شته گندم (شته گل سرخ)

شته گندم (شته گل سرخ) Metopolophium dirhodum (Walker)

خانواده: Aphididae

مشخصات شته گل سرخ :

رنگ بدن شته گندم و گلسرخ زرد تا سبز با نوار مشخص روشن در طول پشتی بدن است. شاخکها معمولا کمرنگ بوده و تنها در نزدیکی اتصال بندها تیره می شوند. پاها و کورنیکول و دم بیرنگ هستند.
طول شته کامل بی بال 1.9 – 1.6 میلی متر است در حالی که در کامل های بالدار طول بدن بیشتر و به 3.3 میلی متر نیز می رسد.

زیست شناسی شته گندم :

شته گلسرخ در سراسر گندم زارهای مهم ایران به عنوان یکی از آفات گندم دیده می شود و گیاهان میزبان آن را گرامینه های اهلی و وحشی تشکیل می دهند. جمعیت این شته گهگاه در زمانها و مکان های ویژه ای به شدت بالا می رود به طوری که اگر سمپاشی انجام نگیرد محصول متحمل خسارت شدیدی خواهد شد. حمله آن روی خوشه گهگاه بسیار شدید است. این شته را ناقل بیماری ویروسی موزاییک جو میدانند.

شته گلسرخ در ایران به دو صورت تکثیر می یابد. در مناطق سردسیری ایران به صورت تخم روی انواع نسترن و گلسرخ زمستان را سپری کرده و در نقاطی مشابه قزوین و کرج شته های مؤسس و یا به عبارت دیگر شته های خارج شده از تخم از اوائل فروردین ظاهر می شوند و به تغذیه وزنده زایی می پردازند. در اردیبهشت ماه ماده های بالدار بکرزا ظاهر شده که به طرف مزارع گندم پرواز می کنند و در آنجا به تغذیه و زاد و ولد از طریق زنده زایی ادامه می دهند. این روند تا برداشت گندم ادامه می یابد.

فرم جنسی در آبان ماه روی نسترن ظاهر می شود. نوع دوم تکثیر که در جنوب ایران و نواحی گرم کشور از جمله خوزستان دیده می شود بکرزایی در تمام طول سال است. در این گروه فرم جنسی و تخمگذاری دیده نمی شود به عبارت دیگر زمستان را به همان صورت بکرزایی به زندگی و تکثیر ادامه می دهند.

مدیریت و کنترل Metopolophium dirhodum (Walker)

در بعضی سال ها و در مکان های ویژه ای جمعیت Metopolophium dirhodum به دلایلی به شدت افزایش می یابد که در آن صورت یک بار سمپاشی الزامی می شود ولی در سال های عادی باید به خاطر حفظ دشمنان طبیعی متعددی که دارد از سمپاشی خودداری کرد. سمپاشی نیز حتما باید ضمن تلفیق با سمپاشی علیه سن گندم صورت گیرد. گهگاه بال توری ها که از دشمنان بسیار خوب شته ها هستند آن چنان در مزارع گندم آلوده به شته گل سرخ و سایر شته های گندم فراوانند که یک سمپاشی می تواند جمعیت عظیمی از آنها را نابود کند.