۶ سال پیش

بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات

بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات

مقدمه:

مرکبات یکی از میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان است . امروزه درختان مرکبات در بیش از ۱۰۰ کشور جهان که شرایط آب و هوایی ایجاب کند کاشته میشوند. برزیل، چین ، آمریکا ، مکزیک، اسپانیا، هندوستان، ایران، ایتالیا، نیجریه و ترکیه به ترتیب اولویت مهمترین آنها به شمار میروند.

بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات ، یکی از مهمترین بیماریهای قارچی مرکبات است. گونه های قارچ فیتوفتورا (Phytophthora) در نواحی تولید مرکبات، علاوه بر مرگ ریشه، طوقه و گیاهچه ها، موجب پوسیدگی میوه می شوند. پوسیدگی قهوه ای ارقام مرکبات در مناطقی که بارندگی در اواخر شهریور و قبل از برداشت میوه زیاد باشد، موجب خسارات اقتصادی فراوان در باغ و انبار میشود. شدیدترین خسارت پوسیدگی، در میوه هایی است که قبل از برداشت علایم بیماری را نشان نمیدهند و سپس در انتقال به انبار، علایم پوسیدگی ظاهر شده و به میوه های دیگر گسترش می یابد. میزان خسارت باغها بسته به نوع خاک، میزان و روش آبیاری ، بارندگی در فصل پاییز، سن درخت و فواصل کاشت درختها متفاوت است. خسارت این بیماری در باغهای با خاک سنگین و با زهکش نامناسب یا بدون زهکش طی دوره های طولانی بارندگی و شبنم در اواخر شهریور و اوایل پاییز و در مرحله قبل از برداشت یا در طول دوره برداشت محصول زیاد است.

مناطق مرکبات خیز شمال کشور با داشتن شرایط آب و هوایی معتدل و بارندگی زیاد، یکی از مناطق مستعد کشور جهت بروز خسارت ناشی از پوسیدگی میوه مرکبات می باشد و همه ساله خسارت اقتصادی فراوانی را سبب می شود .

علایم و نشانه های بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات :

علایم بیماری، با انتقال اسپور قارچ از سطح خاک و نفوذ مستقیم لوله تندش یافته از اسپور به سطح میوه آغاز میشود. در این حالت در یک طرف میوه پوسیدگی به رنگ قهوه ای روشن (خرمایی) تا قهوه ای زیتونی ظاهر می شود (شکل ۲ ) . این قسمت به تدریج گستر ش می یابد و پوست آلوده چرمی و سفت میشود. میوه های مبتلا عموماً می ریزند و از قسمت پوسیده میوه بوی تند متصاعد می شود که از مشخصه بیماری پوسیدگی قهوه ای است. تحت شرایط مرطوب اسپورهای قارچ به صورت گرد سفید رنگ درسطح پوست توسعه پیدا کرده ودر تماس با میوه های مجاور انتشار می یابند (شکل ۳ ) . گاهی میوه های ریزش کرده پای درخت مورد حمله میکروارگانیسمهای دیگر قرار میگیرند و پوست از حالت چرمی به پوسیدگی نرم و آبکی تغییر می یابند.

در زمان تغییر رنگ میوه این قارچ در سطح میوه روی درخت بخصوص میوه های نزدیک سطح زمین یا حتی گاهی روی میوه های بالای درخت که در ارتفاع ۱-۱.۵ متر هستند آلودگی ایجاد میکند و موجب پوسیدگی میوه در باغ و انبار میشود. بعضی از سالها شدت آلودگی با بارندگیهای طولانی همراه با وزش بادهای شدید بیشتر میشود و ممکن است میوه های آلوده را در نقاط مختلف تاج درخت مشاهده نمود. میوه هایی که بلافاصله قبل از برداشت محصول آلوده می شوند ممکن است تا چند روز پس از نگهداری در انبار نشانه های بیماری روی آن ظاهر نشود. چنانچه این میوه ها وارد انبار شوند امکان دارد باعث آلودگی دیگر میوه ها در همان جعبه شوند.

عامل بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات :

گونه های قارچ Phytophthora parasitica و P. citrophthora به عنوان عامل بیماری پوسیدگی میوه ارقام مرکبات در شمال کشور جداسازی و شناسایی شده اند. گونه های قارچ فیتوفتورا با تراکم جمعیتی ۱۵-۲۰ زادمایه در هر گرم خاک خشک موجب کاهش محصول به میزان ۲۰ درصد میشوند.

زیست شناسی بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات :

قارچهای مولد بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه ارقام مرکبات، همان عوامل خاکزاد مولد پوسیدگی طوقه (گموز) و ریشه مرکبات هستند که در اغلب باغهای مرکبات وجود دارند. در شرایط مطلوب، اسپورها از سطح خاک به روی میوه هایی پخش میشوند که روی شاخه های پایین درخت قرار دارند. در شرایط محیطی مساعد اسپورهای یاد شده روی این میوه ها به قسمت های بالاتر تاج در خت نیز انتقال می یابند.

بروز بیماری، انتشار و اپیدمی شدن آن به شرایط محیطی به ویژه دوره طولانی بارندگی و مه آلودگی و بارندگی بیش از حد بستگی دارد. مناسبترین دما برای رشد عامل بیماری ۲۵-۳۰ درجه سانتیگراد می باشد. زمان ظهور آلودگی روی میوه بسته به دمای محیط متفاوت می باشد. پوسیدگی قهوه ای در درجه حرارت ۲۴-۲۸ درجه سانتیگراد، پس از ۳-۴ روز و در دمای ۱۰ درجه سانتیگراد بعد از حدود ۱۰ روز در میوه ظاهر میشود.

مدیریت بیماری بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه مرکبات :

با توجه به پراکندگی و تراکم جمعیتی بالا عامل بیماری قارچی پوسیدگی قهوه ای در باغهای مرکبات شمال کشور و جهت جلوگیری از خسارت بیماری موارد زیر توصیه می شود:

هرس تاج درختان از ارتفاع حداقل ۴۵ سانتیمتر از سطح خاک در اسفندماه به منظور جلوگیری از تماس مستقیم شاخه و میوه با خاک (شکلهای ۵، ۶ و ۷ ).
ایجاد زهکش مناسب و با عمق حداقل ۷۰ سانتی متر در باغ
توصیه آبیاری سیستم قطره ای و اجتناب از آبیاری به صورت کرتی در باغ
مدیریت علفهای هرز باغهای مرکبات از اواخر مرداد ماه از محل آبچکان درخت به سمت بـین خطوط کاشت بنحوی که در محل آبچکـان در بـاغهـای باسـابقه آلـودگی پوشـش سـبز در حـد ۳-۵ سانتیمتر را داشته باشیم.
جمع آوری میوه های قارچی و پوسیده و دفن نمودن آنهادرعمق ۵۰سانتیمتری ازسطح خاک.
درصورت بارندگی زیاد در اواخر تابستان و اوایل پاییز، از انبار نمودن طولانی مـدت میـوه هـای بخش پایینی تاج درخت خودداری شود.
استفاده از قارچکشهای با ترکیبات مسی نظیر (اکسی کلرور مس یا بردوفیکس به نسبت ۲.۵ در هزار یا محلول بردو ( ۱در صد ) قبل از شروع بارندگی شهریور ماه در ارتفاع حداقل ۱-۱.۵ متری از سطح خاک با پوشش کامل قارچ کش در سطح برگ، سرشاخه و میوه ها در باغهای با سابقه آلودگی انجام شود. انجام سم پاشی بر اساس استفاده از اطلاعات هواشناسی ضروری است.

فهرست منابع

شکاری، ا، بنی هاشمی، ض، ناظریان، ع و صبوروح منفرد، ع. .۱۳۹۱ تعیین پراکنش، تراکم جمعیت و شدت بیماریزایی گونه های فیتوفتورای عامل پوسیدگی ریشه، طوقه و میوه مرکبات در استان مازندران . بیماریهای گیاهی ۳ ۹ :۴۸س .۵۳
گلعین، ب و عدولی، ب..۱۳۹۰ مرکبات (کاشت). انتشارات نوین پویا. ۱۶۰ صفحه.
محمدعلیان، ی، زمانیزاده، ح.، ابراهیمی، ی. و رضائی، س. .۱۳۸۱ جداسازی و شناسایی عامل بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه ارقام مختلف مرکبات در شمال ایران. پانزدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران، کرمانشاه، صفحه .۲۳۶
محمدعلیان، ی.، گل محمدی، م. بنی هاشمیان، س. م. غلامیان، ا. و طاهری ، ح. .۱۳۸۰ کتابچه راهنمای آفات، بیماری ها و علفهای هرز مرکبات. انتشارات آموزش کشاورزی. ۲۰۷ صفحه.
محمـدعلیان، ی. ۱۳۸۳ بررسی پراکندگی و تغییـرات فصـل گونـه های phytophthora عامـل پوسیدگی قهوه ای rot) (Brown و گموز مرکبات در غرب مازندران. گزارش نهایی موسسه تحقیقات مرکبات کشور. ۱۷ صفحه.
محمدعلیان، ی. زمانیزاده، ح ، الهینیا، س. ع ومقصودی، ر . ۱۳۸۹ جداسازی و شناسایی عامل بیماری پوسیدگی قهوه ای میوه پرتقال و نارنگی در غرب استان مازندران . مشهد نشریه حفاظت گیاهان جلد۲۴ شماه.۶ ۴ صفحه ،.۴۸۹-۴۹ ۱

نویسنده :

یعقوب محمد علیان- سید مهدی بنی هاشمیان

همچنین مطالعه مطالب زیر نیز پیشنهاد میگردد :

آفت پروانه مرکبات

گموز مرکبات

گرینینگ مرکبات

علل ریزش گل و میوه در درختان مرکبات

اصول تغذیه مرکبات ( قسمت اول )

اصول تغذیه مرکبات ( قسمت دوم )

مدیریت آبیاری باغ مرکبات

مهمترین ارقام مرکبات

گلدهی و تشکیل میوه در مرکبات