شته معمولی گندم
شته معمولی گندم
Schizaphis graminum Rondani
Syn :Toxoptera graminum Rondani
نام انگلیسی : Spring green aphid
(Hom.Aphididae)
شکل شناسی
حشره ماده بی بال شته معمولی گندم به رنگ سبز یا متمایل به زرد بوده و در سطح پشتی شکم دارای نوار سبز تیره با چشمهای قرمز رنگ اسـت. طول بدن 2.3 ـ 2 میل میتر و طول شاخکها کمی بیشتر از نصف طول بدن حشره و 6 بندی اسـت. شاخکها تیره اند به استثنای سه بند قاعده ای که روشنتر میباشد . کورنیکولها به خوبی رشد کرده و 1.5ـ 1 برابر طول دم است. دم شته ها مخروطی و کورنیکولها استوانه ای شکل است. شته ماده بالدار از نظر اندازه و شکل شبیه شته های بی بال است اما سر و سینه تیره تـر، کورنیکول و شاخکها کوتاهتر و طول آن سه چهارم طول بدن شته است. بالهای جلویی این شته از نظر رگ بندی کاملاَ مشخص است بدین معنی که رگ وسطی فقط یک مرتبه منشعب شـده و دو شاخه است. دو جفت مو در طرفین دم و یکی در پشت آن قرار دارد
زیست شناسی
شته معمولی گندم ( Schizaphis graminum Rondani ) علاوه بر گندم به جو، چاودار، یولاف، انواع سورگوم، ذرت، بـرنج و گندمیان وحشی حمله می نماید و از برگها و خوشه های سبز میزبان خود تغذیه می نماید. این آفت زمستان را به صورت تخـم روی علفهـای هـرز خـانواده گنـدمیان و یـا روی گندمهای پاییزه می گذراند.اوایل بهار شته موسس بی بال و بکرزا از تخم خارج شده و پس از چند روز شروع به تولید مثل میکند. زمان لازم برای بلوغ پوره ها در دمای 24 درجه سلسیوس 7 روز و در درجه حرارت کمتر 2 – 3 هفته طول میکشد. با نزدیک شدن فصل پاییز در بین شته ها افراد نر و ماده پیدا میشوند و پس از جفت گیری حشره ماده روی گندم یا علفهای هرز گندمیان تخم ریزی میکند . تخم ها ابتدا سبز رنگ بوده ولی پس از مدت کوتاهی تیره و در نهایت سیاه براق میشوند. این تخم ها تا بهار سال بعد باقی میمانند .در مناطق گرم که زمستانهای معتدل دارند ممکن است تولید مثل این شته بدون پیدایش افراد نر و ماده حقیقی به صورت بکرزایی ادامه یابد . شته معمولی گندم در طول سال زراعی می تواند 20ـ 15 نسل ایجاد نماید. این حشره دارای دیاپوز اختیاری است . هر شته ماده در طول عمر خود 60ـ 50 عدد نوزاد تولید می کند.
مناطق انتشار :
الف – جهان : اروپا، آمریکا، منطقه سیبری، آفریقای جنوبی، کشورهای مدیترانه
ب – ایران : آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، ایلام، بوشهر، جیرفـت، تهـران، قـم، خوزسـتان، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، خراسان شـمالی، خراسـان جنـوبی، خراسـان رضـوی، مرکزی، کرمانشاه، کرمان، هرمزگان، همدان، یزد
علائم خسارت شته معمولی گندم :
شته معمولی گندم پس از استقرار در لابلای سنبلچه های بوته های گندم ضمن تغذیه از شیره گیـاهی برگها، همراه بزاق خود موادی را به درون گیاه تزریق می کند که با از بین بردن دیواره سلولهای گیاهی و کلروپلاست باعث کلروز ، پیچیدگی برگها، غیر طبیعی شدن، توقف رشد و ضعیف شدن بوته ها میشود . در صورت آلودگی شدید بوته ها ممکن است موجب از بین رفتن کلی محصول شود، چون فعالیـت شته ها در لابلای برگها و علفها بوده و از دید زارع دور است گاهی زارعین علائـم خـسارت را سرمازدگی تشخیص می دهند. به صورت کلی خسارت Schizaphis graminum Rondani بصورت نقاط بي رنگ روي برگ ، پيچيدگي و لوله اي شدن برگها ، علائم در پاييز و زمستان بصورت لکه هايي با گياهان مرده ظاهر مي شود.
تحلیل خطر آفت ( شرایط لزوم مبارزه و آستانه خسارت اقتصادی )
Schizaphis graminum Rondani در اغلب نقاط گندمکاری کشور وجود دارد. خسارت این شته در ایران تا 20 درصد تعیین گردیده است. این حشره قادر به انتقال ویروس کوتولگی زرد جو، ویروس قرمزی برگ ارزن، ویروس موزائیک نیشکر، ویروس کوتولگی زبر ذرت است.
مبارزه
• استفاده ار ارقام مقاوم و متحمل به Schizaphis graminum Rondani
• در صورت نیاز هنگامی که 10 درصد گیاهان در مرحله ساقه رفتن تا خوشه دهی به شته آلوده شده باشند مبارزه شیمیایی با یکی از سموم کنفیدور ، پریمیکارب ، مالاتیون و غیره صورت می گیرد. ( استفاده از سموم سیستمیک نسبت به سموم تماسی ارجح تر میباشد ) .
شما عزیزان میتوانید با رفتن به پستهای زیر سایر آفات گندم را نیز بررسی نمایید
