انگلهاي خارجي در تمام گونه هاي جانوري وجود داشته و خسارات فراواني به دامها وارد مي نمايند . اين انگلها عمدتا به سه صورت به صنعت دامپروري خسارت وارد مي كنند :
– كاهش بازدهي دامها به علت ايجاد بيماريهاي پوستي ، كم خوني ،لاغري و كاهش رشد دامها .
– انتقال عوامل بيماريزا مانند بابزيوز در گوسفند ، تيلريوز در گاو ، بيماري ويروسي تب خونريزي دهنده كريمه ـ كنگو و انسفاليت ناشي از كنه .
– ايجاد خسارت به پوست و چرم و فرآورده هاي دامي و كاهش توليد گوشت .
انگلهاي خارجي عمدتا شامل انواع كنه ، جرب ، شپش و انواع مگسها و لارو آنها هستند .
كنه : (Tick)كنه از شاخه بند پايان و زير شاخه شليسراتها هستند . كنه ها داراي انواع يك ميزبانه ،دو ميزبانه و سه ميزبانه هستند .كنه هاي ايكسودس ، هيالوما و بوافيلوس از خانواده كنه هاي ايكسوديده ( كنه هاي سخت ) بوده و عمدتا در نشخوار كنندگان ايجاد بيماري مي كنند .كنه هاي ارگاس پريسكوس ( كنه مرغي ) از خانواده كنه هاي آرگاسيده ( كنه هاي سخت بوده و عمدتا در نسخوار كنندگان ايجاد بيماري مي كنند .كنه هاي ارگاس پرسيكوس ( كنه مرغي ) از خانواده هاي كنه هاي آرگاسيده ( كنه هاي نرم ) هستند .كنه ها در انتقال بيماريهاي تك ياخته هاي خوني مانند بابزيوز و تليريوز در گوسفند و گاو و بيماريهاي ويروسي مانند تب خونريزي دهنده كريمه ، كنگو و نيز بيماري اسپيروكتوز در دامها اهميت خاصي دارند .
كنترل : استفاده از انواع سموم حشره كش مانند كومافوس ، فن والريت ، پرمترين و فلومترين در مبارزه با اين انگلها موثر مي باشند .
جرب : (Mite)جربها به 4 دسته پسوروپتيك ، ساركوپتيك و دمودكتيك تقسيم مي شوند جربها در داخل پوست يا روي پوست ميزبان خود به صورت دائمي زندگي مي كنند و فرم بالغ آنها داراي هشت پا بوده ، تخم مرغي شكل و سفيد رنگ است و قطر آنها حدود 5/0 ميليمتر مي باشد .جربها در حيوانات اهلي ايجاد انواع بيماريهاي پوستي مانند درماتيت ، ريزش پشم پشم و مو ، خارش ، چروكيدگي و زخمهاي پوستي مي كنند .
روش مبارزه :حمام دادن دامها با سمومي مانند كومافوس . فوسمات و توكسافن و نيز حشره كشهاي تزريقي سيستميك ماند آيورمكتين موثر مي باشد .
شپش : (Lice)شپشها دو دو گروه عمده شپشهاي خونخوار و شپشهاي گزنده تقسيم مي شوند . شپشهاي خونخوار باعث بروز كم خوني در ميزباني شده و بيماريهاي عفوني را منتقل مي نمايند . اين شپشها عمدتا در دامها ديده مي شوند . شپشهاي گزنده باعث بروز خارشهاي پوستي و اذيت و آزار ميزبان شده ، تحريك پوستي ، موريختگي ، ايجاد دلمه را سبب مي شوند . اين انگلها عمدتا در پرندگان ديده مي شوند .
روش مبارزه :در درمان شپشها عمدتا از تركيبات ارگانوفسفره استفاده يم شود. استفاده از از سم به صورت پودر و يا پور ـ آن ( ريختن مستقيم ) موثرتر است .
ساير انگلهاي خارجي دامها :انواع مياز ، هيپودرما ، انواع كك ، انواع درماتوميتها ، انگلهاي خارجي زنبور عسل مانند كنه واروا و غيره .
