جوانه خوار سبز گل محمدی
شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی
نام علمی : Eucnaemidophorus rhododactylus
راسته : Lepidoptera
خانواده : Pterophoridae
شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی Eucnaemidophorus rhododactylus از خانواده Pterophoridae می باشد كه خسارت آن در سال هاي اخير در گلستان هاي كاشان افزايش يافته است. حشره كامل آفت به رنگ عمومي قهوه اي مايل به خاكي است. طول بدن 8-6 ميلي متر و عرض بدن با بال هاي باز 24-20 ميلي متر، بال جلو از دو لب و بال عقب از سه لب تشكيل شده است. لارو به رنگ زرد مايل به سبز، دوكي و در حداكثر رشد به 13-12 ميلي متر مي رسد. اين آفت با تنيدن تار، لانه اي تشكيل داده و درون آن از جوانه ها و غنچه ها تغذيه مي كند. بدين ترتيب سبب كاهش تعداد گل و متعاقبا ميزان عطر و اسانس استحصالي مي شود. طي بازديدهاي منظم از گلستان هاي منطقه جنبه هاي مختلف بيولوژي و خصوصيات مراحل مختلف رشدي آفت بررسي و ثبت گرديد. به منظور بررسي طول عمر حشرات كامل و ميزان تخم گذاري شب پره هاي ماده از آستين هاي توري استفاده شد. جهت تعيين محل و نحوه زمستانگذارني، نمونه هاي خاك، خاشاك و شاخ و برگ بوته ها در آزمايشگاه بررسي شد. بررسي هاي انجام شده نشان داد كه اين آفت در منطقه فقط از گل محمدي تغذيه مي نمايد. بيشترين ميزان خسارت آفت مذكور درسطح استان 33.75 درصد در دهستان برزك برآورد گرديد. جوانه خوار گل محمدی در هر سال يك نسل داشت و زمستان را بصورت لارو سن اول و به حالت دياپوز در زير پوشش گنبدي روي شاخه ها سپري مي نمود. دوره دياپوز لارو از اواخر تيرماه شروع و تا اوايل فروردين سال بعد ادامه يافت و سپس با رويش مجدد بوته هاي گل محمدي لاروها فعاليت خود را از سر گرفتند. متوسط دوره مراحل مختلف رشدي آفت تحت شرايط مزرعه اي براي مراحل تخم 12.5 روز، لارو 60 روز، شفيره 10 روز و حشرات بالغ 15 روز بود.
مناطق انتشار:
Eucnaemidophorus rhododactylus تا کنون از کشور های مختلف از جمله آلمان ، آلبانی ، بلغارستان ، آمریکا ، انگلستان و ترکیه گزارش شده استو در بلغارستان که یک قطب تولید عطر و اسانس در دنیا محسوس می شود بالغ بر 10 تا 20 % خسارت وارد می کند و در بعضی از سال ها تا 95% گلها توسط لارو ها از بین رفته اند. بیشترین و کمترین میزان خسارت شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی در سطح استان بطور متوسط حدود 34% و 2% به ترتیب در گلستانهای دهستان برزک و شهرستان قمصر برآورد گردید.
دامنه میزبانی:
میزبان اصلی آفت Eucnaemidophorus rhododactylus در گلستانهای مختلف درختچه های گل محمدی می باشد.بر اساس بررسیهای انجام شده شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی قادر است علاوه بر گا محمدی به واریته های مختلف رزهای زینتی در پارک ها و باغات نیز خسارت بزند.در و واقع این آفت از گیاهان مختلف جنس گل سرخ تغذیه می نماید.
مشخصات ظاهری آفت:
جوانه خوار سبز گل محمدی دارای چهار مرحله زیستی است که عبارتند از : تخم ، لارو ، شفیره و حشره کامل .
تخم:
به رنگ زرد طلایی ، بیضی شکل و به قطر تقریبا 1 تا 1.5 میلیمتر می باشد.
لارو :
لارو شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی دارای سه جفت پای سینه ای و پنج جفت پای شکمی است.رنگ عمومی لارو زرد مایل به سبز و سر آن خاکستری است.عرض بندهای سوم و چهارم بدن بیشتر از سایر بند ها است و بنابراین لارو حالت دوکی دارد.در قسمت جلو و د رامتداد خط میانی بدن در سطح پشتی یک لکه ارغوانی وجود دارد که همان قلب لارو است.در طرفین بدن خطوط کناری و پشتی کناری وجود دارند که رنگ آنها نسبت به رنگ عمومی بدن روشن تر است.طول لارو در سن اول 1 تا 1.5 میلیمتر و در حداکثر رشد به 12 تا 13 میلیمتر می رسد.روی هر بند بدن مو های بلند خاکستری وجود دارد بطوریکه لارو حالت مودار پیدا می کند.
شفیره :
شفیره شبیه حشره کامل است ولی تحرک ندارد.زوائد بدن حشره آزاد بوده و به سطح بدن شفیره نچسبیده اند.بدن شفیره دارای 9 بند و به طول 5 تا 6 میلیمتر می باشد.
حشره کامل :
در این خانواده بالها بریده بریده و پروش می باشند.در شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی بال جلو در انتها حالت خمیده و قلاب مانند دارد و دارای یک بریدگی طولی است.بلافاصله قبل از این بریدیگی یک لکه سفید رنگ به شکل > وجود دارد.در وسط بالهای جلو یک لکه سفید وجود دارد که از لبه بیرونی بال شروع شده و تا نزدیکی قاعده بال ادامه دارد.بال عقب دارای دو بریدگی طولی بوده و بنابراین سه قسمتی است.بریدگی دوم تا قاعده بال ادامه دارد بطوریکه قسمت سوم بصورت یک تیغه باریک و کوتاه در آمده است.حاشیه همه قسمت ها و تیغه های بال دارای ریشک های بلند است.طول بدن حشره 6 تا 8 میلیمتر و عرض آن با بال های باز 2 تا 24 میلیمتر است.ماده ها کمی بزرگتر از نرها هستند.رنگ عمومی بدن قهوه ای مایل به خاکی است.
زیست شناسی:
جوانه خوار سبز گل محمدی ( Eucnaemidophorus rhododactylus ) پاییز و زمستان را بصورت لارو سن یک در زیر یک پوشش حفاطتی به حالت خواب و بی حرکت (دیاپوز) سپری می نماید.این پوشش حفاظتی ، مومی ، تقریبا نیم کروی یا گنبدی شکل است و قطری حدود 2 میلیمتر دارد.پوشش حفاظتی معمولا در قاعده خار ها یا محل انشعابات شاخه ها تشکیل می شود و معمولا همرنگ پوست شاخه می باشد.بنابراین تشخیص آن مشکل می باشد.در زیر این پوشش حفاظتی یک عدد لارو که به دور خود حلقه زده قرار دارد.رنگ لارو در حالت خواب شفاف تر از لارو فعال است. در اوایل بهار و همزمان با رویش مجدد درختچه های گل محمدی ، لارو های زمستانگذران فعالیت خود را از سر می گیرد.این زمان در شرایط منطقه کاشان مصادف با اواخر فروردین ماه است.فعالیت لارو های تا اواخر خرداد و بعضا اوایل تیر ماه ادامه دارد. شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی دارای سه سن لاروی است و دوره لاروی حدود 55 تا 56 روز طول می کشد . لارو های سن سوم بتدریج از اواخر اردیبهشت ماه به بعد وارد مرحله شفیرگی می شوند. دوره شفیرگی 51 تا 81 روز طول می کشد.نحوه شفیره شدن بدین ترتیب است که لارو سن آخر لبه برگ را با تنیدن تارهای طریف و شل تا کرده و درون آن به شفیره تبدیل می شود. سر شفیره به سمت بالا خمیده دارد. ظهور حشرات کامل تدریجی می باشد و از اوایل خرداد ماه شروع می شود و تا اواخر تیر ماه ادامه دارد. این حشره در صورت تحریک شدن به قسمت ها یپایین تر و متراکم تر درختچه ها فرو میرود. حشرات ماده تخمگذاری خود را از اواسط خرداد ماه شروع می نمایند.تخمگذاری عمدتا در پشت برگ ها و در فواصل بین رگبرگ ها انجام می شود.تخم ها عمدتا بصورت دسته های دوتایی یا جفت می باشند اما دسته های چند تایی و تک تخم نیز مشاهده می شود.تفریخ تخم ها از اوایل تیر ماه شروع می شود و لارو های سن اول از تخم خارج می شوند. لارو سن اول در محل خروج از تخم از قسمتهای رویی و میانی برگ ( پارانشیم و اپیدرم) تغذیه می نمایند.روش تغذیه به این صورت است که دو لبه برگ را از محل رگبرگ میانی تا کرده و با تارهای ظریف و شل به هم چسبانیده و یا دو برگ مجاور هم را از پشت با تنیدن تار های ظریف و شل به هم متصل کرده و بدین ترتیب لانه ای درست کرده که درون آن به تغذیه می پردازند.لارو های سن اول از اوایل مرداد ماه به بعد در زیر پوشش حفاظتی قرار گرفته و تا بهار سال آینده اثری از آنها دیده نمی شود.جوانه خوار سبز گل محمدی در هر سال ، دارای یک نسل بوده و مدت 8 تا 9 ماه در زیر پوشش گنبدی به حالت خواب به سر می برد.
خسارت:
بطور کلی لارو های Eucnaemidophorus rhododactylus از جوانه های در حال باز شدن و غنچه ها تغذیه می کنند که بدین ترتیب سبب کاهش تعداد گل و متعاقبا میزان عطر و اسانس استحصالی می شوند.نحوه خسارت آفت شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی در مراحل مختلف رشد گل محمدی متفاوت است.در ابتدای رشد در ختچه ها ، لارو ها جوانه های برگ را سوراخ کرده و به تغذیه از درون آن مشغول می شوند.این تغذیه سبب از بین رفتن جوانه های کوچک می شود.در جوانه های بزرگتر این تغذیه سبب سوراخ شدن مجموعه برگ ها شده بطوریکه وقتی این جوانه ها باز می شوند روی برگ ها سوراخ های قرینه دیده می شود. با افزایش رشد درختچه ها و تشکیل جوانه های گل یا غنچه ، لارو ها با تنیدن تار ، لانه تغذیه درست می نمایند. به این منظور معمولا یک برگ را با بافتن توری شل و ظریف به غنچه نزدیک آن متصل کرده و سپس غنچه را مورد حمله قرار می دهد.نحوه تغذیه بدین ترتیب است که قسمت جلوی بدن لارو درون غنچه قرار می گیرد در حالیکه انتهای بدن آن بیرون از غنچه واقع شده و فضولات خود را در لانه ساخته شده تخلیه می نمایند. بیشترین خسارت شب پره جوانه خوار سبز گل محمدی مربوط به همین مرحله از رشد گیاه است ، زیرا که تغذیه لارو سبب ناقص شدن غنچه های درشت و نابودی کامل غنچه های کوچک شده و بدین ترتیب با کاهش تعداد غنچه ها ف میزان گل ، عطر و اسانس استحصالی دچار کاهش خواهد شد.
مبارزه:
با توجه به اینکه جوانه خوار سبز گل محمدی از اواخر تابستان تا بهار سال بعد بصورت غیر فعال و به حالت خواب در زیر پوشش حفاظتی بسر می برد و سپس لارو ها در بهار پس از فعال شدن درون لانه به تغذیه م پردازند ، انتخاب زمان مناسب سمپاشی و نوع سم اهمیت ویژه ای دارد.بهترین زمان سمپاشی ، قبل از ساختن لانه تغذیه توسط لاروها می باشد. این زمان در شرایط منظقه کاشان مصادف با مرحله رشدی تشکیل جوانه های برگ تا مرحله باز شدن کامل برگ ها می باشد.به این منظور می توان از سموم فسفره تماسی نفوذی با غلظت مناسب استفاده و در صورت شدت و سابقه خسارت آفت می توان از روغنهای زمستانه در اواخر زمستان استفاده نموده.این روغن باعث از بین رفتن لارو های موجود در زیر پوشش حفاظتی شده و بدین ترتیب جمعیت لارو های فعال در بهار سال بعد کاهش خواهد یافت
همچنین مطالعه پستهای زیر نیز پیشنهاد میشود
مهمترین نکات در پرورش گل محمدی
