احداث باغ انار ( قسمت دوم )

در قسمت اول احداث باغ انار به مباحثی همچون تاریخچه انار – خواص انار – ارقام انار – هرس انار – پیوند انار – آبیاری انار – اصلح خاکهای باغ انار و غیره پرداحتیم . در ایم پست به ادامه مطالب مربوط به انار با تمرکز بر بخش آفات و بیماریهای انار – علفهای هرز انار برداشت و انبارداری انار و غیره خواهیم پرداخت .

عوارض فیزیولوژیکی انار :

انار دو عارضه فیزیولوژیکی مهم به شرح ذیل دارد:

آفتاب سوختگی یا ( داغ زدگی) :

ارقام بسیاري از انارهاي موجود نسبت به تابش مستقیم نور خورشید حساس می باشند. پوست میوه انار در برابر تابش شدید و مداوم نور آفتاب سوخته و حالت شادابی خود را از دست می دهد، در نتیجه دانه هاي انار در آن قسمت رشد طبیعی نکرده و کوچک ، کم آب و تا حدودي بی رنگ باقی می مانند. این عارضه از مرغوبیت و بازارپسندي انار به نحو چشم گیري کاسته و موجب خسارت سنگینی به باغداران میگردد. یکی از عوامل آفتاب سوختگی، طولانی بودن دور آبیاري است، که به علت نرسیدن آب به پوست میوه، قسمتی که در معرض نور خورشید (بخصوص در تابستان) قرار دارد، آب خود را از دست داده و قهوه اي یا سیاه می شود و اکثراً به علت کم آبی در همان ناحیه نیز می ترکد. به همین جهت تنظیم فواصل آبیاري نسبت به احتیاجات آبی درختان انار و جلوگیري از تابش مستقیم آفتاب به میوه، بخصوص در واریته هاي حساس، موثر است. انتخاب ارقام مقاوم و پوست کلفت (کلفتی پوست مقاومت در مقابل تابش آفتاب را افزایش می دهد)، ردیف هاي کاشت در جهت مناسب و انجام هرس مناسب می تواند در جلوگیري از آفتاب سوختگی موثر باشد (کشت هاي شرقی، غربی آفتاب سوختگی بیشتري دارد) براي جلوگیري از عارضه آفتاب سوختگی باید عملیات هرس سبز را از اواسط مرداد ماه که هوا خنکتر میشود انجام داد. باید دقت نمود که درختان شدیداً هرس نشده و یا به اصطلاح زیاد لخت و عریان نگردند. همچنین باید در موقع احداث باغ فاصله درختان را طوري در نظر گرفت که با شرایط اقلیمی منطقه تطابق داشته باشد.

پیشنهاد میگردد پست آفتاب سوختگی تنه و سرشاخه انار را که به طور مفصل به این مورد پرداخته است را نیز مطالعه نمایید .

ترکیدگی میوه انار :

نامنظم بودن دور آبیاري ، بارندگی بی موقع ، رقم ، تغییرات درجه حرارت در شبانه روز ، بادهاي شدید گرم و سوزان ، هرس نامناسب ، کمبود برخی از عناصر مانند بر، بافت و جنس خاك را از عوامل موثر در ترکیدگی انار دانسته اند، که موارد فوق تقریباً در تمام مناطق انارکاري کشور وجود داشته و میزان خسارت آن در بعضی از سالها روي بعضی از ارقام بیش از %50 گزارش شده است.

• نامنظم بودن دور آبیاري یا فواصل آبیاري و همچنین عدم یکنواختی میزان رطوبت نسبی هوا :

زمانی که در باغی آبیاري دیر انجام گیرد، میوه از رشد طبیعی خود باز می ماند ، بخصوص پوست میوه که مقداري از رطوبت طبیعی خود را در اثر خشکی هوا و نرسیدن آب از دست می دهد.در چنین وضعیتی هر گاه درخت آبیاري شود، در اثر جذب آب دانه ها متورم شده و در اثر نمو بعدي بر حجم دانه ها افزوده می شود، در حالیکه پوست میوه در اثر خشکی و بازماندن از رشد طبیعی قادر نیست به موازات قسمت داخلی به رشد و نمو خود ادامه دهد ، در نتیجه فشار داخلی باعث شکاف خورن پوست می گردد.

• بارندگی بی موقع و یا سرد شدن ناگهانی هوا :

بارندگی بی موقع و یا سرد شدن ناگهانی هوا تعادل رطوبت موجود بین میوه و شاخه و برگ را به هم زده و باعث ترکیدگی میوه می شود.

• رقم :

گرچه کلفتی پوست عامل بازدارنده از ترکیدگی میوه نمی تواند باشد ولی ارقام مختلف نسبت به ترکیدن حساسیت هاي متفاوتی دارند،عده اي از محققان تاثیر رقم را در جلوگیري از ترکیدگی بین 6.5 تا 38 درصد دانسته و عده دیگر آنرا تا 76 درصد مؤثر می دانند ، به هر حال رقم کاملاً مقاوم به ترکیدگی تاکنون معرفی نشده است.

• بادهاي شدید ، گرم و سوزان :

یکی دیگر از عوامل ترکیدگی انار است. زیرا در اثر وزش باد آب بیشتري از درخت تبخیر شده ، در نتیجه آب کافی به میوه نمی رسد و به همان دلیل که در مورد نامرتب بودن دفعات آبیاري گفته شد، این مسأله نیز سبب ترکیدن انار می گردد.

• تغییر ناگهانی درجه حرارت :

در اواخر تابستان دماي محیط به حدود 35 – 40 درجه سانتی گراد می رسد، که البته میوه انار به این درجه حرارت عادت کرده است، لذا وقتی در پاییز درجه حرارت از Cْ20 بالاي صفر پایین تر می آید، سبب ترکیدن پوست انار می شود.

• کمبود بعضی از عناصر :

کمبود بعضی از عناصر بخصوص عنصر روي و بر، هرس نامناسب، خسارت برخی از آفات به ویژه کنه ها نیز سبب ترکیدن میوه انار می شود.

برداشت میوه در اوایل فصل پاییز ، استفاده از واریته هاي مقاوم ، استفاده از اسید جیبرلیک (GA3) با غلظت 250 پی پی ام، پس از تشکیل میوه از موثرترین وعملی ترین راههاي پیشگیري از ترکیدگی است.

مطالعات انجام شده در کشور مصر روي دو رقم مشهور Banati و Manfalouti نشان می دهد، غلظت %5 پینولین که یک ماده ضد تعرق گیاهی است باعث کاهش ترکیدگی میوه نسبت به شاهد می گردد ولی در مقدار محصول و کیفیت میوه اثري ندارد.

وجود عوارض دیگر روي پوست مانند سوختگی هاي موضعی در اثر آفتاب و یا رشد ضعیف در پوست میوه و یا هر نوع زمینه سازي بصورت نقاط ترك خورده بسیار ریز سطحی و عدم هرس مناسب و برخورد میوه ها با شاخه هاي خشک می تواند مبناي گسیختگی پوست در مراحل بعدي باشد.

آفات انار:

کرم گلوگاه انار  Spectrobates (myelois) ceratonia

کرم گلوگاه انار مهمترین عامل کاهش کمی و کیفی محصول انار در کل مناطق انار خیز کشور می باشد. این آفت چند میزبانه است و علاوه بر انار به پسته و انجیر نیزحمله میکند. کرم گلوگاه انار با تغذیه از بافت درون میوه ها راه را براي ورود قارچها و باکتریها بداخل میوه مهیا نموده و در نهایت گندیدگی میوه را بدنبال خواهد داشت. حشره کامل، پروانه کوچکی به رنگ خاکستري میباشد. تخم حشره، بیضوي و کمی کشیده و در ابتدا به رنگ قرمز همراه  با برجستگیهاي مثلثی بوده با نزدیک شدن به مرحله تفریخ، کمرنگتر شده و در نهایت به رنگ سفید متمایل به زرد در میآید. لارو حشره در حالت رشد کامل به طول 21 میلیمتر که در پشت بدن لارو موهاي کمرنگی دیده میشود.

لارو داراي سه جفت پا در حلقه هاي سینه و پنج جفت پا در حلقه هاي شکمی است. رنگ آن بسته به اینکه از انارهاي دانه قرمز و یا دانه سفید تغذیه کرده باشد به رنگ هاي قرمز یا سفید متغیر بوده که در سنین بالا متمایل به قهوه اي میشود. شفیره ها به رنگ قهوه اي و طول حدود 9 و عرض حدود 3 میلیمتر هستند. زمستان گذرانی آفت به صورت سنین مختلف لاروي به ویژه سنین آخر، در تاج و داخل میوه انارهاي باقیمانده در روي درخت، کف باغ و یا انارهاي انبار شده و به ندرت در زیردرختان انار میباشد. در فروردین ماه بسته به شرایط حرارت و رطوبت هوا شفیره ها تشکیل و در اوایل اردیبهشت ماه که مقارن با آغاز ظهور گل هاي انار است، پروانه هاي آفت ظاهر می شوند. لاروها پس از پایان دوره لاروي خود را به تاج انار رسانده و در آنجا به شفیره تبدیل و سپس بشکل پروانه از تاج انار خارج میگردد. پروانه ها بعد از جفتگیري تخمهاي خود را درون تاج انار بر روي قسمتهاي مختلف از جمله پرچم و مادگی گل و دیواره تاج می چسبانند. لاروها در پی تغذیه از گلوگاه انار دالانهایی ایجاد نموده و وارد میوه انار می گردند و در داخل پیه انار ( بافت سلولزي) شروع به پیشروي می کنند. این حشره درسال 3 – 4 نسل دارد.

روشهاي مبارزه:

براساس بیواکولوژي این آفت، کنترل شیمیایی هیچگونه جایگاهی در جهت مبارزه با این حشره نداشته و تنها از طریق اعمال روشهاي تلفیقی ( روشهاي مکانیکی – زراعی و بیولوژیک ) میتوان جهت کنترل آن اقدام نمود .

روشهاي مکانیکی – زراعی :

• جمع آوري و پاك سازي و معدوم نمودن میوه هاي آلوده انار از اوایل تابستان ( شروع فعالیت نسل اول آفت ) تا پایان فصل برداشت هر 15 روز یکبار.
• از آنجائی که این آفت علاوه بر انار به انجیر و گردو نیز خسارت می زند درصورت مختلط بودن باغ کلیه میوه هاي آلوده محصولات فوق نیز باید جمع آوري و معدوم گردد.
• عملیات پاکسازي باغات وجمع آوري انارهاي آلوده بصورت همگانی در کل منطقه.
• جمع آوري انارهاي آلوده واصلاح و جوان کردن باغات رها شده و قدیمی.
• حفظ دشمنان طبیعی خصوصاً زنبورهاي پارازیتوئید، نظیر تریکوگراما در محیط باغ با حفظ پوشش گیاهی زیر درختان و کشت گیاهان شهد زا و ترجیحاً گل سفید نظیر شبت، در مناطق عاري از گیاهان گلدار براي فعالیت و بقاي این حشره مفید.

کنترل بیولوژیک :

درسال 1366 در ایران اولین شناخت از فعالیت طبیعی زنبور تریکوگراما رخ داد و در پی آن تحقیقات مربوط به چگونگی پارازیتوئیدیسم طبیعی تریکوگراما در انارستانها، امکان کاربرد تقویتی آن در یک برنامه مبارزه بیولوژیک شروع شد . در این راستا دو گونه بومی زیر شناسایی گردیدند. Trichogramma cacoeciae , Trichogramma embryophagum

مبارزه تلفیقی با کرم گلوگاه انار  IPM  :

بکار بردن مجموعه عوامل و روشهاي ممکن در کنترل آفت. این روش مبارزه در باغاتی امکان پذیر است، که شرایط زیر را داشته باشد :

• تراکم اصولی و مطلوب درختان.
• انجام شخم پاییزه، کرت بندي، تقویت، هرس و پاکسازي به موقع.
• جمع آوري به موقع انارهاي سردرختی و یا زیردرختی آلوده و انهدام آنها.
• آبیاري مناسب با در نظر گرفتن میزان رطوبت باغ در زمان رهاسازي زنبورها و جلوگیري از ترکیدگی انار.
• حفظ پوشش گیاهی مناسب در باغ و امکان کشت گیاهان شهدزا مانند یونجه و شبدر.

دستورالعمل رهاسازي زنبور تریکوگراما در باغات انار:

• در انجام مبارزه بیولوژیک باید از سوش محلی زنبور تریکوگراما استفاده گردد.
• فاصله رهاسازي 6-10 روز بسته به شرایط اعلام شده در نظر گرفته شود.
• مقدار مصرف در هکتار 60 گرم در طول فصل، که البته مقدار مصرف در هر نسل و هر نوبت بسته به شرایط متفاوت و با درنظر گرفتن جهات و شرایط حاکم بر باغات انار به شرح زیر اعلام شده است:
• نوبت هاي اول و دوم هر کدام به مقدار 5 گرم در هر هکتار معادل 500 تریکوکارت یک صد میلیگرمی.
• نوبت سوم تا هفتم هر کدام به مقدار 4 گرم در هر هکتار معادل 400 تریکوکارت یک صد میلیگرمی.
• نوبت هشتم تا دوازدهم هر کدام به مقدار 6 گرم در هکتار معادل 600 تریکوکارت یک صد میلیگرمی.
• نوبت دوازدهم را در ارقام زودرس انار می توان حذف کرد.
• حفظ رطوبت باغ در هر نوبت رهاسازي ضروري است.
• جمع آوري و سوزاندن میوه هاي آلوده به آفت وترك خورده در روي درخت و زیرآن از اوایل تابستان ( تیرماه) به فاصله هر هفته تا 15 روز تا پایان فصل براي تقویت مبارزه بیولوژیک.

کنه پاکوتاه انار  Tenuipalpus punicae P& B

این کنه از آفات خطرناك درخت انار بوده که در اثر تغذیه از شیره برگها باعث تغییر رنگ و خشک شدن برگها و در نهایت ضعف درخت و خشکیدگی سرشاخه هاي آلوده میگردد و درصورت تغذیه از میوه باعث کوچک ماندن میوه و بد شکل شدن و در نهایت ترکیدگی انار میشود . زمستان گذرانی بطور متوسط بمدت 6 ماه بصورت کنه هاي ماده بالغ در زیر شکافها و زیرپوست درختان انار و همچنین روي علفهاي هرز پاي درختان و پاجوشها میباشد. فعالیت کنه در بهار سال بعد زمانی که متوسط درجه حرارت محیط به 13 درجه سانتی گراد می رسد آغاز می شود. ماده ها تخمهاي خود را بصورت انفرادي در امتداد کناره رگبرگها و روي شاخه ها در محل اتصال دمبرگ به شاخه قرار می دهند. مرحله خسارتزاي کنه بصورت لارو ، پوره و کنه بالغ میباشد.این آفت بطور متوسط 8 نسل در سال دارد

روشهاي کنترل :

• عدم مصرف هرگونه سموم شیمیایی با توجه به کنترل طبیعی این آفت در باغات.
• خودداري از کاشت درختان انار بصورت توام با درختان دیگر.
• انجام بموقع عملیات دفع علفهاي هرز باغات.
• شخم زمستانه و هرس پاجوشها در فصل استراحت گیاه.
• خاك دادن پاي دختان ضمن تغذیه مناسب و تامین مواد معدنی گیاه، کنه هاي زمستان گذران را مدفون مینماید.
• هرس شاخه هاي شدیداً آلوده در فصل رشد.

شته سبز انار Aphis punicae

تمام سرشاخه ها، سطح زیرین برگها، جوانه ها و گلهاي قرمز درختان مورد حمله این آفت قرار میگیرد و ضمن تغذیه از شیره گیاه ترشحات چسبنده اي نیز تولید کرده و باعث عدم رشد سرشاخه ها و ریزش اغلب گلها و میوه هاي جوان می شود. این آفت زمستان را بصورت تخم در روي سرشاخه هاي انار بسر میبرد. در ماههاي بهار بالاترین جمعیت را داشته و گاهی تمام سرشاخه هاي جوان، گل و میوه هاي تازه تشکیل شده را میپوشاند. در تابستان به دلیل گرم شدن هوا از تراکم و شدت خسارت آن کاسته می شود. در ماههاي پاییز که درجه حرارت پایین می آید دوباره بر انبوهی شته ها افزوده می شود ولی شدت آن کمتراز بهار است.

روشهاي کنترل آفت:

براي حفظ تعادل طبیعی در باغات انار بهیچ وجه سمپاشی جهت کنترل این آفت توصیه نمی شود و باید اقدامات زراعی مناسب به شرح ذیل انجام گیرد:

• از کشت درختان انار با درختان میوه دیگر خودداري شود .
• فواصل درختان رعایت گردد و ازکشت متراکم خودداري شود.
• از آبیاري بیش از حد درختان در بهار خودداري گردد.

سوسک چوبخوار انار   Chrysobothris parvipunctata

یکی از آفات مهم و خطرناك درختان انار می باشد که موجب ضعف و خشکیدگی تنه و شاخه هاي درختان انار می گردد. این آفت زمستان را بصورت پیش شفیره، در داخل چوب سپري می کند. سوسکها در بهار روي درختان ضعیف تخم ریزي کرده و لاروهاي تفریخ شده با تغذیه از ناحیه کامبیوم (حد فاصل بین پوست و چوب ) باعث قطع آوندها و اختلال در جریان شیره نباتی و در نتیجه خشکیدگی تنه و شاخه هاي درختان می شوند. حشرات کامل از طریق تغذیه از پوست نرم و دم میوه باعث ریزش شدید میوه ها در اوایل فصل می گردند ولی خسارت عمده توسط لاروها صورت میگیرد . این آفت در سال یک نسل دارد .

روشهاي کنترل :

• قطع و سوزاندن اندامهاي آلوده در پاییز.
• استفاده از فرمول کودي مناسب جهت تقویت درختان.
• تنظیم دور آبیاري و جلوگیري از تنش آبی.
• رعایت اصول بهداشتی و باغبانی.

بیماریهای انار

غده اي شدن ریشه درختان انار  .Meloidogyne spp

خسارت بیشتر متوجه باغات جوان و یا باغاتی که در اراضی ماسه اي و بسیار سبک احداث شده اند بوده و بصورت توقف رشد ، ضعف عمومی ، زردي برگها ، ریزش برگهاي فوقانی ،لخت شدن سرشاخه ها و خشک شدن تدریجی آنها ، غده اي شدن توام با پوسیدگی عمومی ریشه ظاهر شده و موجبات زوال و یا مرگ تدریجی درختان را فراهم می کند . در شرایط مناسب رطوبت و حرارت تخم هاي نماتد تفریخ شده و لارو سن دوم از آنها خارج می گردد و داخل خاك می شود . درصورت عدم دسترسی به میزبان این لاروها می توانند به حالت کمون بدون تغذیه بیش از یکسال به صورت زنده در داخل خاك دوام بیاورند . لارو سن دوم در واقع مرحله عفونت زاي نماتدها بوده و به محض برخورد با ریشه هاي فرعی گیاه میزبان به داخل آنها نفوذ ، پس از تغذیه و پوست اندازي تحرك خود را از دست داده متورم شده و پس از گذرانیدن 2 سن لاروي دیگر بالــــغ می شوند . آنگاه از ریشه خارج و جهت جفت گیري در داخل خاك اطراف ریشه به فعالیت پرداخته نماتدهاي ماده پس از جفت گیري اقدام به تخم ریزي می کنند . در سال سه نسل دارد .

روشهاي کنترل :

• استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل نسبت به انگل
• خاك محل کشت درختان در موقع هرس نهال یا قلمه آلوده نباشد .
• درصورت استفاده از نهال یا قلمه ریشه دار ،نهالها سالم و عاري از نماتد باشند.
• آب مورد استفاده باغات جدید عاري از لارو سن دوم و تخم نماتدهاي مولد غده باشد .
• در دوره استقرار درختان از کشت گیاهان میزبان نماتد در اطراف درختان اجتناب شود.
• با علفهاي هرز باغات در دوره استقرار که بسیاري از آنها میزبان نماتدهاي مولد غده ریشه هستند شدیداً مبارزه شود .
• با شخم سالیانه باغات ریشه هاي سطحی درختان هرس شده وتوسعه ریشه هاي عمیق تر تسهیل شود.
• از کشت درختان اناردر خاکهاي خیلی سبک وماسه اي باید اجتناب کرد .
• جمعیت نماتدهاي مولد غده ریشه حداقل سالی یکبار در پاییز در طی دوره استقرار کنترل شود تا در صورت وجود آلودگی هاي قابل توجه قبل از ایجاد صدمات کلی با آنها مبارزه شیمیایی شود .

بیماري پوسیدگی طوقه درخت انار Phytophthora cactorom

علائم بیماري عبارت است از پوسیدگی ، شکاف خوردگی و سرانجام ریزش پوست در قسمتهاي حدود طوقه و گاهی پوسیدگی درقسمت پوست اطراف طوقه تا %50 محیط طوقه را آلوده می نماید . ولی ممکن است در شرایط مناسب پوسیدگی به سرعت ظرف چند روز بطور عرضی سراسر محیط طوقه را گرفته و درخت سریع سبز خشک شود ( وقتی پوسیدگی حدود 80 درصد محیط طوقه را فــرا گیرد) .

چرخه بیماریزایی :  

این گونه قادر است مدتهاي زیادي در بقایاي گیاهی زنده بماند . در شرایط رطوبتی و حرارتی مناسب اسپورهاي این قارچ جوانه زده و زئوسپورهاي متحرك را آزاد می سازند . زئوسپورها به کمک تاژکهاي خود فواصل کوتاه را شنا کرده و خود را به طوقه و ریشه هاي درخت می رساند .این قارچ قادر است بطور مستقیم از ریشه هاي جوان یا زخمهاي روي طوقه وارد گیاه شده و تولید ریسه کند. این ریسه عامل انتقال و بیماري زایی در شرایط مطلوب می باشد

روشهاي کنترل :

• استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل
• اتخاذ روشی از آبیاري و یا کاشت که مانع از رسیدن آب به طوقه درخت شود .
• استفاده از قارچکشهاي متالاکسیل و یا ترکیب بردو زمانیکه کمتر از %50 طوقه آلوده شده باشد .

بیماري ترشیدگی و پوسیدگی انار :

عامل بیماري قارچ Nematospora می باشد که توسط سن هاي آلوده فعال  در  باغات  انار  از  جمله Acrosternum Dolycoris sp ,   Apodiphus amygdale sp  به میوه ها منتقل می شود. در زمان گلدهی درخت، نیش حشره باعث ریزش گل ها می شود و پس از تشکیل میوه در محل نیش حشرات ابتدا لکه هاي تغییر رنگ یافته اي تشکیل می گردد، که در حالت هاي اولیه کرم رنگ بوده ولی بتدریج بزرگتر و تیره تر می شوند. در زیر این لکه ها پوست دانه هاي انار تغییر رنگ داده و به تدریج شروع به له شدن و ترشیدگی می نمایند. سرانجام تمام میوه از بین می رود و این روند همچنان تا انبار ادامه می یابد.

وضعیت فعلی خسارت :

در استان یزد دامنه انتشار به علت جمعیت زیاد عوامل انتقال دهنده بسیار بالاست ، در حالیکه در استان اصفهان ( به خاطر وضعیت بهتر اراضی غیرزراعی اطراف از نظر سرسبزي و وجود مراتع در اطراف باغات انارستانهاي انتقال دهنده به انارستانها هجوم نیاورده اند) به جز در شرایط استثنایی خسارت زیاد چشمگیر نمی باشد. برخورداري و یزدانی ( 1364 )  میزان خسارت را در باغات شدید آلوده اردکان تا 80 درصد میوه ها ذکر کرده اند.

مبارزه و پیشگیري :

هزینه زیاد مبارزه مکانیکی و عدم کارآیی کافی این روش در کنترل آفات درختان انار و اجتناب از مبارزه شیمیایی ، باعث طغیان حشرات و فعالیت شدید سن ها روي درختان انار می باشند. استفاده از چند حشره کش لبایسید به صورت مخلوط با کاپتان در چهار مرتبه به فاصله یک ماه از یکدیگر در کنترل معنی دار بیماري موثر بوده است. ولی از آنجا که مبارزه توام با ریزش شدید برگ درختان بوده است، احتمالاً در اثر طغیان کنه انار، پیشنهاد می شود سموم مذکور با یک کنه کش مناسب مخلوط گردد.

ولی متاسفانه با توجه به پلی فاژ بودن عامل بیماري که در ایران علاوه بر انار حمله آن به پسته و یازده گونه گیاه دیگر نیز گزارش گردیده است (نیمان وهمکاران 1364، ارشاد و برخورداري  1365 ) و فراوانی میزبان هاي حشرات انتقال دهنده و دوره چهار تا پنج ماهه سرایت بیماري به انار ، به نظر میرسد که مبارزه شیمیایی روي میزبان قادر نیست جمعیت عوامل انتقال دهنده را طوري پایین آورد که پس از چندي از این نوع مبارزه بی نیاز باشیم ( این مسئله در استانهاي کرمان ، یزد ، مرکزي ، اصفهان ، خراسان رضوي و سمنان که باغات پسته و انار تواماً وجود دارند ، بسیار قابل ملاحظه است).

توجه به تمایل عامل انتقال بیماري به زندگی در محیط خارج از باغات و در روي گیاهان مرتعی ( احتمالاً یکی از علل طغیان حشرات انتقال دهنده و هجوم آنها به باغات انار از بین رفتن این گونه ها در اثر خشکسالی چند سال اخیر و یا تخریب مراتع می باشد) این امکان را به وجود می آورد که با بهبود وضعیت پوشش گیاهی اطراف باغات انار از هجوم و خسارت این عوامل به باغات جلوگیري نمائیم.

علفهای هرز انار

تعداد علفهای هرز انار را 34 گونه ذکر می کند ولی آنچه مسلم است علفهای هرز انار در باغات یک منطقه با منطقه دیگر تفاوت دارند

روشهاي مبارزه :

• برنامه تنظیم شده ي مناسب براي مبارزه با علفهاي هرز
• کندن علف هرز سس با دست و یا بیل
• سوزاندن قطعات جدا شده سس.
• چرانیدن گوسفند در باغات 1- 3 بار در طول فصل رشد.
• به هیچ وجه نباید به سس اجازه به بذر رفتن را داد و باید قبل از به بذر نشستن باغ از وجود آن پاکسازي گردد.
• قطع پاجوشها و هرس شاخه هاي نزدیک به سطح زمین نیز امکان اتصال انگل را محدود می کنند.
• پس از استقرار سس روي درخت فقط امکان مبارزه مکانیکی وجود دارد و از پاشیدن هر گونه علف کش روي درخت باید جداً خودداري شود.
• علف کش هاي گلیفوسیت (راندآپ) به میزان محلول %2 و پاراکوات (گراماکسون) به میزان محلول %1 براي مبارزه با علف هاي هرز در باغات توصیه می شوند. پاراکوات براي کنترل سس و علف هاي هرز یک ساله به صورت بعد از رویش و در مرحله حدود 10 سانتی متري مصرف می شود که می توان بر حسب مورد نیاز و در طول فصل 2-3 بار سمپاشی نمود. می توان از یک علف کش پیش رویشی نیز استفاده نمود، به این ترتیب که با مقدار 15 کیلوگرم از علف کش کلر دمیتیل ( دستان 75 درصد) قبل از رویش علف هاي هرز در بهار ، در سطح باغ را سمپاشی نمود. این علف کش همچنین از رویش سس نیز جلوگیري به عمل می آورد.

زمان برداشت :

درخت انار معمولاً از سال سوم کاشت گل و میوه می دهد. رسیدن میوه تدریجی بوده و با توجه به آب و هوا و واریته هاي گوناگون از اواسط شهریور ماه تا آخر آبان ماه ادامه می یابد. زمان رسیدن میوه موقعی است ،که نسبت قند به اسید ( طعم میوه ) ثابت بماند و پوشش پی (پوشش دور دانه ها) و نیز محل قرار گرفتن دانه قرمز شود.

ارقام انار از نظر زمان رسیدن :

از نظر زمان رسیدن و موقع برداشت ، ارقام انار را می توان به سه گروه تقسیم کرد:

ارقام زودرس شیرین شامل :

قند (مشکی) بردسکن، بریت شیراز، آقا محمدعلی، پوست سیاه شیرین، پوست سفید شیرین، ملس شیرین و آلک شیرین می باشند، انارهاي مذکور تا اواسط شهریور می رسند.

ارقام زودرس ترش شامل :

انارهاي تابستانی ترش و آلک ترش می باشند که این ارقام تا اوایل مهرماه می رسند و باید به موقع برداشت گردند، چون هر دو واریته تقریباً فاقد خاصیت انباري هستند و باید به محض رسیدن برداشت و به بازار حمل گردند.

ارقام انار دیررس شامل :

رباب نی ریز، شیشه کپ فردوس ملس یزد، نادري بادرود، خزر بردسکن، اردستانی مه ولات، بجستان، قجاق قم، ملس ترش و پوست سفید ترش می باشند، که بهترین و مرغوبترین واریته ها از نظر نگهداري، بازارپسندي، طعم، تهیه آب، رب و کنسانتره انار محسوب می شوند. این واریته ها در اواخر مهر یا اوایل آبان ماه می رسند و به منظور جلوگیري از عارضه ترکیدگی باید هر چه زودتر برداشت و به بازار مصرف حمل گردند. به طور کلی زمان برداشت متجاوز از %90 محصول تولیدي انار در مهرماه صورت می گیرد. میوه انار را به محض رسیدن باید چید در غیر اینصورت بیشتر میوه هاي درشت در اثر سردي هوا صدمه دیده و می ترکند. باید دقت کرد که انار حتی المقدور در مواقع بارندگی و یا شبنم چیده نشود زیرا که انار آبدیده زودتر ترك خورده و در انبار می گندد. براي چیدن انار، می توان یا از قیچی باغبانی استفاده کرد و یا با یک دست نقطه اتصال میوه به شاخه را گرفته و با دست دیگر میوه را عکس جهتی که روي شاخه قرار گرفته، چرخاند و یا میوه را در دست گرفته و به طرف چپ و راست چرخانده تا از شاخه جدا شود. هرگز نباید میوه را با کشیدن از شاخه جدا کرد زیرا در اثر این عمل اکثر شاخه هایی که در سال بعد باید میوه تولیدکنند، کنده می شوند. بعد از جداشدن میوه از شاخه باید دم آنها را قطع کرده و به آرامی در جعبه هاي مخصوص قرار داد و در هنگام حمل نیز باید دقت کرد که به میوه ها آسیبی نرسد زیرا میوه هاي آسیب دیده خاصیت انباري نداشته و به دلیل نفوذ عوامل بیماریزا از محل هاي آسیب دیده ، به زودي پوسیده و از بین می روند. ذکر این نکته ضروري است که در هنگام برداشت ، باغداران با تجربه ابتدا انارهاي درشت ، سرخ و بدون سوختگی ( انارهاي شاه چین ) و سپس بعد از آن انارهاي متوسط ( انارهاي معمولی و رسمی ) و پس از دو هفته انارهاي ریز ( انارهاي خرمنی ) را برداشت می کنند. در این روش انارهاي دسته اول جهت حمل به بازار و صادرات ، انارهاي دسته دوم جهت نگهداري در انبار و انارهاي دسته سوم جهت حمل به کارخانجات و استفاده براي تولید فرآورده هاي آن مورد استفاده قرار می گیرند.

نحوه چیدن و جمع آوري محصول

عمدتاً با دست انجام می شود ودر بعضی مناطق از کیسه هاي برداشت نیز استفاده میشود. سپس در گوشه باغ میوه ها به صورت فله رویهم انبار شده و انارهاي ترك خورده و داراي آثار گندیدگی جدا شده و انارهاي سالم براي انبار ارسال میگردد، در سالهاي اخیر همزمان با افزایش میزان صادرات و لزوم حفظ کیفیت میوه تازه ، استفاده از میوه چین دستی و گذاشتن میوه در یک یا حداکثر دو ردیف درون جعبه چوبی یا ترجیحاً سبدهاي پلاستیکی مرسوم شده است.

شستشو و ضدعفونی :

یکی از بهترین شیوه هاي گندزدایی انار که در عین حال کیفیت محصول و رنگ پوست انار را بهتر حفظ می نماید ، استفاده از روش آبگرم درمانی است . براي این منظور تحقیقـــات گسترده اي در موسسه تحقیقات اصلاح وتهیه نهال وبذرانجام یافته و نمونه هاي انار در چندین دماي آب گرم براي زمان هاي 30- 60 -180 ثانیه حمام داده شده و سپس انبار گردیدند. بهترین نتایج از دماي 51 درجه سانتی گراد به مدت 60 ثانیه به دست آمد. یکی دیگر از بررسی هاي انجام شده دراین ارتباط استفاده از نوعی واکس براي بـه درازا کشاندن عمر انباري این میوه میباشد. در این ارتباط نوعی واکس جامد قابل حل در آب به نام پرولانگ ( Prolong ) انتخاب شده و انارها را پیش از انبار کردن توسط این ماده حمام داده و در سردخانه نگهداري می نمایند .این روش بهترین عامل در افزایش عمر انباري انار و حفظ کیفیت آن براي مدت زمان طولانی تشخیص داده شده است . نمونه هایی که قبلا” آب گرم درمانی شده و سپس توسط واکس پوشش داده شده اند از کیفیت به مراتب بهتري برخوردار بوده و درصد آلودگی بسیار کمی دارند.

درجه بندي و بسته بندي :

در حال حاضر براي درجه بندي انارتنها به جدا کردن نمونه هاي ترك خورده و فاسد از نمونه هاي سالم اکتفا می شود و کمتر درجه بندي صحیح و اصولی روي این محصول از نظراندازه، رقم، سلامت ظاهري، رنگ و غیره اعمال می گردد. انارها در دو مرحله پس از برداشت و پس از انبار درجه بندي میگردند . توجه به مقررات بسته بندي (متاسفانه استاندارد اجباري میوه ها براي مصارف داخلی وجود ندارد) و درجه بندي علاوه بر اینکه باعث جلب بهتر مصرف کننده میگردد، ضایعات را نیز به حداقل کاهش می دهد بهترین روش براي بسته بندي انار استفاده از کارتن و یا جعبه هاي یک ردیفه می باشد ، که شرکتهاي صادراتی به این امر توجه کرده وانارهاي خود را در کارتن هاي یک ردیفه و یا چند ردیفه که توسط شانـه ( Seperator ) از یکدیگر جدا شده اند قرار می دهند. در ایران انار بصورت فله اي براي مصرف کننده عرضه میگردد. این در حالی است که در کشورهاي اروپایی و آمریکایی انار به صورت دانه اي و با قیمت قابل توجهی به فروش میرسد.از آنجایی که در ایران نیز هزینه هاي تولید بالا رفته و به تبع آن قیمت محصولات کشاورزي نیز افزایش یافتــه ، می بایست از هر ابزاري براي جلوگیري ازضایعات وحفظ کیفیت محصولات استفاده نمود که بهترین راهکار درجه بندي میوه پس از چیدن در باغ می باشد ، بدین منظور می بایست میوه ها به سه درجه تقسیم شوند :

• میوه هاي درجه یک مخصوص تازه خوري که خود به دو بخش براي مصرف داخلی وصادرات تقسیم می شود که توسط سبدهاي پلاستیکی یا جعبه هاي چوبی به انبار و کارگاه حمل می شوند.
• میوه هاي درجه دو که میوه هاي ریز و سالم می باشند که با توري براي تهیه کنسانتره به کارخانه ها منتقل می شوند .
• میوه هاي درجه سه که ترکیده می باشند و براي تهیه رب به طریقه سنتی و یا صنعتی بکار میروند.

روشهاي نگهداري محصول انار

در گوده یا کدگاه یا انبار روباز:

در این روش در گوشه اي از باغ گودالهایی به اندازه هاي 2×10×1 متر می کنند و کف آن را با پلاستیک معمولی ، ماسه و یا خاك اره به بلندي 10 سانتی متر می پوشانند تا رطوبت به میوه ها نرسد. انارهاي درشت را در وسط و انارهاي ریز را در پایین و بالا می چینند، در این حالت ارتفاع توده انار حدود یک متر میشود، آنگاه روي انارهارا با شاخه هاي تازه درختان برگ پهن می پوشانند و به این ترتیب انارها را به مدت 2 تا 3 ماه نگهداري می کنند، ضمن این که سر انارها را به طرف پایین میگذارند .

استفاده از انبارهاي سقف دار:

نحوه عمل مانند روش قبل است با این تفاوت که روي انارها را نمی پوشانند و ضرورتی ندارد که آنها را وارونه بگذارند . قبل از انبارکردن ، محوطه انبار را با سموم قارچ کش ضدعفونی می کنند و انارهاي آلوده ، ترکیده و ضرب دیده را انبار نمی کنند . معمولا” انبارها را طوري انتخاب می کنند که رطوبت آن کم باشد ، نور مستقیم به داخل آن نتابد ، هوا در آن جریان داشته باشد و درجه حرارت بیش از 10 درجه سانتیگراد نباشد . هرچه این شرایط کمتر فراهم باشد مدت نگهداري و کیفیت میوه کاهش می یابد.

درجه حرارت :

میوه را در دماي 5 درجه سانتی گراد می توان دو ماه نگهداري نمود،براي نگهداري بمدت طولانی تر می بایست دما 7.2 درجه سانتی گراد باشد تا میوه دچار سرمازدگی نشود.

رطوبت نسبی :

میزان رطوبت نسبی مناسب 90 -95 درصد می باشد انار از جمله میوه هایی است که به از دست دادن آب از پوست (چروك شدن ) بسیار حساس می باشد. نگهداري میوه در پوشش پلاستیکی و استفاده از واکس می تواند چروکیدگی پوست را کاهش دهد بخصوص در شرایطی که میزان رطوبت نسبی پائین می باشد.

بیماریهاي انباري انار

بیماریهاي قارچی:

قارچهاي Penicilium sp , Aspergilus sp که بیشتر به انارهائی که در اثر کرم گلوگاه و یـا ضربه هاي مکانیکی صدمه دیده است حمله کرده و محصول را آلوده می سازند.

 عوارض فیزیولوژیک (Sun scald) یا سوختگی ناشی از آفتاب که عارضه در روي پوست محصول ظاهر شده و رنگ پوست را تغییر داده وقسمت مبتلا سیاه رنگ می شود . این عارضه مربوط به انارهائی است که در باغ و زیر آفتاب نگهداري میگردد.

بیماري نرمی داخل نسوج (   Internal Break Down   ) : در اثر این عارضه حبه هاي انار از داخل نرم شده، سلولها از بین رفته و در قسمتهاي آلوده رنگ دانه سفید و طعم آن ترشیده و بدمزه می شود . ضدعفونی کردن محصول با مواد قارچ کش به نحو چشمگیري از صدمه این گونه قارچها جلوگیري کرده و میوه ها پس از شستشو قابل مصرف خواهند بود.

میزان و ارزش صادرات:

انار بارگیري شده به مناطق دیگر کشور نیز ارسال میگردد و ممکن است در مناطق دیگر بسته بندي و صادر شود. آنچه مسلم است ارقام ملس ساوه، شیشه کپ فردوس، رباب نی ریز، نادري بادرود، خزربردسکن، اردستانی مه ولات، بجستان و قجاق قم از بهترین ارقام صادراتی انار ایران می باشند. انار در سالهاي اخیر به کشورهاي آذربایجان، آلمان، ارمنستان، ازبکستان، افغانستان، اتریش، امارات، انگلستان، اکراین، ایتالیا، بحرین، بلغارستان، بلاروس، بوسنی و هرز گوین، پاکستان، تایلند، ترکیه، ترکمنستان، چین، دانمارك، روسیه، رومانی، ژاپن، ،سریلانکا، سوئد، ،سوئیس، سنگاپور، عراق، عربستان سعودي، عمان، فرانسه، قزاقستان، قطر، کره جنوبی، کویت، کانادا، کره شمالی، گرجستان، لهستان، مولداوي، مجارستان، مالزي، نیوزیلند، هلند و یونان صادر شده است که میزان و ارزش آن طی سالهاي 1370 الی 1384 مطابق جدول ذیل می باشد:

حمل و نقل :

پراکندگی مناطق تولید، هزینه احداث راهها را بالا برده است ، هزینه حمل که به دلیل ارزانی نسبی سوخت زمانی بخش مهمی از بهاي فروش را در برنمی گرفت ، اکنون به رقمی قابل توجه رسیده است . بازاررسانی محصولات باغبانی به ویژه براي صادرات حتمــــا” می بایستی با اصلاح سیاستگذاري و بهینه سازي ساختاري در زمینه حمل و نقل وانبارداري همراه باشد . راه آهن به دلیل ساختار وماهیت و نقش بر عهده گرفته خود یعنی حمل کالاهاي وارداتی و کار براي تولید فولاد وانتقال سنگها و تا حدي خدمات مسافرتی در چارچوب وظایف کشاورزي تقریبا” قرار ندارد و حمل محصولات کشاورزي در داخل کشور با هواپیماهاي باري انجام نمی گیرد و جابجائی محصولات کشاورزي از جمله انار فقط توسط کامیون بدون تجهیزات سردخانه اي صورت می گیرد . در زمینه ضایعات حمل و نقل ،لازم به ذکر است که چون در این بخش از وسائط نقلیه فاقد تجهیزات سرمایشی و غیر استاندارد استفاده میشود، افزایش میزان ضایعات طبیعی می باشد، اگرچه بسته بندي نامناسب و دوري مناطق تولید از مراکز مصرف ونگهداري نیز در این میان از عوامل مهم بشمار می آیند.

شرایط انبارداري میوه انار:

متاسفانه چگونگی برداشت ، حمل و نقل و نگهداري انار در کشورمان وضعیت مناسبی نداشته و ضایعات حاصله ناشی از کاربرد روشهاي سنتی و اعمال بی دقتی از مرحله برداشت تا عرضه به مصرف کننده، بسیار زیاد میباشد . این ضایعات عمدتا” ناشی از زخم خوردگیهاي مکانیکی است که نهایتا” باعث گندیدگی و فساد محصول می شود و یا در اثر تبخیر شدید به دلیل عدم استفاده از سردخانه، انبار مناسب و شرایط نامساعد انبارداري محصول میباشد. در روش سنتی معمولا” انار را پس از برداشت در گودالهائی که در باغ ایجاد شده بصورت توده به روي هم چیده و روي آن را با ماسه، خاك و یا کاه و کلش می پوشانند، یا آنکه محصول انار را در یک اتاق بصورت فله نگهداري می کنند. روش دیگر آویزان کردن انارها بصورت خوشه اي از سقف اتاق است که درنهایت کلیه این اعمال باعث صدمه خوردگی شدید به محصول و افت کیفی آن میگردد . ضایعات انار در این مرحله بیش از 25 درصد برآورد شده است. با توجه به اهمیت این محصول در ایران و موضوع صادرات آن میبایست اطلاعات کافی در زمینه ویژگیهاي کیفی وانباري ارقام انار ، بیماریها وعوارض فیزیولوژیک پس از برداشت و روشهاي نگهداري آن در سردخانه و انبار در دسترس باشد که شاخص هاي ذیل تا حدي راهگشا خواهد بود.

شاخص هاي رسیدن :

• بسته به رقم رنگ پوست و آب میوه قرمز می شود.
• بایستی اسیدیته آبمیوه پائین تر از 1.85 درصد باشد .

شاخص هاي کیفیت :

• عاري از ترکیدگی ، بریدگی ، سوختگی و پوسیدگی باشد.
• رنگ پوست و صاف بودن آن
• طعم بستگی به نسبت قند به اسید دارد که وابسته به رقم می باشد. میزان مواد جامد قابل حل ( S.S) بالاتر از 17 درصد مطلوب می باشد.
• میزان تانن پایین تر از 0.25 درصد مطلوب می باشد.

درجه حرارت :

میوه را در دماي 5 درجه سانتی گراد می توان دو ماه نگهداري نمود،براي نگهداري بمدت طولانی تر می بایست دما 7.2 درجه سانتی گراد باشد تا میوه دچار سرمازدگی نشود.

رطوبت نسبی :

میزان رطوبت نسبی مناسب 90 – 95 درصد می باشد انار از جمله میوه هایی است که به از دست دادن آب از پوست (چروك شدن ) بسیار حساس می باشد. نگهداري میوه در پوشش پلاستیکی و استفاده از واکس می تواند چروکیدگی پوست را کاهش دهد بخصوص در شرایطی که میزان رطوبت نسبی پائین می باشد.

سرعت تنفس :

براي محاسبه میزان حرارت تولیدي توسط میوه می توان میلی لیتر  Co2 تولید شده توسط یک کیلوگرم محصول در یک ساعت را در عدد 440 ضرب نمود که در این صورت حرارت تولید شده با واحد Btu/ton/day بدست می آید یا در عدد 122 ضرب نمود تا واحد   Kcal/metric ton/day حاصل شود.

میزان اتیلن تولیدي :

• کمتر از 1 µl/Kg.hr در دماي 10 درجه سانتیگراد یا پائین تراز آن.
• کمتر از 2 µl/Kg.hr در دماي 20 درجه سانتیگراد

عکس العمل میوه به اتیلن :

اگر میوه را در غلظت 1 PPM یا بالاتر اتیلن قرار دهیم سرعت تنفس و تولید اتیلن افزایش می یابد اما این دلیل بر تغییر کیفیت میوه نمی تواند باشد.میوه انار، بلوغ بعد از برداشت نداشته و بایستی پس ازرسیدگی کامل آنرا برداشت نمود تا بهترین کیفیت را داشته باشد ( میوه نافرازگرا  (  Non- climacteric 

اثر سردخانه کنترل اتمسفر(  C.A  ) برروي میوه انار :

مطالعات مختصري در اینمورد انجام شده است در صورتیکه میوه در درجه حرارت پائین تر از 5 درجه سانتیگراد انبار شود و غلظت اکسیژن 2 درصد در محیط باشد باعث کاهش خسارت سرمازدگی خواهد شد. در مطالعه اي میوه انار در 6 درجه سانتیگراد و میزان اکسیژن و دي اکسید کربن به ترتیب 3 و 6 درصد به بمدت 6 ماه با موفقیت نگهداري شده است.

اختلالات فیزیولوژیکی :

سرمازدگی :

علائم خارجی شامل قهوه اي شدن پوست و افزایش حساسیت به پوسیدگی می باشد . علائم داخلی شامل رنگ پریدگی دانه هاي انار (آریل) می باشد و قسمت پیه انار نیز قهوه اي رنگ می شود. سرمازدگی وقتی که میوه بیشتر از یک ماه در درجه حرارت بحرانی میوه که حدود (-3) تا 5 درجه سانتیگراد می باشد قرار گیرد و یا اگر بیش از 2 ماه تحت تاثیر درجه حرارت 5 درجه سانتیگراد باشد .

اختلالات بیماریزایی :

پوسیدگی مرکزي :

قارچهاي آسپرژیلوس و آلترناریا عامل آن هستند، پوست میوه آلوده کمی غیر طبیعی بنظر میرسد و قسمت داخلی میوه توده اي سیاه رنگ از قارچ را دارد. این بیماري هنگامی که میوه روي درخت است توسعه می یابد و می بایست میوه هاي آلوده در زمان بسته بندي توسط کارگران مشخص و حذف گردند.

ضایعات بعد از برداشت :

متاسفانه وضعیت برداشت ، حمل و نقل و نگهداري انار در ایران بسیار نامناسب بوده و ضایعات حاصله دراثر کاربرد روشهاي سنتی و بی دقتی در امر برداشت تا عرضه به مصرف کننده بسیار زیاد می باشد . ضایعات عمدتا” ناشی از زخم خوردگیهاي مکانیکی است که نهایتاً باعث گندیدگی و فساد محصول شده و یا در اثر تبخیر شدید به خاطر عدم استفاده از سردخانه و انبار مناسب براي نگهداري این محصول میباشد . در روش سنتی (همانطور که قبلا” ذکر شد) معمولا” انار را پس از برداشت یا در گودالهائی که در باغ ایجاد شده بصورت توده به روي هم چیده و روي آن را با ماسه ، خاك یا کاه و کلش می پوشانند و یا آنکه انار را در یک اتاق بصورت فله نگهداري می کنند . روش دیگر آویزان کردن انارها بصورت خوشه اي از سقف اتاق است . درنهایت کلیه این اعمال باعث صدمه خوردگی شدید به محصول وافت کیفی آن میشود.  ضایعات انار در این مرحله بیش از 25 درصد برآورد می گردد. با توجه به اهمیت این محصول در ایران و موضوع صادرات آن میبایست اطلاعات کافی در زمینه ویژگیهاي کیفی وانباري ارقام انار ، بیماریها وعوارض فیزیولوژیک پس از برداشت و روشهاي نگهداري آن در سردخانه در دست باشد . با توجه به مسائل فوق درسال 1359 توسط موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بررسیهائی درزمینه کیفیت انباري وقابلیت نگهداري ارقام انار ورامین ، ساوه و یزد به عمل آمده است .

ارقام انتخابی از منطقه ورامین شامل آب دندان ، تخم ساوه اي ، پیازي قرمز پیشوا ، رباب شیراز و ملس مرتضوي بودند.

ارقام انتخابی منطقه ساوه: ملس شیرین، پوست سفید شیرین، ملس ترش، پوست سفید ترش، پوست سیاه ترش

ارقام انتخابی منطقه یزد : گبري ترش ، شهوار شیرین ، زاغ ترش ، ملس یزد ، قرمز یزد

نتایج حاصل از آزمایشات به عمل آمده موید آن است که بطور کلی ارقام انار یزد کیفیت خوبی داشته ولی به علت داشتن پوست نازك از قابلیت نگهداري کمتري نسبت به انار ساوه برخوردار است . در میان ارقام مختلف، ملس ترش ساوه از نظر انباري رقمی است خوب و قابل توصیه که در حدود 6 ماه قابل نگهداري میباشد .

ارقام گبري ترش یزد و زاغ ترش نیزاز نظر کیفی و ویژگیهاي ظاهري بسیار خوب میباشند. برطبق آزمایشهاي انجام شده بهترین نسبت اسیدیته به املاح جامد قابل حل، 1 درصد میباشد. ضمنا” آزمایشهایی که از نظر مقایسه کاهش وزن نمونه ها در داخل وخارج از سردخانه انجام شده نشان می دهد که نمونه هاي نگهداري شده در سردخانه، پس از پایان مدت نگهداري (3 ماه) کاهش وزنی در حدود % 4.5 داشته در حالیکه در نمونه هاي خارج از سردخانه کاهش وزن حدود % 16 بوده است. از مشکلاتی که در رابطه با نگهداري انار وجود دارد کاهش وزن و بیماریهاي انباري آن است .