۹ سال پیش

استفاده از حشرات مفید علیه آفات گلخانه ( چهارم )

4-4- پشه Aphidoletes aphidimyza

لاروهاي شكاري پشه آفیدولتس آفیدیمایزا به رنج وسيعي از شته ها مخصوصاً به كلني آنها حمله مي كند. Aphidoletes بيشتر در شب فعاليت مي كند بعد از غروب آفتاب ماده ها تخمهايشان را در كلني شته مي گذارند. تعداد تخم گذاشته شده بستگي به شرايط آب و هواي ،تغذيه دوران لاروي و حشره بالغ داشته كه معمولاً بيشتر از 100عدد است. بعد از 2 تا 3 روز لاروها از تخمها خارج شده و بلافاصله شروع به مكيدن محتويات بدن شته هاي در اطرافشان مي كنند. لاروها 3 سن لاروي داشته و در اپتدا نارنجي روشن هستند ولي بعد از آن بسته به نوع تغذيه نارنجي ،قهوه ي ،قرمز و خاكستري مي شوند. در دماي 21 درجه بعد از 7 تا 14 روز لاروها به شفيره تبديل مي شوند. شفيره ها در خاك يك پيله تخم مرغي در اطراف خود ايجاد كرده كه با ماسه ،جلد شته و فضولات پوشيده شده است. بعد از 7 تا 14 روز حشره بالغ از آن خارج مي شود. لاروها حداقل به 5 شته براي رشد نياز دارند ولي می توانند به تعداد خيلي بيشتري حمله كنند. اين شكارچي به نزديك به 70 گونه شته مختلف حمله مي كند. بالغها از عسلك تغذيه مي كنند و 7 تا 10 روز زنده مي مانند ولي اگر عسلك نباشد اين مدت كوتاهتر مي شود. شرايط خشك طول زندگي را كوتاهتر مي كند. جفتگيري معمولاً بعد از غروب آفتاب و يا قبل از طلوع آفتاب يا در جاهاي سايه دار و خرم اتفاق مي افتد. در طبيعت شفيره ها از پايان شهریور لغایت اردیبهشت در دياپوز هستند( در مناطق معتدله). در گلخانه ها دياپوز متناوب است و بواسطه زيادي دما در اوايل بهار رخ مي دهد.از مزاياي اين حشره قابليت استفاده آن روي گونه هاي مختلف شته در روي محصولات مختلف است.

توجه:
در شرايطي كه شته ها به شكل كلني باشند استفاده از اين عامل كارايي بيشتر و بهتري دارد.
شرايط محيطي:
در رطوبتهاي بالا تاثير بهتري دارد و براي تخمگذاري دماي شبانه بايد بالاي 16 درجه سانتيگراد باشد.

محصولات تجاري :

الف – محصول APHIDEND
اين محصول با نام APHIDEND وارد بازار شده است، كه بطريهاي 100 ميلي ليتري آن حاوي 1000 عدد gall-midges مخلوط با vermiculite مي باشد.

ب – محصول Aphidoletes-System
Aphidoletes aphidimyza به صورت 1000 عدد شفيره مخلوط با vermiculite در بطريهاي پلاستيكي وارد بازار شده است .

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت، 1تا2 روز در دماي 10 تا 15 درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است

5-4- مگس Episyrphus balteatus

لاروهاي شكاري مگس اپیسیرفوس بالئاتوس به تمام مراحل زندگي تعداد زيادي از شته ها حمله كرده و از آنها تغذيه مي كنند . حشرات كامل از گرده گياهان تغذيه مي كنند.

شرايط محيطي:
در رطوبتهاي بالا ظهور حشرات كامل از شفيره ها بيشتر است. در دماي پايينتر از 15 درجه سانتيگراد توليد مثل صورت نمي گيرد.

محصولات تجاري :

الف – محصول SYRPHIDEND
اين محصول با نام SYRPHIDEND وارد بازار شده است كه هر جعبه آن حاوي دو عدد كارت است كه در مجموع 50 عدد شفيره مگس در روي آنها قرار دارد.

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت، 1تا2 روز در دماي 8 تا 10درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است

6-4- بالتوري Chrysoperla carnea

لاروهاي شكاري اين بالتوري به تعداد زيادي از شته ها و حشرات ديگر مانند مگسهاي سفيد ،كنه ها ، تريپسها و … كه داراي بدن نرم هستند حمله كرده و محتويات بدن آنها را مي مكند. همچنين از تخم پروانه ها نيز مي خورند. اين لاروها در دماي بين 12 تا 35 درجه سانتيگراد فعاليت مي كنند. لاروها مي توانند از بيش از 50 شته در روز تغذيه كنند.

محصولات تجاري :
محصول CHRYSOPA
اين محصول با نام CHRYSOPA وارد بازار شده است كه بطريهاي 500 ميلي ليتري آن حاوي 1000 عدد لارو سن 2 اين حشره مخلوط با گندم سياه مي باشد. بطريها را قبل استفاده به آرامي تكان داده و از آن فقط در نقاط آلوده استفاده شود.

محصول Chrysopa MC-500-System
بدليل وجود همخواري در بين لاروهاي بالتوري در اين محصول از بسته هايي شبيه شانه زنبور عسل استفاده شده كه داراي حجره هاي اختصاصي براي هر لارو است و در مجموع 500 لارو در هر بسته وجود دارد.

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت، 1تا2 روز در دماي 8 تا 10 درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است و در اين مدت بطريها بايد در حالت افقي قرار گيرند.

توجه:
افراد بالغ بالتوري بعد از خروج از شفيره به اطراف پرواز كرده و مشاركتي در كنترل آفات در همان محل ندارد.
بالتوري Chrysoperla carnea فقط در محصولات كوتاه قد تاثير خوبي دارد.

7-4- كفشدوزك Adalia bipunctata
لاروها و حشره كامل اين كفشدوزك به تمام مراحل زندگي تعداد زيادي از شته ها حمله كرده و از آنها تغذيه مي كنند. 20 تا 50 عدد تخم در روز مي گذارد. دوره قبل از تخم گذاري بسته به شرايط آب و هوايي 4 تا 8 روز طول مي كشد. پس از تفريخ تخمها لاروها فوراً به جستجوي شته ها خواهند پرداخت. در دماي 20 درجه طول دوره لاروي و شفيرگي بترتيب حدود 20 و 8 روز است.

محصولات تجاري :

الف – محصول APHIDALIA
اين محصول با نام APHIDALIA به دو شكل بطريهاي 250 ميلي ليتري كه حاوي 250 عدد لارو اين حشره مخلوط با سبوس گندم و بسته هاي كتاني كه حاوي 100 عدد لارو مخلوط با سبوس گندم است، به بازار عرضه شده است.

ب – محصول Adalia-System
Adalia bipunctata به صورت بسته هاي حاوي 100 و 250 لارو مخلوط با vermiculite و سبوس گندم وارد بازار شده است .

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت، 1تا2 روز در دماي 8 تا 10 درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است.

5- حشرات مفيد توصيه شده عليه مگسهاي مينوز

چهار گونه مگس مينوز مهم شامل Liriomyza bryoniae ( مینوز گوجه فرنگی) ، Liriomyza huidobrensis (مینوز نخود) ، Chromatomyia syngenesiae (مینوز داوودی) و Liriomyza trifolii در گلخانه ها مشاهده مي شود. كه به دليل فعاليت در درون برگ و مقاوم شدن به بعضي از سموم استفاده از سموم را با مشكل روبرو كرده است. سيكل زندگي مينوزها شامل شش مرحله تخم ، سه مرحله لاروي ،شفيرگي و بالغ است كه در دماي 20 درجه حدوداً 25 روز طول مي كشد و مرحله شفيرگي حدوداً 14 روز مي باشد. Liriomyza bryoniae همه چیز خوار بوده و به سبزیجات مانند گوجه فرنگی ٫فلفل دلمه ای,بادمجان ، لوبیا و گلها مانند ژربرا و داوودی حمله مي كند .لاروهاي آنها سفید رنگ با سر زرد كه با ایجاد دالان در برگ ها به آنها خسارت مي زند. شفیره روی میوه ها تشكيل مي شود. لیریومایزا تریفولیLiriomyza trifolii روی ژربرا و سایر گلهای زینتی فعالیت مي كند لاروهاي آن زرد رنگ است كه اطراف نقاط تغذيه ايجاد دالان مي كند. لیریومایزا هایدوبرنسیس Liriomyza huidobrensis روی گوجه فرنگی و سایر سبزیجا ت فعال است و افراد بالغ تیره تر از سایر گونه های لریومایزا مي باشد. لارو سفید بوده و در اطراف آوندها ايجاد دالان مي كند.کروماتومیا سینجنزیا (مینوز داوودی) Chromatomyia syngenesiae روی ژربرا و سایر گل های بریده فعال است. افراد بالغ بیشتر خاکستری ولاروها سفیدهستند و در سراسر برگ ، درون آن دالان هاي پراکنده ايجاد مي کند.

1-5- زنبور Dacnusa sibirica

اين زنبور، پارازیت داخلی لارو بوده و به تمام مراحل لاروي مينوزها حمله كرده ولي لاروهاي سن 1 و2 را ترجيح مي دهد لاروهاي پارازيته شده تا مرحله شفيرگي پيش مي روند. تعداد تخم گذاشته شده توسط هر زنبور در هر روز زیاد بوده و توانایی جستجوی خوبي هم دارد. استفاده از داکنوزا سیبریکا در بهار و فصول سرد سال در تراکم کم آفت توصيه مي شود. 3 مرحله لاروي دارد. طول دوره رشد لاروي در دماي 20 درجه بسته به نوع ميزبان 17تا 19 روز است در دماي 15 درجه طول زندگي حشرات بالغ 20 روز است و بطور متوسط 225 عدد تخم مي گذارد. در دماهاي پايين فعاليت خوبي داشته و وقتي آلودگي كم باشد توانايي خوبي در جستجوي ميزبان دارد. برخي از ويژگيهاي زيستي اين زنبور را در دو وضعيت حرارتي در جدول ذيل مشاهده مي كنيد.

محصولات تجاري :

الف – محصول MINUSA
اين محصول با نام MINUSA كه هر بطري 100 ميلي ليتري آن حاوي 250 عدد زنبوربالغ Dacnusa می باشد، وارد بازار شده است. در هنگام صبح يا غروب زنبورهاي پارازيتوئيد را در بين برگها رهاسازي كنيد.

توجه:
MINUSA بهتر است در آلودگيهاي كم و در دماي پايين مورد استفاده قرارگيرد .

ب – محصول Dacnusa-System
تيوبهاي آن حاوي 250عدد زنبور بالغ است.
نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت 1تا2 روز در دماي 8 تا 10 درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است بطريها به صورت ايستاده قرار گيرند.

2- 5- زنبور Diglyphus isaea
اين زنبور پارازیتوئید خارجی لاروها بوده و به تمام مراحل لاروي مينوزها حمله كرده ولي لاروهاي سن 2 و3 را ترجيح مي دهد. لاروها بعد از پارازيته شدن مي ميرند. اين گونه زنبور توانايي جستجوي كمتري نسبت به زنبور Dacnusa sibirica دارد. استفاده از دیگلیفوس آیزیا در دمای بالا و تراکم بالاي آفت توصيه مي شود. 3 مرحله لاروي دارد. و طول زندگي حشرات بالغ در دماي 25 درجه سانتیگراد 10 روز و در دماي 20 درجه سانتیگراد 32 روز است. اين زنبور در مجموع 200 تا 300 عدد تخم مي گذارد. برخي از ويژگيهاي زيستي اين زنبور را در دو وضعيت حرارتي در جدول ذيل مشاهده مي كنيد

محصولات تجاري :

الف – محصول MIGLYPHUS
اين محصول با نام MIGLYPHUS كه هر بطري 100 ميلي ليتري آن حاوي 250 عدد زنبور بالغ Diglyphus مي باشد، وارد بازار شده است. درهنگام صبح يا غروب زنبورهاي پارازيتوئيد را در بين برگها رهاسازي كنيد.

توجه:
MIGLYPHUS در آلودگيهاي توسعه يافته و دماي بالا مورد استفاده قرارگيرد .

ب – محصول Diglyphus-System
تيوبهاي آن حاوي 250 عدد زنبور بالغ است.

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت 1تا2 روز در دماي 8 تا 10 درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است. بطريها به صورت ايستاده قرار گيرند.

3-5- زنبورهاي Dacnusa sibirica & Diglyphus isaea

اين زنبورها به تمام مراحل لاروي مينوزها حمله كرده ولي Dacnusa sibirica لاروهاي سن 1 و2 و Diglyphus isaea لاروهاي سن 2 و3 را ترجيح مي دهد.

محصولات تجاري :

الف – محصول MINEX
اين محصول با نام MINEX كه هر بطري 100 ميلي ليتري آن حاوي 225 عدد زنبوربالغ Dacnusa و 25 عدد زنبوربالغ Diglyphus مي باشد، وارد بازار شده است. درهنگام صبح يا غروب زنبورهاي پارازيتوئيد را در بين برگها رهاسازي كنيد.

محصول DIMINEX
اين محصول با نام DIMINEX كه هر بطري 100 ميلي ليتري آن حاوي 125 عدد زنبور Dacnusa و 125 عدد زنبور Diglyphus مي باشد، وارد بازار شده است. در هنگام صبح يا غروب زنبورهاي پارازيتوئيد را در بين برگها رهاسازي كنيد.

توجه:
DIMINEX و MINEX در الودگيهاي كم و نيز در الودگيهاي كه در حال توسعه يافتن است از انها استفاده مي شود.

محصول Dacnusa-Mix-System
تیوبهاي این محصول حاوي 250 عدد زنبور بالغ است که 90 درصد آن زنبور Dacnusa و10 درصد آن زنبورDiglyphus مي باشد .

6- حشرات مفید توصيه شده علیه شپشكهاي آرد آلود

شپشكها باعث خسارت در محصولات مختلف خصوصاً محصولات باغي مي شوند .مهمترين گونه هاي كه در گلخانه ها فعال هستند از جنسهاي Planococcus و Pseudococcusمي باشد. از جنس Planococcus مهمترين گونه شپشك مركبات Planococcus citri است. و از جنس Pseudococcus گونه هاي مختلفي در گلخانه ها وجود دارد. شپشكهاي بالغ ماده و پوره ها از شيره گياهي تغذيه مي كنند و سبب ايجاد لكه هاي زرد روي برگها و دفرمه شدن آنها وگاهي ريزش گل و برگ شده كه نتيجه آن كاهش رشد گياه است . شپشكها با توليد عسلك باعث رشد قارچ دوده شده و همچنين موجب جذب گرد وخاك به گياه مي شوند كه اين عوارض در كاهش فتوسنتز و رشد گياه موثر هستند. شپشكها داراي پنج مرحله در طول زندگي خود بوده كه درحشرات ماده شامل تخم ،3 سن پورگي و حشره كامل و در حشرات نر شامل تخم ، 2 سن پورگي ، شفيره دروغي و بالغ است.

1-6- كفشدوزك Cryptolaemus montrouzieri

اين كفشدوزك به تمام مراحل گونه هاي مختلف شپشكهاي آرد آلود حمله مي كند. بهتراست در محل آلوده ي كه شپشكها به شكل كلني هستند از آن استفاده گردد و در هنگام غروب آفتاب درميان برگها و نقاط آلوده رها شوند همچنين در آلودي شديد گوجه فرنگي به شپشك Pseudococcus affinis اين كفشدوزك كارايي قابل قبولي از خود نشان نداده و كنترل ناقصي در بر خواهد داشت.

Cryptolaemus montrouzieri یک کفشدوزک استرالیایی است سوسکهای بالغ طولشان به 4 میلیمتر می رسد. و بالپوشهای به رنگ قهوه ی تیره هستند. سر و سینه و شکم به رنگ قهوه ی مایل به نارنجی است. طول لاروها به 13 میلیمتر می رسد و بوسیله رشته های واکسی سفید ترشح شده در اطراف خودشان شناسایی می شوند بدیهی است که این تراوشات لاروها را شبیه طعمه آنها می کند اما طول آنها و تحرک لاروهای کفشدوزک بیشتر از شپشکهای آرد آلود است و رشته های واکسی آنها نیز بلندتر است. طول دوره رشدی از تخم تا انتهای لاروی اساساً به دما بستگی دارد بطوری که در دمای 24 درجه این دوره برابر با 32 روز است. کفشدوزک ماده تقریبا 2 ماه زندگی کرده و حدوداً 10 تخم در هر روز در کلنی شپشکهای آرد آلود و یا در مجموعه تخمهای آنها می گذارد. Cryptolaemus در هوای آفتابی فعالیت بیشتری دارد دمای 22 تا 25 درجه و رطوبت نسبی 70 تا 80 درصد شرایط بهینه برای تخم گذاری آن است. سوسکها وقتی دما به زیر 16 درجه سانتیگراد افت می کند غیر فعال شده و وارد دیاپوز می شوند. دمای بالای 33 درجه نیز باعث گیج شدن آنها در هنگام مواجهه با شکار می شود.
Cryptolaemus یک شکارچی خیلی کارا در کنترل جمعیت شپشکهای آرد آلود می باشد افراد بالغ و لاروهای آن از تمام مراحل آنها تغذیه می کنند .همچنین می تواند بقدار کم بصورت متناوب از شته ها در غیاب شپشکها تغذیه کند. برای کاربرد آن در گلخانه 2 تا 3 عدد بالغ بر متر مربع استفاده گردد. بهترین موقع کاربرد در مواقع خنک روز است. حضور مورچه در محصول اثر منفی روی کارایی کفشدوزک دارد مورچه ها علاقه زیادی به عسلک ترشح شده توسط شپشکها دارند بنابرین آنها را در برابر شکارچیها محافظت می کنند.

شرايط محيطي:
دما بايد بالاي16درجه سانتيگراد باشد.

محصولات تجاري :

الف – محصول CRYPTOBUG
اين محصول با نام CRYPTOBUG كه هر بطري 100 ميلي ليتري آن حاوي 25 كفشدوزك بالغ مي باشد، وارد بازار شده است. كفشدوزكها درغروب در ميان برگهاي آلوده رهاسازي شوند.

ب – محصول ‍Cryptolaemus-System
تیوبهای پلاستیکی این محصول حاوی 25 شکارچی بالغ همراه با نوارهای کاغذی آغشته به عسل برای تغذیه کفشدوزکها است.

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت 1تا2 روز در دماي 10 تا15درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است .

توجه :
این کفشدوزک در آلودگي شديد گوجه فرنگي به Pseudococcus affinis كارايي قابل قبولي از خود نشان نمي دهد.از این کفشدوزک همزمان با مراحل اولیه حضور شپشکهای آرد آلود استفاده شود.مقدار رهاسازی بستگی به شدت آلودگی دارد ولی معمولا 2 تا 3 عدد کفشدوزک بالغ بر متر مربع توصیه می شود.
رهاسازی در نقاط آلوده انجام شود
درمحیطهای گلخانه ی عمل رهاسازی بهتر است درساعات خنک روز باشد.چندین حشره کش روی این کفشدوزک اثرات منفی دارد.

2-6- زنبور پارازیتوئید Leptomastix dactylopii

اين زنبورفقط به مراحل لاروي شپشك آردالود Planococcus citri حمله مي كند. و در آلودگيهاي شديد بهتر از كفشدوزك عمل مي كند. زنبور پارازیتوئید Leptomastix dactylopii کارای زیادی در کنترل شپشکهای آردالود دارد و با حرکت شاخکهای خود شپشکهای آردالود را جستجو می کند و فقط یک تخم در هر شپشک می گذارد. لاروهای خارج شده از تخمها 4 سن لاروی دارند. وقتی لاروهای زنبور به شفیره تبدیل می شوند شپشکهای آردالود می میرند. شپشکهای آلوده متورم و به رنگ تیره هستند. که نتیجه آن پیله های تیره پوشیده شده با رشته های روشن است. پس از مدتی زنبور پارازیت سوراخ کوچکی در روی بدن شپشک ایجاد و از آن خارج می شود. یک زنبور پارازیتوئید 50 تا 100 شپشک آردآلود را پارازیته می کند سیکل زندگی این زنبور در دمای 24 درجه سانتیگراد حدود 3 هفته است. این زنبور پارازیت را فقط می توان در محصولاتی که آلودگی به شپشک آردالود مرکبات را دارند بکاربرد از این رو تشخیص درست گونه های شپشک آردالود مرکبات مهم است. در شروع آلودگی از این زنبور استفاده شود و وقتی آلودگی سنگین است از ترکیب این زنبور و کفشدوزک کریپتولموس استفاده گردد.

توجه:
در مواردي كه علاوه بر شپشك آردالود Planococcus citri ساير شپشكهاي آرد آلود نيز مطرح باشند ونيز در مواقعي كه اين گونه آفات تشكيل كلني داده و جمعيت آنها رو به افزايش باشد بطور همزمان از Leptomastix dactylopii و Cryptolaemus montrouzieri استفاده شود.
شرايط محيطي:
بهترين تاثير آن در دماي بين 24 تا 27درجه سانتيگراد مي باشد ولي مي توان از دماي 17درجه
سانتيگراد از آن استفاده كرد.

محصولات تجاري :

الف – محصول LEPTOPAR
اين محصول با نام LEPTOPAR كه هر بطري 100 ميلي ليتري آن حاوي ماميهاي مخلوط با تراشه چوب بوده وارد بازار شده كه از هر بطري 100 زنبور پارازيت خارج مي شود. بطريها را در داخل گلخانه باز كنيد و مواد را روي كلني شپشكها بريزيد و يا در DIBOX ريخته و نزديك نقاط آلوده قرار دهيد.

ب – محصول Leptomastix-System
تیوبهای کوچک این محصول حاوی 100 عدد زنبور بالغ Leptomastix است. از این محصول بهتر است در ترکیب با کفشدوزک کریپت استفاده گردد و در نقاط آلوده رها شود و کاربرد آن برای سه هفته توصیه می شود. مقدار مصرف بستگی به مقدار حضور شپشک دارد. وقتی نقاط آلوده جدیدی مشاهده شد رهاسازی مجدداً صورت گیرد.

نگهداري :
بعد از تاريخ دريافت 1تا2 روز در دماي 10 تا 15درجه سانتيگراد در تاريكي قابل نگهداري است.

پایان

با تشکر از آقایان محمد ظاهر رجبی

علی رضایی احمد آبادی

میانگین امتیازات ۵ از ۵

از مجموع ۱ رای