بیماری پوسیدگی زغالی
بیماری پوسیدگی زغالی سیب زمینی
Blight Charcoal
پوسيدگي زغالي Macrophomina phaseolina بسياري از محصولات سبزي و سيفي را در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري تحت تاثير قرار ميدهد اما تنها در مناطقي كه رطوبت خاك بالا و دماي خاك بيش از 28 درجه سانتيگراد باشد منجر به خسارت اقتصادي ميشود. بيماري ميتواند عامل خسارت شديد در جنوب ايالات متحده آمريكا، هاوايي و مركز كاليفرنيا و مناطق شمالي از قبيل مريلند و ايلونويز شود. اين بيماري در نواحي مدیترانه اي و مناطق گرم از قبيل هند و پرو اهميت زيادي دارد .
نشانه هاي بيماري
تحت شرايط گرم ، بيماري پوسیدگی زغالی سیب زمینی ، ساقه هاي سيب زميني را تحت تاثير قرار داده و باعث پژمردگي ناگهاني شاخ و برگ و زردي آنها ميشود. كشت بذور آلوده ممكن است منجر به مرگ سريع گياه شود. ساقه هاي آلوده شبيه ساق سياه ، نشانه هاي پوسيدگي نرم ، تيره و كم عمق را ايجاد ميكنند. غده ها ممكن است قبل از برداشت و ذخيره سازي آلوده شده و آلودگي غده ها ممكن است منجر به وقوع خسارت كامل در مزرعه شود. نشانه هاي اوليه بيماري در اطراف چشمها و عدسك ها ( بويژه عدسكهايي كه به علت رطوبت خاك بزرگتر شده اند) و به فراواني در محل تماس استولن، به صورت مناطق تيره و چروكيده، توسعه مييابند. پريدرم غده ها در ابتدا ظاهري سالم دارند اما بعداً در حدود يك سانتيمتر از بافت اطراف غده ها آبسوخته شده و به رنگ خاكستري روشن درميآيند. فضاهاي درون بافتي از ميسيليومهاي بيمارگر پر شده و سختينه ها در درون آنها تشكيل ميشود. در صورت بريدن غده هايي كه به سرعت مورد حمله قرار گرفته اند، بافت آبكي و نرمي مشاهده ميشود كه رنگ آن از سفيد يا زرد به صورتي، قهوه اي و در نهايت تيره تغيير مي يابد. پوسيدگي نرم ممكن است در اثر حمله بيمارگرهاي ثانويه حاصل شود .
عامل بيماري پوسیدگی زغالی سیب زمینی
بیمارگر قارچ Macrophomina phaseolina (Tassi) Goidanich ( مترادف M. Phaseoli (Maubl.) ، S.Asshby ، Sclerotium bataticola Taubenhaus ) ميباشد. سختينه هاي تشكيل شده در درون ريشه، ساقه، برگ و ميوه ها داراي ساختماني سياه، سخت و صاف با قطر 0.1 -1 ميليمتر هستند. سختينه هاي تشكيل شده روي محيط كشت كوچكتر هستند. پيكنيديومهاي تشكيل شده روي برگها و ساقه ها قهوه اي تيره و به ابعاد 200 -100 ميكرومتر ميباشند . كنيديومها تك ياخته اي، شفاف و بيضي شكل تا تخم مرغي ( 30 – 14 × 10-5 ميكرومتر) هستند. در كشت قارچ روي بافت سترون شده برگي در درون آگار همراه با اكسيد پروپيلين، ميسيليوم توليد مي شود
همه گيرشناسي
Macrophomina phaseolina بقاء خود را در درون بافتهاي مرده يا خشك شده گياهي حفظ كرده و شرايط نامساعد آب و هوايي را به صورت ريز سختينه تحمل ميكند. پيكنيديوسپورها عمر نسبتاً كوتاهي دارند . غده ها از طريق زخمها، چشمها و عدسك های رشد يافته و استولنها آلوده ميشوند. غده ها در دماي 32 درجه سانتيگراد و يا بالاتر مستعد بيماري ميشوند. رشد و توسعه بيماري پوسیدگی زغالی سیب زمینی در دماي زير 10 درجه سانتيگراد متوقف ميشود در حاليكه در دماي 20 -25 درجه سانتيگراد داراي رشد و توسعه متوسط و در دماي 36 درجه سانتيگراد و بالاتر از آن حداكثر پوسيدگي روي ميدهد. پراكنش ثانويه بيمارگر در طول انبارداري مشاهده شده است اما غده هاي آلوده تحت شرايط گرم پوسيده ميشوند. با عمليات خنك سازي انبار ميتوان از پيشرفت آلودگي جلوگيري نمود اما به محض قرار گرفتن در محيطهاي گرم پوسيدگي بلافاصله توسعه مييابد . اغلب ارقام تجاري داراي حساسيت يكساني هستند. مقاومت در برخي از كلونهاي مشخص Solanum chacoense ، برخي از هيبريدهاي آنها و هيبريد سريهاي Commersoniana مشاهده شده است . قارچ در ارتباط با اندام زيرزميني طيف وسيعي از گياهان زراعي و وحشي يافت شده است. تا كنون حداقل 284 ميزبان براي اين قارچ ثبت شده است .
مديريت
• استفاده از ارقام زودرس و برداشت محصول قبل از اينكه دماي خاك به بيش از 28 درجه سانتيگراد برسد .
• خودداري از خراشيده شدن و زخمي شدن غده ها در طول مراحل برداشت و جابجايي غده ها و نگهداري آنها در دماي خنك .
• عدم تاخير در برداشت غده هاي رسيده .
• آبياري مزرعه ميتواند از طريق كاهش دماي خاك منجر به كاهش وقوع بيماري شود .
• عدم تهيه بذر از مناطقي كه بيماري پوسیدگی زغالی سیب زمینی شيوع دارد .
• تناوب با محصولات غيرميزبان به مدت چندين سال، وقوع بيماري را كاهش ميدهد .
