۸ سال پیش

مهمترین آفات پنبه

آشنایی با مهمترین آفات پنبه

زنجرك هاي خانواده Jassidae

Amrasca devastans (Ishida)

نشانه هاي شناسایی : حشرات کامل گوه مانند و به رنگ زرد متمایل به سبز هستند که روي حاشیه انتهایی هر یک از بالهاي جلویی آنها یک لکه سیاه و در فرق سرشان دو لکه سیاه وجود دارد. پوره ها به رنگ متمایل به سبز هستند. هم حشرات کامل و هم پوره ها به صورت مورب راه میروند.

تاریخچه زندگی : حشرات ماده 30 تا 35 عدد تخم را به صورت انفرادي درون رگبرگها یا بافت ساقه قرار میدهند. تخمها ظرف یک هفته تفریخ میشوند. پوره ها پنج بار پوست اندازي میکنند و یک تا دو هفته زنده میمانند. طول عمر حشرات کامل یک هفته است. بنابراین، چرخه زندگی ظرف 3 تا 6 هفته کامل میشود. زنجركهاي Jassidae به عنوان آفات اول فصل پنبه شناخته میشوند، اما در حال حاضر این حشرات در تمام طول فصل رشد پنبه ظاهر میگردند.

نحوه خسارت: حشرات کامل و پوره ها از شیره گیاهی بافتهاي گیاه تغذیه میکنند. اعتقاد بر این است که در طول فرایند مکیدن شیره گیاهی، آنها سمی را به بافتهاي گیاهی تزریق میکنند که سبب سوختگی زنجرك میگردد .

علایم خسارت:

درجه 1 : کل شاخساره بدون چروکیدگی یا پیچیدگی و زردي.

درجه 2 : چروکیدگی و پیچیدگی تعداد کمی از برگها در بخشهاي پایینی گیاه همراه با زردي حاشیه برگها.

درجه 3 : چروکیدگی و پیچیدگی برگها تقریبا در کل گیاه. رشد گیاه مختل و متوقف میگردد.

درجه 4 : پیچیدگی شدید، چروکیدگی، زرد و برنزه شدن و خشکیدگی برگها.

شته ها

شته جالیز Aphis gossypii

نشانه هاي شناسایی: حشراتی کوچک ( 1 تا 4 میلیمتر) و داراي بدنی نرم به رنگ زرد کمرنگ. این حشرات در نزدیکی انتهاي بدن خود داراي یک جفت پیوست لوله اي شکل (کورنیکول) هستند. هر دو شکل بالدار و بی بال دیده میشوند. در افراد بالدار، بالها شفاف و داراي رگبالهاي سیاه هستند.

تاریخچه زندگی: شته ها اغلب به صورت بکرزایی تولید مثل میکنند. ماده ها تا 140 نتاج تولید میکنند. چرخه زندگی ظرف 7 تا 9 روز کامل میشود. هواي ابري، مرطوب و سرد براي افزایش جمعیت آنها مناسب است. بارانهاي سنگین، جمعیت شته ها را کاهش میدهند.

نحوه خسارت: پوره ها و حشرات کامل با تغذیه از آوندهاي آبکش خسارت ایجاد میکنند. این حشرات شیره سلولی گیاهان حساس را میمکند، بنابراین، گیاهان پاکوتاه میشوند. برگها رنگ پریده (زرد)، پیچیده و خشک میشوند . شته ها روي سطوح گیاهی عسلک ترشح میکنند که سبب رشد کپکهاي دوده اي سیاه میشود و از فتوسنتز جلوگیري میکند. مورچه ها نیز به سمت عسلک جلب میشوند. شته ها همچنین در پایان فصل و همزمان با باز شدن غوزه ها، به گیاه خسارت میزنند و به دلیل رشد کپکهاي دوده اي بر روي الیاف غوزه هاي باز، مشکلاتی جدي را ایجاد میکنند.

علایم خسارت:

درجه 1 : کل گیاه بدون پیچیدگی یا چروکیدگی.

درجه 2 : فنجانی شدن یا چروکیدگی برگهاي بخشهاي بالایی گیاهان.

درجه 3 : فنجانی شدن برگها و حضور شته ها بر روي تمام قسمتهاي گیاه.

درجه 4 : فنجانی شدن شدید برگها و وجود کپکهاي دوده اي سیاه بر روي تمام قسمتهاي گیاهان، توقف رشد گیاهان.

سفیدبالکها:

عسلک پنبه Bemisia tabaci

نشانه هاي شناسایی: تخمها ساقه دار، به رنگ سفید متمایل به زرد و نیمه بیضی شکل میباشند. پوره ها متمایل به زرد یا مایل به قهوه اي و پولک مانند هستند. این حشرات به تعداد فراوان در سطح زیرین برگها یافت میشوند. شفیره ها از نظر شکل به پوره ها شباهت دارند و پوشش آنها به رنگ متمایل به قهوه اي میباشد. حشرات کامل کوچک (به اندازه 0.5 تا 1.25 میلیمتر) داراي بالهاي سفید متمایل به خاکستري، بدن زرد رنگ و چشمهاي میانی کوچک و قرمز رنگ هستند. بدن با پودر مومی سفید رنگی پوشیده شده است.

تاریخچه زندگی: حشرات ماده سفیدبالک تخمهاي خود را به طور انفرادي در سطح زیرین برگها و اغلب در قسمتهاي راس و میانی کانوپی (پوشش شاخ و برگ) گیاه قرار میدهند. هر ماده قادر است در حدود 120 عدد تخم بگذارد. دوره نشو و نماي جنینی در بهار و تابستان از 3 تا 5 روز، در پاییز از 5 تا 17 روز و در زمستان تا بیش از 30 روز متغیر است. پوره ها پس از تفریخ در سطح زیرین برگها مستقر و ثابت میشوند و پیش از شفیره شدن سه مرتبه پوست اندازي میکنند. دوره پورگی در تابستان از 9 تا 14 روز و در زمستان از 17 تا 19 روز متغیر است. دوره شفیرگی 2 تا 8 روز طول میکشد.

مجموع طول چرخه زندگی بسته به شرایط آب و هوایی از 14 تا 107 روز متغیر است. در یک سال حدود 12 نسل همپوشان وجود دارد و آفت به دفعات از طریق بکرزایی نیز تولید مثل میکند.

نحوه خسارت: هم پوره ها و هم حشرات کامل از شیره سلولهاي برگها تغذیه میکنند که باعث رنگ پریدگی، پیچیدگی و خشک شدن آنها میشود. آنها بر روي برگها عسلک ترشح میکنند که موجب رشد کپک هاي دوده اي سیاه میگردد. مورچه ها نیز به عسلک جلب میشوند. سفیدبالکها ناقل برخی بیمارگرهاي گیاهی مانند ویروس پیچیدگی برگ پنبه هستند.

علایم خسارت: گیاهان آلوده ظاهري براق و چسبنده دارند. با تکان دادن گیاهان آلوده، سفیدبالکها به پرواز درمی آیند.

تریپس پنبه Thrips tabaci

نشانه های شناسایی و تاریخچه زندگی: تخمها کوچک و کلیوي شکل هستند و در بافت برگ گذاشته میشوند. پوره ها کوچک و به رنگ متمایل به قهوه اي هستند . حشرات کامل استوانه اي شکل، به رنگ قهوه اي متمایل به زرد، داراي یک جفت بال با حاشیه هاي ریشکدار و به طول 1 میلیمتر هستند و طول عمر آنها 2 تا 4 هفته میباشد. طول دوره هاي تخم، پورگی و شفیرگی به ترتیب 5، 5 و 4 تا 6 روز است. حشرات ماده میتوانند با نرخ 3 تا 5 تخم در روز، 70 تا 100 عدد تخم بگذارند. نرها بیبال و به طول یک میلیمتر هستند. ماده ها داراي بال هستند و در هر دو حاشیه بال آنها ریشک وجود دارد (بالهاي ریشکدار).

نحوه خسارت: لوله اي شدن حاشیه برگها و پژمردگی آنها در اثر خراشیده شدن سطح رویی اپیدرم. سطح رویی برگهاي مسنتر به رنگ قهوه اي میگراید. لکه هاي سفید نقره اي در سطح زیرین برگها دیده میشوند. پیچیدگی و چروکیده خشک شدن برگها اتفاق می افتد . در هند، تریپسها ناقل ویروس نواري برگ پنبه هستند.

علایم خسارت:

درجه 1 : بدون علایم.

درجه 2 : لکه هاي نقره اي در سطح زیرین برگها.

درجه 3 : لکه هاي قابل مشاهده به رنگ قهوه اي روشن در امتداد رگبرگها.

درجه 4 : خشبی شدن برگها تا ایجاد ظاهري به شدت زنگ زده در گیاه.

سنکهاي گیاهی یا برگی خانواده Miridae

دو گونه از سنکهاي خانواده Miridae در ایران وجود دارند که در زراعت پنبه خسارتزا هستند:

سن سبز یونجه Adelphocoris lineolatus و سنک غوزه پنبه Creontiades pallidus

نحوه خسارت: هم پوره ها و هم حشرات کامل خسارت ایجاد میکنند. تغذیه از جوانه هاي انتهایی، غنچه ها، گلها و غوزه هاي پنبه با قطعات دهانی زننده- مکنده سبب ریزش زیاد گلها، غنچه هاي کوچک و غوزه هاي نارس میشود. تغذیه موجب پیدایش لکه هاي آفتاب سوخته، کوچک و تیره بر روي سطح غوزه میگردد که در صورت بروز خسارت شدید، به دلیل تلقیح نشدن برخی از تخمک ها غوزه هاي بدشکل ایجاد میشوند .

تاریخچه زندگی: حشرات ماده سنهاي برگی تخمهاي خود را به طور انفرادي و ترجیحا روي دمبرگها میگذارند. تخمها استوانه اي شکل، کمی خمیده و از دو طرف فشرده و به رنگ سفید براق هستند که پس از کامل شدن جنین به رنگ متمایل به زرد درمی آیند. تخمها طی 4 تا 5 روز تفریخ میشوند. پنج سن پورگی وجود دارد که طول دوره هر سن 2 تا 3 روز میباشد. غلافهاي بال در سن سوم پورگی شروع به رشد میکنند. حشرات کامل داراي بدنی کشیده، به طول حدود 7 تا 9 میلیمتر، و پاها و شاخکهاي دراز میباشند. نشو و نماي این حشرات از تخم تا حشره کامل در حدود 15 تا 18 روز طول میکشد. حشرات کامل 3 تا 5 هفته زنده میمانند و یک حشره ماده در طی زندگی خود میتواند 80 عدد تخم بگذارد.

سنک تخم پنبه Oxycarenus pallens

سنک تخم پنبه Oxycarenus pallens یکی از آفات چندخوار است که در گیاهان پنبه و گلرنگ خسارت ایجاد میکند و در ایران ابتدا در سال 1354 گزارش شد. این آفت انتشار جهانی دارد و در مناطق گرمسیر به ویژه منطقه مدیترانه اي، کشورهاي اروپایی وآفریقایی وجود دارد. حشرات کامل و پوره ها از شیره گیاهی اندامهاي زایشی و بذور رسیده پنبه و سایر گیاهان تیره ختمی تغذیه میکنند. بذرهاي صدمه دیده قدرت جوانه زنی خود را از دست میدهند. همچنین، با ایجاد لکه روي الیاف پنبه سبب کاهش کیفیت الیاف میشوند. این آفت زمستان را به صورت حشره کامل روي علفهاي هرز تیره ختمی (مانند ختمی) میگذراند. در بهار، حشرات کامل شروع به فعالیت مینمایند و پس از این که بوته هاي پنبه رشد کردند، به مزارع پنبه مهاجرت مینمایند. حشرات ماده پس از جفتگیري تخمهاي خود را روي الیاف غوزه هاي باز شده قرارمیدهند. این حشره داراي 5 سن پورگی است و دوره پورگی در نسل تابستانه حدود سه هفته و در نسل پاییزه 6 هفته میباشد. این سنک 3 تا 4 نسل در سال دارد. بهتر است غوزه ها و محصول پنبه هر چه زودتر برداشت و جمع آوري شوند تا حشره موفق به تخمریزي بر روي آنها نشود.

کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera

نشانه های شناسایی: تخمها نیمه کروي با قاعده صاف، داراي یک سوراخ میکروپیل صاف در راس، و بقیه سطح تخم با تقریبا 24 خط طولی پوشیده شده است. اندکی پس از تخمگذاري، تخمها به رنگ سفید یا سفید کرم درمی آیند که با نشو و نماي تدریجی جنین، یک نوار میانی به رنگ قهوه اي مایل به قرمز ایجاد میشود. این نوار به تدریج تیره میشود و بقیه سطح تخم نیز پیش از تفریخ به صورت یکنواخت به رنگ قهوه اي مایل به خاکستري درمی آید. لاروهاي نوزاد به رنگ سفید متمایل به زرد شفاف با خطوط طولی تیره تر و کپسول سر قهوه اي تا سیاه هستند. لاروهاي کاملا رشد کرده حدود 35 تا 42 میلیمتر طول دارند و جلد بدن آنها به طور بارز ظاهري دانه دانه دارد و داراي برآمدگیهاي کوچک و نزدیک به هم است. رنگ کپسول سر قهوه اي روشن تا قهوه اي مایل به قرمز میباشد، حلقه هاي قفس سینه اي و مخرجی قهوه اي کمرنگ هستند، و موها تیره رنگ و روزنه هاي تنفسی و ناخنها سیاه میباشند. حشرات کامل شبپره هاي تنومندي هستند که ویژگی بارز شبپره هاي خانواده Noctuidae است. عرض بدن حشرات کامل با بالهاي باز 35 تا40 و طول بدن 18 تا 19 میلیمتر میباشد . ماده هاي H. armigera تیره تر از نرها و به رنگ قهوه اي- خاکستري هستند.

نحوه خسارت: لاروهاي تازه تفریخ شده اغلب ممکن است مدتی سرگردان باشند و پیش از مستقر شدن در یک مکان مناسب، به طور تصادفی از سطح برگ تغذیه کنند: در پنبه، این مکان معمولا روي جوانه گل یا گل است که در صورت عدم ریزش، در نهایت توخالی میشود. لاروهاي مسنتر جوانه ها و غوزه هاي جوانتررا ترجیح میدهند. با وجود این، در بیشتر جوانه ها و غوزه هاي مورد حمله قرار گرفته، تجمع فضولات بین سطوح آنها و براکته هاي احاطه کننده دیده میشود.

علایم خسارت: لاروها به غنچه هاي ترد و لطیف آسیب میزنند و سبب ریزش آنها میشوند. غنچه هاي ریخته داراي علایم خسارت آفت در پاي بوته دیده میشوند. غنچه هاي آسیب دیده باقی مانده بر روي بوته ها به صورت رنگ پریده درمی آیند. لاروها در حالی که نیمی از بدنشان در خارج غوزه قرار دارد، از غوزه ها تغذیه میکنند. لاروها از اندامهاي زایشی گیاه تغذیه میکنند. آنها از برگها به ندرت تغذیه مینمایند. هر لارو میتواند از 8 تا 10 عدد غنچه و 2 تا 3 عدد غوزه تغذیه کند.

با مراجعه به پست کرم غوزه پنبه تصاویر و مطالب بیشتری در مورد این افت مشاهده نمایید .

کرم سرخ پنبه Pectinophora gossypiella

این آفت اولین بار در سال 1843 از هندوستان گزارش و توصیف شد. این آفت در ایران جزو آفات قرنطینه اي است ولی در کشورهاي همجوار ایران انتشار دارد. کرم سرخ آفتی بسیار خطرناك است که میتواند تا 100 درصد محصول را از بین ببرد. به دلیل زمستان گذرانی به صورت لارو در بذر یا غوزه و نیز این که دوره استراحت لارو در بذر گاهی به دو سال و نیم میرسد، بنابراین خطر انتشار آن از کشوري به کشور دیگر از طریق بذر خیلی زیاد است. در حال حاضر، گزارشهایی از وجود این آفت در مناطق جنوبی کشور وجود دارند، ولی به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص و نبود میزبان، در مناطق پنبه کاري دیده نشده است.

نشانه های شناسایی: حشرات کامل کرم سرخ شبپره هایی کوچک به رنگ قهوه اي تیره میباشند که طول بدن آنها حدود 1 سانتیمتر است. لاروهاي سن اول بیرنگ هستند و حدود 1 میلیمتر طول دارند. لاروها در سن سوم یا دو سن آخر لاروي به دلیل تغذیه از بافتهاي نکروزه به رنگ صورتی درمی آیند.

تاریخچه زندگی: ماده ها تخمهاي پولک مانند و مسطح متمایل به سفید خود را به طور انفرادي روي قسمتهاي مختلف جوانه هاي تازه میگذارند. با وجود این، غوزه هاي نیمه رشد کرده در صورت وجود ترجیح داده میشوند. دوره نشوونماي جنینی 3 تا 7 روز طول میکشد. لاروهاي نوزاد بیرنگ هستند و حدود یک میلیمتر طول دارند.

نحوه خسارت: لاروهاي کرم سرخ به غوزه هاي رسیده پنبه خسارت قابل توجهی وارد می آورند به این صورت که لاروهاي نوزاد کوچک در غوزه ها نفوذ میکنند. سوراخهاي ورودي لاروها مسدود میشوند و لاروها در داخل غوزه ها باقی میمانند و بافتهاي تشکیل دهنده بذر و الیاف را از بین میبرند. شدت آلودگی در برخی مواقع آن چنان شدید است که در هر غوزه تا 10 عدد لارو یافت میشود و 75 تا 100 درصد غوزه ها آلوده میشوند. اگر غوزه هاي آسیب دیده نریزند و تا زمان رسیدگی و باز شدن روي گیاه باقی بمانند، الیافی که از خسارت آفت در امان مانده اند رنگی میشوند و حتی مقدار روغن بذر، درصد کیل و کیفیت ریسندگی الیاف نیز به شکل نامطلوبی تحت تاثیر قرار میگیرند. این لاروها به غوزه هاي جوان نیز حمله میکنند که ممکن است به طور یکنواخت ریزش کنند. لاروها همچنین جوانه هاي گل و گلها را سوراخ میکنند و وارد آنها میشوند. همانند کرم خاردار، این آفت میزبانهاي متعددي از تیره پنبه (ختمی) دارد. این آفت در گلها ظاهري روزت مانند با گلبرگهاي نزدیک به هم نیز ایجاد میکند.

کرم سرخ ثانوي پنبه Pectinophora malvella

این آفت به دلیل شباهت زیاد به کرم سرخ پنبه به این نام مشهور شده است. این گونه در مزارع پنبه جمهوري هاي آسیاي مرکزي خسارتزا است. این آفت در سال 1344 در استان آذربایجان غربی مشاهده شد که بلافاصله کشت پنبه در آن منطقه ممنوع گردید. آفت در حال حاضر در برخی مناطق ایران (مانند استانهاي آذربایجان غربی و گلستان) وجود دارد ولی خسارت آن در محصول پنبه مشاهده نشده است. این حشره یک نسل در سال دارد و انتقال آن از راه بذر امکانپذیر است. خطر انتقال کرم سرخ ثانوي پنبه به مناطق پنبه خیز کشور وجود دارد.

مطالب تکمیلی در مورد کرم سرخ ثانوی پنبه را در این پست مطالعه نمایید .

کرم خاردارپنبه Earias spp

در دنیا دو گونه کرم خاردار به نامهاي Earias vittella و Earias insulana وجود دارند. در ایران، گونه E. insulana در حال حاضر در استانهاي گلستان، فارس، آذربایجان شرقی، خراسان و غیره انتشار دارد و یکی از آفات مهم پنبه است که در سالهاي طغیان بین 20 تا 90 درصد خسارت در پنبه کاريها ایجاد میکند. این آفت در سالهاي 1344 و 1345 در شمال ایران (گرگان و گنبد) طغیان کرد و خسارت بسیار زیادي را در پنبه کاريها ایجاد نمود. کرم خاردار از حشرات بومی شمال ایران نیست. در سالهاي عادي آب و هواي مناطق شمال و مرکز ایران، حداکثر مدت 5 تا 7 ماه براي تولید مثل و تکثیر آفت مساعد است و در بقیه ایام سال، بقایاي آفت در طبیعت در حالت مرگ و زندگی به سر میبرند. گیاهان میزبان کرم خاردار در ایران از تیره ختمی و عبارتند از: پنبه، کنف، بامیه، قوزك یا کنف وحشی، گاوپنبه و انواع ختمی در مناطق شمالی، و پنیرك یا توله در جنوب و نقاط گرمسیر. به علاوه، در خوزستان، داراب و جیرفت نشوونماي کرم خاردار درتابستان و اوایل پاییز در داخل کپسول میوه یک نوع گیاه خودرو به نام کتان هندي یا چتایی ( از تیره Tiliaceae ) دیده شده است .

در سالهایی که زمستان سخت و پربرف و دوره سرما طولانی و میانگین دماي ماهانه طی یکی دو ماه زمستان به کمتر از 5 درجه سلسیوس برسد، شفیره هاي آفت معمولا در شرایط صحرایی تلف خواهند شد. اگر میانگین دماي ماهانه در مدت 3 تا 4 ماه بین 6 تا 10 درجه باشد، تلفات جمعیت آفت در زمستان زیاد میشود ولی تعدادي از آنها تا اسفند و اوایل بهار زنده میمانند و در صورت مساعد شدن دماي هوا در اواخر زمستان و اوایل بهار، حشرات کامل از شفیره ها خارج میشوند و پس از جفتگیري، بر روي گیاهان میزبان خودرو تخمگذاري میکنند. چنان چه هواي بهاري سرد شود (استانهاي آذربایجان و بسیاري از نقاط سردسیر استان مرکزي و شمال خراسان) حشرات کامل تلف خواهند شد و نشوونماي تخمها متوقف خواهد گردید و در نهایت خواهند مرد. چنان چه هواي زمستان تا اواخر اسفند مساعد باشد، و اوایل بهار نیز دما بالا برود، شرایط براي تخمگذاري و نشوونماي آفت مساعد خواهد بود.

نشانه های شناسایی: حشره کامل به طول 1 سانتیمتر و عرض بدن آن با بالهاي باز 2 سانتیمتر است. رنگ بدن به طور معمول سایه اي از سبز روشن است و شکم نقره اي رنگ میباشد. بالها داراي 3 خط عرضی متمایز هستند. در Earias insulana، بالهاي جلویی به رنگ سبز میباشند و در Earias vittella روي بالهاي جلویی یک نوار (سبز رنگ) وجود دارد.

تاریخچه زندگی: شب پره هاي کرم خاردار تخمهاي مایل به رنگ سبز خود را معمولا به طور انفرادي و پراکنده بر روي برگها و غنچه هاي ترد و تازه میگذارند. تخمها ظرف کمتر از 3 روز تا بیشتر از 10 روز تفریخ میشوند. لاروهاي نوزاد به مدت کوتاهی در حدود نیم ساعت روي سطح گیاه پرسه میزنند و سپس شروع به نفوذ به درون بافتهاي گیاه میکنند. دوره لاروي از یک هفته تا بیش از 2 ماه طول میکشد. لاروها در داخل مواد ریخته شده بر روي سطوح گیاهان و در داخل تركها و شکافهاي خاك به شفیره تبدیل میشوند. لاروها پیش از شفیره شدن پیله اي را به رنگ سفید چرکین میتنند. دوره شفیرگی از چند روز تا بیش از دو ماه طول میکشد.

نحوه خسارت: لاروهاي سنین مختلف مراحل خسارتزاي آفت میباشند. لاروها ساقه هاي گیاهچه ها و شاخه هاي جوان را سوراخ میکنند و سپس از غنچه هاي جوان، جوانه ها و غوزه ها تغذیه مینمایند. لاروها 4 تا 5 بار پوست اندازي میکنند. سطح بدن لاروها به طور نامنظم داراي خار و لکه است. به همین دلیل، این لاروها کرمهاي خاردار یا لکه دار نامیده میشوند.

علایم خسارت: پژمردگی نقاط در حال رشد در مرحله رویشی، ریزش غنچه ها و جوانه هاي غنچه ها.

کرم برگخوار پنبه Spodoptera litura

نشانه های شناسایی: هر توده تخم حاوي 300 تا 350 تخم است که در ردیف هایی تا 3 لایه قرار دارند و به وسیله فلسهاي بدن ماده پوشانده میشوند. لاروها در ابتدا سبز رنگ پریده و داراي نقاط تیره رنگ بر روي بدن خود هستند که بعدا به رنگ قهوه اي تیره درمیآیند و تعداد زیادي نوار طولی و عرضی بر روي بدن آنها ایجاد میشود. شفیره به رنگ قهوه اي تیره است. شفیره در خاك تشکیل میشود. شب پره هاي کامل بین 15 تا20 میلیمتر طول دارند و عرض بدن آنها با بالهاي باز 30 تا 38 میلیمتر است. بالهاي جلویی به رنگ خاکستري تا قهوه اي مایل به قرمز هستند و روي آنها طرحی پیچیده متشکل از نوارهاي کرم رنگ و خطوط رنگ پریده تر در امتداد رگبالها دیده میشود . بالهاي عقبی سفید متمایل به خاکستري با حاشیه هاي قهوه اي متمایل به خاکستري هستند. در حاشیه داخلی هر یک از بالهاي جلویی نرها یک نوار به رنگ خاکستري- آبی وجود دارد.

تاریخچه زندگی: حشرات ماده تخمهاي خود را در داخل توده هایی به رنگ کرم تا قهوه اي طلایی قرار میدهند. توده هاي تخم معمولا با موهاي بدن و فلس پوشانده و در سطح زیرین برگ گذاشته میشوند. دوره هاي جنینی، لاروي و شفیرگی به ترتیب 3 تا 4، 3 تا 20 و 8 تا 10 روز طول میکشند. چرخه زندگی ظرف 50 تا 60 روز کامل میشود.

نحوه خسارت: لاروها به طور دسته جمعی از سطح زیرین برگها تغذیه میکنند و در صورت شدید بودن خسارت، تنها رگبرگ میانی و سایر رگبرگها را بر جاي میگذارند.

کرم نیمه وجبی پنبه Anomis flava

این آفت خوشبختانه در ایران وجود ندارد، ولی در هند جزو آفات پنبه میباشد که جهت آشنایی و به منظور رعایت موازین قرنطینه اي، در این جا مورد اشاره قرار میگیرد.

نشانه های شناسایی: تخمها کروي، راهراه، به قطر حدود 0.5 میلیمتر و روي گیاه پنبه گذاشته میشوند. لاروهاي کاملا رشد یافته به طول 25 تا30 میلیمتر و به رنگ سبز متمایل به زرد کمرنگ هستند و 5 خط طولی سفید در سطح پشتی و 6 جفت لکه سیاه و زرد در پشت بدن آنها دیده میشود. شفیره ها از نوع مخفی و به رنگ متمایل به قهوه اي هستند و با پیچاندن حاشیه هاي برگهاي گیاهان در درون آنها تشکیل میشوند. حشرات کامل به رنگ قهوه اي متمایل به قرمز میباشند و بالهاي جلویی آنها داراي 2 نوار عرضی زیگزاگ تیره رنگ هستند در حالی که بالهاي عقبی قهوه اي رنگ پریده میباشند.

تاریخچه زندگی: ماده ها در حدود 500 تا 600 عدد تخم میگذارند. پس از تفریخ، لاروهاي کوچکتر به روي برگهاي مسنتر می افتند و شروع به تغذیه از سطح زیرین برگها میکنند. در مراحل میانی رشد، لاروها عمدتا برگخوار میشوند و از تمام بافتهاي برگ تغذیه میکنند. چرخه زندگی در مدت 28 تا 42 روز کامل میشود.

نحوه خسارت: طغیان A. flava اغلب دوره اي است. لاروهاي جوان به صورت گروهی درمی آیند و فعالانه حرکت میکنند و با تغذیه از پهنک برگها سوراخ هاي – کوچکی را ایجاد میکنند. لاروهاي رشد یافته تر با تغذیه شدید خود تنها رگبرگ میانی و سایر رگبرگها را بر جاي میگذارند. آنها با جویدن برگها از حاشیه به سمت رگبرگها تغذیه میکنند. لاروها گهگاه از سرشاخه هاي ترد، جوانه ها و غوزه ها تغذیه میکنند. کرمهاي نیمه وجبی در پنبه هاي دیم در اوج مرحله رشد رویشی گیاه ظاهر میشوند و اغلب با کرم غوزه اشتباه گرفته میشوند. لاروها به سمهاي Cry موجود در پنبه بیتی بسیار حساس هستند. ذکر این نکته مهم است که کرم نیمه وجبی میزبان چندین گونه پارازیتویید میباشد که کرم غوزه پنبه را نیز در مزارع پارازیته میکنند.

کرم تاکننده برگ Sylepta derogate

این آفت در ایران وجود ندارد و جهت آشنایی با آن در این جا آورده شده است.

نشانه های شناسایی: تخمها گرد، صاف و به رنگ سفید مات هستند. لاروها به رنگ سبز براق و نیمه شفاف با سري به رنگ قهوه اي تیره میباشند. لاروها پیش از شفیرگی به رنگ مایل به صورتی درمی آیند. لاروهاي کاملا رشدیافته 22 تا 30 میلیمتر طول دارند. شفیره ها به رنگ قهوه اي مایل به قرمز هستند و در انتهاي بدن آنها 8 خار با نوك قلابی شکل دیده میشود. شبپره هاي کامل در اندازه متوسط ( 12.5 میلیمتر طول و عرض بدن با بالهاي باز 25 میلیمتر) هستند و روي بالهاي متمایل به زرد آنها تعدادي نقش و نگار موجدار قهوه اي رنگ وجود دارد. سر و قفس سینه داراي نقاط سیاه رنگ میباشند.

تاریخچه زندگی: تخمها در سطح زیرین برگها در طول رگبرگ میانی در امتداد رگبرگ میانی و رگبرگهاي بزرگتر گذاشته میشوند. حشره ماده حدود 200 عدد تخم میگذارد. طول دوره هاي نشو و نماي جنینی، لاروي و شفیرگی به ترتیب 2 تا 3، 15 تا 18 و 7 تا 8 روز است. لاروها تا پیش از شفیره شدن 6 مرتبه پوست اندازي میکنند. دوره شفیرگی در داخل برگها سپري میشود. چرخه زندگی ظرف 25 تا 53 روز کامل میگردد.

نحوه خسارت: لاروهاي جوان در سطح زیرین برگها تغذیه میکنند. لاروهاي مسنتر از حاشیه برگها تغذیه میکنند و با پیچاندن آنها به سمت بالا تا رگبرگ میانی، برگها را به شکل دالانی مخروطی شکل درمی آورند که با تارهاي ابریشمی محکم شده است. لاروها در داخل این دالان از بافتهاي برگ تغذیه میکنند. لاروها در داخل این دالان باقی میمانند و از حاشیه هاي برگها تغذیه میکنند.

شپشک آردآلود Phenacoccus solenopsis

این آفت در ایران وجود ندارد ولی در کشورهاي هند، پاکستان و آمریکا جزو آفات مهم مزارع پنبه به شمار میرود به طوري که در پاکستان سالانه یک میلیارد روپیه خسارت وارد میکند. با توجه به انتقال آفت از طریق بذور پنبه، آشنایی با آن ضروري میباشد.

نشانه های شناسایی:

شپشکهاي آردآلود Phenacoccus solenopsis(Hem : Pseudococcidae)

حشراتی کوچک و مکنده شیره هستند که طول بدن آنها حدود 5 تا 6 میلیمتر و عرض بدنشان 3 تا 4 میلیمتر است. بدن حشره به رنگ سبز متمایل به زرد، داراي رشته هاي مومی با اندازه هاي کوچک تا متوسط، دو رشته مخرجی و دو نوار تیره در هر طرف لبه میانی بدن میباشد. این گونه یک توده یا کیسه تخم تولید میکند. پوره هاي سن اول (یا پوره هاي خزنده) بسیار پرتحرك هستند و پوشش مومی ندارند. ماده چرخه زندگی خود را ظرف 35 تا 40 روز تکمیل میکند و داراي 3 سن پورگی میباشد. هر حشره ماده در دوره زندگی خود 2 تا 3 کیسه تخم تولید میکند و 300 تا 800 عدد تخم میگذارد. تخمها پس از یک تا دو ساعت تفریخ میشوند و تا 99 درصد از لاروهاي خزنده ظاهر شده از کیسه خارج میشوند. دوره زندگی نرها کوتاه (حدود 1 تا 2 روز) است، قطعات دهانی کارآمدي ندارند (نرها بدون تغذیه) و در انتهاي بدنشان چهار رشته دمی وجود دارد. تولید مثل اغلب به روش بکرزایی و تخم زنده زایی انجام میشود.

نحوه خسارت: شپشک آرد آلود به دلیل مکیدن شیره گیاهی از تمام قسمتهاي گیاه، خسارت اقتصادي شدیدي را به پنبه وارد می آورد. پنبه هاي آلوده به شپشک آردآلود، علایمی مانند وجود توده هاي کرکی سفید رنگ در سطح زیرین برگ و نزدیک به راس هاي در حال رشد گیاه و در امتداد رگبرگها و روي ساقه، جوانه هاي بدشکل یا کپه مانند، و برگهاي چروکیده یا پیچیده یا خوشه مانند را نشان میدهند. عسلک ترشح شده توسط شپشک آردآلود سبب رشد کپک هاي دوده اي سیاه میشود که روي فرایند فتوسنتز اثر منفی دارد.

مورچه ها با گیاهان آلوده در ارتباط هستند که این امر به انتقال شپشکهاي آردآلود از یک مکان به مکانی دیگر کمک میکند. تغذیه از طریق مکیدن باعث رشد کم و در نهایت خشک شدن گیاه میشود. باز شدن ناقص غوزه ها و کاهش کیفیت الیاف نیز اتفاق می افتد. آلودگی سرشاخه هاي جوان موجب کوتاه شدن فاصله میانگره ها و در نتیجه سبب کوتاهی قد بوته ها یا بروز حالت رزِوت میشود.