بیماری پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه ذرت
بیماری پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه ذرت
بیماری پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه ذرت به خصوص در اوایل فصل رشد صدمات جبران ناپذیری به گیاه وارد سـاخته و سـبب افـت شدید عملکرد می شود. بذر ذرت توسط تعدادی از عوامل بیماریزای خاکزاد یـا بـذرزاد مـورد حملـه قـرار می گیرد که موجب پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه میشوند. آلودگی شدید موجب مرگ جنین بذر قبل از جوانه زدن و پوسیدگی بذر می گردد. آلودگی قارچی می تواند گیاهچه های ذرت را قبل یا بعد از ظهور نیز مورد حمله قرار دهد.
علایم بیماری پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه ذرت
نشانه های بیماری شامل زردی، پژمردگی و مرگ برگها است. این علایم گاهی با زخمهای مکانیکی، شیمیایی، تنشهای محیطی یا خسارت حشرات اشتباه گرفته میشوند. کمی رشد و کوتاهی بوته ها بصورت پراکنده در مزرعه یا بصورت مشخص نواحی دایره ای را در مزرعه فرا میگیرد. برخی علایم اختصاصی تر بیماری شامل پوسیدگی بذر، پژمردگی و مرگ گیاهچه، تغییر رنگ برگها به قرمز و زرد، زخمهای قهوه ای- قرمز تا خاکستری در قسمت ریشه ، کولیوپتیل نرم و بی رنگ، پوسیدگی نرم مزوکوتیل نزدیک سطح خاک و آبسوختگی بافتهای گیاهچه، مرگ انتهای برگها و زخمهای آبسوخته بیرنگ روی مزوکوتیل میباشد.
عامل بیماری
عامل بیماری برخی قارچهای عمومی متعلق به جنسهای Stenocarpella (Diplodia)، Pythium، Rhizoctonia و Fusarium میباشد. طبق بررسیهای روحانی (1368) علت اصلی سبز نشدن یا ضعیف ماندن گیاهچه ها سه گونه Pythium ultimum، P. arrhenomanes و Fusarium roseum var culmorum می باشد. طی بررسیهای محامدی و همکاران (1389) که از مزارع مختلف ذرت و کلزا انجام شده است، 5 گونه قارچ Cylindrocarpon شامل C. destractans، C. didymium، C. hederae، C.obtuisporum و C. macrodidymum همراه با پوسیدگی ریشه و طوقه ذرت در استان خوزستان شناسایی شده است.
چرخه زندگی بیماری پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه ذرت
منشا بیمارگر میتواند خاک، بقایای گیاهی آلوده از زراعتهای سال قبل و نیز بذور آلوده باشد. اهمیت بیماری و میزان آلودگی در مناطق مختلف بسته به عوامل متعددی از جمله کیفیت بذر (بذور شکسته یا آلوده)، دمای خاک کمتر از 13 درجه سانتیگراد، میزان رطوبت و تراکم خاک، سرعت رشد و جوانه زنی، نوع هیبرید/اینبرد لاین، سوختگیهای کودی، زخم حاصل از کاربرد علفکشها و خاک با سطح سخت و فشرده می تواند متفاوت باشد. شرایط مساعد توسعه بیماری شامل خاک سرد، مرطوب و فشرده و نیز کیفیت ضعیف بذر است. به عنوان مثال در مورد Pythium شرایط سرد و مرطوب خاک موجب تشدید بیماری حاصل از آن میشود. قارچ Pythium aphanidermatum زمستان را بصورت ااسپور سپری می کند. ااسپورها جوانه زده تولید اسپورانژیوم و زیوسپور میکنند. زیوسپورها پس از قدری حرکت تشکیل سیست داده و سپس تولید لوله تندشی میکنند که گیاه میزبان را آلوده میسازد.
مدیریت بیماری بیماری پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه ذرت
- کشت ذرت در خاک با دمای بیشتر از 10-13 درجه سانتیگراد
- استفاده از بذور تیمار شده با قارچکش؛ هرچند این قارچکشها بیشترین اثر را تقریبا در دو هفته بعد از کشت بسته به رطوبت و دمای خاک دارند.
- دو گروه اصلی قارچکش در دنیا برای این بیماری مورد استفاده قرار میگیرد. گروه اول شامل آپرون ایکس ال، آلژیناس و آپرون که بیشترین کارایی را علیه Pythium دارند. گروه دوم شامل ماکسیم، کاپتان و داینستی که برای محافظت علیه سایر بیمارگرها مورد استفاده قرار میگیرند.
- طبق بررسیهای شهرتاش و همکاران (1389)، افزودن سیلیکون به محلول غذایی گیاه ذرت بطور کارآمد موجب کنترل آلودگی قارچ aphanidermatum میشود. رسوب سیلیکون در دیواره سلولهای برگ و ریشه و بافت آوندی بصورت یک سد فیزیکی در برابر رخنه قارچ عمل میکند. سیلیکون همچنین موجب افزایش پاسخهای دفاعی در برابر تنش زنده و القای مقاومت اکتسابی در گیاه میشود.
- زهکش مناسب زمین: این بیماریها در زمینهایی که زهکش ضعیف دارند و خاک فشرده و مرطوب است، بیشتر شایع هستند.
- نابود کردن ساقه های گیاهی آلوده کشت قبلی.
- تناوب با گیاهان غیر میزبان.
همچنین مطالعه پستهای زیر نیز در مورد آفات ذرت پیشنهاد میگردد:
دانلود فایل PDF مقاله پوسیدگی بدذ و مرگ گیاهچه ذرت
