مهم ترین ارقام پسته

مهم ترین ارقام پسته

در حال حاضر بیش از ۱۵۰ رقم پسته در ایران از نظر صفات مورفولوژیک شناسایی و در کلکسیون های پسته در استان های کرمان، سمنان، قزوین و خراسان رضوی (فیض آباد) نگهداری می شوند. اگرچه به نظر می رسد بیش از ۱۵۰ رقم و ژنوتیپ وجود داشته که هنوز شناسایی نشده اند. این مجموعه می تواند به عنوان یک منبع ژنتیکی منحصر به فرد در ایران و جهان در برنامه های اصلاحی و به نژادی مورد استفاده قرار گیرد. شناسایی صفات مورفولوژی و باغی این ژنوتیپها، نقش مهمی را در اصلاح و تولید ارقام تجاری جدید برعهده دارد. بدیهی است که در طول سالیان متمادی باغداران، ژنوتیپ های بومی برتر را در هر منطقه گزینش و نسبت به بهره برداری و پرورش آنها اقدام نموده اند. با توجه به سطح زیر کشت پسته در کشور و موقعیت ممتاز ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان پسته در جهان، حفظ و مدیریت ژرم پلاسم این محصول و همچنین بررسی تنوع ژنتیکی همراه با تعیین خویشاوندی ژنتیکی ارقام و ژنوتیپ های پسته کشور، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پسته دارای ارقام تجاری زیادی است که از چندین جنبه دارای اهمیت است: عملکرد محصول ، کیفیت و زودرسی محصول ،تاریخ گل (زمان گل دهی) و فرار از سرمای دیررس بهاره ،درصد خندانی پسته ، درصد پوکی ، سال آوری و … که می طلبد ارقام تجاری با شناخت کافی انتخاب و کشت شود. مه مترین ارقام پسته در ایران عبارتند از : اکبری ، کله قوچی ، احمد آقایی ، اوحدی ، بادامی زرند ، ممتاز ، خنجری ، دامغان ، شاه پسند ، سفید پسته نوق و قزوینی. مشخصات ارقام و پایه های تجاری پسته در جدول های شماره ۱ و ۲ بیان شده است.

هم چنین در دو پست پایه های پسته و رقم های پسته تجاری در ایران نیز به معرفی تعدادی دیگر از ار مهم ترین ارقام پسته پرداخته ایم که می توانید آن ها را نیز مطالعه کنید.

خصوصیات مهم ترین ارقام پسته تجاری ایران

رقم پسته اکبری

رقم اکبری یکی از مهم ترین ارقام پسته تجاری ایران بوده که از نظر اقتصادی دارای بالاترین ارزش می باشد. رقم اکبری دارای پتانسیل تولید محصول زیاد و سال آوری شدید است. این رقم نسبت به حمله آفات مخصوصا پسیل پسته حساسیت زیادی داشته و باعث برگریزی آن می گردد.

خصوصیات درخت : این رقم دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده می باشد. دارای ارتفاع متوسط و عرض تاج زیاد است. غالبیت انتهایی در این رقم بیشتر از رقم احمد آقایی بوده ولی از رقم اوحدی کمتر است. طول رشد شاخه سال جاری و فاصله میانگره ها در رقم اکبری در مقایسه با احمد آقایی کمتر می باشد. قطر شاخه های تولید شده در رقم اکبری در مقایسه با رقم احمد آقایی بیشتر می باشد (شکل ۱). در محل اتصال جوانه های گل و جوانه های رویشی به شاخه در رقم اکبری برآمدگی دیده می شود، این برآمدگی در این رقم بیشتر از رقم احمد آقایی است. شکل جوانه گل در این رقم در مقایسه با رقم احمد آقایی کشیده تر و اندازه بزرگتری دارد (شکل ۲).

گلدهی : شروع گلدهی رقم اکبری در شرایط رفسنجان ۲۱ فروردین ماه (دیر گل) و مرحله تمام گل آن ۲۶ فروردین و دارای طول دوره گلدهی ۱۱ روز است. بنابراین، این رقم دیر گل ترین رقم تجاری پسته بوده و در نتیجه احتمال خسارت ناشی از سرمای بهاره در این رقم نسبت به سایر ارقام کمتر است (شکل ۳).

خصوصیات برگ : رقم اکبری نیز دارای درصد برگهای ساده زیاد و درصد برگهای سه برگچه ای متوسط است. ولی درصد برگهای چهار برگچه ای و پنج برگچه ای بیشتری را در مقایسه با رقم احمد آقایی تولید می کند. طول و عرض برگ در رقم اکبری در مقایسه با رقم احمد آقایی بیشتر است، بنابراین برگها در رقم اکبری در مقایسه با رقم احمد آقایی بزرگتر هستند. طول دمبرگ در این رقم بلندتر از رقم احمد آقایی می باشد. اندازه برگچه انتهایی نسبت به برگچه های جانبی بزرگتر بوده و شکل برگچه انتهایی نیزه ای پهن می باشد. (شکل ۴).

رشد مغز و رسیدن محصول : تاریخ شروع رشد سریع مغز در این رقم ۱۰ تیرماه و زمان رسیدن میوه های آن ۳۱ شهریور ماه می باشد. رقم اکبری جزء دیررس ترین ارقام تجاری پسته می باشد.

خوشه و میوه : رقم اکبری دارای طول و عرض خوشه کمی می باشد. تعداد انشعابات اولیه بطور متوسط ۱۱.۶ عدد می باشد که نسبت به رقم احمد آقایی بیشتر است. خوشه این رقم خوشه متراکم تر از خوشه رقم احمد آقایی است. همچنین خوشه میوه سنگین تری نسبت به رقم احمد آقایی تولید می کند. درصد پسته های خندان در رقم اکبری بیشترین مقدار بوده، درصد پسته های دهن بسته کم و درصد پسته های پوک کمی تولید می کند. این رقم دارای پسته های درشت با اونس خندان ۲۰ می باشد (شکل ۵). نوک پوست سبز میوه در رقم اکبری متوسط بوده و رنگ پوست سبز در هنگام رسیدن میوه قرمز است. طول پسته خشک ۲۲.۱۲ میلیمتر (زیاد)، عرض پسته خشک ۱۲.۶۱ میلیمتر (زیاد) است. نسبت طول به عرض پسته در رقم اکبری بیشترین مقدار (۱.۷۵) بوده و دارای شکل مستطیلی کشیده است و جزء پسته های بادامی شکل گروهبندی می شود. موقعیت شکاف خوردن پوست استخوانی در قسمت شکمی و پشتی مساوی است. درجه خندانی پوست استخوانی زیادتر از ارقام اوحدی و کله قوچی می باشد. بافت پوست سبز در رقم اکبری نرم و آبدار بوده و رنگ روی مغز بنفش قهوه ای، رنگ زمینه مغز زرد روشن است. رسیدگی میوه از نوک شروع می شود و رنگ پوست استخوانی کرم تیره است (شکل ۶).

رقم پسته احمد آقایی

گسترش این رقم که یکی از مهم ترین ارقام پسته ایران می باشد در استان کرمان بیشتر در مناطق نوق رفسنجان و شهرستان سیرجان می باشد. این رقم دارای میزان محصول زیاد و سال آوری شدید می باشد. بالا بودن مقدار آفلاتوکسین در پسته های لکه دار خاکستری و سیاه رقم احمد آقایی دلالت بر برداشت دیر هنگام محصول و یا ناکافی بودن مراقبت های پس از برداشت محصول دارد. احتمال اینکه حساسیت این رقم نسبت به رشد قارچ ها بیشتر از بقیه ارقام باشد نیز وجود دارد. بنابراین برداشت به موقع، فرآوری، خشک کردن به موقع و صحیح و جداسازی پسته های لکه دار از محصول سالم برای کاهش آفلاتوکسین نهایی در این رقم اهمیت بیشتری دارد.

خصوصیات درخت، شاخه و جوانه گل : این رقم دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده می باشد. غالبیت انتهایی در این رقم کمتر از رقم اوحدی و اکبری می باشد. میزان رشد طولی شاخه سال جاری و فاصله میانگره ها در رقم احمد آقایی در مقایسه با رقم اکبری کمتر می باشد ولی شاخه های ناز کتری را در مقایسه با رقم اکبری تولید می کند (شکل ۷). در محل اتصال جوانه گل رقم احمد آقایی به شاخه برآمدگی دیده می شود، ولی این برآمدگی کمتر از رقم اکبری است. شکل جوانه گل در این رقم کروی می باشد. در مقایسه با رقم اکبری، این رقم جوانه گل کوچکتر و کروی تری را تولید می کند (شکل ۸).

گلدهی : شروع گلدهی این رقم تقریبا همزمان با رقم کله قوچی صورت گرفته و جزء ارقام زود گل محسوب می شود. شروع گلدهی در این رقم در شرایط رفسنجان، ۱۰ فروردین ماه (زودگل) و دارای طول دوره گلدهی ۱۳ روز است (شکل ۹).

خصوصیات برگ : درصد برگهای ساده و سه برگچه ای در رقم احمد آقایی نسبت به رقم اکبری بیشتر است. ولی درصد برگهای پنج برگچه ای کمتری را در مقایسه با رقم اکبری تولید می کند. طول و عرض برگ در رقم احمد آقایی در مقایسه با رقم اکبری کمتر می باشد، به عبارت دیگر برگها در رقم احمد آقایی کوچکتر از برگهای رقم اکبری هستند. همچنین طول دمبرگ در رقم احمد آقایی کوتاهتر می باشد. شکل برگچه انتهایی در رقم احمد آقایی نیزه ای پهن میباشد (شکل ۱۰).

رشد مغز و رسیدن محصول : تاریخ شروع رشد سریع جنین در این رقم ۵ تیر ماه (زود) و زمان رسیدن میوه های آن ۱۰ شهریور ماه می باشد (زود رس). بنابراین، این رقم جزء ارقام زود رس در بین ارقام تجاری می باشد.

خوشه و میوه : طول خوشه در رقم های احمد آقایی و اکبری تقریبا یکسان بوده ولی رقم احمد آقایی دارای عرض خوشه میوه بیشتری است. بنابر این خوشه میوه در رقم احمد آقایی بازتر است. تعداد انشعابات اولیه خوشه بطور متوسط ۹.۴ عدد بوده که نسبت به رقم اکبری کمتر است. بنابراین خوشه تنک تری در مقایسه با رقم اکبری دارد. وزن خوشه میوه نیز در مقایسه با رقم اکبری سبک تر است. درصد پسته های خندان در رقم احمد آقایی زیاد و درصد پسته های دهن بسته در مقایسه با ارقام اوحدی و کله قوچی بسیار کم می باشد. همچنین درصد پسته های پوک کمی را تولید می کند. این رقم دارای اندازه پسته های متوسط با اونس خندان ۲۵ می باشد (شکل ۱۱). رنگ پوست سبز میوه در رقم احمد آقایی در هنگام رسیدن میوه، قرمز روشن است. موقعیت شکاف خوردن پوست استخوانی در قسمت های پشتی و شکمی مساوی است. نسبت طول به عرض پسته در رقم احمد آقایی حدود ۱.۶ بوده و دارای شکل مستطیلی کشیده است و جزء پسته های بادامی شکل گروهبندی می شود. درجه خندانی پوست استخوانی زیادتر از ارقام اوحدی و کله قوچی می باشد. بافت پوست سبز در زمان رسیدن آبدار می باشد. رنگ رویی مغز قرمز ارغوانی، رنگ زمینه مغز سبز روشن، رسیدگی میوه از نوک شروع می شود، رنگ پوست استخوانی خیلی روشن است. رنگ مغز در پسته های رقم احمد آقایی بسیار خوشرنگ تر از رقم اکبری است و سفید ترین پوست استخوانی مربوط به این رقم می باشد (شکل ۱۲).

رقم پسته اوحدی

یکی از مهم ترین ارقام پسته ایران رقم اوحدی می باشد که بیشترین سطح زیر کشت پسته در ایران را به خود اختصاص داده است. این رقم مهمترین رقم کاشته شده در استان کرمان می باشد. رقم اوحدی دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده می باشد. در بیشتر از ۹۰ درصد باغات پسته قدیمی، ارقام مخلوط، ارقام اوحدی و کله قوچی حضور دارند. بنابراین تشخیص این دو رقم از یکدیگر بسیار مهم است.

خصوصیات درخت، شاخه و جوانه : شاخه های درختان در رقم اوحدی نازکتر و طویل تر از رقم کله قوچی می باشند. غالبیت انتهایی در رقم اوحدی شدیدتر بوده، بنابر این تعداد شاخه جانبی ایجاد شده در واحد طول شاخه نسبت به رقم کله قوچی بیشتر می باشد (شکل ۱۳). فاصله میانگره ها در شرایط مساوی در مقایسه با رقم کله قوچی بیشتر می باشد. اندازه جوانه گل نیز در رقم کله قوچی بزرگتر از رقم اوحدی می باشد. شکل جوانه گل در این رقم مخروطی کشیده است (شکل ۱۴).
گلدهی : شروع گلدهی در این رقم ۱۳ فروردین ماه (متوسط گل)، مرحله پایان گلدهی ۲۰ فروردین و دارای طول دوره گلدهی ۱۱ روز است (شکل ۱۵). رقم اوحدی در مقایسه با رقم کله قوچی دیر گل تر بوده و خسارت کمتری در اثر وقوع سرمای بهاره می بیند.

خصوصیات برگ : درصد برگهای سه برگچه ای در این رقم متوسط و درصد برگهای پنج برگچه ای زیاد است. طول برگ در این رقم بیشتر از کله قوچی بوده و طول برگچه انتهایی نیز بیشتر می باشد. رنگ برگ تیره تر از رقم کله قوچی می باشد. شکل برگچه انتهایی بیضی پهن بوده و دارای دمبرگ طویل تری نسبت به رقم کله قوچی است (شکل ۱۶).

رشد مغز و رسیدن محصول : تاریخ شروع رشد سریع مغز در رقم اوحدی در شرایط رفسنجان، ۲۵ خرداد و زمان رسیدن میوه های آن ۱۲ شهریور می باشد (متوسط رس). در صورتیکه زمان شروع رشد سریع مغز و زمان رسیدن محصول در رقم کله قوچی دیرتر اتفاق می افتد.

خوشه و میوه : طول خوشه میوه در رقم اوحدی بلند تر از طول خوشه میوه در رقم کله قوچی بوده ولی دارای تعداد انشعابات اولیه کمتری است، خوشه ها در رقم اوحدی تنک بوده و درصد پسته های خندان ۷۳.۹% ، درصد پسته های دهن بسته با مغز کامل ۱۸.۴ ٪ ، بدون پسته های نیمه مغز، درصد پسته های پوک ۷.۷٪ (خیلی کم). پسته های رقم اوحدی پسته های ریزتری در مقایسه با رقم کله قوچی تولید می کند. پسته ها در این رقم دارای اونس خندان ۲۷.۶ و اونس مخلوط ۲۹ هستند (شکل ۱۷). نوک میوه با پوست سبز در رقم اوحدی خیلی کوتاه بوده و رنگ پوست سبز در هنگام رسیدن میوه قرمز کم رنگ است. میانگین وزن تر میوه با پوست سبز ۲.۴۸ گرم، وزن خشک پسته ۰.۹۷۶ گرم می باشد. پسته خشک رقم اوحدی بدون نوک بوده، در حالیکه پسته رقم کله قوچی دارای نوک فرورفته می باشد. میانگین طول پسته خشک ۱۸.۲۴ میلیمتر، عرض پسته خشک ۱۱.۷۳ میلیمتر، قطر پسته ۱۱.۶۶ میلیمتر است. در پسته رقم اوحدی تقریبا قطر و عرض پسته با هم مساوی است. نسبت طول به عرض در پسته رقم اوحدی حدود ۱.۵ می باشد که جزء پسته های فندقی شکل کروی به حساب می آید. موقعیت شکاف خوردن پوست استخوانی هم در طرف پشتی و هم در طرف شکمی در پسته رقم اوحدی هم اندازه می باشد. نیروی لازم جهت جدا کردن میوه از دم میوه متوسط است. رنگ رویی مغز ارغوانی و رنگ پوست استخوانی کرم می باشد. رنگ پوست استخوانی در پسته رقم اوحدی تیره تر از رقم کله قوچی می باشد.

رقم پسته کله قوچی

رقم کله قوچی دارای میزان محصول زیاد و سال آوری متوسط می باشد. در بین مهم ترین ارقام پسته تجاری ایران رقم کله قوچی دارای نیاز سرمایی بسیار پایین و در حدود ۶۰۰ ساعت است، که در مقایسه با رقم اوحدی (۸۰۰ ساعت) از نیاز سرمایی پایین تری برخوردار است. کله قوچی علیرغم خصوصیات تجاری مطلوب، به دلیل زود گلدهی حساس ترین رقم به سرمای بهاره است. درختان دارای شاخه های قوی و ضخیم تری نسبت به اوحدی می باشند. این رقم نسبت به کمبود آب و مواد غذایی حساسیت بیشتری دارد و در چنین شرایطی دچار آفتاب سوختگی و خشکیدگی سرشاخه می گردد. رقم کله قوچی آلودگی بیشتری نسبت به حشرات کامل پسیل در مقایسه با رقم اوحدی دارد. در بین ارقام پسته، رقم کله قوچی علائم شدیدتری به کنه های اریوفید پسته نشان می دهد. بیشترین میزان پسته های غیر طبیعی (پسته های بدشکل) در پسته های رقم کله قوچی دیده شده است. بیشترین درصد زود خندانی و کمترین درصد شکاف خوردگی نامنظم نیز در بین ارقام تجاری پسته مربوط به رقم کله قوچی است.

خصوصیات درخت، شاخه و جوانه گل : این رقم دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده می باشد. ارتفاع و عرض درخت متوسط است. کله قوچی یکی از ارقام مهم تجاری می باشد که بعد از اوحدی دومین رقم از نظر اهمیت و سطح زیر کشت است. شاخه های درختان در رقم کله قوچی کلفت تر و کوتاهتر و طویل تر از رقم اوحدی می باشند. رقم کله قوچی دارای تنه کلفت تری نیز در مقایسه با رقم اوحدی است. غالبیت انتهایی در رقم کله قوچی ضعیف تر از رقم اوحدی بوده، بنابر این تعداد شاخه جانبی ایجاد شده در واحد طول شاخه نسبت به رقم اوحدی بیشتر می باشد (شکل ۱۹). فاصله میانگره ها در شرایط مساوی در مقایسه با رقم اوحدی کمتر می باشد. اندازه جوانه گل نیز در رقم کله قوچی بزرگتر از رقم اوحدی می باشد. شکل جوانه گل در این رقم کروی بوده در حالیکه شکل جوانه گل در رقم اوحدی مخروطی کشیده می باشد (شکل ۲۰).

گلدهی : گلدهی در رقم کله قوچی در مقایسه با رقم اوحدی زودتر شروع می شود. رقم کله قوچی زودگل ترین رقم در بین ارقام تجاری می باشد، بنابراین احتمال خسارت سرمای بهاره در این رقم بیشتر از سایر ارقام می باشد. خوشه کله قوچی در مقایسه با رقم اوحدی از طول کمتری برخوردار است (شکل ۲۱).

خصوصیات برگ : تولید برگهای ساده (یک برگچه ای) در رقم کله قوچی بیشتر از سایر ارقام تجاری می باشد. اما کمترین تعداد برگهای سه برگچه ای ۱۵.۶ را در بین ارقام تجاری تولید می کند. در حالیکه میزان تولید برگهای چهار برگچه ای غیر طبیعی در این رقم، بیشترین درصد در بین ارقام تجاری است. همچنین بیشترین درصد برگهای پنج برگچه ای را در بین ارقام تجاری تولید می کند. شکل برگچه انتهایی تخم مرغی پهن بوده و رنگ برگ تیره تر از اوحدی می باشد

رشد مغز و رسیدن محصول : تاریخ شروع رشد سریع مغز در رقم کله قوچی در شرایط رفسنجان، اول تیرماه و زمان رسیدن میوه های آن ۱۵ شهریور می باشد (متوسط رس). زمان شروع رشد سریع مغز و زمان رسیدن محصول در رقم کله قوچی دیرتر از رقم اوحدی اتفاق می افتد.

خوشه و میوه : طول خوشه میوه در رقم کله قوچی کمتر از رقم اوحدی بوده و خوشه دارای تراکم متوسط می باشد. درصد خندانی نسبت به رقم اوحدی کمتر بوده و درصد پسته های نیمه مغز زیاد است. تولید پسته های پوک نیز در رقم کله قوچی بیشتر از رقم اوحدی می باشد. رقم کله قوچی پسته های درشت تری را در مقایسه با رقم اوحدی تولید می کند. پسته ها در این رقم دارای اونس خندان ۲۳.۴۹ و اونس مخلوط ۱۹.۲۴ (کم) هستند (شکل ۲۳). نوک میوه با پوست سبز در رقم کله قوچی خیلی کوتاه بوده و رنگ پوست سبز در هنگام رسیدن میوه، سرخ خاکستری است. وزن خشک پسته در این رقم بیشتر از رقم اوحدی می باشد. نوک پسته خشک در رقم کله قوچی فرورفته بوده در حالیکه در پسته رقم اوحدی کاملا صاف است. میانگین طول پسته خشک ۲۰.۱۳ میلیمتر، عرض پسته خشک ۱۲.۸۴ میلیمتر است. نسبت طول به عرض در پسته رقم کله قوچی حدود ۱.۶ است که پسته های کشیده تری را نسبت به رقم اوحدی تولید می کند ولی در گروه پسته های با شکل پسته خشک کروی قرار می گیرد. موقعیت شکاف خوردن پوست استخوانی هم در طرف پشتی و هم در طرف شکمی هم اندازه بوده و درجه خندانی پوست استخوانی خیلی زیاد است. بافت پوست سبز متوسط بوده و نیروی لازم جهت جدا کردن میوه از دم میوه متوسط می باشد. اتصال میوه ها به دم میوه در ارقام اوحدی و کله قوچی محکم تر از ارقام احمد آقایی و اکبری است، بنابراین ریزش کمتری در زمان رسیدن محصول نسبت به سایر ارقام دارند. رنگ رویی مغز، سرخ خاکستری بوده و رنگ پوست استخوانی سفید با تیرگی متوسط است (شکل ۲۴).

رقم پسته فندقی ۴۸

این رقم در طی سالهای ۱۳۵۸-۱۳۶۰ طی بررسیهای انجام شده توسط شیبانی و روحانی در بین درختان بذری و خود ماده در ایستگاه تحقیقات پسته ناصریه شناسایی و تکثیر گردیده است.

خصوصیات مرفولوژی : این رقم دارای میوه های فندقی شکل درشت با رویت فوق العاده مناسب می باشد. درختان دارای قدرت رشد متوسط و تاج گسترده هستند. برگها ساده و مرکب می باشند ولی اکثر آنها مرکب پنج برگچه ای می باشند. برگچه ها لوله ای شکل هستند.

خصوصیات فنولوژی : این رقم جز ارقام متوسط گل می باشد که گلدهی آن از ۱۴ تا ۲۵ فروردین ماه انجام می شود. برگدهی این رقم زودتر از گلدهی شروع و دیرتر از آن به پایان می رسد. برگدهی این رقم از ۱۰ تا ۲۸ فروردین ماه اتفاق می افتد. رشد مغز آن از ۱۰ تا ۲۰ تیرماه شروع و تا اواخر مرداد ماه تکمیل و به پایان می رسد. این رقم از نظر زمان رسیدن، جزء ارقام خیلی دیررس می باشد که میوه های آن در دهه اول مهرماه رسیده و قابل برداشت می باشند.

خصوصیات کمی و کیفی محصول : متوسط میزان محصول خشک درختان ۱۲ تا ۱۶ ساله این رقم در شرایط رفسنجان ۲۰۹۳ گرم در هر درخت، تعداد دانه در هر اونس ۱۹-۲۰ دانه، میزان تا خندانی ۲۵-۲۶ درصد و پوکی آن ۴-۵ درصد می باشد. از هر ۱۰۰ گرم پسته خشک حدود ۵۶-۵۵ گرم مغز بدست می آید. مقدار پروتئین مغز ۱.۱۷ درصد و چربی آن ۴.۵۱ درصد می باشد. سال آوری این رقم کم می باشد.

سایر خصوصیات : رقم فندقی ۴۸ که یکی از مهم ترین ارقام پسته است به دلیل درشتی میود که در بین سایر ارقام بی نظیر می باشد، جذابیت زیادی دارد و امروزه مورد توجه باغداران قرار گرفته و در حال گسترش می باشد.

رقم پسته ممتاز

از دیگر مهم ترین ارقام پسته ایران رقم ممتاز میباشد . این رقم توسط فردی بنام محمد خاندانی در روستای تاج آباد رفسنجان شناسایی و تکثیر گردیده است.

خصوصیات مرفولوژی : میوه های این رقم بادامی شکل ، خوشه ها افشان و زیاد و ریزش میوه های تازه تلقیح شده زیاد است. درختان دارای قدرت رشد کم و تاج گسترده هستند. برگها مرکب و اکثریت سه برگچه ای هستند.

خصوصیات فنولوژی : این رقم جزء ارقام زودگل می باشد که گلدهی آن از ۸ تا ۲۰ فروردین ماه انجام می شود. برگدهی این رقم از ۹ تا ۲۶ فروردین ماه اتفاق می افتد. رشد مغز از ۱۰ تا ۲۰ تیرماه شروع و تا ۷ الی ۲۱ مردادماه تکمیل و به پایان می رسد. این رقم از جمله ارقام دیررس می باشد که در دهه سوم شهریور ماه میوه ها رسیده و قابل برداشت هستند.

خصوصیات کمی و کیفی محصول : متوسط میزان محصول خشک درختان ۱۲ تا ۱۶ ساله این رقم در شرایط رفسنجان ۵۵۹ گرم در هر درخت، تعداد دانه در هر انس ۲۳-۲۴ دانه، میزان ناخندانی ۱۱-۱۲ درصد و پوکی ۱۲-۱۳ درصد می باشد. از هر ۱۰۰گرم میوه خشک حدود ۵۷-۵۸ گرم مغز بدست می آید. مقدار پروتئین مغز ۴.۱۹ درصد و چربی آن ۱.۵۳ درصد می باشد. سال آوری این رقم در حد متوسط می باشد.

سایر خصوصبات: مغز میوه این رقم نسبت به سایر ارقام تجاری خوشمزه تر می باشد.

رقم پسته شاه پسند

خصوصیات مرفولوژی : میوه های این رقم بادامی شکل هستند. موطن این رقم شهرستان دامغان می باشد. درختان دارای قدرت رشد کم و تاج گسترده هستند. این رقم دارای برگهای ساده و مرکب می باشد که اکثر آنها مرکب سه برگچه ای می باشند.

خصوصیات فنولوژی : از نظر زمان گلدهی، رقمی دیرگل می باشد که گلدهی آن از ۲۳ فروردین ماه تا اوایل اردیبهشت ماه اتفاق می افتد. برگدهی این رقم زودتر از گلدهی شروع و دیرتر از آن به پایان می رسد و برگدهی آن از ۱۹ فروردین ماه شروع و تا ۱۵ اردیبهشت ماه پایان می یابد. رشد مغز از ۲۰-۱۰ تیر ماه شروع و تا ۷ الی ۲۱ مرداد ماه تکمیل و پایان می یابد. از نظر زمان رسیدن، جزء ارقام متوسط رس می باشد که در دهه دوم شهریور ماه میوه ها رسیده و قابل برداشت هستند.

خصوصیات کمی و کیفی محصول : متوسط میزان محصول خشک درختان ۱۲ تا ۱۶ ساله در شرایط رفسنجان ۱۱۶۹ گرم در هر درخت، تعداد دانه در هر اونس ۲۵-۲۶ دانه، میزان ناختدانی ۹-۱۰ درصد و پوکی آن ۱۴-۱۵ درصد می باشد. از هر ۱۰۰ گرم پسته خشک حدود ۵۱-۵۲ گرم مغز بدست می آید. مقدار پروتئین مغز ۱۸ درصد و چربی آن ۵۶-۵۷ درصد می باشد. این رقم دارای سال آوری بسیار کمی می باشد.

رقم پسته سفید پسته نوق

از دیگر مهم ترین ارقام پسته ایران می باشد. این رقم از زمانهای دور در منطقه رفسنجان وجود داشته و در حال حاضر با شرایط محیطی منطقه نوق (شمال شرقی رفسنجان) که دارای آب و هوایی گرمتر نسبت به رفسنجان می باشد سازش کامل یافته و گسترش بیشتری نسبت به اوحدی پیدا کرده است. به تجربه ثابت شده که در این منطقه محصول بیشتری نسبت به سایر مناطق می دهد.

خصوصیات مرفولوژی : از نظر ظاهری، میوه ها بادامی شکل، پوست رویی کرم روشن و درختان دارای تاج نبمه عمودی هستند.

خصوصیات فنولوژی : از نظر زمان گلدهی این رقم جزء ارقام زود گل می باشد و گلدهی آن از ۹ تا ۱۹ فروردین ماه به مدت ۱۲ روز انجام می شود. برگدهی آن دیرتر از گلدهی و از ۱۱ تا ۲۵ فروردین ماه اتفاق می افتد. رشد مغز از ۱۰ تا ۲۰ تیر ماه شروع و تا ۷ الی ۲۱ مردادماه تکمیل و پایان می یابد. از نظر زمان رسیدن ، جزء ارقام دیررس می باشد که در دهه سوم شهریور ماه محصول رسیده قابل برداشت می باشد. میوه ها در زمان رسیدن به رنگ کرم روشن و دارای لکه های ریز قرمز کم رنگ می باشد.

خصوصیات کمی و کیفی محصول : متوسط میزان محصول خشک درختان ۱۲ تا ۱۶ ساله این رقم در شرایط رفسنجان ۲۴۲ گرم در هر درخت، تعداد دانه در هر اونس ۲۶-۲۷ دانه، مقدار ناخندانی ۲۵-۲۶ درصد و پوکی ۱۵ درصد می باشد. از هر ۱۰۰ گرم پسته خشک حدود ۵۲-۵۳ گرم مغز بدست می آید. مقدار پروتئین مغز ۱۸-۱۹ درصد و چربی آن ۵۳-۵۴ گرم می باشد. این رقم دارای سال آوری شدیدی می باشد.

سایر خصوصیات : این رقم یکی از ارقامی است که دارای بیشترین میزان ترک خوردگی پوست سبز می باشد. میوه های رسیده به ریزش بسیار حساس بوده و در اثر حمله پرندگان و وزش باد، محصول زیادی ریزش می کند.