پروانه دم قهوه ای
Euproctis chrysorrhoea L
(Lep. :Lymantriidae)
مشخصات
عرض پروانه با بالهای باز 25 تا 32 میلیمتر است. رنگ بالها در نرهـا و مـاده هـا سفید یکنواخت بوده و شکم در ماده ها قهوه ای و پوشـیده از کـرک هـای سـفید رنـگ است. در انتهای بدن ماده ها توده ای از کرکهای حنایی رنگ به چشم می خـورد . شکم در نرها تیره است، شاخک ها در هر دو جنس شانه ای بوده که در مـاده هـا به رنگ روشن و با عرض بسیار کم می باشند. در نرها شانه ها قهوه ای روشن و عریضتر از ماده ها است. تخم دسته جمعی است و روی آنها به وسیله الیاف حنایی رنـگ انتهـای بدن پوشیده شده و بهمین جهت به صورت یک تـوده حنـایی رنـگ دیـده مـیشـود.
لاروها به رنگ تیره و پوشیده از موهای بلند قهوه ای رنگ افراشته میبا شند. پشت بـدن لارو یک خط طولی میانی به رنگ قرمز داشته و در هر طرف جانبی پشتی بدن یک خط سفید به چشم میخورد . طول بدن لاروها در انتهای رشد بـه 35 میلیمتـر میرسد. شفیره به رنگ تیره مایل به سیاه براق که در انتهـا ردیفـی از خارهـای کوچـک دارد. شفیره در داخل پیله سفید رنگ قراردارد.
زیست شناسی
این حشره یک نسل در سال دارد. زمستان گذرانی به صورت لاروهای سنین اولیـه در داخل کیسه های توری روی درختان میزبان به حالت دسته جمعی اسـت. . لاروها در بهارسال بعد و قبل از ظهور گل روزها از کیسه ها خارج وبـه بـرگهـایی که تازه در حال باز شدن هستند حمله نموده و با همـان حالـت گروهـی در طـول روز تغذیه مینمایند و با شروع تاریکی به لانه خود برمیگردند. لاروها به تدریج که بزرگتر میشوند لانه جدیـدی در بخـشهـای دسـت نخـورده درسـت مـیکننـد. شـفیره در پناهگاههای مختلف از جمله زیر پوستک ها، زوایای شاخه ها و شکافهای موجود روی شاخه ها و تنه ها تشکیل میشود. دوره شفیرگی در ارتفاعات 1700 تـا 1900 متـر 8 تـا 12 روز به طول میانجامد. پروانه ها با توجه به ارتفاع، از نیمـه دوم خـرداد تـا نیمـه اول مرداد فعالیت دارند. تخم ها روی هر دو سطح برگ به صورت توده ای و به تعداد 184 تا 275 عدد گذاشته میشوند. دوره رشد جنینی در ارتفاعات یاد شده 9 تـا 11روز اسـت. تغذیه لاروهای سن یک از برگ ها بوده و پس از تغییر جلد بـه محـل زمـستان گـذرانی میروند. این آفت در سراسر نقاط کوهستانی شمال استان تهران تـا ارتفـاع 2500 متـر و در تمام مناطق البرز مرکزی (نیمه جنوبی و شـمالی) واقـع در اسـتانهـای تهـران، قـزوین ومازندران (تا الموت و کلاردشت) پراکنده است. آفت تاکنون از روی درختـان سـیب، گلابی و تعدادی از درختان میوه هسته دار جمع آوری گردیده است.
کنترل
از آنجا که خروج لاروهای این حشره با آغاز فعالیت لیسه سیب همزمان اسـت در صورت لزوم میتوان مبارزه را زمانی انجام داد تا هر دو گونه کنترل شوند. گونه دیگری از این جـنس بنـام E. karaghalica Morre از منـاطق زنجـان، اطراف تهران و کلاردشت از روی زالزالک و سـیب جنگلـی و هـمچنـین از ارتفاعـات شمال تهران گزارش شده است. رنگ عمـومی بـال هـا سـفید ودر کنـاره هـای خـارجی بالهای جلویی، لکه های قهوه ای (روشن تا تیره) وجود دارد. این لکه ها به طـور ردیفـی قرار گرفته اند. عرض پروانه با بالهای بازدر ماده ها 28 تا 36 و در نرها 25 تا 29 میلیمتـر اسـت. تخم ها شفاف بوده و رنگ کلی لاروها قهوه ای تیره با بدنی پوشـیده از موهـای متـراکم است. شفیره به رنگ خرمایی است. این حشره سالانه یـک نـسل دارد. زمـستان گـذرانی به صورت لارو سن 3 میباشد که در بهار با باز شدن جوانه ها، فعالیت تغذیه ای خـود را شروع میکند. در زمان حاضر این آفت اهمیت اقتصادی نداشته و مبارزه علیه لیسه ها روی آن نیز موثر است.
