مدیریت سپردار زرد شرقی مرکبات
مدیریت سپردار زرد شرقی مرکبات
Aonidiella orientalis Newstead
چکیده
سپردار زرد شرقی مرکبات Aonidiella orientalis ، یکی از مهمترین آفاتی است که با مکیدن شیره گیاهی موجب تغییر رنگ و خشکیدگی برگها و شاخه های سبز شده و در صورت آلودگی شدید باعث کوچک ماندن میوه و در نهایت ریزش آن میشود. در مناطق کوهستانی جیرفت این آفت بیشتر روی لیموترش و لیموشیرین و در دشت روی گریپ فروت، پرتقال و نارنگی فعالیت دارد. با گرم شدن تدریجی هوا از اواخر اسفند فعالیت آفت آغاز میشود و در دو مقطع زمانی اوایل فروردین و اواخر شهریور همزمان با جوانه زنی درختان مرکبات، بیشترین جمعیت را ایجاد میکند. در این نشریه روشهای متعددی برای مدیریت این آفت توصیه شده است که شامل هرس شاخه های پایینی درختان، جمع آوری میوه های آلوده و انهدام آنها ، استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار در باغ ، کاشت درختان در فواصل مناسب، کاربرد کفشدوزکهای Chilocorus bipustulatus و Scymnus sp. واستفاده از روغن ولک ( ۱ – ۱.۵ ) است.
مقدمه
سپردار زرد شرقی مرکبات Aonidiella orientalis Newstead یکی از مهمترین گونه های خسارتزای خانواده سپردارها (Diaspididae) است. برای اولین بار این آفت در ایران در سال ۱۳۴۰ از جیرفت، بندرعباس و بندرلنگه گزارش شده است . این آفت بسیار پلی فاژ است و ۳۶ جنس از ۲۵ خانواده گیاهی را مورد حمله قرار میدهد. در مناطق جنوبی ایران از جمله جیرفت، بندرعباس، فارس، بوشهر، خوزستان یکی از مهمترین آفات مرکبات محسوب میشود و روی ارقام مختلف مرکبات فعالیت دارد. سپردار زرد شرقی روی برگ، شاخه، تنه و میوه ظاهرشده و از شیره آنها تغذیه میکند. میوه های آلوده تلخ مزه ، کم آب و غیر قابل استفاده میشوند .
سپر پوششی حشرات ماده گرد تا تخم مرغی شکل به رنگ سفید تا قهوه ای کم رنگ یا زرد میباشد. در زیر سپر، حشرات ماده کلیوی شکل و به رنگ نارنجی و فاقد شاخک و پا هستند. سپر در حشرات نر بیضی شکل و کشیده است. بدن نرها بیضی شکل و زرد رنگ می باشد . فرم متحرک این آفت پوره سن اول میباشد که توسط باد، انسان، حشرات در حال پرواز و یا پرندگان منتشر میشود .
سپردار زرد شرقی مرکبات فعالیت خود را از اواخر اسفند همزمان با جوانه زنی برگ، با تخمگذاری حشرات ماده آغاز میکند. پوره های متحرک از زیر سپر حشره ماده خارج شده و در سطح برگ پراکنده شده و سپس در محل مناسب ثابت میشوند. بیشترین فعالیت این آفت در مناطق جنوبی کشور در ماههای فروردین، اردیبهشت و شهریور است و تا دهه سوم مهرماه ادامه دارد، ضمن اینکه در ماه های گرم تابستان فعالیت آن کم میشود و در ماههای سرد به صورت حشره ماده بالغ در زیر سپر زمستانگذرانی میکند. این آفت در جیرفت ۴-۶ نسل دارد
دستورالعمل مدیریت سپردار زرد شرقی مرکبات
الف) اقدامات پیشگیری کننده ( اصول باغی )
طبق تحقیقات فرید، ۱۳۷۲ تراکم آفت روی شاخه های پایینی و مناطق سایه دار درخت بیشتر است، بر این اساس انجام موارد زیر برای پیشگیری از خسارت این آفت و مدیریت سپردار زرد شرقی مرکبات توصیه میشود:
- رعایت فاصله مناسب کاشت : این کار باعث برقراری جریان هوا و تهویه مناسب بین درختان و کاهش جمعیت آفت خواهد شد.
- عدم احداث باغات مرکبات در خاک هایی با بافت رسی تا حدودی سنگین و در دره ها و کف رودخانه ها
- استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار و بازدید منظم قطره چکانها برای اطمینان از عملکرد درست آنها
- هرس منظم شاخه و برگهای آلوده به منظور تهویه مناسب بین درختان و کاهش رطوبت باغ
ب) نمونه برداری و پایش تغییرات جمعیت:
مطالعات انجام شده نشان میدهد پس از گرم شدن تدریجی هوا در اواخر اسفند حشرات ماده شروع به تولید مثل میکند. سپس پوره های سن یک از تخم خارج شده و روی شاخه و برگ های نورسته حرکت کرده و پس از پیدا کردن محل مناسب همان جا مستقر شده و سپر تشکیل میدهند. اوج جمعیت Aonidiella orientalis Newstead در مناطق جنوبی کشور اوایل فروردین، اواسط اردیبهشت، اواسط خرداد و اواخر شهریور میباشد .
برای پایش جمعیت Aonidiella orientalis Newstead میتوان به روش زیر عمل کرد:
- نمونه برداری جمعیت حشرات ماده در زیر سپر
از اواخر اسفند بازدیدهای باغی به منظور بررسی تخمگذاری حشرات ماده زمستان گذران زیر سپر انجام می شود. به این صورت که به وسیله سوزن سپر حشرات ماده برداشته شده و با کمک لوپ دستی تخمگذاری و خروج پوره های سن یک از زیر سپر مشخص میشود. در این مرحله، حشرات ماده سپردار روی برگ و گاهأ میوه های باقیمانده سر درخت هستند .
- نمونه برداری جمعیت پوره های سن یک
برای تخمین جمعیت پوره های متحرک سپردار شرقی مرکبات از روش نصب نوارهای چسبی (به عنوان تله) روی سرشاخه های آلوده به آفت، استفاده میشود. با در نظرگرفتن نوع زندگی آفت، بهترین زمان کنترل سپردار شرقی مرکبات وقتی است که حداکثر پوره های سن یک از تخم خارج شده و روی شاخه و برگها متحرک هستند (مطالعات میدانی).
ج) روشهای کنترل Aonidiella orientalis Newstead :
- کاربرد دشمنان طبیعی به خصوص کفشدوزک نقابدار دو لکه ای، Chilocorus bipustulatus (L.) و کفشدوزک Scymnus sp. . کفشدوزک نقابدار دو لکه ای از شکارگرهای فعال سپردار زرد شرقی مرکبات در منطقه جیرفت استان کرمان و باروس استان فارس محسوب میشود . این کفشدوزک فعالیت خود را از اواسط فروردین شروع میکند. طبق تحقیقات انجام شده میزان تغذیه حشره کامل و لارو کفشدوزک نقابدار دو لکه ای به ترتیب ۶.۳۷ و ۷.۰۹ عدد حشره آفت در زیر سپر به مدت ۲۴ ساعت بود که می توان آن را در فصولی که جمعیت آفت سپردار شرقی مرکبات کم است، در باغ رهاسازی کرد .
- روغن پاشی با رسیدن میانگین جمعیت پوره سن یک به ۵ عدد در هرشاخه تله گذاری انجام شده یا رسیدن تعداد سپردار شرقی مرکبات به ۱۰ عدد حشره زنده زیر سپر روی هر برگ ، مصرف روغن ولک ۱.۵ در صد توصیه میشود. تاثیر منفی روغن ولک به میزان ۱ و ۱.۵ درصد روی کفشدوزک نقابدار دو لکه ای (شکارگر آفت) ناچیز میباشد . در صورت افزایش بیشتر جمعیت آفت در اثر عدم رعایت مسائل به باغی مانند هرس و فاصله کاشت مناسب و کارایی نادرست قطره چکان ها در سیستم آبیاری تحت فشار میتوان از مخلوط روغن ولک ۱ درصد و حشره کش کلرپیریفوس %EC 40.8 (دورسبان) ۱ درهزار در اوج جمعیت آفت استفاده کرد. تعداد دفعات محلول پاشی توسط نمونه برداری از جمعیت آفت مشخص میشود ولی معمولأ در دو نوبت فروردین و شهریور انجام میشود. بهترین نوع سمپاش از نظر پاشش محلول سمی یا روغن روی آفت سپردار شرقی مرکبات ، سمپاش توربولاینر باغی و بعد از آن لانس دار میباشد.
تهیه کنندگان : سمیه رنجبر ، احمد حیدری
مطالعه پست زیر نیز به شما عزیزان پیشنهاد میگردد
شپشکهای مرکبات و روشهای کنترل آنها
