بیماریهای ریشه و طوقه لوبیا

بیماریهای ریشه و طوقه لوبیا

بیماریهای پوسیدگی ریشه لوبيا نظیر پوسیدگی فوزاریومی، پیتیومی، ریزو کتونیایی و ماکروفومینایی، مرگ گیاهچه و شانکر طوقه گاهی 80 تا 100 درصد خسارت به محصول لوبیا وارد می سازند. برآوردها نشان می دهد که در ایران بیشترین درصد مزارع آلوده به بیماری های حبوبات مربوط به اقلیمهای معتدل است و مهمترین عوامل خسارت، قارچی و در درجه بعد ویروسی میباشد.

بلایت خاکستری ساقه

Ashy stem Blight

عامل بیماری قارچ Macrophomina phaseolina می باشد. علائم عمومأ زمانی مشاهده می شود که میسلیوم قارچ یا اسکلروت آن در خاک جوانه زده و ساقه های گیاهچه ها یا قاعده کوتیلدون های روئیده شده را مورد حمله قرار می دهد. عامل بیماری در محل آلودگی روی قاعده ساقه ایجاد شانکرهای سیاه رنگ که در درون آن حلقه های متحدالمرکز وجود دارد، می نماید. در اثر بیماری مریستم انتهایی از بین رفته و یا ساقه ها شکسته و گیاهچه خشک می شوند. آلودگی در گیاهان مسن باعث پژمردگی ، زردی ، ریزش برگها قبل از رسیدگی ، پوسیدگی ریشه و هیپوکوتیل و در نهایت مرگ گیاه می شود. شرایط رطوبتی متوسط به پایین و شرایط دمایی متوسط به بالا برای توسعه بیماری مناسب است. در میان شانکرهای ایجاد شده پیکنید و گاهی اسکلروتهای قارچ تشکیل شده که قابل مشاهده می باشند.

کنترل بیماری بلایت خاکستری ساقه

استفاده از بذور سالم و ضدعفونی بذر قبل از کاشت ، جمع آوری بقایای آلوده گیاهی ، شخم عمیق و زیر خاک نمودن بقایای آلوده گیاهی ، کاربرد مواد آلی در خاک ، استفاده از ترکیبات قارچ کش قبل از کاشت در خاک برای کاهش جمیعت اسکلروت قارچ نظیر بنومیل ، تیوفانیت متیل و یا متیل بروماید و کلرو پیکرین و بعضی ارقام مقاوم نیز گزارش گردیده است.

مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه ناشی از رایزوكتونيا (Rhizoctonia Root Rot)

قارچ عامل بیماری Thanatephorus cucumeris که فرم جنسی آن Rhizoctonia solani می باشد. در این بیماری شانکرهایی در اندازه های متفاوت روی ساقه و هیپوکوتیل ظاهر شده که رنگ آنها قهوه ای متمایل به قرمز می باشد. عامل بیماری می تواند سبب مرگ گیاهچه شود. آلودگی به سرعت به قسمتهای مرکزی ساقه و هیپوکوتیل نفوذ کرده و سبب ایجاد رنگ قرمز آجری می گردد. این قارچ دارای جدایه های زیادی بوده که روی محصولات مختلف ایجاد آلودگی می نمایند. دمای مناسب خاک برای ایجاد آلودگی روی هیپوکوتیل 18 درجه سلسیوس می باشد. توسعه شانکر در دمای بالای 21 درجه سلسیوس خیلی کم می گردد. عمومأ رطوبت متوسط به بالای خاک و دمای متوسط به پایین برای توسعه بیماری مناسبتر میباشد.

کنترل بیماری مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه ناشی از رایزوكتونيا (Rhizoctonia Root Rot)

کاشت بذر در عمق کم باعث کاهش آلودگی می گردد . از آنجاییکه رطوبت و دمای خاک ارتباط مستقیمی با گسترش خسارت بیماریهای خاکزاد دارد ، کاشت بذر می بایست در زمانی که دمای خاک به اندازه کافی بالا باشد انجام شود . تناوب زراعی با غلات ، کاشت ارقام مقاوم ، مقاومت به R . solani باید با سایر عوامل قارچی بیماریزای ریشه و نیز نماتدها ترکیب گردد. کنترل شیمیایی به صورت ضدعفونی بذر با PCNB ، کاربوکسین تیرام و یا بنومیل انجام می گیرد.

پوسیدگی ریشه پی تیومی (Pythium Root Rot)

چندین گونه از جنس پیتیوم عامل بیماری گزارش شده اند از جمله Pythium ultimum ، Pythium.myriotylum ، Pythium.aphanidermutum ، Pythium.debaryanum . قارچ عامل بیماری می تواند باعث آلودگی کوتیلدون ها و هیپوکوتیل گردیده و سبب پوسیدگی ریشه ، ساقه و حتى انشعابات آن شود. همچنین می تواند باعث مرگ گیاهچه ( Damping – off ) گردد. علائم اولیه به صورت لکه های کشیده و آبکی روی قسمت های پایینی هیپوکوتیل و ریشه گیاهچه ها ظاهر می گردد . این لکه ها اندکی فرو رفته و به رنگ قهوه ای کم رنگ می باشند. گیاهچه ها و گیاهان بالغ تر ممکن است پژمرده شده و بمیرند و اگر شرایط محیطی مساعد برای آلودگی ادامه یابد، قارچ قسمتهای بالایی گیاه را نیز در بر می گیرد. شرایط رطوبتی بالای خاک برای توسعه بیماری مساعد می باشد. گونه های Pythium.debaryanum ، Pythium ultimum در شرایط دمایی پایین خاک فراوانتر بوده و گونه های Pythium.myriotylum ، Pythium.aphanidermutum عمومأ زمانی که دمای خاک بالا است شایع تر می باشند. انتشار عامل بیماری در مزرعه توسط زئوسپورها، اسپورانژیوم و قطعات میسلیوم قارچ که توسط آب و یا باد حمل می شوند ، صورت می گیرد.

کنترل پوسیدگی ریشه پی تیومی (Pythium Root Rot)

کاشت گیاهان در فواصل بیشتر (تراکم کمتر) باعث جریان بهتر هوا و کاهش انتقال عامل بیماری بین گیاهان می گردد. جلوگیری از ایجاد آسیب به ریشه ها در حین عملیات زراعی ، کاشت در زمین هایی که زهکش مناسب دارند . کاشت ارقام مقاوم به این بیماری و کنترل شیمیایی با قارچکشهای سیستمیک نظیر متالاکسیل شدت بیماری را کاهش می دهد

پوسیدگی ریشه فوزاریومی (Fusarium Root Rot) یا پوسیدگی خشک ریشه لوبيا

عامل بیماری Fusurium solani f.sp.phaseoli می باشد. این قارچ خاکزاد روی ریشه های اولیه ، یک یا دو هفته بعد از جوانه زنی ایجاد نقاط قرمز رنگی می نماید . اندازه نقاط بزرگتر و رنگ آنها قرمزتر شده و ممکن است تمام ریشه را آلودگی فرا بگیرد. سپس لکه های قرمز قهوه ای توسعه یافته ، روی سطح ریشه های اولیه را فرا گرفته و تمامی هیپوکوتیل را به طرف سطح خاک آلوده می نماید و این ریشه ها متورم شده ، ترک خورده و می میرند. به هر حال ریشه های ثانویه در بالا و جوانب ریشه های اولیه از بین رفته تشکیل می شوند. گیاهان آلوده ممکن است از بین نرفته ولی عملکرد آنها به شدت کاهش می یابد .

کنترل بیماری پوسیدگی ریشه فوزاریومی (Fusarium Root Rot) یا پوسیدگی خشک ریشه لوبيا

تناوب زراعی با فواصل 6 سال یا بیشتر ، انهدام یا دفن بقایای آلوده گیاهی ، کاشت گیاهان در خاکهایی که هوادهی مناسب دارند در کاهش بیماری موثر است . تأخیر کاشت نیز در کاهش بیماری موثر است به طوریکه در خصوص لوبیا چیتی هفته سوم خرداد بهترین نتیجه را داده است . ضدعفونی بذر می تواند باعث کاهش آلودگی و یا به تأخیر افتادن آلودگی گردد.

زردی فوزاریومی لوبیا (Fusarium yellow or wilt)

عامل این بیماری قارچ Fusurium oxysporum f.sp.phaseoli می باشد. ایجاد بیماری در شرایط رطوبتی متوسط به بالا و دمای متوسط به پایین خاک سریع تر صورت می گیرد. قارچ به صورت کلیدی در سطح یا درون بذر انتشار می یابد. این قارچ به درون آوندهای ریشه و هیپوکوتیل رخنه می یابد و به همین دلیل مناطق قرمز روی تمامی ریشه ، ساقه ، دمبرگ و ساقه اصلی ایجاد می نماید. ابتدا روی برگهای پایینی گیاهان آلوده زردی یا کلروز ایجاد و سریعا در برگهای جوان نیز مشاهده می شود و برگها شروع به ریزش می نمایند. آلودگی گیاهچه ها ممکن است باعث پژمردگی و مرگ آنها گردد.

کنترل بیماری زردی فوزاریومی لوبیا (Fusarium yellow or wilt)

مشابه روش های کنترل F . solani شامل : تناوب زراعی ، ضدعفونی بذر ، کاشت ارقام مقاوم

همچنین مطالعه پستهای زیر نیز پیشنهاد میگردد :

بیماری ویروس موزاییک معمولی لوبیا

دانلود فایل PDF مقاله بیماریهای ریشه و طوقه لوبیا