موریانه شباهت ظاهری زیاد به مورچه دارد و  با توجه به این واقعیت آن را مورچه سفید نیز می نامند . به طور کلی موریانه ها حشرات کوچک به رنگ شیری و گاهی مایل به زرد و قهوه ای بور هستند و در یک اجتماع از آنها  نوع  جنسی ( نر و ماده ) و غیر جنسی ( کارگران و سربازان  ) نیزوجود دارند .نر و ماده موریانه بر خلاف مورچه ها و زنبور های عسل بعد از پرواز آمیزشی از هم جدا نمیشوند بلکه با از دست دادن بال به یک زندگی مشترک و طولانی در کنار هم تشکل کلنی میدهند . موریانه ها عموماًبه طور مخفی در محیط های بسته ، زیر زمین ، داخل تنه درختان ، ساختمانها و وسایل چوبی  زندگی میکنند .

انواع موریانه :

 1 – زیرزمینی : دالانی در زیر زمین حفر میکنند و از طریق سطح زمین خود را به خانه ها  میرسانند . ( موریانه های ایران عمدتاً از این نوعند )

2 – تپه ساز : با توجه به قدرت باروری زیاد جعیت کلنی آنها زیاد است . انتشار آنها بیشتر در آفریقا و تنها یک گونه آن در بلوچستان ایران یافت می باشد .

3 – چوب خشک : جنس نر و ماده این نوع پس از پرواز دستجمعی ار طریق سوراخهای موجود بر روی چوب وارد آنها شده و کلنی خود را تشکیل می دهند .

اهمیت بهداشتی :

موریانه ها از نظر بهداشتی برای انسانها هیچ مشکلی ایجاد نمیکنند  و مشکلات ناشی از این حشرات بیشتر اقتصادی می باشد . چرا که آنها از مواد سلولزی تغذیه کرده و به وسایل چوبی ، کاغذ ، کتاب و هرگونه موادی از این قبیل خسارت وارد میکنند .

راههای مبارزه :

1- تغییرات ساختاری : عبارت است از نامناسب کردن محیط ، جهت زیست موریانه ها با انجام روشهای زیر :

·       جمع آوری کلیه مواد چوبی از اطراف ساختمان و پاک سازی کامل محیط به طوری که تا عمق 50 سانتی متری خاک ماده ای چوبی در زمین نباشد .

·       انجام تهویه مناسب زیر زمین ساختمان و شیب بندی  مناسب کف  جهت دفع صحیح آب و رطوبت از ساختمان .

·       مسدود کردن کلیه درزها و شکافها با مصالح ساختمانی مناسب و مستحکم.

·       ایجاد زهکشهای دور کننده رطوبت در اطراف ساختمان جهت کم کردن رطوبت خاک.

۲- مبارزه شیمیایی :  ایجاد سدی از مواد شیمیایی بین کلنی موریانه ها در داخل خاک و ساختمان جهت جلوگیری از نفوذ آنها به ساختمان با استفاده از روشهای زیر :

الف ) آغشته سازی خاک با استفاده از حفر گودال: این روش در ساختمانهایی کاربرد دارد که از بناهای اطراف فاصله داشته باشد  . روش کار به صورت زیر می باشد :

1 – ابتدا گودالی باعرض 30 تا 50 سانتی متر  وعمق آن تاکف فونداسیون و در ساختمانهای دارای زیر زمینی تا 30 سانتیمتر پایین تر از کف زیر زمینی احداث می شود.

2 –  در طول  گودال سوراخهایی با فاصله 30 سانتیمتر حفر کرده و سم مخصوص توصیه شده برای  موریانه (امولسیون1% کلردان chlordane امولسیون 0.5% دیلدرین ، دیازینون  3- 2 در هزار ) را به داخل این سوراخها تزریق می شود .

3 –   خاک برداشته شده از گودال را با محلول سمی و با غلظت مناسب توصیه شده  آغشته نموده .

4  – داخل  گودال را با سم و غلظت مناسب سمپاشی کرده .

5 – در نهایت خاک آغشته به سم را داخل گودال ریخته و به این ترتیب در اطراف ساختمان سدی سمی به وجود  می آید که مانع از نفوذ موریانه ها خواهد شد .

ب )آغشته سازی خاک با استفاده از روش تزریق سم : این روش در مواردی کاربرد دارد که فاصله ای بین ساختمان و دیوار همسایه وجود نداشته باشد . روش کار به این صورت   می باشد :

1 – ابتدا با مته هایی به قطر 12 ، 14 ، 16 و یا 18 میلی متری سوراخهایی را به فاصله 30 سانتی متر و با عمق 40 تا 60 سانتی متر در طول دیوار و اطراف ساختمان  ایجاد می کنند .

2 –  سپس سم مخصوص با غلظت مناسب به داخل سوراخها به مقدار لازم ( 2 تا3 و حد اکثر 5 لیتر ) تزریق میشود .

3 – بلا فاصله پس از تزریق سم مداخل سوراخ با ملات سیمان  مسدود میگردد .