کرم ساقه خوار صورتی برنج

 Sesamia inferens (Walker)

راسته و خانواده:    (Lep., Noctuidae)

مناطق انتشار کرم ساقه خوار صورتی برنج

بنگلادش، کامبوج، چین، هندوستان، انـدونزي، ژاپـن، کـره، مـالزي، نپـال، پاکستان، فیلیپین، سنگاپور، سريلانکا، تایوان، تایلند، ایران.

شکل شناسی

الف – حشره بالغ

درحشرات بالغ ، بالهای جلویی این حـشره قهـوه اي روشـن بـا تعـدادي لکـه هـاي قهـوه اي پراکنده، با نوار قرمز مایل به ارغوانی که بصورت شعاعی از نقاط مرکزي بالهاي جلوئی بـه طرف نوك بال کشیده شده است. نوارهاي روشن در کناره نوك بالهاي جلـوئی مـشاهده میگردد. بالهاي عقبی مایل به سفید با فلسهـاي زرد روشـن در طـول رگبـالهـاي اصـلی دیده میشود، شاخک افراد نر پروش و ماده نخ وش است، طول بدن افراد بـالغ کرم ساقه خوار صورتی برنج 15تـا  17و عرض آن با بالهاي باز 23 تا30 میلیمتر میباشد.

ب-  تخمها

تخم تقریباً کروي یا در ظاهر شبیه به دانه تـسبیح وبـه صـورت دسـته جمعـی مـیباشـد. اندازه آنها 0.5×0.4  میلیمتر است. تخـمهـاي تـازه بـه رنـگ سـفید مایـل بـه زرد تـا کـرم میباشند. به تدریج تغییر رنگ پیدا میکند

ج- لارو

لاروهاي تازه (نئونات) از تخم خـارج شـده سـفید تـا کمـی مایـل بـه زرد و بـا کپـسول سرسیاه و با پیش قفسه سینه صاف دیده میشود و به انـدازه یـک میلـیمتراسـت، لاروهـاي کامل در طرفین بدن داراي یک نوار طولی و به رنگ صورتی قابل مشاهده است طول لارو هاي بالغ 25 تا 35 میلی مترو عرض آن3 میلیمترمیرسد.

د- شفیره

شفیره کرم ساقه خوار صورتی برنج به رنگ قهوه اي روشن تا قهوه اي تیره با جسم پودري مایل بـه رنـگ آبـی دیـده میشود

زیست شناسی کرم ساقه خوار صورتی برنج

شب پره ساقه خوار صورتی برنج تخمهـاي خـود را در محـل اتـصال دمبـرگ بـه سـاقه بـرنج در ردیف هاي 1 تا 5  تایی میگذارد و بعضاً در ردیفهاي  3 تا 8 بین غلاف بـرگ و سـاقه گیـاه قرار میدهند. تخم در دوره یک هفته اي تفریخ میشـوند. دسـتجات تخـم ایـن آفـت هـیچ پوشش موئی روي آنها وجود ندارد. یک دسته تخـم بـین 30 تـا 100 عـدد مـیباشـد. دوره جنینی تخم 6 تا 10 روز در مناطق گرمسیري میباشد.

لاروهاي نئونات ابتدا از غلاف برگ تغذیه و سپس با سوراخ کردن قسمتهـاي جـانبی غلاف برگ وارد ساقه میگردد. لاروهـا در طـی مراحـل رشـدي چنـدین بوتـه را سـوراخ کرده از ساقه اي وارد ساقه دیگر میشوند. وقتی که به اخرین سن لاروي میرسـند بـیش از یک لارو در داخل هر ساقه دیده نمـیشـود. ایـن آفـت داراي 5 سـن لاروي مـیباشـد . در مناطق معتدله 6 تا 8 سن لاروي هم ایجاد مینمایند. آخرین سـن لاروي داخـل سـاقه بـرنج زمستانگذرانی مینمایند. سپس لاروها در داخـل سـاقه بـرنج تبـدیل بـه شـفیره مـیشـوند. شفیره گی در قاعده ساقه هاي برنج اتفاق می افتد. لاروها قبل از شفیره شـدن بـراي خـارج شدن در مرحله حشره کامل سوراخی را ایجاد مینماینـد که معمـولاً ایـن سـوراخ بـا بعـضی از مواد پوشیده میشود. سیکل زندگی کرم ساقه خوار صورتی برنج از تخم تا حشره کامل46 تا 83 روز میباشـد. بلافاصله بعد از ظاهر شدن در طبیعت جفتگیري و تخمریزي میکننـد. ایـن حـشره 3 تـا4 نسل در سال دارد. شب پـره هاي نـسل اول از اوایـل فـروردین ظـاهر و پـس از جفـتگیـري روي گیاهانی چون لویی تخمریزي میکند،لاروهاي این آفـت تـا اواخـر اردیبهـشت مـاه داخل ساقه میمانند و سپس در قسمت بالاي طوقه تبدیل به شفیره مـیگردنـد.از اوایـل تیـر ماه شب پره هـاي نـسل دوم ظـاهر شـده ودر اواسـط تیـر مـاه روي گیـاه بـرنج تخـمریـزي میکنند. نسل بعدي شب پره در دهه دوم مرداد مـاه ظـاهر و در اوایـل شـهریور روي بـرنج تخمریزي میکنند.

خسارت و اهمیت اقتصادي Sesamia inferens (Walker)

لاروها پس از ورود به داخل ساقه و تغذیه از بافتهاي داخلی آن موجب خـشک شـدن آن میگردد. که این نوع خـسارتی شـبیه بـه خـسارت کـرم سـاقه خـوار نـواري بـرنج یعنـی (Dead hearts) را ایجاد مینماید. این علائم معمولاً در مرحله رویـشی گیـاه بـرنج اتفـاق می افتد. در مرحله زایشی گیاه برنج پس از ورود لارو به داخل ساقه و تغذیه از داخـل سـاقه موجب سفید شـدن خوشـه هـا مـیگـردد کـه در اصـطلاح انگلیـسی بـه White heads مشهور است . در این مرحله دانه هاي موجود روي خوشه ها پوك و سفید میشوند. این حـشره پلیفاژ (چندخوار) بوده و نیشکر و ذرت را نسبت به گیـاه بـرنج تـرجیح مـیدهـد. در میـان ساقه خوارها ، کرم ساقه خوار صورتی برنج در زراعت برنج از اهمیت کمتري برخوردار میباشـد. لاروهـاي  Sesamia inferens (Walker) در شالیزار بیشتر داخل علف هرز سوروف زندگی میکند.

میزبانها داخل شالیزار :

برنج، علف هرز، سوروف، اویارسلام

مدیریت

الف- کنترل بیولوژیکی:

تخم Sesamia inferens (Walker) بعنـوان یکـی از میزبـانهـاي واسـطه بـراي زنبـور تریکوگراما میباشد. تخمهاي این آفت توسط زنبور تریکوگراما که در مـزارع بـرنج علیـه آفت ساقه خوار نواري برنج رهاسازي میگردد انگلی شـده و قابـل کنتـرل مـیباشـد. بنظـر میرسد دیگر دشمنان طبیعی که در مزارع برنج وجود دارند از مراحل مختلف زندگی ایـن آفت تغذیه نمایند.

ب- کنترل شیمیائی:

باتوجه به پائین بودن انبوهی جمعیت این آفت در شالیزارهاي شـمال ایـران از اهمیت اقتصادي زیادي برخوردار نمیباشند. نیاز به مبارزه شیمیائی نمی باشد.

همچنین میتوانید با مراجعه به پستهای زیر سایر آفات برنج را نیز بررسی نمایید

کرم ساقه خوار برنج

زنجره سبز برنج

ملخ آسیایی

مگس خزانه برنج

سرخرطومی ریشه برنج

پروانه تک نقطه ای برنج

کرم برگخوار سبز برنج