زنجرک انبه (Idioscopus clypealis Lethierry)

زنجرک انبه (Idioscopus clypealis Lethierry)

زنجرک انبه از خطرناک ترین آفات انبه به ویژه در فصل گلدهی در تمام نقاط انبه کاری دنیا می باشد و هم اکنون در کلیه باغات انبه استان موجود است. زنجرک انبه با نام علمی Idioscopus clypealis Lethierry از حشره های خانواده Cicadellidae و راسته جوربالان (Homoptera) است.

شکل شناسی زنجرک انبه

حشره کامل : حشره کامل آفت، زنجرکی است به طول ۳٫۸ – ۳ میلی متر و به رنگ زرد متمایل به خاکستری تا قهوه ای کم رنگ. از مشخصات بارز این حشره وجود سه لکه سیاه رنگ در زمینه زرد رنگ سپرچه است که از بیرون، دو لکه کناری دیده می شود و لکه میانی در زیر پیش قفسه سینه پنهان شده است.

پوره : پوره سن اول به رنگ سفید شفاف با دو چشم مرکب قرمز رنگ که در هنگام خروج از تخم ۰٫۷۵ میلی متر طول دارد. پوره های سنین دوم تا پنجم به رنگ قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره و آثار وجود بال از اواخر سن دوم پورگی به بعد ظاهر و در سن پنجم پورگی طول بال ها به یک میلی متر می رسد.

تخم : تخم به رنگ سفید، استوانه ای شکل و حدود ۰٫۸ میلی متر طول دارد.

زیست شناسی و چرخه زندگی :

زنجرک انبه زمستان را به صورت حشره کامل و غالبا در قسمت تاج درختان انبه سپری می کند. فعالیت آفت از حدود دو هفته قبل از ظهور گل آذین بر روی درختان انبه (در منطقه میناب و روان نیمه دوم دی ماه و در منطقه سیاهو نیمه اول بهمن ماه) با تغذیه حشرات بالغ از جوانه های مولد گل آذین شروع می شود. همراه با خروج محور اصلی گل آذین، جفت گیری و تخم گذاری حشرات کامل بر روی گل آذین شروع می شود.

تخم گذاری حشره به صورت انفرادی یا دسته های ۲ الی ۵ تایی درون جوانه های گل و درون محورهای اصلی و فرعی گل آذین انجام می شود. طول دوره جنيني تخم در منطقه ميناب 11 – 9 روز و در منطقه سياهو (خنك تر) 17 – 10 روز تعيين گرديد. پوره های سن اول پس از ظهور بلافاصله فعالیت خود را روی گل آذین آغاز می کنند و پس از گذرانیدن پنج سن پورگی به حشره کامل تبدیل می شوند و حشره های کامل نسل جدید با تغذیه از شیره نباتی برگ های جوان و جوانه های برگ تا اواسط آبان ماه به فعالیت خود ادامه می دهند.

از اواسط آبان ماه با کاهش تدریجی هوا و توقف رشد رویشی گیاه به صورت غیرفعال درآمده و دوبار از اواسط دی ماه با گرم شدن تدریجی هوا و ظهور جوانه های گل روی درختان انبه فعالیت خود را از سر می گیرند بنابراین حشره یک نسل در سال دارد. زمان اوج ظهور حشره کامل نسل جدید در منطقه میناب نیمه اول فروردین ماه و در منطقه سیاهو اواخر فروردین ماه می باشد. تولید مثل این آفت فقط در فصل گل دهی انجام می شود و در مرحله رویش درختان انبه هیچگونه زادآوری ندارند.

علایم و نحوه خسارت زنجرک انبه

حشرات بالغ و پوره ها از شیره گیاهی روی گل آذین و جوانه ها تغذیه می کنند. تغذیه شدید پوره ها از شیره گل آذین که همراه با تراوش عسلک فراوان نیز می باشد، باعث ریزش گل ها و عدم تشکیل میوه بر روی گل آذین می گردد.

حشرات کامل زنجرک به دو طریق زیان وارد می کنند. اول با تغذیه مستقیم از شیره برگ های جوان و گل آذین که همراه با ترشح عسلک می باشد و دوم خسارت ناشی از تخم گذاری آن ها درون جوانه های گل و محورهای اصلی و فرعی گل آذین است. این امر باعث به وجود آمدن اختلال در آوندهای آبکشی گل آذین می شود.

در ضمن سوراخ خروجی پوره های سن اول آفت بر روی محورهای گل آذین مکان مناسبی جهت رشد عوامل بیماری زای دیگر به وجود می آورد و مقاوت گل آذین را در مقابل شرایط نامساعد مانند باد شدید کاهش می دهد.

در اثر خسارت پوره ها و حشرات کامل، کلیه گل ها و میوه های تازه تشکیل شده و همچنین محورهای فرعی گل آذین خشکیده و ریزش می کنند و از گل آذین تنها محور اصلی به صورت یک چوب باریک سیاه رنگ بر روی سرشاخه باقی می ماند. همچنین پوره و حشره کامل با ترشح ماده چسبناکی به نام عسلک بر روی شاخ و برگ درختان انبه علاوه بر ایجاد اختلالات تنفسی در گیاه مکان مناسبی را برای نشو و نمای عوامل بیماری زا به ویژه قارچ های فوماژین فراهم می کند و در نهایت باعث ضعف عمومی گیاه و کاهش باروری آن می شوند.

میزبان :

تنها میزبان Idioscopus clypealis Lethierry انبه است. حشره های کامل آفت روی درخت های خرما و مرکبات نیز مشاهده می شوند اما خرما و مرکبات میزبان ثانویه آن نیستند بلکه به عنوان پناهگاه زمستانی و تابستانی حشره محسوب می شوند.

کنترل و مبارزه با آفت Idioscopus clypealis Lethierry :

پیشگیری:

رعایت نکات زیر باعث کاهش شدید جمعیت آفت Idioscopus clypealis Lethierry می شوند:

• عدم کشت مخلوط انبه ، مرکبات و نخیلات.
• رعایت اصول صحیح باغبانی در کاشت انبه به ویژه رعایت فواصل کاشت مناسب (برای ارقام بذری فاصله کشت ۸*۸ متر یا ۱۰*۱۰ متر پیشنهاد می شود).
• مدیریت صحیح آبیاری و جلوگیری از آبیاری بیش از حد و بی رویه در باغ های انبه.
• تغذیه مناسب درختان انبه به منظور افزایش عملکرد محصول و همچنین بالا بردن مقاومت درختان در مقابل آفات و امراض.
• احداث باغ های یک دست انبه با استفاده از یک رقم انبه، چون وجود ارقام مختلف انبه در یک باغ باعث طولانی شدن دوره گلدهی و افزایش خسارت آفت ها و بیماری ها می شود. در چنین شرایطی دفعات مبارزه و هزینه مبارزه نیز افزایش می یابد.
• رعایت بهداشت شامل مبارزه با علف های هرز و جمع آوری تنه های پوسیده و خار و خاشاک در باغ ها و حذف درختان پیر و کهنسال.

مبارزه شیمیایی :

به دلیل تراکم بسیار زیاد Idioscopus clypealis Lethierry ، به ویژه در فصل گلدهی و با وجود مشکلات فراوان در امر مبارزه شیمیایی ، کنترل شیمیایی آن کاملا ضروری و اجتناب ناپذیر است.

مراحل سمپاشی :

• اولین سمپاشی قبل از ظهور گل آذین علیه حشرات کامل زمستانگذاران به منظور جلوگیری از تخم گذاری آن ها و کاهش جمعیت زنجرک زمستان گذران.
• دومین سمپاشی بعد از ظهور گل آذین و قبل از باز شدن شکوفه ها
• سومین سمپاشی پس از تشکیل میوه های کوچک (قطر میوه کمتر از یک سانتی متر)

در صورت انجام سمپاشی مناسب در مرحله اول و دوم ، نیازی به سمپاشی بعدی نیست. برای مبارزه می توان از سمومی مثل کنفیدور یا موسپیلان به میزان ۵۰۰ میلی لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب استفاده نمود.

همچنین برای مبارزه با آفت زنجره انبه می توان از سموم حشره کش دیمتوات با غلظت یک در هزار و فوزالون با غلظت دو در هزار نیز استفاده نمود.

همچنین مطالعه مقالات زیر نیز پیشنهاد میگردد :

مگش میوه انبه

پشه گل آذین انبه

پشه گالزا انبه