بهداشت کشاورزی

طرح بهداشت كشاورزي

صنعت كشاورزي يكي از بخش هاي مهم وبا ارزش هر جامعه است ودرصد زيادي از شاغلين دراين بخش فعاليت دارندوتقريبا“ از مشاغل پايه جهت تامين غذااست. با توسعه بخش كشاورزي وورود تكنولوژي جهت بهره برداري مطلوبتر وتوليد اقتصادي تر به تبع عوامل زيان آور متعددي وارد اين بخش از محيط كار شده است.وهمين امر باعث شده كه سلامت شاغلين كشاورزي در معرض خطر قرار گيرد.طبق برآورد سازمان بين المللي كار سالانه حدود 170 هزار نفر از كشاورزان جان خود را از دست مي دهند .

تعريف بهداشت كشاورزي :

بهداشت كشاورزي علمي است كه با شناسائي ، ارزيابي وكنترل عوامل وشرايط زيان آور محيط كار وانجام مراقبت هاي بهداشتي ودرماني حافظ سلامتي كشاورزان باشد.

اهداف طرح بهداشت كشاورزي :

1- آموزش و ارتقاء سطح آگاهي كشاورزان در خصوص عوامل زيان آور اين شغل

2- بازديدوبهسازي واحدهاي كشاورزي

3- تعيين سطح سلامت شاغلين كشاورز

كشاورزي از ديدگاه بهداشت حرفه اي :

كشاورزي صنعتي : به كشاورزي گفته مي شود كه درآن مكاني به نام كارگاه وجود دارا كه درآن كارگاه كارگران تحت سرپرستي كارفرما فعاليت دارند . به استناد ماده 85 قانون كار كليه مقررات كارگاه در بخش كشاورزي صنعتي اعمال مي گردد . اين واحدها شامل : مرغداري ها ، گاوداريها ، پرورش طيور صنعتي ،پرورش ماهي وكشت گلخانه اي

      كشاورزي سنتي : كليه باغات بدون حصار ، مزارع ، دامداري خانگي در اين گروه قرار مي گيرد. در اين گروه بايستي به اولويت هاي زير توجه نمود :

بيماريهاي مشترك انسان ودام ، سموم وعوارض آن ، خطر ماشين آلات كشاورزي . معاينات اين گروه بايستي جهت سرپرستان خانوار درهر روستا با هماهنگي خانه بهداشت انجام گردد.

روشهاي ارتقاء سهم مشاركت كشاورزان در برنامه بهداشت كشاورزي

1- تشكيل جلسات آموزشي توجيهي براي تعاوني ها واتحاديه هاي كشاورزي ومروجين كشاورزي در خصوص اهداف برنامه

2- هماهنگي با سازمان جهاد كشاورزي جهت جلب مشاركت تعاوني ها وتشكل هاي مرتبط در راستاي بهسازي كارگاههاي كشاورزي

3-تهيه ، تدوين واجراي برنامه هاي آموزشي مدون براي كشاورزان واجراي آن از طريق سيستم شبكه با مشاركت جهاد كشاورزي ،مسئولين اتحاديه وتشكل هاي صنفي

4- جلب مشاركت سازمان آموزش وپرورش جهت آموزش بهداشت كشاورزي در مدارس روستائي

5- مشاركت شوراهاي اسلامي روستا ودهياران در برنامه

6- استفاده از سيستم تشويق براي كشاورزان فعال در امر بهسازي وبهداشت كشاورزي

7- فعال نمودن برنامه رابطين بهداشتي در سطح روستاها در ارتباط با برنامه بهداشت كشاورزي

8- استفاده از رسانه هاي گروهي ومطبوعات محلي صدا وسيماو…

بازديد وبهسازي كارگاههاي كشاورزي

1- اين واحد ها شامل : دامداري ،مرغداري ، پرورش ماهي ، پرورش طيور صنعتي وگلخانه ها مي باشد.

2- به استناد ماده 85 قانون كار اين واحد كارگاه محسوب شده و در هنگام بازرسي فرمهاي بازديد ومصوب تكميل گردد.

3- بازديدها توسط كارشناسان وكاردانهاي مراكز بهداشتي و درماني ( محيط وحرفه اي ) بر اساس قوانين وضوابط بهداشت حرفه اي وقانون كار انجام گيرد.

4- كليه تاسيسات وتسهيلات كارگاه ( ساختمان ، سرويس هاي بهداشتي ، آب ، دفع فاضلاب و… ) بر اساس آيين نامه تسهيلات كارگاه ساخته شده باشد.

5-در ارتباط باكارگاههاي خانگي وسنتي كشاورزي( باغات بدون حصار ،مزارع ، دامداري خانگي و…) بهسازي از طريق آموزش وتوجيه كشاورزان صورت پذيرد .

حفظ سلامت شاغلين مرغداريها ، دامداريها ، شيلات وآبزيان ، كشت گلخانه اي

– ايجاد تسهيلات بهداشتي رفاهي براي شاغلين بخش كشاورزي مثل : رختكن وحمام ، اطاق استراحت وغذاخوري ، تامين آب آشاميدني سالم بر اساس آيين نامه تاسيسات وتمهيدات بهداشتي ( ماده 156 قانون كار )

– تامين وسايل حفاظت فردي مناسب ( لباس كار ، كفش ، ماسك و… )

– آموزش پزشكان خانواده جهت انجام معاينات دوره اي شاغلين

– انجام معاينات دوره اي در كارگاههاي مشمول

– تشكيل كميته حفاظت فني وبهداشت كار در كارگاههاي مشمول

عوامل زيان آور درمحيط كار كشاورزي

1- عوامل زيان آور فيزيكي (سروصدا ،ارتعاش ،اشعه مضر،گرما وسرما)

2- عوامل زيان آور شيميائي ( گردوغبار ، گازوبخارات ، سموم وآفت كش ها )

3- عوامل زيان آور بيولوژيك (قارچها ، انگلها ، باكتريها ، ويروسها )

4- عوامل زيان آور ارگونومي ( طرز كار نامناسب ، ابزار كار نامناسب وحمل بار )

سروصدا:

اگر فرد در فاصله يك متري از گوينده قرار گيرد ونتواند صحبت معمولي طرف مقابل را بشنود در يك محيط پرسروصدا قرار گرفته است.

عوارض ناشي ازسرو صدا :

  • كاهش شنوائي ودر تماسهاي طولاني مدت ايجاد سنگيني گوش
  • بالا رفتن فشار خون وضربان قلب
  • ناراحتي هاي رواني مانند اثر بر خواب وروابط اجتماعي
  • اثرات واختلالات رواني – هيجان – تحريك پذيري
  • كاهش راندمان كاري
  • افزايش ريسك حوادث

كارگران در معرض :

– رانندگان تراكتور- كمپاين و…

  • كارگراني كه با اره برقي چوب بري كار مي كنند
  • متصديان تلمبه خانه ها وموتورهاي آب
  • كشاورزان در معرض ماشين آلات كشاورز

كنترل سروصدا :

  • بازديد مرتب وسرويس به موقع ماشين آلات
  • جدا كردن ويا محصور كردن عامل ايجاد صدا ( اطاقك براي تراكتور)
  • كاهش ساعت تماس با صدا
  • انجام معاينات پزشكي وتست شنوائي سنجي
  • استفاده از وسايل حفاظت فردي

ارتعاش :

ارتعاش عاملي است كه به عضلات بدن فرصت كافي جهت استراحت نمي دهدوعضلات براي مدت طولاني در حال انقباض باقي مي مانند.

عوارض ناشي از ارتعاش :

1- اختلالات ستون فقرات

2- اختلالات گوارشي

3- اختلالات عصبي ورواني

كارگران در معرض:

  • رانندگان تراكتور وكمباين وماشين آلات كشاورزي مرتعش
  • كارگراني كه با اره برقي چوب بري كار مي كنند

كنترل ارتعاش :

– تغيير قطعات يا وسايلي كه در دستگاه موجب لرزش مي شود

  • تغيير صندلي ثابت تراكتور با پوشش نرم وقابل ارتجاع
  • استفاده از دستكش وكفش هاي مخصوص

اشعه مضر :

نور خورشيد به طور طبيعي داراي اشعه ماوراء بنفش بوده كه قرار گرفتن در معرض مستقيم نور آفتاب خطراتي براي انسان ايجاد مي كند.

عوارض ناشي از اشعه :

  • سوختگي پوست با درجات متفاوت
  • آسيب به چشم
  • ايجاد چين وچروك در صورت
  • در تماس هاي طولاني مدت سرطان پوست

كارگران در معرض :

  • كشاورزان در مناطق روباز ، ماهيگيران ،دامداران ،جنگلبانان وچوپانان

كنترل اشعه مضر:

  • پوشش مناسب تمام قسمت هاي باز بدن
  • استفاده از كلاه لبه دار ودستكش
  • استفاده از سايبان در هنگام استراحت
  • خودداري از كار درساعت 12-16 به دليل اينكه بيشترين اشعه مضر دراين ساعت به زمين مي رسد
  • استفاده از عينك مخصوص
  • استفاده از كرم هاي محافظ پوست

گرما :

اگر ميزان حرارت ورطوبت محيط كار زياد باشد عوارضي ايجادمي گردد.

عوارض ناشي از گرما:

  • گرمازدگي ( كار در محيط گرم وخشك )
  • جوشهاي گرمائي ( كاركردن در محيط گرم ومرطوب )
  • اختلالات عصبي – رواني
  • خستگي گرمائي (كارگراني كه در حين كار عرق زيادي مي كنند )

كارگران در معرض:

  • كشاورزان ،دامداران ،جنگلبانان ،ماهيگيران وچوپانان

كنترل گرما:

  • پوشش مناسب واستفاده از لباسهاي نخي وگشاد
  • نوشيدن مايعات خنك به مقدار زياد
  • رعايت زمان استراحت وكار
  • رعايت بهداشت فردي واستحمام مرتب
  • خنك كردن بدن

سرما :

مطلوبترين حرارت براي زندگي 21 درجه سانتيگراد با رطوبت 50 درصد وجريان هوائي درحدود 10 سانتيمتر درثانيه مي باشد

وقتي بدن درمعرض سرماي شديد قرار ميگيرد سيستم دفاعي ديگر قادر به مبارزه نمي باشد وبه تدريج حرارت مركزي بدن كاهش مي يابد .

عوارض ناشي از سرما :

  • سرمازدگي عمومي ( لرز شديد ،دردشديد عضلاني بخصوص درناحيه پشت گردن ،بالا رفتن فشارخون ،افزايش تهويه ريوي ) ، كهير وسرخ شدن پوست ، مرگ دراثر سرمازدگي همراه بيهوشي
  • سرمازدگي موضعي (يخ زدگي اندامهاي دست وپا وقطع عضو)

كارگران درمعرض :

  • كشاورزان ،دامداران،ماهيگيران ،جنگلبانان ،چوپانان

كنترل سرما:

  • استفاده از پوشش مناسب ولباس گرم
  • استفاده از غذا ونوشيدني گرم درمحيط گرم
  • استفاده از چادرهاي مخصوص براي گرم شدن
  • رعايت فواصل استراحت وكار

استفاده از كفش ،كلاه ودستكش مناسب وعدم پوشيدن كفش يا دستكش

گردوغبار:

در ضمن فعاليتهاي مختلف كشاورزي نظير اره كردن ،خردكردن ، غربال كردن وغيره ذراتي ايجاد مي گردد كه گردوغبار ناميده مي شوند.

مثالهاي زيربرخي ازگردوغبارهايي هستند كه ممكن است كشاورزان درمعرض آنها قرارگيرند.

كودها:

كودهاغني ازموادنيترات معدني وآلي هستندكه به همراه فسفاتها وپتاسيم باعث پرورش ورشدگياهان مي شوند.

علف كشهاوآفت كشها

گردوغبارهاي گياهي:

مانندگردوغبارپنبه،تنباكو،چاي،توتون،قهوه،كاكائو،نيشكر،سبوس غلات

گردوغبارهاي حيواني:

گردوغبارهاي ناشي ازموادحيواني نظيراستخوان،پر،شاخ،مو،پشم وغيره علاوه برايجادآلرژي ممكن است بعلت آلودگي ميكروبي وياقارچي بيماري ريوي ايجادنمايند.

عوارض ناشي از گردوغبار:

  • انواع خاص ازپنوموكونيوزيس ها
  • تب ،سرفه ،كوتاه شدن نفس دراثرمواجهه باگردوغبار يونجه
  • احساس سوزش وخارش درگلو وبيني
  • سرفه وحملات شبيه آسم دراثر مواجهه با گردوغبارپنبه
  • كارگران درمعرض :
  • رانندگان تراكتور ،كمباين ،خرمنكوبها
  • كارگران كود پاشي ،كارگران چوب بري
  • كارگران دامداري ها ، مرغداريها
  • كارگران انبارهاي غلات وعلوفه ويونجه
  • كارگراني كه درمزارع پنبه ونيشكر فعاليت مي نمايند

راههاي كنترل گردوغبار:

  • – استفاده از وسايل مكانيزه كه مانع از تماس كارگران با منبع توليد گردوغبار شود
  • استفاده از وسايل حفاظت فردي
  • حمل ونقل يونجه ،علوفه وغلات به طوري كه باعث كاهش گردوغبار
  • رعايت بهداشت فردي وانجام معاينات بهداشتي

www.sarafraz-hezarmasjed.ir

گازوبخار :

گازوبخارجزو عوامل زيان آور شيميائي بوده ، بعضي از انواع ممكن داراي رنگ مشخص ويا بوي خاص باشندمانند گاز سولفيد هيدروژن در مخازن فاضلاب ويا گاز كلر ، ممكن است فاقد رنگ وبوي مشخص باشندمانند گاز دي اكسيد كربن ومونواكسيد كربن كه در اثر كاركردن با ماشين هاي كشاورزي نظير تراكتور ايجاد ميگردد.

سموم :

سم ماده يا موادي است كه داراي منشاء گياهي ، حيواني ويا شيميائي بوده كه از راههاي مختلف ( تنفس ،پوستي ، گوارشي ) مي تواند ايجادمسموميت نمايد.

كارگران در معرض گازوبخار وسموم :

  • كارگرانيكه در تهيه وآماده سازي سموم فعاليت مي نمايند
  • كارگرانيكه درامر نگهداري سموم وكود شيميايي فعاليت مي كنند
  • كارگران مرغداري ها ودامداري ها
  • باغبانان
  • كشاورزاني كه درانبارهاي غلات وعلوفه فعاليت مي كنند

اثرات گازوبخار وسموم :

انواع خاص بيماريهاي ريوي

آسم

مسموميت ناشي از سموم آفت كش

درجه شدت عوامل زيان اوربه عوامل زيربستگي دارد:

  • راه ورودبه بدن
  • نوع ماده شيميايي
  • مدت تماس با ماده شيميايي

چگونه از خطر سموم در امان باشیم

راههای ورود سموم به بدن

– تنفس

   – پوست

   – خوراکی

نگهداری سموم

– دور از دسترس اطفال

– هیچوقت آن را در محل زندگی (آشپزخانه ، اطاقها ) قرار ندهیم.

– سموم را در ظرف یا قوطی مخصوص خود نگهداری کرده تا اشتباهی مصرف نشود.

– بعد ازهر بار مصرف در آن را ببندیم.

– زنان باردار، اطفال وافراد مسن نباید با سموم کار کنند.

میزبانها

پرندگان وحشی ، مرغ وخروس، بوقلمون، پرندگان زینتی، شتر مرغ، اردک وغاز

در چه شرایطی باید سم را مصرف کنیم

  • سم به هیچ وجه نباید با بدن تماس پیداکند: دستکش ، عینک مخصوص که کناره های آن بسته است ، ماسک یا پارچه تمیزی که روی دهان و بینی را بپوشاند.
  • موقع سم پاشی خوردن آب وغذا ممنوع است.
  • اگر سم به چشم پاشیده شد فوراً با آب فراوان شسته شود.

– اگر روی بدن ریخته شد محل را با آب وصابون بشویید.

– انجام سمپاشی در ساعات صبح و پشت به باد انجام شود.

مطالب نوشته شده روی بسته ها وقوطی های سموم

  • مورد مصرف سم
  • نسبت حل کردن سم با آب یا نفت
  • موقع سم پاشی
  • دوره کارنس
  • عوارض ایجاد شده در اثر مسمومیت واقدامات انجام شده تا رسیدن به پزشک

بعد از سمپاشی چکار باید کرد

   – سمی که در پمپ سمپاش باقی میماند نباید داخل آب جاری ریخته شود.

– لباس ها و وسایل کار در پایان شسته شود.

– قوطی یا ظرف خالی را همین طور رها نکنیم.

  • مسموم کیست: وارد شدن سم به بدن از یکی از راهها.

علائم مسمومیت بسته به نوع سم ، مقدار آن و مدت زمان گذشته از مسمومیت متفاوت است. اما به طور کلی سرگیجه ، حالت تهوع واستفراغ ، دل درد ، عرق کردن ، رنگ پریدگی و خواب آلودگی وجود دارد.

  • انواع مسمومیت: حاد ومزمن

کمکهای اولیه

1- سوال از مسموم و اطرافیان در مورد ماده ای که خورده شده یا با آن تماس داشته.

2- خواندن برچسب روی ظرف سم

3- خارج نمودن مسموم از محل سمپاشی ونگهداری در هوای آزاد

4- خارج کردن لباسهای آلوده به سم

5- شستن محل های آلوده به سم با آب وصابون

6- گرم نگه داشتن بیمار

7- اگر سم داخل چشم ریخت ، شستن با آب فراوان حدود 15دقیقه

8- اگر سم به تازگی خورده شده ، وادار به استفراغ (تحریک ته حلق ، خوراندن آب نمک) کنیم.

9- باز نگه داشتن راههای هوایی

10- ارجاع به مرکز بهداشتی درمانی (قوطی سم نیز فرستاده شود)

راههاي كنترل وپيشگيري سموم:

  • نصب تهويه مناسب در انبارهاوسيلوها
  • استفاده از سموم با غلظت تجويز شده
  • استفاده از وسايل حفاظت فردي
  • عدم سمپاشي درهنگام باد وهواي بسيار گرم
  • سمپاشي پشت به باد
  • دفع صحيح ظروف حاوي سموم
  • عدم استعمال دخانيات در هنگام سمپاشي
  • خودداري از خوردن وآشاميدن درهنگام سمپاشي

كارگران در معرض قارچها :

  • كشاورزاني كه درانبارهاي علوفه ويونجه فعاليت مي كنند
  • كشاورزاني كه در بريدن درختان وانبار هيزم وشاخ وبرگ فعاليت دارند
  • كارگراني كه در توزيع ونگهداري خوراك دام وطيور فعاليت مي كنند
  • ماهيگيران
  • دامپزشكان ودامداران
  • كشاورزاني كه درامر كود پاشي فعاليت مي كنند
  • كشاورزان ودامداراني كه دراصطبل ها كار ميكنند

راههاي كنترل وپيشگيري قارچها :

  • رعايت بهداشت فردي
  • استفاده از كودهاي حيواني واجتناب از مصرف كودهاي انساني
  • استفاده از وسايل حفاظت فردي
  • استحمام مرتب

مشاغل در معرض ويروسها :

  • كشاورزان
  • دامداران ودامپزشكان
  • كارگران مرغداري ها

راههاي كنترل وپيشگيري از ويروسها:

  • رعايت بهداشت فردي ومراقبت هاي بهداشتي به هنگام كار
  • استفاده از وسايل حفاظت فردي مناسب
  • معدوم نمودن دام بيمار
  • عدم تماس با پرندگان
  • انجام معاينات پزشكي

كارگران درمعرض باكتريها:

  • كشاورزان
  • دامداران ودامپزشكان
  • كارگران مرغداريها

راههاي كنترل وپيشگيري از باكتريها :

  • انجام واكسيناسيون
  • ضدعفوني اماكن آلوده به فضولات وترشحات حيوانات بيمار
  • جداسازي حيوانات آلوده
  • آموزش بهداشت به افراد درمعرض خطر وآشنا نمودن آنها با بيماري
  • گندزدايي مرتب اصطبل
  • پاستوريزه كردن شيرو فرآورده هاي آن

كارگران در معرض انگلها:

  • شاليكاران
  • كشاورزاني كه با آب وخاك آلوده وكودهاي حيواني سروكار دارند
  • كشاورزان مزارع نيشكر وتوتون وچاي
  • كارگران مرغداريها واصطبل داران

راههاي كنترل وپيشگيري از انگلها:

  • احداث توالتهاي بهداشتي بخصوص درمزارع بزرگ
  • استفاده از وسايل حفاظت فردي
  • رعايت بهداشت فردي ومراقبت هاي بهداشتي هنگام كار
  • استفاده از سبزيجات سالم

عوامل زيان آور ارگونومي :

  • طرز كار نامناسب
  • – ابزار آلات نامناسب
  • حمل بار

كارگران در معرض :

  • شاليكاران
  • كشاورزان
  • باغبانان
  • رانندگان تراكتوروكمباين وماشين آلات كشاورزي
  • كارگران چوب بري
  • مرغداريها
  • دامداران

تعريف ارگونومي = ( علم راحتي )

ارگونومي دانشي است كه به رابطه ميان انسان ، ماشين ومحيط پيرامون او مي پردازد وطراحي وسايل ودستگاههاي مورد استفاده را به گونه اي پيشنهاد مي كند كه راحتي ، دسترسي ،ايمني وبازدهي را بالا برده ودشواري ،خطر ،خستگي وهزينه ها را كاهش مي دهد.

ارگونومي دانش مطالعه ويژگيها وخصوصيات انسان به منظور طراحي مناسب محيط كار وزندگي مي باشد.

ارگونومي در دوزمينه عمده بكار گرفته مي شود:

1- تناسب فرد با شغل ( انتخاب افراد از نظر توانايي آنها براي انجام وظايف)

2- تناسب شغل با فرد(تجهيزات ، وظايف و تشكيلات طوري طراحي شوند كه با قابليت ها ومحدوديت هاي افراد متناسب باشد.

هدف ارگونومي :

– تقليل فشارهاي كار، خستگي وفرسودگي كه در اثر كاركردن ايجاد مي شود

– تطبيق وتغيير دستگاهها با وضع صحيح بدن

– حمايت وحفاظت ازكارگرنه ازدياد محصول وبازدهي

پيشگيري از اختلالات اسكلتي – عضلاني :

  • خودداری از حرکات یکنواخت وتکراری
  • رعایت فواصل کار واستراحت
  • کاهش ساعت کاری
  • استفاده از ابزار آلات مناسب با دسته هایی که خمش مناسب دارد
  • مراقبت های پزشکی
  • خودداری از خم شدن های مکرر و زانوزدن های مکرر
  • رعایت اصول بلند کردن بار
  • خودداری از چرخاندن وانحراف بیش از حد مچ دستها

 

ارایه شده از  شرکت کشاورزی و دامپروری سرافراز هزارمسجد

میانگین امتیازات ۳ از ۵
از مجموع ۲ رای
فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب
 
 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

error: عدم امکان کپی مطالب

تماس با ما

برگشت به منوی تماس ها

پشتیبانی واتساپ

برگشت به منوی تماس ها

کانال تلگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

پیج اینستاگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها