زنجرک کنجد (Empoasca decipiens Paoli)

زنجرک کنجد (Empoasca decipiens Paoli)

زنجره کنجد (Sesame leafhopper) یکی از آفات مهم کنجد در ایران و جهان می باشد. مناطق انتشار این آفت در ایران در فهرست آفات نباتات زراعی ذکر شده است.

مشخصات آفت زنجرک کنجد

حشره ای است با نام علمی Empoasca decipiens Paoli (Hom , Cicadellidae) ، این حشره کوچک به طول ۴-۳ میلی متر و به رنگ سبز روشن است و عرض سر و سینه آن برابر می باشد. در طرفین سر یک چشم مرکب درشت وجود دارد که شاخک ها بین آن ها قرار گرفته است. بال های رویی سبز نیمه شفاف و بال های زیری کاملا شفاف می باشد. طول بال ها از انتهای شکم تجاوز می کند. پنجه پا سه مفصلی و به دو ناخن ختم می شود. شکم سبز رنگ و از ۸ حلقه تشکیل شده است که تماما از هم مجزا و مشخص هستند. حلقه آخری شکم زنجرک در حشرات ماده به صورت صفحه کشیده در آمده و به یک تخم ریز ختم می گردد. تخم ریز ماده ها خنجری شکل می باشد که به وسیله آن تخم ها در زیر پوست و داخل بافت های برگ گذاشته می شوند. در حشرات نر حلقه آخر شکم کاملا پهن می باشد (شکل ۳). تخم ها کشیده ، شبیه دانه برنج و کمی خمیده است. طول آن ها به طور متوسط ۰.۸ و عرض ۰.۲۵ میلی متر و رنگ تخم ها در ابتدای تخمگذاری سبز است و چند روزی که گذشت زرد رنگ می گردند و در موقع باز شدن دو لکه قرمز که همان چشم های پوره است نمایان می شود. پوره هایی که تازه از تخم خارج می شوند کوچک و طول شان در حدود یک میلیمتر است. رنگ آنها سبز روشن و بدون بال می باشد و بتدریج که رشد می کند بال ها ظاهر می شود (شکل ۴). محل زندگی پوره های زنجره کنجد در سطح زیرین برگها است و طرز حرکت آنها نامنظم (زیگزاگ) و خیلی تند و سریع می باشد. پوره ها به رنگ سبز می باشند که توسط حشره ماده به صورت انفرادی و معمولا در کنار هم گذاشته می شوند. گونه های دیگری از زنجرکها روی کنجد گزارش شده اند که عبارتند از:

Neoaliturus oppacipennis Walker
Neoaliturus haematoceps (Muls. & Rey)
Circulifera oppacipennis Walker
Oroisus albisinctus Dismnt

زنجره کنجد (Sesame leafhopper)

طرز خسارت زنجرک کنجد

هم حشرات کامل و هم پوره ها با مکیدن مواد غذایی از بافت گیاه و آوندهای آبکش به گیاه خسارت می زنند. نسل بهاره از مهمترین نسل های آفت در طول سال است که علاوه بر تغذیه ، ناقل عوامل بیماریزای ویروسی و فیلودی نیز می باشند. شدت و میزان آلودگی بیماری بستگی کاملی به موقع بروز آن دارد. گیاهان خسارت دیده بوسیله بیماری از رشد باز مانده و کوتاه می شود و برگها و گلها تغییر شکل پیدا کرده و کپسول بدون بذر و عقیم می شود و همچنین در انتهای تاج گل کنجد پرپشت شده و برگها و گلها کوچک و در نهایت کپسول های این ناحیه از گل عقیم می شوند. به این ترتیب ، هر اندازه گیاه جوان تر بوده و زنجرک ناقل نیز زودتر در مزارع مستقر شود میزان آلودگی و خسارت بیشتر خواهد بود. بر اثر تغذیه زنجرک ها برگ های آسیب دیده کنجد معمولا به رنگ زرد و قهوه ای (برنزه) و گاهی توام با لکه های سبز در می آیند. همچنین بوته های کنجد ضعیف شده و برگ ها پیچیده و رو به پائین خم می گردد و کپسول ها رشد اصلی خود را از دست داده و در نتیجه بذور داخل آن ها به مراتب کوچکتر از دانه های کپسول بوته های سالم شده و مقدار روغن آن ها نیز کمتر خواهد بود.

برنزه شدن برگ در اثر خسارت زنجرک کنجد

دامنه میز بانی زنجره کنجد

زنجرک کنجد (Empoasca decipiens Paoli) یک آفت پلی فاژ است و دارای بیش از ۲۰۰ میزبان گیاهی از ۲۵ خانواده و ۹۲ جنس است. علاوه بر کنجد ، از میزبان های زراعی دیگر آن می توان سویا ، پنبه ، چغندر قند ، سیب زمینی ، آفتابگردان ، لوبیا ، خیار ، گوجه فرنگی ، بادمجان ، فلفل ، یونجه ، انگور ، هندوانه ، بامیه ، باقلا و بعضی از گیاهان زینتی را نام برد.

زیست شناسی زنجرک کنجد

زیست شناسی زنجرک کنجد در شرایط ایران در منطقه ورامین روی کنجد بررسی شده است. این آفت زمستان را به صورت حشره کامل (ماده های بارور) در داخل بقایای خشک کنجد و یا سایر گیاهان زراعی و علف های هرز سپری نموده و در اواخر اسفند و اوایل بهار پس از گرم و مساعد شدن هوا پناهگاه زمستانی را ترک می کند. تولید مثل جنسی دارند و حشرات ماده پس از جفتگیری با تخم ریزشان تخم ها را به صورت انفرادی داخل بافت های برگ کنجد در زیر اپیدرم برگ قرار می دهند. تخم ها بعضی وقت ها داخل ساقه گیاهی ولی در اکثر مواقع در بافت گیاهی سطح زیری برگ ها نزدیک رگبرگ ها قرار داده می شود و محل تخمگذاری به صورت لکه های قرمز باد کرده در امتداد رگبرگ های اصلی و حاشیه کناری برگ ها ظاهر می گردد. دوره جنینی تخم ها در شرایط آب و هوایی ورامین در بهار ۱۶ تا ۲۴ روز و در تابستان ۱۱ تا ۱۳ روز طول می کشد. حرکت پوره ها تند و سریع بوده و فعالیت شان در سطح زیرین برگ ها می باشد. دگردیسی شان ناقص و بنابر این پوره ها شبیه حشرات کامل می باشند ولی تا سن چهارم پورگی بدون بال هستند. طول دوره پورگی در بهار ۲۲ تا ۲۵ روز و در تابستان ۱۷ تا ۱۹ روز می باشد. طول زندگی زنجرک کامل کنجد در بهار ۱۶ تا ۱۸ روز است ولی در تابستان به علت گرمای هوا و کاهش رطوبت نسبی ، این مدت به ۱۲ تا ۱۴ روز تقلیل می یابد. مدت زمان لازم برای تکمیل یک نسل در بهار بین ۵۴ تا ۶۵ روز و در تابستان بین ۴۰ تا ۴۶ روز در نوسان است. زنجرک کنجد در روزهای آفتابی و گرم و خشک فعالیت بیشتری دارد. ضمنا در نتیجه تداخل نسل های آفت ، جمعیت آن ها در تابستان رو به افزایش می گذارد. زندگی نسل اول زنجرک روی علف های هرز و سایر میزبان های زراعی موجود در منطقه سپری می شود و در این زمان مزارع کنجد در حال آماده شدن بوده و یا بذرهای کاشته شده در مراحل اولیه رشد و نمو می باشند. لذا، آفت مزبور آسیبی به بوته های جوان وارد نمی کند ولی از نسل دوم به بعد که از خرداد ماه شروع می شود به مزارع کنجد پرواز کرده و در روی بوته های کنجد مستقر می شود و شروع به تغذیه می نماید. ۳ نسل از این آفت در روی کنجد سپری می شود. پس از برداشت کنجد، زنجرک به روی پنبه و دیگر محصولات موجود در منطقه نظیر چغندر قند انتقال می یابد. اوج تراکم جمعیت آفت در مرداد ماه مصادف با نسل سوم آفت می باشد.

مدیریت و کنترل زنجره کنجد

تنظیم تاریخ کاشت هم زمان در هر منطقه و تسریع کردن رشد بوته ها در اوایل کاشت ، انجام شخم زمستانه ، ایجاد سیستم های آبیاری تحت فشار که به دلیل اینکه زنجرک ها به رطوبت و وجود آب آزاد بر روی برگ ها بسیار حساس هستند در کاهش جمعیت آنها مؤثر است.

ضدعفونی بذر کنجد با حشره کش ایمیداکلوپراید (گائوچو یا گاچو) به مقدار ۱۴-۱۲ گرم در یک کیلو بذر و یا حشره کش کروزر به مقدار ۷ میلی گرم در یک کیلوگرم بذر سبب می شود که به محض تشکیل گیاهچه ها ، زنجره ها از گیاه دور شوند.

تعیین زمان مبارزه با آفت Empoasca decipiens Paoli در مزارع در اوایل بهار قبل از اینکه حشرات زمستانی موفق به تخمریزی گردند کار مشکلی است. بنابراین مبارزه را هنگامی باید انجام داد که پوره ها تازه از تخم بیرون آمده باشند و این موقع مصادف با اواسط فروردین ماه به بعد است. زمان مبارزه با این زنجرک در مزارع در اوائل بهار می باشد. مصرف حشره کش فورموتیون با دز ۲ در هزار در اواخر فصل (شهریور) نیز می تواند جمعیت زنجرک های ناقل را کاهش دهد و با کاهش جمعیت ناقل در مزارع نیز، میزان آلودگی به شدت کاهش پیدا می کند.


توضیحات

  • نویسندگان : همایون افشاری ازاد ، علی اکبر کیهانیان ، پرویز شیمی
  • تهیه شده در : موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۷ رای
فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب
 
 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

error: عدم امکان کپی مطالب

تماس با ما

برگشت به منوی تماس ها

پشتیبانی واتساپ

برگشت به منوی تماس ها

کانال تلگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

پیج اینستاگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها