بیماری کیسه صمغی مرکبات

بیماری کیسه صمغی مرکبات

بیماری کیسه صمغی یا سنگریزه ای یا کیسه گشاد از جمله بیماری های مرکبات شبه ویروسی با عامل ناشناخته است که با پیوند از درختان آلوده به نهال های تولیدی منتقل می شوند. بیماری کیسه صمغی اولین بار در دهه ۱۹۳۰ در کالیفرنیا مشاهده و توسط Fawcett در سال ۱۹۳۶ گزارش شد. با واردات ارقام مرکبات از سال۱۳۰۹ از کشوهای مختلف این بیماری وارد ایران شد. در حال حاضر این بیماری تقریبا از همه مناطق مرکبات خیز دنیا به ویژه از کشورهای حوزه دریای مدیترانه گزارش شده است. بیماری کیسه صمغی (کیسه گشاد) در درختان وارداتی قدیمی چون بروهن و در درختان مسن وجود دارد.

علایم بیماری کیسه صمغی مرکبات

در ارقام آلوده حساس (پرتقال تامسون ناول، نارنگی و تانجلو) وجود حفرات طولی با ابعاد مختلف روی تنه و شاخه ها همراه با ترشح صمغ و ضعف عمومی درخت به همراه خشکیدگی مشاهده میشود و در حالت شدید، زوال و مرگ درختان را موجب می گردد. در حالتی که تعداد حفرات زیاد باشد، باعث تغییر شکل تنه و شاخه ها می شود. در بعضی شرایط ترشح صمغ از سطح پوست در لبه یا وسط فرورفتگی یا شکاف های اطراف دیده می شود. پس از مدت کوتاهی قطرات صمغ از این مناطق خارج شده و باعث بسته شدن آوندهای چوب و آبکش می‌شوند. علایم برگی ، نقش برگ بلوطی (Oak leaf pattern) در برگهای جوان در شرایط خنک سال (بهار و پاییز) ظاهر می شود که با گرم شدن هوا و کامل شدن برگها این علایم محو می شوند. در برش تنه شاخه‌های آلوده به ویژه در نقاط تغییر شکل یافته، حلقه‌های صمغ دار به صورت دوایر متحدالمرکز دیده می‌شود. نوع شدید بیماری کیسه صمغی در باغهای شمال کشور وجود دارد و به عنوان یکی از عوامل زوال معرفی شده است. عامل بیماری احتمالا ویروسی است و از طریق پیوندک آلوده به راحتی قابل انتقال است. تنها روش شناخته شده انتقال بیماری، تکثیر مواد گیاهی آلوده است. از این رو استفاده از درختان مادری آلوده به عنوان منابع پیوندک برای تولید نهال آلودگی را گسترش می دهد. علائم این بیماری با بیماری کیسه کور (Blind pocket) مشابه و گاهی تشخیص آن‌ها اشتباه می‌شود. حفرات ایجاد شده در بیماری کیسه صمغی کم عرض درحالیکه در بیماری کیسه کور فرورفتگی ها عمیق، دراز و کم پهنا هستند.

مدیریت بیماری

• شناسایی و حذف درختان و نهال های آلوده مرکبات خصوصا رقم تامسون ناول با عارضه سرخشکیدگی و زوال با علایم مشخص آلودگی به بیماری کیسه صمغی
• تهیه بذر و پیوندک از درختان مادری سالم جهت کنترل بیماری توصیه می شود.
• ضد عفونی ابزار و وسایل هرس و باغبانی