ﻛﺸﺘﻬﺎي ﻣﻜﺮر ، ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻧﻴﺰ ﺳﻮزاﻧﺪن ﺑﻘﺎﻳﺎي ﻣﺤﺼﻮل ﭘﺲ از ﺑﺮداﺷﺖ ، ﻣﻨﺠﺮ
ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪﻳﺪ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻬﺎي ﻣﻔﻴﺪ ﺧﺎك و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻮاد آﻟﻲ آن ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ . در ﺣﺎل
ﺣﺎﺿﺮ ﺧﺎﻛﻬﺎي ﻛﺸﺎورزي ﻣﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻏﻨﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮﻋﻜﺲ در ﻣﻴﺰان ﻣﻮاد
آﻟﻲ از ‫ﻓﻘﻴﺮﺗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻛﻬﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.

‫راﻫﻜﺎر ﭼﻴﺴﺖ؟

‫ﻛﻮد ﻫﺎي داﻣﻲ و اﻓﺰودن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﻬﺎ در ﺣﺠﻢ ﻫﺎي وﺳﻴﻊ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ راﻫﻜﺎر
ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻛﻮد ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را در ﺑﺮدارد .

‫ﻣﻀﺮات ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻮدﻫﺎي داﻣﻲ :

‫- ﻋﻤﻮﻣﺎً ، ﻛﻮدﻫﺎي داﻣﻲ ﻓﺮآﻳﻨﺪ اوﻟﻴﻪ ي ﻻزم ﺑﺮاي آﻣﺎده ﺳﺎزي را ﻃﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ .
 

‫- ﺣﺎوي ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدي ﺑﺬر ﻋﻠﻔﻬﺎي ﻫﺮز ﻫﺴﺘﻨﺪ.  

‫- ﺣﺎوي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﻮاد ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺸﻪ ، ﭘﺎرﭼﻪ و ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
 

‫- ﺣﺎوي ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎري زا ، ﺗﺨﻢ، ﻻرو و ﺷﻔﻴﺮه ي ﺣﺸﺮات و آﻓﺖ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ.  

‫- ﺣﺎوي آﻻﻳﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻮي ﻧﺎ ﻣﻄﺒﻮع ﻫﺴﺘﻨﺪ .  

‫- ﻛﻮدﻫﺎي داﻣﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﺎﻗﻞ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺴﺎن و دام ﺑﺎﺷﻨﺪ.  

‫از اﻳﻦ رو ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻣﺼﺮف ﻛﻮدﻫﺎي داﻣﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻗﺖ ﻻزم را در ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺖ. ﺑﻬﺮه
ﮔﻴﺮي از ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﻳﻦ ‫اﻣﺮ را آﺳﺎن ﺗﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ . ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮدﻫﺎي ﭘﻠﺖ
ﺷﺪه داﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﺮﻳﻞ و ﻫﻤﮕﻦ ﺷﺪه ‫اراﺋﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از راﻫﻜﺎرﻫﺎي
اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻮاد آﻟﻲ ﺧﺎﻛﻬﺎي زراﻋﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎ در ﻛﺸﻮر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ
اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺸﺎورزان ﭘﻴﺸﺮو اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده

‫ﻣﻲ ﺷﻮد ، اﺳﻴﺪ ﻫﺎي ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎﻳﻊ ، ﭘﻮدر و ﮔﺮاﻧﻮل ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻫﺎي
ﻣﺼﺮف اراﺋﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ‫ﻣﻮاد ﻫﻴﻮﻣﻴﻜﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ ي اﺟﺰاي ﺧﺎك
درﺻﺪ ﻫﺎي ﻛﻤﻲ از آﻧﻬﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ اﺳﺘﺤﺼﺎل اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎ ﻧﻮﻋﻲ زﻏﺎل
ﺳﻨﮓ ﻛﺎﻣﻼً ﺳﻨﮓ ﻧﺸﺪه و اﻛﺴﻴﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﺌﻮﻧﺎردﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎوي 40 ﺗﺎ 85 درﺻﺪ اﺳﻴﺪ
ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﺧﺎﻟﺺ اﺳﺖ .ازآﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺄ ﻟﺌﻮﻧﺎردﻳﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ، ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺬﻛﻮر ﻧﻴﺰ ﻋﻼوه
ﺑﺮ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي ﺑﺰرگ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ي اﺳﻴﺪ ‫ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ، ﺣﺎوي ﻣﻮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻴﺪ ﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ و ﺳﺎﻳﺮ
ﻣﻮاد آﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﮔﺎري ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺳﻠﻮﻟﻲ و ﺑﺎﻓﺘﻲ
ﮔﻴﺎﻫﺎن دارﻧﺪ، ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ‫و ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﮔﻴﺎﻫﺎن دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻞ
و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.

 ‫ﻓﻮاﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻴﺪ ﻫﺎي ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ :

‫اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ ذره ﻫﺎي رس را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﻮده ، ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻓﺸﺮده
را ﺳﺒﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺧﺎك ﻫﺎي ﺳﺒﻚ روي داﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎك ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ، ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺒﺎدل ﻛﺎﺗﻴﻮﻧﻲ
را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ و از اﺗﻼف ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﻲ ﻣﻲ ﻛﺎﻫﺪ ، ﻣﻴﺰان ﻧﮕﻬﺪاري آب را در ﺧﺎك اﻓﺰاﻳﺶ
ﻣﻲ دﻫﺪ ، ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﻠﺰي ﺧﺎك را ﻛﻼت ﻛﺮده، ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﻴﺎه ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ.
اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮده ، در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل
ﻣﻮاد ﻏﺬاﺋﻲ از ﺧﺎك ﺑﻪ ﮔﻴﺎه ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، ﺳﺮﻋﺖ و درﺻﺪ ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ‫ﻛﻨﺪ ، ﺟﻤﻌﻴﺖ
ﻣﻮﺟﻮدات ذره ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﺧﺎك را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ.

اﺳﻴﺪﻫﺎي ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ اﺗﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد
ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺧﺎك ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﻼﺗﻪ ﺷﺪن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد
ﺷﻮﻧﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ را دو ﭼﻨﺪان ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ
اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺟﺬب ﺑﻬﺘﺮﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﺧﺎك، رﺷﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ
ﺷﺎﻫﺪ ﺧﻮد دارﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ اﺛﺮ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ‫ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم رﻳﺸﻪ زاﻳﻲ
داﺷﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻳﺸﻪ را اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . از ﻃﺮﻓﻲ ﺣﻀﻮر اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻣﻨﺠﺮ
ﺑﻪ ﭼﺴﺒﻴﺪن ذرات ﺧﺎك ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺠﺪد ﺧﺎﻛﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدد . اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ واﺳﻄﻪ
ي ﺣﺠﻢ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ زﻳﺎدي ﻛﻪ دارد ، وﻗﺘﻲ در ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ،
در ﻓﻀﺎي ﻣﻴﺎن ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ رس ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺪا ﺷﺪن اﻳﻦ ذرات از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ
و ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪن ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻧﻔﻮذ ﻫﻮا و آب در اﻳﻦ ﺧﺎﻛﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎﻓﺖ اﺳﻔﻨﺠﻲ اﻳﺠﺎد
ﺷﺪه ، ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي رﻳﺸﻪ‫ي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﻔﻮذ در ﺧﺎك ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺻﺮف اﻧﺮژي ﻓﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ
ﻧﻤﻮد. وﻗﺘﻲ ﻣﻮاد ﻫﻴﻮﻣﻴﻜﻲ در ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺷﻨﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ، ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﭘﻮﺷﺶ
ﭼﺴﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪي در اﻃﺮاف ذره ﻫﺎي ﺷﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺗﺼﺎل ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ و ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎ
ي آب ﺑﻪ ذرات اﻳﻦ ﺧﺎﻛﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ آﺑﺸﻮﻳﻲ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و ﻛﻮدﻫﺎي
اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﺧﺎك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻬﺎي آب ﭘﺲ از ‫ﭼﺴﺒﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ از ﺧﺎك
ﺟﺪا ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺒﺨﻴﺮ از ﺧﺎك ﺧﺎرج ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ . اﺳﻴﺪ ﻫﺎي ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل
ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ را در ﮔﻴﺎه ﻧﻴﺰ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮدن آﻧﻬﺎ در زﻣﺎن ﮔﻠﺪﻫﻲ
ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ و در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺮ ﺷﺪن داﻧﻪ ﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎ ﭘﺮ ﺷﺪن ﻫﺮ
ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ‫داﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ . اﺳﻴﺪ ﻓﻮﻟﻮﻳﻚ ﻛﻪ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻛﻮﭼﻜﺘﺮي از اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ دارد ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ
اﺛﺮ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﻛﻤﻲ ﭘﺲ از ﻛﺎرﺑﺮي اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت، اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ
در وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺸﺖ و ﺑﺎغ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﺮدد. اﺳﻴﺪ ﻓﻮﻟﻮﻳﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت

‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﺷﻮد و در ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎرﺑﺮي
ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺴﺒﺖ ‫ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از اﺳﻴﺪ ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت
ﻧﻴﺰ در اﺑﺘﺪا ﻣﻮرد ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎي ﺧﺎك ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺮد.اﺳﻴﺪ
ﻫﻴﻮﻣﻴﻚ ﻛﻮد ﻧﻴﺴﺖ ، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪه ﺣﻠﻘﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ
ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ. اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﺮاي ﻛﺸﺎورزان ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺤﺮان ﻫﺎي ﺑﺮوز ﻧﻤﻮده در زﻣﺎن
ﺗﻮﻟﻴﺪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻐﺬﻳﻪ ي ﮔﻴﺎﻫﻲ را ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﻴﺘﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.

برچسب‌ها: دانلود مقاله کشاورزی

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای
فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب
 
 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

  • خانه
  • زراعت
  • ﻣﻮاد آﻟﻲ ؛ ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻢ ﺷﺪه ﻛﺸﺎورزان اﻳﺮان
error: عدم امکان کپی مطالب

تماس با ما

برگشت به منوی تماس ها

پشتیبانی واتساپ

برگشت به منوی تماس ها

کانال تلگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

پیج اینستاگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها