بیماری خشکیدگی شاخه گردو

خشکیدگی شاخه گردو نوعی بیماری مزمن قارچی در درخت گردو است که به دلیـل گرمـا دوسـت بــودن قــارچ عامــل آن، در تابــستان شــایع مــیشــود. عامــل ایــن بیمــاری قــارچ اسکومیــست Hendersonula toruloidea (Nattrassia magniferae H et. P. syd) اسـت کـــــه عـــــلاوه بـــــر گـــــردو، بـــــه درختـــــان بـــــادام، دانـــــه دار (ســـــیب)، هـــــسته دار (زردآلو و هلو)، دانه ریز (انجیر، انگور)، مرکبات (لیمو و پرتقال) و غیر مثمر (صنوبر و شاه بلـوط) نیز حمله میکند.

خشکیدگی شاخه در اکثر باغات گردوی ایالات متحده دیده میشود اما به جـز در جنـوب دره سنجوکین که گاهی به شـدت خـسارتزا اسـت، در سـایر منـاطق گردوکـاری ایـن کـشور اهمیـت چندانی ندارد. مواردی از آن در ارقام گردوی ایرانی و گردوی سیاه ناحیـه مرکـزی دره کالیفرنیـا دیده شده اما از نواحی ساحلی آن گزارش نشده اسـت. در ایـران، ایـن بیمـاری بـرای اولـین بـار از درختان گردوی استان کرمان گزارش شـد و در درختـان گـردو، پـسته، بادام، مرکبات، اوکالیپتوس، گلابی، سیب، هلو و انـار در اسـتانهـای خوزسـتان، فـارس، زنجـان و کرمان رایج است.

نشانه های بیماری خشکیدگی شاخه گردو

این بیماری درخت را نمیکشد اما موجب افت محصول و خشکیدگی چند شاخه آن میشـود. علائم در اواسط تابستان به صورت خـشکیدگی ناگهـانی بـرگ شـاخه هـای کوچـک بـه خـصوص شاخه های غربی درخت نمایان مـیشـود (شـکل -۱ راسـت). بـرگهـای خـشکیده قهـوه ای تیـره میشوند ولـی نمـیریزنـد و لـذا درختـان آلـوده در پـائیز بـین سـایر درختـان مـشخص هـستند. در شاخه های آلوده، لایه خارجی پوست خشک و کاغذی شده و ترک میخورد. و به تدریج بخـشهایی از آن کنده میشوند. بافت چوبی زیر پوست آلوده تیره رنگ شده و گرد سیاهی بـرروی آن مشاهده میشود(شکل -۱ چپ) . آلودگی معمولاً از شاخه هـای نـازک شـروع مـی شـود کـه اگـر بریده نشوند، طی ۲-۳ سال به شاخه های بزرگ و حتی تنه سرایت میکند.

 
چرخه بیماری خشکیدگی شاخه گردو

منبع اصلی مایه تلقیح و فرم مقاوم این قارچ، آرتروسپورها هستند که به گرما، سـرما و خـشکی بــسیار متحمــل انــد. آرتروســپورها در زمــستان توســط بــاد و بــاران منتــشر مــی شــوند و بــر روی شکافهای نواحی آفتاب سوخته (شاخه های بالا و سمت غربی) مستقر میشوند. سپس در بهـار یـا اوایل تابستان تندش کرده و میسیلیوم ها سریعاً آوند آبکش، کورتکس، سلول های شعاعی و بیشتر بخشهای آوند چوبی را اشغال میکنند. گیاه بـا ایجـاد تیلـوز در مقابـل ایـن قـارچ عکـس العمـل دفاعی نشان میدهد که در نتیجه موجب انسداد آوند چوبی و خشک شدن شاخه به دلیـل نرسـیدن آب می شود. قارچ ناتراسیا نمیتواند به بافتهای سالم نفوذ کند و شـکافهـای ایجـاد شـده در اثـر آفتـاب سوختگی و احتمالاً یخزدگی راه اصلی نفوذ آن است. لذا این بیماری در شاخه های جنـوب غربـی و درختان واقع در سمت غرب یا جنوب باغ که در معرض آفتاب سوختگی شدیدی هستند، شایعتر است. نفوذ قارچ ناتراسیا از طریق زخم های مکانیکی مانند زخم هرس، غیر محتمل اسـت زیـرا این قارچ فقط در دمای بالا میتواند از زخم هرس وارد شود لـذا در شـرایط طبیعـی کـه نوسـانات دمایی وجود دارد، زخمهای آفتاب سوخته محل اصلی نفوذ هستند. بیماری خـشکیدگی شـاخه در تابستان ها گسترش می یابد و در تابستانهای گرم با دمای بالای ۲۵-۳۰ ºC تشدید می شود امـا در تابستان های خنک یا در مناطق معتدل، کند یا متوقف می شود.

کنترل بیماری خشکیدگی شاخه گردو


عملیات زراعی


هر گونه عملیات زراعی که موجب تقویت تاج و افزایش برگدهی درخت ، می توانـد موجـب کاهش آفتاب سوختگی و در نتیجه کاهش خسارت این بیماری شود. درختان ضعبف شده در اثـر خشکی، کمبودهای تغذیه ای، پوسیدگیهای طوقه ، ریشه و کنـه، حـساس مـیشـوند. از ایـن رو بـا مدیریت آبیاری، کوددهی و مبارزه با آفات و بیماری ها میتوان خسارت را کاهش داد. به منظور جلوگیری از انتشار این قارچ، باید درختان را سالیانه به خصوص بعـد از برگریـزان بازرسـی کـرد و شاخه های آلوده را ۳۰ سانتیمتر پائین تر از محل آلودگی (بافت تغییر رنگ یافته) بریـد و سـوزاند. درآلودگیهای شدید ممکن است لازم باشد کل درخت یا حتـی بـاغ سـوزانده شـود. چـون نفـوذ قارچ عامل از راه زخم هرس صورت نمی گیرد، ضدعفونی اره و وسایل هرس ضرورت ندارد.

مبارزه شیمیایی


معمولاً شدت و خسارت این بیماری آنقدر بالا نیست کـه بـه مبـارزه شـیمیایی نیـاز باشـد امـا آلودگی های شدید با ۱-۲  نوبت محلول پاشی زمستانه با ترکیـب بـردو نـسبتاً قابـل کنتـرل هـستند. ســفید پاشــی زمــستانه بــا آهــک موجــب کــاهش جراحــات آفتــاب ســوختگی و در نتیجــه کــاهش خشکیدگی شاخه ها میشود. همچنین می توان با تراشیدن و پانسمان زخم ها مـانع توسـعه زخـم و انتشار قارچ عامل شد.

استفاده از ارقام مقاوم


این قارچ در کلیه ارقام گردو بیماریزا است اما سطوح مقاومت ارقام مختلف متفاوت است. از میـان ارقـام تجـاری، Eureka, Franquette , Mayette, Meyland بـسیار حـساس، رقـم Payne نسبتاً حساس و رقم Concord نیز بسیار مقاوم است اما این رقم با شرایط اقلیمـی گـرم و خشک سازگاری ندارد.

همچنین میتوانید به بررسی سایر بیماریهای گردو در پستهای زیر بپردازید


بلایت باکتریایی گردو

علل سیاه شدن مغز گردو

آنتراکنوز گردو

گال طوقه

نماتدهای بیماریزای گردو

پوسیدگی قهوه ای ریشه

شانکرهای پوسیدگی باکتریایی گردو

سرخشکیدگی سیتوسپورایی گردو

پوسیدگی رزلینیایی ریشه

پوسیدگی فیتوفترایی طوقه و ریشه

پوسیدگی چوب

بیماری نوار سیاه

نرم افزار آفات و بیماریهای گردو