی روی میوه و برگ گیاه میزبان قابل مشاهده است.میوه های خسارت دیده ارزش اقتصـادی نداشته و آلوده به لارو آفت می باشند.

راههای انتقال و انتشار:

یکی از راههای عمده گسترش پروانه مرکبات در مناطق اطراف پروازهای حشرات کامل مـی باشـد، مبـادلات تجـاری محصولات کشاورزی بخصوص میوه و گیاه میزبان عامل انتقال و انتشار این آفت به کشورهای غیر آلوده می باشد.

اقدامات قرنطینه ای:

در مبادلات تجاری محصولات کشاورزی بخصوص میوه های وارداتی سالهای اخیر ماننـد (میـوه مرکبات،آوکـادو و … ) با کشورهای آلوده به آفت پروانه مرکبات باید احتمال ورود Cryptoblabes gnidiella مد نظر قرار گیرد، محمولـه هـای وارداتی از کشورهای آلوده به این آفت که از طریق خطوط دریائی، هوایی، پست، وسایل بسته بندی وارد میشوند باید بـدقت بازرسی و اقدامات قرنطینه ای مناسب بر علیه آنها صورت گیرد،خاک همرا نهالها به منظور احتمال ورود شفیره به دقت بررسی گردند.

روشهای ردیابی و بازرسی:

لازم است بطور مرتب با انجام بازرسی های قرنطینه بعد ازورود هر ساله مناطق تولید میـوه های میزبان بـه دلیل احتمال ورود ردیابی گردند، همچنین لازم است سطح روئی و قسمتهای داخل میوه های وارداتی میزبان را جهـت ردیابی تخم و لارو های آفت Cryptoblabes gnidiella بدقت بررسی شوند. جهت ردیابی Cryptoblabes gnidiella با توجه به اینکه آفت پروانه مرکبات شب پرواز می باشد می توان با استفاده از تله های نوری در شب و از تله های فرمونی با فرمول تجاری ذیل همراه با تله های دلتا استفاده نمود.

دانلود فایل PDF مقاله آفت پروانه مرکبات