پسیل زیتون
Euphyllura olivina (Costa )
(Hom.: Psyllidae)
این حشره در مناطق زیتون خیز کـشورهای اروپـایی، افریقـایی و آسـیایی پراکنـده است. در ایران در زیتون کاریهای استانهای گیلان و فارس انتشار دارد. در تهـران نیـز روی درختان زیتون که به صورت زینتی کاشته شدهاند، دیده شده اسـت. از وجـود ایـن آفت در استان مازندران تاکنون گزارشی در دست نیست. غیـر از زیتـون روی نـوعی از زیتون وحشی در اسفندقه (استان کرمان) توسط فرحبخش گزارش گردید.
مشخصات
طول بدن 2 تا 2.8 و عرض سـینه 0.97 میلیمتـر اسـت. رنـگ آن زرد تـا سـبز روشن بوده و در برخی نمونهها تا قهوهای روشن تغییر میکنـد. بـال‌هـای رویـی کمـی کلفت، پهن و نزدیک به چهـارگوش بـا رگبـالهـای آشـکار مـیباشـند. رنـگ بـالهـا خاکستری تا قهوه ای روشن به طول 2.25 و پهنـای 1.10 میلیمتـر کـه هنگـام اسـتراحت مانند شیروانی قرار میگیرند. سر حشره پهن و دو برابر درازای آن است. در پیـشانی دو برآمدگی کوتاه و پهن دیده میشود. شاخکها 10 بندی و به طول 0.6 میلیمتر میباشند. خرطوم کوتاه و در افراد نر و ماده شبیه هـم اسـت، ولـی انـدازه حـشرات نـر کمـی کوچکتر است. تخم بیضی کشیده و به طول 0.36 میلیمتر است. نوزادان به رنـگ قرمـز آجری، به درازای حدود 0.3 و پـورههـای سـن سـوم حـدود 0.65 میلیمتـر مـیباشـند. پوپاریوم 0.95 و نمف 1.40 میلیمتر اسـت. شـاخکهـا در نمـفهـا حـدود 8 میلیمتـر میباشد .
زیستشناسی
زمستانگذرانی بـه صـورت حـشره کامـل روی سرشـاخههـا، در کنـار بـرگهـا وجوانهها و شکافهای پوست درختان زیتون و همچنین روی پاجوش‌ها پای درختـان انجام میگیرد. مادهها در بهار هنگـام بـاز شـدن جوانـههـا در نـوک سرشـاخههـا روی برگ‌های نورسته و گاهی روی ساقههای گلدهنده به صـورت تـکتـک و نزدیـک هـم تخمگذاری میکنند. نوزادان پس از خروج از تخم در آغاز از شیره گیاهی جوانههـا و برگ‌های نورستهی نوک سرشاخهها مکیده، سپس به کنار دمبرگها و ساقههای جوان و به ویژه روی خوشههای گل رفته و تارهای مـومی سـفید پنبـه ماننـد بـه مقـدار فـراوان درست میکنند . پورهها در زیر این تـودههـای پنبـه ماننـد ترشـحات عسلی فراوانی از خود بیرون میدهند که تمام سر شاخهها و برگ‌ها را آغشته میسازند. لاروها پس ازگذراندن 20 تا 30 روز دوره پورگی و سپس پیش‌نمفی و نمفی بـه حشره کامل بالدار تبدیل میشوند. این حشره در جنوب اروپا 5 تا 6 نـسل دارد و در ایران نیز احتمالا همین تعداد نسل وجـود دارد. نـسل بهـاره از نظـر خـسارت اهمیـت بیشتری دارد.
کنترل
این حشره دشمنان طبیعـی زیـادی از دوبـالان، بـالتوریهـا، سـنهـا و زنبورهـای پارازیتوئید دارد که جمعیت آنرا کم و بیش در تعادل نگهمیدارد. در صورت بالا بودن جمعیت و بروز خسارت میتوان به مبـارزه پـیشبهـاره بـا استفاده از روغن ولک اقدام کـرد و یـا در صـورت اضـطرار و بـا توجـه بـه توصـیهی کارشناسان مربوطه، با یکی از ترکیبات فسفره متداول به محـض مـشاهده اولـین آثـار ترشحات عسلک، سمپاشی را انجام داد. ترشحات عسلک از تاثیر سموم بـر روی آفـت میکاهد.
