سم پاشي باغستان به كمك يك سم پاش بادبزني
دليل سم پاشي باغستان ها مبارزه با آفت ها و حشراتي است كه بر روي كيفيت و كميت و بازده محصول توليدي تاثيرگذار است. البته سم پاشي تنها در صورتي موفقيت آميز خواهد بود كه مقدار سم مورد نظر و زمان مورد استفاده از سم و سم پاش ها مناسب باشد.
جهت استفاده از سم پاش ها مي بايد اطلاعات كافي در مورد نوع ساخت دستگاه مورد استفاده ونحوه ي استفاده و شرايط مناسب محيطي جهت بهره گيري از سم پاش مورد نظر قرار گيرد.
اجزا تشكيل دهنده ي يك سم پاش بادبزني
قسمت هاي اصلي يك سم پاش بادبزني همانطور كه در شكل زير قابل مشاهده است عبارتند از:
1- مخزن: همانند مخزن تمامي سم پاش هاي موجود، مخزن سم پاش هاي بادبزني نيز در برابر زنگ زدگي مقاوم است و طوري طراحي شده اند كه پر كردن، خالي كردن و خشك كردن آن براحتي صورت مي پذيرد. همزن ها بايد به تعداد كافي در داخل مخزن موجود باشند تا ذرات آفت كش به صورت مناسب و يكنواخت در داخل محلول پراكنده شوند، چه در زمان پاشش و باز بودن مجراي نازل ها و چه در زمان بسته بودن نازلها. به طور كلي دو نوع سيستم و روش هم زدن سم وجود دارد: (1) نوع مكانيكي كه توسط تعدادي بيلچه مانند صورت مي گيرد و (2) نوع هيدروليك. هر دو سيستم وظيفه دارند ذرات معلق موجود در سم را به صورت يكنواخت در داخل محلول پراكنده سازند.
2- پمپ: عموماً، پمپ هاي پيستوني و سانتريفوژي (گريز از مركز) در سم پاش هاي بادبزني مورد ستفاده قرار مي گيرد. پمپ هاي پيستوني بيشتر در زماني مورد استفاده قرار مي گيرند كه فشار مورد نياز، در حدود psi 450 تا 600 باشد. پمپ هاي گريز از مركز نيز، توان توليد فشاري در حدود psi 50 تا 200 را دارا مي باشند.
3- فشار شكن(تنظيم كنندهي فشار): اين قسمت از تعداد زيادي روزنه تشكيل شده است كه به واسطه ي باز و بسته شدن، فشار توليدي را تنظيم مي كنند. البته اين قسمت تنها جهت تغيير فشار موجود در سم پاش بادبزني مورد استفاده قرار نمي گيرد. شامل يك فنر است كه فشار فنر عامل بسته بودن لوله ايست كه به مخزن ختم مي شود. اين لوله در زماني كه فشار، بيش از حد ظرفيت دستگاه افزايش مي يابد مورد استفاده قرار مي گيرد و بدين ترتيب جرياني فرعي به داخل مخزن باز مي كند و بدين ترتيب فشار موجود در دستگاه را كاهش مي دهد. در پمپ هاي گريز از مركز تنظيم فشار موجود در سم پاش بادبزني توسط تغيير سرعت پمپ انجام ميشود، اين كار به واسطه ي تغيير تعداد دور در دقيقه ي پمپ صورت مي گيرد. البته بايد توجه شود كه تامين دور در دقيقهي مورد نياز سم پاش بادبزني اهميت فوق العاده اي را در پاشش مؤثر دارا مي باشد، تغيير در دور پمپ موجب تغيير فشار و در نتيجه، تغيير نحوه ي پاشش مي شود.
4- فشارسنج: فشارسنج نشان دهنده ي فشار موجود در سم پاش است. فشار سنج مي بايد فشار در هنگام پاشش را به صورت دقيق نشان دهد. پاشنده ها در يك فشار مشخص كار مي كنند و تنها در اين فشار است كه نوع و نحوه و مقدار پاشش مطلوب را تضمين مي نمايند. فشارسنج ها هر گونه تغيير در اين فشار مورد نظر را نشان مي دهند. به واسطه ي يك پيغام خطا، هر گونه تغيير فشار موجود در سيستم را به كاربر اطلاع مي دهند و كاربر را از وجود نقص فني در سم پاش بادبزني آگاه مي كنند. نقوص فني مي تواند شامل بسته شدن سطح فيلتر يا صافي، تغيير در خروجي پمپ و يا عيب در سيستم رگولاتور(فشارشكن) باشد. بنابراين در يك سم پاش بابزني، وجود يك فشارسنج مناسب و سالم اهميت فوق العاده اي دارد.
5- چند راهه ها(بوم): چند راهه ها يا بوم وظيفه ي انتقال مواد موجود در مخزن، از پمپ به نازل ها را دارا هستند. وضعيت قرارگيري بوم بدليل قرار گرفتن نازل ها بر روي آن اهميت زيادي دارد.
6- نازل ها: نازل ها در سم پاش هاي بادبزني سم موجود را به اشكال مختلف، در هوا پخش مي نمايند. اين قسمت ها با اتميزه كردن قطرات سم، باعث پخش شدن بهتر سم در جريان هوا مي شوند. الگوي پاشش بر اساس مكان قرار گيري نازل ها و نوع نازل هاي مي تواند تغيير كند.
نازل ها همانطور كه در شكل روبرو قابل مشاهده است از قسمت هاي مختلفي تشكيل شده اند كه به ترتيب از پايين به بالا عبارتند از:
بدنه ي نازل ـ صافي ـ مغزي يا هسته ـ صفحه ـ سرپوش
هسته و صفحه از قسمت هاي هستند كه بيشترين ميزان سايش در آن ها رخ مي دهد، به همين علت جهت ساخت آن ها از موادي همچون فولاد خالص سخت، كاربيد تنگستن و مواد سراميكي استفاده مي شود. اگر سايش اين قطعات زياد باشد ، نوع پاشش و مقدار سم خروجي تغيير كرده و جهت رفع اين مشكل مي بايد اين قطعات را تعويض و سم پاش را مجدداً كاليبره نمود.
7- بادبزن ها: هر دو نوع بادبزن گريز از مركز و تك محوري، در سم پاش هاي بادبزني، مورد استعمال دارد.
اين قسمت وظيفه دارد مخلوط ذرات سم و هوا را به سمت بالا و سايبان(تاج) درخت هدايت كند و سم پاشي يكنواختي را صورت دهد.
در بسياري از سم پاش ها اَتميزه شدن سم بستگي به نوع نازل ها دارد. ميزان تاثير جريان هوا بر روي نحوه ي اَتميزه
شدن ذرات سم بستگي به اختلاف سرعت بين جريان هوا و مايع خروجي از نازل دارد. هرچه اين اختلاف بيشتر باشد ميزان اتميزه شدن افزايش مي يابد. ميزان قطره شدن ذرات سم در زماني به حداقل مقدار خود مي رسد كه موقعيت پاشش نازل ها و جريان هوا با يكديگر يكسان باشد. در حالت عكس، اگر پاشش از نازل ها در جهت خلاف جريان هوا باشد، بيشترين ميزان اَتميزه شدن ذرات سم رخ مي دهد.
وظيفه ي اصلي جريان هوا، حركت آفت كش(سم) به داخل قسمت سايه بان درخت و قرار دادن مايع سم بر روي ميوه ها و شاخه ها و تمامي قسمت هاي داخلي درخت و محصول است.
مشخصه ها و اِلِمان هايي از جريان هوا، كه بر روي ميزان پوشش سم پاش بادبزني تاثير مي گذارد عبارتند از: حجم هوا(فيت مكعب در هر دقيقه) و سرعت جريان هوا(فيت در هر دقيقه). اين مشخصه ها بستگي به نوع بابزن، اندازه بادبزن و سرعت چرخش پره ها و نوع طراحي پره ها دارد.
فاكتورهاي مختلفي در عملكرد جابجاكن هاي هوا تاثير مي گذارد كه تمامي اين فاكتورها در تعامل يكديگر قرار دارند و در نتيجه، رسيدن به يك حالت ايده آل مستلزم ايجاد يك رابطه مناسب بين تمامي عوامل تاثيرگذار است.
آماده نمودن سم پاش بادبزني
اگر مواد خروجي از سم پاش به صورت مناسب و يكنواخت پاشش شوند، در اين صورت جابجايي هوا در زير درخت به صورت مناسب صورت مي پذيرد و حال اگر سم پاش با سرعت زياد در زير درخت حركت كند يا پاشش به صورت غيريكنواخت صورت پذيرد در اين صورت جابجايي هوا به خوبي صورت نمي گيرد و نتيجه يك پاشش نامناسب خواهد بود كه تمام پوشش درخت را دربر نمي گيرد.
برخي از عوامل محيطي بر حجم مناسب پاشش تاثير مي گذارد. اين عوامل عبارتند از رطوبت، درجه حرارت و ميزان وزش باد. رطوبت پايين و دماي بالا باعث تبخير شديد ذرات سم خارج شده از نازل ها مي شود كه از انتقال كامل مواد به سطوح بالايي تاج درخت جلوگيري مي كند. رطوبت هاي بالاي 50 درصد به پاشش مناسب و يكنواخت كمك مي كند. وزش باد نيز ذرات سم را در جهت نامناسب هدايت مي كند كه به نوبه ي خود در پاشش مناسب تاثير
منفي مي گذارد، لذا توصيه مي شود سم پاشي در زماني از روز كه وزش باد وجود ندارد صورت پذيرد.
عوامل ديگري از قبيل سرعت پيشروي، فشار، زمان بندي، نازل و موقعيت نازل ها، سرعت هوا يا باد و موقعيت باد و حجم پاشش بر سطح پوشش سم پاش هاي بادبزني تاثيرگذار است. سرعت پاشش در حدود 2 تا 5 MPH است.(سرعت هاي كم، سطح پاشش بهتري ايجاد مي كند) فشار موجود در دستگاه بر سطح پاشش تاثيرگذار است. فشار معمول مورد استفاده در سم پاش هاي بادبزني در حدود 60 تا 260 psi است.
تعداد نازل هاي موجود بر روي دستگاه بين 5 تا 10 عدد در هر سمت متغير است. نازل در جلوي چندراهه ها جاي مي گيرد، به همين دليل در حدود 3/2 تا 4/3 خروجي نازل ها به سمت قسمت هاي بالايي پاشش مي شود و در حدود 3/1 تا 4/1 خروجي نازل ها به قسمت هاي پاييني درخت پاشش مي گردد.
تنظيم موقعيت دقيق هدايت كننده هاي هوايي منجر به قرار گرفتن مناسب سم پاش در جهت بهترين پاشش مي شود.
اندازه ي نازل ها، سرعت و و فشار، همه و همه بر حجم سمِ پاشش شده تاثيرگذار است. در ابتدا لازم است حجم پاشش و سرعت پيشروي تعيين گردد و در انتها، نوع و اندازه ي نازل و فشار آن مشخص شود. حجم پاشش مي تواند بين 15 تا 250 گالن در هر اِكر متغير باشد.
استفاده از كاتالوگ وسيله، داشتن سابقه و تجربه ي مناسب كار با وسيله و تعيين دقيق مقدار سم مؤثر از عواملي است كه بر ميزان سم مورد احتياج تاثيرگذار است.
كاليبراسيون
عملكرد فعلي دستگاه به كمك كاليبره نمودن آن مشخص مي گردد. به اين كار كاليبره كردن امتحاني يا اوليه مي گويند. اين عمل پس از تشخيص سلامت تمامي قسمت هاي دستگاه صورت مي گيرد.
در طي كاليبره كردن ابتدايي يا اوليه دو فاكتور تخمين زده مي شود: (1) ميزان سمي كه در هر اِكر توسط سم پاش پاشيده مي شود (2) سرعت پيشروي مطلوب جهت حداكثرسازي راندمان كاري وسيله
گالن سم خروجي در هر اِكر در دو سمت سم پاش با تعيين مجهولات فرمول زير تعيين مي گردد:
فاصله ي رديف سم پاش با تخمين فاصله ي رديف كشت ميسر مي شود. سرعت و گالن سم مورد استفاده با روش هاي
زير قابل محاسبه هستند:
1- ابتدا مخزن سم پاش را تا حد مشخصي كه علامت گذاري شده است با آب يا هر ماده ي ديگر كه ارزش اقتصادي زيادي ندارد پر كنيد.
2- در حدود 100 تا 200 فيت مسافت را در باغستان علامت گذاري نماييد.
3- از يك تراكتور با سرعت ثابت بهره بگيريد و ابتدا و انتهاي مسير حركت را با پرچم علامت گذاري كنيد و قبل از پرچم تراكتور را به حركت در بياوريد تا مطمئن شويد كه در هنگام گذشتن از پرچم اول سم پاش در صحت كامل به فعاليت خود ادامه مي دهد. در زماني كه چرخ جلوي تراكتور از پرچم ابتدايي عبور مي كند زمان را گرفته تا زماني كه چرخ جلوي تراكتور از پرچم دوم عبور مي كند.
4- زماني كه چرخ هاي جلويي تراكتور از پرچم دوم عبور كردند هم زمان را نگه داشته و هم سم پاش را خاموش مي كنيد و زمان صرف شده را ثبت مي نماييد.
5- مخزن را تا نقطه علامت گذاري شده مجددا مملوء از آب كرده و مقدار آب خارج شده از مخزن را محاسبه كنيد.
حال سرعت و گالن خروجي سم در هر دقيقه قابل محاسبه مي باشد:
در انتها نيز مقدار گالن(حجم) سم مورد نياز در هر اِكر بدست مي آيد. GPA توصيه اي در حدود 200 است و اگر عدد بدست آمده برابر 200 نبود تغييرات لازم در رابطه با سرعت و نازل ها اتخاذ مي شود تا نتيجه عدد 200 باشد
