بیماریهای پس از برداشت پیاز
مقدمه
پیاز یکی از سبزیهای مهم و مشهور دنیاست . این سبزی در بیشتر نقاط دنیا کشت میشود . پیاز گیاه بومی جنوب غربی آسیا و احتمالن مربوط به ناحیه ای بین فلسطین و هندوستان و یا منطقه شرق مدیترانه می باشد. بعضی ایران را موطن اصلی پیاز میدانند . از زمانهای بسیار قدیم پیاز کشت می شده است و مردم به خصوصیات این سبزی پی برده اند .
مشخصات گياه شناسي
نام علمي پياز Allium cepa است و از خانواده سوسنيها Liliaceaeاست . پياز با وجود اينكه دو يا چند ساله است در سبزي كاري به صورت محصول يك ساله كاشته مي شود . جنس Allium cepa داراي گونه هاي زيادي است ، كه اغلب توليد غده پياز كرده ، ولي گونه هاي وحشي در اين جنس يافت مي شود ، كه به جاي توليد بذر ، توليد پيازچه هاي كوچك در خوشه گل مي كند ، كه براي تكثير از آن استفاده مي شود .
پوسیدگی ریشه و طبق پیاز
Onion basal & Root rot
عامل بیماریf.sp cepae Fusarium oxysporumدر ایران در منطقه آذربایجان این گونه مهمترین گونه است و بعد از آن Fusarium solaniاهمیت دارد. این بیماری در ایران و جهان پراکنده است و همه ساله در اثر این بیماری خسارات عمدهای به محصول وارد میشود .
علایم بیماری :
ریشه های گیاه بیمار قهوهای و یا خشکیده شده و به رنگ صورتی یا بنفش نمایان میشود و از بین میرود گونه عوامل ثانویه هم ممکن است به پیاز حمله نموده و موجب فساد آن شوند در انبار نیز این بیماری میتواند منجر به ایجاد خسارت شود . گونه F.O . f.s cepae موجب مرگ ناگهانی) (Damping – off پیاز در مزارع میگردد که در این رابطه نیز خسارت عمدهای به محصولات وارد میشود . این قارچ برای ورود به گیاه نیاز به زخم ندارد اما وجود زخم روی غده کمک مؤثری به شروع و پیشرفت بیماری میکند . میزبان اصلی پیاز ، نوعی موسیر و به ندرت سیر میباشد .
کنترل
1- جلوگیری از کود دهی زیاد
2- کنترل حشرات به منظور جلوگیری از ایجاد زخم
3- دقت در هنگام برداشت و انبار کردن (نگهداری در صفر درجه یا رطوبت 70-60%)
4- مبارزه بیولوژیکی با باکتری a burkholderia cpaci
لهیدگی باکتریائی پیاز
Onion bacterial mushy rot
غده های پیاز در انبار مورد حمله چندین گونه باکتری قرار می گیرند و این پوسیدگی ممکن است در مزرعه نیز اتفاق بیفتد .
نشانه های بیماری
باکتری Pectobacterium carotovorum pv. Carotovorum
بیشتر در انبار خسارت وارد می کند و از طریق گردن پیاز هنگامی که رشد گیاه کامل می گردد وارد شده و یک یا چند فلس از پیاز آلوده می شود در این مرحله بافتهای مورد حمله آب سوخته به نظر می رسند و رنگ زرد یا قهوه ای روشن دارند به تدریج پوسیدگی پیشرفت می کند و فلس ها نرم می گردند پیازهای آلوده اگر فشار داده شوند یک مایع آبکی با بوی بد از ناحیه گردن پیاز به بیرون تراوش می کند. این باکتری فقط توسط زخم وارد میشود.
مهمترین عامل بیماری . Burkholderia cepacia
شناخته شده است .
کنترل
1- اندامهای هوایی پیاز باید قبل از برداشت کاملاً رسیده باشند.
2- در هنگام برداشت و خرمن کردن باید از زخمی شدن پیاز جلوگیری شود.
3- انبار باید خوب تهویه گردد تا رطوبت در سطح پیاز جمع نشود.
اگر دمای انبار صفر درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 70% تنظیم گردد برای جلوگیری از گسترش بیماری مفید است.
پوسیدگی خاکستری پیاز
onion gray rot blight
• این بیماری در سراسر جهان اشاعه دارد ودر سال 1876در المان شناسایی شد .در ایران اولین بار در سال 1345توسط شریف و ارشاد گزارش گردید. خسارت این بیماری بر روی پیازهای سفید بیشتر است.
علائم بیماری:
ابتدا به صورت نرم شدن فلسهای خارجی در محل ایجاد زخم یا گردن پیاز می باشد که این حالت لهیدگی و پوسیدگی نرم به سایر فلسها نیز سرایت می کند .پوسیدگی در تحت شرایط مرطوب ممکن است از فلسهای داخلی پیاز شروع شود و در روی پیاز های الوده کنیدیهای قارچ به صورت پوشش خاکستری تشکیل شوند.این قارچ علاوه بر کنیدی تولید اسکلرت به قطر2تا4 میلیمتر در بخش الوده نماید .اسکلرت ابتدا سفید هستند و سپس به رنگ سیاه در می اید .پیازهای الوده چروکیده و خشک و غیر قابل استفاده می شود.
چرخه بیماری
این بیماری بذر زاد میشود و درصد پوسیدگی پیاز در انبار رابطه مستقیم با آلودگی بذر نشان داده است . بعد از کاشت بذر قارچ وارد گیاه می شود و از آنجا به برگ می رود . در طول رشد گیاه برگها علایم آلودگی را نشان نمیدهند ولی پس از خشک شدن برگها در روی آنها کنیدیوفور و کنیدیهای زیادی تشکیل می شود.پس از رسیدن پیاز آلودگی از بالا به پایین سرایت میکند و در نتیجه فلسهای ناحیه گردن پیاز را آلوده خواهد کرد. انتشار بیماری در مزرعه از طریق کنیدی بوده که در شرایط مرطوب برگها رامورد حمله قرار می دهد. سابقا تصور میشد که قارچ زمستان را به صورت اسکلرت و میسیلیوم در خاک سپری میکند و زندگی ساپروفیتی دارد . در موقع برداشت پیاز قارچ از طریق زخمهای احتمالی یا از محل قطع قسمتهای هوایی وارد بافت گیاه میشود . علت لهیدگی پیاز در این بیماری به علت ترشح آنزیمهایی است که میتوانند سلولز و پکتین دیواره سلولی را حل کنند . آنزیم در پیشاپیش هیف به داخل بافت نفوذ میکند و سبب لهیدگی و نرمی می گردد ، به همین دلیل ممکن است در محل لهیدگی هیف قارچ دیده نشود .
عامل بیماری :
عامل بیماری قارچ botrytis alii میباشد که علاوه بر این قارچ rhizoctonia spp نیز میتواند موجب لهیدگی گردد.
روشهای کنترل :
خودداری از آبیاری مزرعه حداقل سه هفته قبل از برداشت
جلوگیری از وارد نمودن زخم به پیاز در موقع برداشت
برداشت پیاز پس از رسیدگی کامل برگها
برداشت پیاز با برگ و حذف برگها پس از خروج از خاک
آفتاب دادن و خشک کردن پیاز پس از برداشت
نگهداری پیاز در انبارهای خشک و دارای تهویه مناسب
استفاده از ارقام مقاوم مثل پیازهای رنگی
ضد عفونی بذر با استفاده از سموم توپسین ،بنومیل و تیرام
پوسیدگی نرم پیاز
onion soft rot
این بیماری در مزرعه-انبار و موقع حمل و نقل رخ می دهد.این بیماری انتشار جهانی دارد. این بیماری روی سبزیجات و گیاهان یکساله با شرایط ذیر رخ می دهد:
1- ساقه و برگ آبدار (مثل:کرفس-کاهو-اسفناج-کلم).
2- دارای بافت های ذخیره ای: (مثل :سیب زمینی-هویج-پیاز-تربچه-زنبق-سنبل).
3- میوه های گوشتی(مثل:گوجه فرنگی-بادنجان-خیار-کدو).
عامل بیماری: باکتری Erwinia carotovora است.
علائم بیماری:
1- لکه کوچک آبکی که کم کم بزرگ و عمیق و تاول زده می شود.
2- شاید سطح خارجی میوه سالم باشد ولی داخل آن نرم و لزج می گردد.
چرخه بیماری
زمستان رادراندام هاي گياهي الوده در انبار .مزرعه. خاک و همچنين در شفیره حشرات سپري ميکند . باکتري غالبا از طريق عدسک و زخم هاي حشرات وارد گياه مي شود .باکتري ممکن است به آوند حمله کرده ضمن حرکت و تکثير در آنها موجب انسداد يا وقفه در حرکت آب از پايين به اندام هوايي گردد
کنترل بیماری :
ضدعفونی انبار با سوبلیمه
خشک نگه داشتن انبار
باکتریها معمولا یک قسمت از گیاه را دچار میکنند ، باکتریهای بیماریزا معمولا میله ای شکل هستند .
