۷ سال پیش

کرم ساقه خوار سزامیا , Sesamia spp

ساقه خواران جنس سزامیا در ایران متعلق به دو گونه Sesamia cretica Lederer و (Sesamia.nonagrioides Lefebvre (Lepidoptera: Noctuidae می باشند .

مناطق انتشار

گونه Sesamia cretica Lederer در کتابهای مختلف در زمینه آفات گیاهان زراعی، این گونه به نام ساقه خوار ذرت ذکر شده است و در استانهای واقع در حاشیه دریای خزر، اصفهان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، لرستان، فارس و تهران به طور فعال حضور دارد و خسارت آن نیز زیاد بیان شده است. اما گونه Sesamia.nonagrioides Lefebvre ، فقط از استانهای جنوبی کشور به ویژه فارس و خوزستان گزارش شده است . هر دو گونه شناسایی شده در کشور در برخی از مناطق مثل استان خوزستان به صورت گونه های سیمپاتریک در کنار هم حضور دارند. ولی غالبیت گونه در مناطق مختلف متفاوت است . تصور میشود تفاوت در میزان رطوبت نسبی محیط ( شجاعی 1365 ) و ترجیح میزبانی ( صدیقی 1394 ) در موضوع غالبیت هر یک از این دو گونه در مناطق مختلف دخیل باشند.

دامنه میزبانی

ساقه خوار Sesamia cretica نخستین بار در سال 1340 از ایران توسط فرحبخش از روی ذرت، نیشکر، سورگوم و گوجه فرنگی گزارش شد. به طور کلی ساقه خواران جنس Sesamia قادر هستند به انواع گیاهان خانواده گندمیان و تکلپه ایها حمله کند ولی ذرت خوشه ای، ذرت، نیشکر، برنج و سودان گراس را به سایر میزبانها ترجیح میدهد ( رنجبر اقدم و کمالی، 1383 و بهداد، 1388 ) . بر اساس بررسی اقتدار در سال 1370 این حشره در بهار به گندم و جو و در تابستان و پاییز به برنج و ذرت حمله کرده و بین میزبانهای ثانوی لوئی، سوروف ، یولاف وحشی، چچم، مرغ و قیاق را بر سایر گیاهان ترجیح میدهد ( رنجبر اقدم، 1378 ).

مشخصات ظاهری آفت کرم ساقه خوار سزامیا

گونه Sesamia cretica Lederer

تخم

تخم این آفت گرد، پهن و به رنگ سفید شیری و به قطر تقریبی 1 میلیمتر است . سطح آن دارای شیارهای منظم و موازی در قسمت جانبی است که به دو طرف تخم متصل میشوند. تخمها به صورت ردیفی زیر غلاف برگها قرار داده میشوند .

لارو

طول لاروها در سن آخر حدود 30-35 میلیمتر و در ابتدا سفید شیری رنگ بوده و به تدریج با رشد لاروها در سنین بالاتر به رنگ صورتی روشن در می آیند و به همین دلیل در برخی از منابع علمی به این لاروها Pink stem borers نیز میگویند . این لاروها دارای سر و سوراخهای تنفسی مشخص به رنگ قهوه ای می باشند .

شفیره

شفیره این آفت مثل شفیره اغلب شبپرکها بیضی شکل و به رنگ قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره است و درون دالانی که از تغذیه لارو ایجاد می شود تشکیل میشود . طول شفیره های نر و ماده در این گونه به ترتیب 15-17 و 20-25 میلیمتر و قطر آنها حدود 5 میلیمتر است. تفکیک جنسی این گونه بر اساس خصوصیات مورفولوژیک بندهای انتهایی شکم به راحتی امکان پذیر است. از ویژگیهای مورفولوژیک شفیره ها، رنجبر اقدم (1378) و رنجبر اقدم و کمالی (1383) نه تنها در تفکیک جنسی شفیره های نر و ماده، بلکه در تفکیک این گونه از گونه نزدیک آن که به صورت سیمپاتریک در مزارع نیشکر و ذرت خوزستان فعال هستند، استفاده کرده اند .

حشره کامل

حشره کامل Sesamia cretica بال جلو به رنگ کرم و تقریبا یکنواخت است و در وسط آن یک خط طولی تیره رنگ دیده میشود و البته در برخی از نمونه ها این خط به طور کامل مشخص نیست . طول تقریبی بدن شبپرکها حدود 12 میلیمتر و عرض آن با بالهای باز در افراد ماده 25-33 میلیمتر و در افراد نر 23-32 میلیمتر است. رنگ عمومی بالهای جلو در این حشره، کرمی روشن و بالهای عقبی سفید رنگ است و بدن آن پوشیده از فلسها و موهای بلند است. شاخک شبپره نر در Sesamia cretica دارای یک ردیف دندانه های اره مانند کوتاه (اره ای مودار) است که این دندانه ها فقط در یک طرف وجود دارد ولی شاخک در شبپرکهای ماده حالت اره ای نداشته و از نوع نخی میباشد .

گونه Sesamia.nonagrioides Lefebvre

تخم

تخمهای تازه به رنگ لیموئی روشن هستند که به تدریج با رشد جنین به رنگ سربی و تیره در می آیند. شکل تخمها کروی با قطبین پخ است و در سطح جانبی آنها خطوط برجسته و فرورفته متعدد دیده میشوند که این نقوش به دو قطب تخم نمیرسند و در قطبها تخم صاف و بدون نقش میباشد . متوسط اندازه قطر تخم حدود یک میلیمتر بوده ولی تعداد کمی از تخمهای جمع آوری شده از این حد کوچکتر بوده اند ( 0.6 – 0.7 ) میلیمتر ( دانیالی،1355 ) . یکی از ویژگیهای خاص و متمایز کننده این گونه از گونه Sesamia cretica تراکم توده تخم و تعداد ردیفهای تخمگذاری است. در گونه Sesamia cretica تعداد تخم در هر دسته کمتر و تعداد ردیف های تخم گذاشته شده به ندرت به بیش از 3 ردیف می رسد و در اغلب موارد تخمها در ردیف های 2-1 ردیفه گذاشته می شوند، در حالیکه در گونه Sesamia.nonagrioides تعداد تخم در هر دسته به 3 -2 برابر گونه Sesamia cretica رسیده و تخمها اغلب به صورت 4-3 ردیفه در هر دسته زیر غلاف برگ میزبان گذاشته میشود .

لارو

بدن لارو بعد از طی دوره جنینی درون تخم مشخص است و بعد از اتمام دوره جنینی لارو حدود چندین ساعت درون پوسته تخم باقی میماند سپس با سوراخ کردن قسمتی از پوسته تخم در سطح جانبی، از آن خارج میشود . اندازه لاروهای سن یک حدود یک میلیمتر و عرض کپسول سر حدود 0.2 میلیمتر است. رنگ کلی لاروهای جوان صورتی است . روی هر حلقه بدن لارو در سطح پشتی لکه صورتی رنگ کمرنگی دیده میشود که با رشد لارو این لکه ها وسیعتر و پررنگتر شده و با پیوستن آنها و ایجاد یک نوار سرتاسری رنگ بدن کاملاً صورتی میشود. کپسول سر در مراحل اولیه لاروی قهوه ای روشن و در مراحل بعد به رنگ قهوه ای تیره میباشد. طول لارو در حداکثر رشد حدود 30-35 میلیمتر و عرض کپسول سر 3 تا 3.5 میلیمتر است.

شفیره

شفیره Sesamia.nonagrioides مثل گونه Sesamia cretica از نوع نیمه آزاد است . طول شفیره های نر و ماده این گونه نسبت به گونه Sesamia cretica اندکی بیشتر و به ترتیب 15-20 و 20-30 میلیمتر و به رنگ قهوه ای تیره (خرمایی) است. از نظر وزن و جثه نیز این شفیره ها نسبت به شفیره های گونه Sesamia cretica Lederer بزرگتر هستند .

شبپرکهای بالغ

شبپرکهای این گونه از نظر جثه نسبت به گونه Sesamia cretica Lederer بزرگتر و رنگ آنها تیره تر و متمایل به قهوه ای روشن است. در این گونه بالهای جلو برنگ قهوه ای و در حاشیه خارجی بال جلو دارای لکه های سرتاسری سیاه رنگ پیوسته می باشد . بال عقب سفید و در حاشیه عقبی متمایل به زرد و دارای ریشکهای ظریفی میباشد. اندازه شبپرک در افراد ماده با بالهای باز 23-40 و در افراد نر 20-23 میلیمتر است. پرونوتوم این شبپرک پوشیده از موهای انبوه برنگ حنایی میباشد. از نظر تخصصی برای شناسایی و تفکیک این دو گونه، بررسی ساختار مورفولوژیک ژنیتالیای نر قابل استفاده است ولی به دلیل اینکه در ایران، به خصوص در مزارع ذرت فقط دو گونه Sesamia.nonagrioides و Sesamia cretica شناسایی و معرفی شده اند، تفکیک این دو گونه بدون بررسی ژنیتالیا از روی ساختار مورفولوژیک شاخک افراد نر نیز براحتی امکان پذیر است، بدین نحو که در گونه Sesamia.nonagrioides شاخک از نوع دو شانه ای و در گونه دوم از نوع اره ای ظریف میباشد .

نحوه خسارت

لاروهای سنین اول روی بوته های جوانی که ارتفاع آنها به 20 سانتیمتر میرسد، از برگهای جوان که هنوز از حالت لوله ای خارج نشده اند، تغذیه میکنند. این لاروها همچنین قسمت انتهایی بوته های ذرت را که سبب رشد گیاه میشوند را نیز مورد حمله قرار میدهند. پس از اینکه گیاه مقداری رشد کرد، لاروها با ایجاد دالانهایی وارد ساقه شده و قسمت اعظم دوره رشد خود را آنجا میگذرانند. دانه ها نیز از حمله آفت در امان نمیمانند و به محض تشکیل مورد تغذیه قرار میگیرند. مجموع این حملات باعث میشود گیاه علاوه بر خسارتهایی که میبیند شکل طبیعی خود را نیز از دست بدهد. به طور کلی خسارت لاروهای سنین 1 و 2 که با تولید سوراخهایی به قطر 2 تا 3 میلیمتر روی برگهای لوله شده و اسپات همراه است. سوراخهای گفته شده در سطح یک برگ اغلب مرتب و منظم هستند، چون لاروها ضمن عبور از برگهای لوله شده آنها را ایجاد میکنند و وقتی برگها باز میشوند سوراخهای منظمی روی آنها پیدا میشود . خسارت لاروهای سنین 2، 3 و 4 در نسل اول روی برگ و ساقه میباشد و در نسلهای بعد از دانه های تازه تشکیل شده و برگهای مسنتر تغذیه کرده که طی آن بریدگیها و سوراخهایی با قطر تا یک سانتیمتر در برگها ایجاد میشود. خسارت لاروهای سنین 4 و 5 با ایجاد دالانهای وسیع و طویل در طول ساقه توام میباشد . به علت فعالیت قارچها داخل دالانها به رنگ سیاه در می آید و ساقه در محل تشکیل دالان خشک و شکننده شده و گاهی ورس میکند .

زیست شناسی آفت کرم ساقه خوار سزامیا

گونه Sesamia cretica Lederer

گونه Sesamia cretica Lederer در منطقه سمنان 2 نسل در سال دارد که فعالیت نسل اول آفت همزمان با شروع کشت ذرت در منطقه از اوایل خرداد با ظهور حشرات کامل شروع و 2 – 2.5 ماه به طول می انجامد. فعالیت نسل دوم از اوایل مرداد شروع شده و بیشترین فعالیت لاروهای این نسل و خسارت آنها در ساقه و بلال مشاهده میشود. لاروهای کامل نسل دوم، فرم زمستانگذران آفت را تشکیل داده که درون ساقه های باقیمانده در مزرعه زمستانگذرانی میکنند. خسارت سزامیا در مزارع ذرت شامل تغذیه از برگ و ایجاد سوراخهای چهار ردیفه، تغذیه از جوانه مرکزی، تغذیه از ساقه (که منجر به خروج شیره گیاهی، خاک اره و شکستن ساقه میشود)، تغذیه از بلال و پوسیدگی بلال میباشد. حشرات ماده بوته های جوان دو تا شش برگی را برای تخمریزی ترجیح میدهند ( نادریان، 1391 ) . تخمگذاری شبپرکها اغلب به صورت دسته جمعی و در سطح داخلی غلاف برگهای میزبان روی ساقه می باشد . طول دوره جنینی بسته به دمای محیط حدود 4-8 روز بوده و لاروهای جوان ابتدا از برگهای جوان تغذیه کرده و بعد از چند شب وارد گیاه و یا داخل ساقه میشوند. دوره لاروی چند هفته طول میکشد و سپس تبدیل به شفیره میشوند. شبپرکهای ماده برای تخمگذاری از هرچیز ساقه مانند حتی یک قطعه چوب که به طور عمودی قرار داده شده بالا رفته و به جستجوی محل مناسب برای تخمگذاری میگردد. روی ذرت محل مناسب محل رشد ساقه و خوشه است. پروانه های ماده با کمک والوها تخمریز خود را زیرغلاف، لبه برگها و قسمتهای پیچیده شده فرو میکنند و تخمها را در سطح داخلی غلاف برگها قرار میدهند

گونه Sesamia.nonagrioides Lefebvre

این گونه در استان خوزستان و فارس فعالیت بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد. در استان خوزستان گونه Sesamia.nonagrioides روی ذرت و نیشکر و در استان فارس روی محصول برنج خسارت ایجاد میکند. در زمستان به صورت لاروهای کامل در داخل بقایای ساقه های قطع نشده ذرت در مزرعه، قسمت داخلی طوقه و بلالهای به جا مانده در مزارع و در داخل ساقه های زندة نیشکر و علفهای هرز میزبان به سر می برد. این لاروها در اوایل اسفند ماه با گرم شدن هوا به تدریج تبدیل به شفیره می شوند. دوره شفیرگی لاروهای زمستانگذران حدود 15 روز به طول می انجامد. اولین تخمریزی شبپرکها از هفته اول فروردین ماه شروع شده و تا 20 فروردین ادامه دارد. تخمریزی به طور دسته ای و در دسته های 2-4 ردیفی و اغلب در داخل غلاف برگهای اولیه ذرت انجام میشود. این آفت بوته های جوان 4-6 برگی را که حدود 15-20 سانتی متر ارتفاع دارند برای تخمریزی ترجیح میدهد. دورة رشد جنین و مدت زمان تفریخ تخم در نسل اول طولانیتر از نسلهای بعدی بوده و 10 تا 12 روز به طول می انجامد. سپس لاروها خارج و به ترتیبی که گفته شد خسارت میزنند. مدت زمان دوره لاروی نسل اول آفت حدود 1 – 1.5 ماه و از نیمه دوم فروردین تا دهه دوم خرداد به طول می انجامد. شفیره های نسل اول از اواخر اردیبهشت ماه به بعد تشکیل می شوند و طول دوره شفیرگی 10-15 روز طول میکشد. شبپرکهای این نسل از نیمه دوم خرداد ماه به تدریج ظاهر میشوند. در فاصله بین فروردین و نیمه دوم خرداد ماه که نسل اول این آفت فعالیت دارد، گیاهان ذرت کشت بهاره، گندم، نیشکر و علفهای هرز خانوادة گرامینه میزبانهای این نسل را تشکیل میدهند و به طور کلی فعالیت نسل اول 2.5 – 3 ماه یا به عبارت دیگر از اوائل فروردین تا نیمه دوم خرداد طول میکشد . تخمریزی شبپرکهای ماده نسل اول که از اوایل خرداد ظاهر میشوند پس از جفت گیری به دو طریق امکان تخم ریزی دارند:

در مزارع ذرت کشت بهاره تخمریزی میکنند که در این صورت چون این قبیل مزارع تا حدی چوبی شده و مناسب تخمریزی نیستند، بر این اساس در قسمتهای انتهائی گیاه ذرت تخم ریزی میکنند. از نیمه دوم خرداد ماه به بعد به طور عمده، تخمریزی بر روی علفهای هرز داخل مزارع صورت میگیرد. لاروهای حاصله پس از مدتی تغذیه از علفهای هرز، میزبان خود را تغییر داده و به میزبان مورد علاقه یعنی ذرت کشت بهاره منتقل میشوند در این صورت این قبیل لاروها به طور عمده در قسمتهای فوقانی گیاه فعالیت داشته و سپس به داخل ساقه نفوذ میکنند.
از نیمه دوم خرداد به جز ذرت میزبانهای دیگری از جمله ذرت خوشه ای، سودان گراس، برنج و نیشکر در حال رشد نیز در منطقه یافت می شود که حشرات ماده بر روی آنها تخمریزی نموده و بدین ترتیب نسل دوم آفت بر روی میزبانهای یاد شده سپری میشود. لازم به توضیح است چنانچه نسل دوم بر روی ذرت کشت بهاره مستقر شوند در این صورت اکثریت لاروها به علت چوبی شدن و برداشت مزارع محکوم به مرگ خواهند بود و به ندرت می توانند سیکل زندگی خود را تکمیل کنند.

نسل دوم:

به دلیل گرم شدن هوا مدت زمان فعالیت نسل دوم کوتاه و حدود 1.5 – 2 ماه از نیمه دوم خرداد تا نیمه اول مرداد طول میکشد. فعالیت عمده افراد این نسل بر روی سودان گراس، ذرت خوشه ای، برنج و نیشکر می باشد و زمان شفیرگی این نسل در نیمه دوم تیر ماه و پروانه های حاصله در اوایل مرداد ظاهر میشوند .

نسل سوم:

پروانه های نسل دوم از دهه سوم مرداد ماه شروع به تخمریزی میکنند که تا هفته اول شهریور ماه ادامه می یابد. در این زمان سودان گراس و ذرت خوشه ای (مایلو) به علت رشد زیاد و چوبی شدن، جهت تخمریزی آفت مناسب نیستند. بر این اساس حشرات ماده به مزارع ذرت کشت دوم (تابستانه)، برنج و به خصوص به مزارع کشت جدید (Plant) نیشکر که در شهریور ماه کاشته شده اند هجوم می آورند. این مزارع مکان مناسبی جهت تخمریزی این نسل میباشد. ذرت کشت تابستانه در این زمان 4-6 برگه بوده و برنج نیز هنوز دارای ساقه نرم می باشد، به علاوه امکان آلودگی مزارع نیشکر در این زمان زیاد می باشد. مدت زمان فعالیت لاروهای نسل سوم نیز کوتاه بوده و حدود 40-45 روز به طول می انجامد. شفیره های این نسل از اواخر شهریور لغایت دهه اول مهر ماه تشکیل می شوند. پروانه های این نسل در دهه دوم مهر ماه ظاهر می شوند .

نسل چهارم:

تخمریزی نسل سوم در مزارع کشت تابستانه ذرت صورت می گیرد. احتمالا میزبانهای دیگری به خصوص نیشکر و علفهای هرز داخل و حاشیه مزارع مکان مناسبی جهت تخمریزی آفت می باشند. در این مرحله نیز مهاجرت لاروها از علفهای هرز به طرف بوته های ذرت صورت می گیرد. در این موقع میزبان مناسبی میباشد. مدت زمان فعالیت لاروهای این نسل تا حدودی طولانی بوده و 1.5 – 2 ماه طول میکشد. شفیره های این نسل از اواخر آبان به بعد تشکیل میشوند. پروانه های حاصل از شفیره های نسل چهارم پس از تخمریزی نسل پنجم را به وجود می آورند (جمسی و کمالی 1370 ) .

نسل پنجم:

این نسل به طور عمده ناقص بوده و لاروهای آن همراه با تعداد زیادی از لاروهای نسل چهارم که فرصت شفیره شدن را نداشته اند تا آخر زمستان در داخل بقایای ذرت یا سایر پناهگاهها باقی میمانند.

با توجه به موارد ذکر شده میتوان گفت ساقه خوار Sesamia.nonagrioides در استان خوزستان 4-5 نسل در سال دارد.

روشهای کنترل کرم ساقه خوار سزامیا ( Sesamia spp )

حفظ و حمایت از دشمنان طبیعی

در ایران در میان دشمـــنان طبیعی ساقه خواران جنس Sesamia ، زنبـور پارازیتویید تخم Telenomus basseolae Gahan از اهمیت خاصی برخوردار است . این زنبور در شرایط طبیعی قادر است بدون کنترل شیمیایی به میزان قابل توجهی (در مواردی بیش از %90 ) از جمعیت ساقه خواران مذکور بکاهد . به نظر میرسد در میان عوامل مختلف کنترل بیولوژیک ماکروی بومی، این زنبور یکی از موفق ترین عوامل کنترل بیولوژیک آفات در بوم سامانه های کشاورزی ایران باشد. بر این اساس بسته مدیریتی ارائه شده برای کنترل این آفت باید با محوریت حفاظت و حمایت از جمعیتهای بومی این زنبور باشد. در همین راستا، بر عدم استفاده از آفتکشهای شیمیایی و از استفاده از روشهای جایگزین و غیرشیمیایی برای کنترل ساقه خواران جنس Sesamia در مزارع ذرت تاکید میشود.

از بین بردن علفهای هرز میزبان و استفاده از ساقه خردکن

مصرف بهینه نهاده های کشاورزی

مصرف کودهای شیمیایی و علفکشها بیش از حد متعارف و توصیه شده، خسارت و جلب آفت را به سمت مزارع شدت میبخشد .

استفاده از ارقام مقاوم

طبق بررسیها مشخص شده است، ارقامی که دارای ساقه های کرکدار هستند برای تخم ریزی توسط شبپرکهای این آفت کمتر ترجیح داده میشوند .

استفاده از تله سبز

بررسیها نشان داده است، شبپرکهای سزامیا برای تخمریزی سورگوم را به نیشکر و ذرت ترجیح میدهند. بر این اساس کاشت گیاهانی مثل سورگوم به عنوان تله سبز در حاشیه مزارع یا بین ردیفهای کاشت ذرت قابل توصیه است. ولی باید توجه داشت که برای موفقیت در کنترل آفت با استفاده از این روش، لازم است دستجات تخم و لاروهای آفت قبل از تبدیل شدن آنها به شفیره و تشکیل شبپرکهای بالغ از روی گیاهان تله جمع آوری و معدوم شوند. بنابراین پایش مستمر آفت روی گیاهان تله بسیار ضروری است. بعد از جمع آوری لاروها، بهتر است گیاهان تله ریشه کن شده و سوزانده شوند.

کنترل بیولوژیک

در میان دشمنان طبیعی این ساقه خواران، زنبور T. basseolae بدلیل قدرت جستجوگری بالا و تخصص میزبانی آن از اهمیت خاصی برخوردار است. این زنبور در شرایط طبیعی قادر است بدون کنترل شیمیایی به میزان قابل توجهی از جمعیت ساقه خواران مذکور بکاهد. به دلیل کارایی مطلوبی که از این زنبور دیده شده است، این پارازیتوئید اهمیت خاصی در کنترل بیولوژیک گونه های Sesamia spp در مزارع ذرت ونیشکر دارد . طی بررسی ( رنجبر و کمالی 1383 ) زنبور مذکور در بین دو گونه سزامیای موجود در ایران، گونه S.cretica را نسبت به گونه دیگر بیشتر ترجیح میدهد ولی در طبیعت تخم های هر دو گونه را در مزارع ذرت و نیشکر در حد مطلوبی پارازیته میکند. به نحوی که نیازی به کنترل شیمیایی نخواهد بود . با این حال در مناطقی که به تازگی زیر کشت رفته اند و یا در اوایل فصل اختلاف فازی بین اوج جمعیت نسل اول ساقه خواران و حضور زنبور یاد شده وجود دارد. همین موضوع باعث ایجاد خسارت در مزارع گیاهان میزبان به ویژه ذرت بهاره در خوزستان میشود. بر این اساس توصیه شده است به خصوص در اوایل فصل برای پرورش انبوه و رهاسازی این زنبور در مزارع ذرت احتمام ویژه داشت. بر این اساس لازم است، رهاسازی زنبور یاد شده به صورت تلقیحی فصلی بر اساس شکار تله های فرمونی همزمان با اوج گرفتن جمعیت شبپرکهای نسل اول آفت شروع شود. اگر رهاسازی اول فصل با تراکم و پوشش مناسبی از جمعیت زنبور انجام شود، در نسلهای بعد نیازی به رهاسازی در سطح وسیع و به صورت اشباعی نخواهد بود و همین جمعیت رهاسازی شده با جمعیت موجود در فون منطقه براحتی جمعیت آفت را در حد مطلوبی میتواند کاهش دهد. در صورت بالا بودن جمعیت آفت و نیاز به تکرار رهاسازی در نسلهای دوم به بعد، لازم است ضمن پایش و جمعیت آفت در مزارع هدف، رها سازی همزمان با اوج جمعیت شبپرکهای کامل در کانونهای آلودگی انجام شود. البته با توجه به قدرت جستجوگری، میزبانیابی و شعاع پرواز بالای این زنبور رهاسازی در نقاط نزدیک به کانونهای آلودگی نیز نتایج لازم را در کنترل آفت موجب خواهد شد.

کنترل شیمیایی

هر چند با توجه به روشهای کنترل غیرشیمیایی بیان شده، در صورت رعایت و انجام آنها، نیازی به کنترل شیمیایی نخواهد بود، ولی برای بکارگیری آفتکشهای شیمیایی در شرایط زمانی و مکانی خاص و در صورت طغیان جمعیت آفت، کنترل شیمیایی با رعایت موارد زیر قابل توصیه خواهد بود.

تعیین زمان مناسب برای مصرف آفتکشهای توصیه شده بر اساس بازدیدهای مرتب و ردیابی جمعیت آفت با استفاده از تله فرمونی یا نوری خواهد بود. بر این اساس دوره تقریبی تخمریزی آفت در طبیعت مشخص شده و پس از خروج لاروهای سن یک از پوسته تخم و قبل از ورودشان به ساقه، سمپاشی با استفاده از حشره کشهای توصیه شده مثل فوزالن EC35% به میزان 3 لیتر در هکتار میتواند انجام شود.

همچنین مطالعه پستهای زیر نیز پیشنهاد میگردد

ساقه خوار اروپایی ذرت

ساقه خوار ایرانی ذرت

دانلود فایل pdf کرم ساقه خوار سزامیا