کرم خراط – ( پروانه فری) – Zeuzera pyrina

مدیریت تلفیقی کرم خراط ( پروانه فری )

( Zeuzera pyrina L. ( Lep.: Cossidae

دانلود نرم افزار سم شناسی برای کامپیوتر

پیش گفتار

کرم خراط ( Zeuzera pyrina L. ( Lep.: Cossidae   یکی از مهمترین آفات چوبخـوار در کشـور مـا اسـت. خسـارت آفت از نیمه دوم دهه ۷۰ خورشیدی به دلیل بروز خشکسالیهای متـوالی رو بـه گسـترش نهـاد. خسـارت آفـت بـا نفـوذ لاروهـای سـن یـک آفـت بـه سرشاخه های غیر خشبی شروع شـده و بـا گـذر زمـان و افـزایش سـن، لارو ضمن تغذیه یا جابجایی به شاخه های اصـلی و تنـه وارد شـده و بـا تغذیـه از چوب و ناحیه لایه زاینده، خسارت جبران ناپذیری به میزبان خود وارد مـی کند. از آنجا که میزبانان آفـت درر زمـره گیاهـان دایمـی بـوده و باغـداران محترم برای رسیدن به باردهی اقتصادی، مدت طولانی را به انتظار گذرانـده اند، بنابر این خسارت آفت دوچندان می شود. آفت دارای میزبانهای مهمی در میان درختان مثمر و غیر مثمر مـی باشـد. در میـان درختـان میـوه، گـردو مهمترین میزبان ایـن آفـت اسـت. از دیگـر میزبانـان مثمـر آن مـی تـوان بـه درختان دانه دار سیب، به وگلابی اشاره کرد. دامنه خسـارت آفـت در حـال حاضر استان های شرقی و مرکزی کشور را با شـدت بیشـتری در بـر گرفتـه است. اگر چه دیگر نقاط کشور نیز متاسفانه از گزند خسارت آفـت مصـون نمانده اند. جهت مدیریت آفت لازم است از روش های متفـاوت بـه منظـور کنترل مراحل مختلف زندگی آن استفاده شود، به طوری کـه ایـن روش هـا مکمل هم بوده و برآیند آنها میتواند به کنترل آفت بیانجامد.

پروانه فری

لارو کرم خراط

 

مقدمه:

تنوع اقلیمی حاکم بر کشور ما باعث شده، کشت انواع درختان میوه اعم از سردسیری، نیمه گرمسیری و گرمسیری در آن امکان پذیر باشد. به عقیده اکثر محققین وجود این تنوع به همراه نور کافی، باعث شده تا ایران از مزیت نسبی در این خصوص برخوردار باشد. در همین رابطه کشور ما در حال حاضر در بسیاری از محصولات باغی دارای رتبه جهانی است. برای مثال اولین تولید کننده پسته، اولین تولید کننده انار، دومین تولید کننده خرما، دومین تولید کننده گیلاس، چهارمین تولید کننده بادام، چهارمین تولید کننده گردو، ششمین تولید کننده سیب محسوب می شود. همچنین در خصوص محصولاتی چون مرکبات، انگور، محصولات باغی نیز جز تولید کنندگان اصلی قرار میگیرد. همانطور که ملاحظه می شود، کشور ما از تولیدکنندگان اصلی گردو و برخی درختان دانه دار از جمله سیب، در دنیا می باشد. عوامل زنده و غیر زنده قسمتهای مختلف این درختان را تهدید کرده و خسارت میزند. در میان عوامل زنده خسارتزا، آفات از اهمیت ویژه ای برخوردارند. تغییرات جمعیت و در نتیجه میزان خسارت برخی آفات وابستگی زیادی به مدیریت باغ”کلیه مسایل داشت” دارند. از آنجمله می توان به آفات پوستخوار و چوبخوار اشاره کرد. یکی از مهمترین گونه های خسارت زا در این میان، کرم خراط Zeuzera pyrina است. موطن اصلی آفت پروانه فری اروپا بوده و اولین بار ۱۳۲۸ از ایران گزارش شده است. دامنه میزبانان این آفت درختان مثمر و غیر مثمر زیادی را در بر میگیرد. از این میان مهمترین میزبانان آن در میان درختان مثمر گردو و سیب، میباشند. بر اساس آخرین آمار (مذاکره شخصی با دفتر امور میوه های سردسیری معاونت باغبانی)، سطح زیر کشت سیب در کشور بیش از ۲۳۰۰۰۰ هکتار بوده که از آن میان بیش از ۱۹۰۰۰۰ هکتار آن بارده می باشد. سطح زیر کشت گردو حدود ۲۰۰۰۰۰ هکتار است. بیش از ۱۶۵۰۰۰ هکتار از این سطح، بارده می باشد. همین منبع، میزان تولید سیب کشور را در سال۱۳۹۴ ، نزدیک به ۳.۵ میلیون تن، و میزان تولید گردو را بیش از ۲۶۰۰۰۰ تن برآورد کرده است. این آفت با تغذیه از قسمتهای مختلف تاج درخت به آن خسارت وارد میکند. لاروهای نورسته سرشاخه های غیرخشبی را مورد حمله قرار داده و با گذشت زمان، لارو جابجا شده و شاخه های قطورتر و تنه را تحت تاثیر قرار می دهد . در حالت طغیانی در درختانی مانند گردو، میوه را نیز مورد تغذیه قرار میدهد. بررسیهای اقتصادی میدانی انجام شده در مناطق مختلف کشور نشان میدهد، کلیه روشهای مورد استفاده جهت کنترل آفت، مقرون به صرفه بوده و انجام آنها از نظر علمی مورد تایید است.

علایم خسارت کرم خراط

آثار خسارت کرم خراط بر روی تنه درخت

لارو و شفیره کرم خراط

خسارت کرم خراط روی درخت گردو وسیب

مشخصات:

شب پره ماده کرم خراط ۳۵ میلیمتر و نرها ۲۵ میلیمتر طول دارند. عرض بال های باز در شب پره ماده و نر به ترتیب ۶۰ الی ۷۰ و ۴۰ الـی ۵۰ میلیمتـر است. شاخک ماده ها نخی و شاخک نرها در نیمه اول پروش و در نیمه دوم نخی است . بال های جلوئی سفید و دارای لکـه هـای متعـدد تیـره فلـزی (متالیـک) اسـت. بـالهـای عقبـی سـفید و دارای لکـه هـای تیـره کمرنگ می باشد. قفسه سینه سفید بوده و دارای ۶ لکه تیره در سـطح پشـتی است. تخمها بیضوی بوده و در ابتدا سفید و با رشد جنین درون آنها به تدریج تغییر رنگ داده و به رنگ خاکستری تا سیاه در می آیند.. لاروهای پروانه فری زرد بوده و بر روی هر بند تعدادی نقاط سیاه دیده میشود . طـول لارو سن آخر تا ۶ سانتیمتر نیز می رسد. شفیره ها قهـوه ای روشـن و بـه طـول ۲۸ الی ۳۵ میلیمتر می رسند . حشره ماده پس از ظهور هیچگونه تغذیه ای ندارد. هر حشره ماده حدود ۴۰۰ الی ۸۰۰ تخم میگذارد. تخم هـا به صورت پراکنده، در دسته هـای کوچـک یـا بـزرگ و بـه وسـیله تخمریـز مشخص آفت بر روی میزبان گذاشته می شوند .

حشره نر و لارو کرم خراط

شفیره و تخم کرم خراط

 

دامنه میزبانی و پراکنش :

پروانه فری به گونه های زیادی از درختان مثمر (سیب، گردو گلابی و به) و غیر مثمر (افرا، بیدمشک، بید، نارون و بلوط) حمله میکند. از میان دیگر درختان میوه، خسارت آفت روی گیلاس و فندق نیز به صورت موردی گزارش شده است. در دنیا حدود ۱۵۰ گونه میزبان برای این آفت ذکر شده است . از نظر پراکندگی، آفت تا کنون از استانهای مختلف کشور گزارش شده است. از آن میان خسارت آفت در استانهای کرمان، یزد، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سمنان، تهران، البرز، قزوین، آذربایجان شرقی، مرکزی، قم، چهار محال و بختیاری و اصفهان شدید و در استانهای فارس، آذربایجان غربی، لرستان، کردستان، کرمانشاه، همدان، گیلان”منطقه دیلمان”، خراسان شمالی، اردبیل، ایلام، مازندران”مناطق کوهستانی”، و گلستان، خسارت آفت از شدت کمتری برخوردار است. آنچه مسلم است تغییرات اقلیمی بوجود آمده، میتواند تغییراتی را در شدت خسارت آفت در مناطق مختلف کشور ایجاد کند.

علایم خسارت:

خسارت کرم خراط عموما متوجه قسمت های مختلف تاج درخت شامل سر شاخه ها، شاخه های اصلی و تنه آن می باشد. لاروهای آفت اغلب از حد فاصل برگ و شاخه به داخل بافت غیر خشبی نفوذ کرده و نسبت به تغذیه از بافت چوبی اقدام می کنند . این لاروها درطول دوران رشد خود معمولا از شاخه های جوان خارج و پس از طی مسافتی به درون شاخه های قطورتر، وارد می شوند. همچنین ممکن است لارو به طور مستقیم نیز به شاخه های قطور وارد شود . لاروها در آخرین مرحله از زندگی و قبل از شفیرگی به شاخه های اصلی و تنه وارد شده و تا مرحله شفیرگی و خروج حشرات کامل در آنجا به سر می برند. متاسفانه در سالیان گذشته، باتوجه به تغییرات اقلیمی حادث شده و در نتیجه طغیان آفت، تغییراتی در رفتار آن پدیدار شده است. از آن جمله میتوان به بروز و افزایش حالت میوه خواری”در گردو”  ، خسارت آفت به نهالهای میزبان “گردو” در نهالستان  و تداوم تغذیه از شاخه های جوان و نازک تا اتمام دوران لاروی و تبدیل به شفیره، اشاره کرد . این در حالی است که با توجه به کوچک بودن سطح زیر کشت در نهالستان مسایل داشت و رسیدگی بهتر را باعث می شود.

تغذیه لارو از بافتهای غیر خشبی درختان گردو و شاخه های جوان سیب

آثار خسارت کرم خراط روی میوه گردو

حمله کرم خراط به نهال

 

زیست شناسی:

کرم خراط بسته به شرایط (ارتفاع از سطح دریا و عـرض جغرافیـائی) در ایران هر سه سال دو نسل یا هر دو سال یک نسل دارد. آفـت زمسـتان را بـه صورت لاروهای سنین مختلف در درون شاخه یـا تنـه درختـان میزبـان مـی گذراند. از اواسط بهار، لاروهایی که رشدشان کامل شده، تبدیل بـه شـفیره شده  و از حدود دو هفته بعد شب پره ها به تـدریج ظـاهر می شوند. در شرایط کرج، ظهور شب پره ها از دهه سوم اردیبهشت شـروع و تا شهریور ادامه دارد. شـب پـره مـاده در شـب اول یـا دوم بعـد از خـروج جفتگیری، و بلافاصله تخمریزی میکند. حشرات ماده کـه موفـق بـه جفـت گیری نشده اند نیز تا بیش از صد تخم میگذارند. این تخمها بـه دلیـل عـدم باروری، تفریخ نشده و در نتیجه لاروی از آنها خارج نمی شـود. تخمریـزی ر وی سرشاخه ها، تنه، مدخل خروجی حشـرات کامـل از پوسـته شـفیرگی و دیگر مناطق، روی گیـاه میزبـان انجـام مـی شـود. بیشـترین تخمریـزی روی سرشاخه و در جهت آفتابگیر آن، صورت می گیرد. به طور متوسـط پـس از ۱۲-۱۵ روز، لاروهای سن یک از تخم خارج شده و از محـلهـای مختلـف بخصوص اتصال دمبرگ به شاخه های جوان وارد درخت می شـوند.  انتخاب محل اتصال دمبرگ برای نفوذ به دلیل وجود بافت تـرد و غیـر خشبی آن قسمت از سویی و همچنین امکان استفاده از تکیه گاه جهت قـرار دادن انتهای بدن و کمک گرفتن برای نفوذ است. پس از طی دوره لاروی و اتمام تغذیه، لارو سن آخر خود را به دهانه کانال ورودی رسانده و بـا قـرار دادن بخشی از بدن خود در بیرون از کانال، تبدیل به شفیره مـی شـود. دوره شفیرگی ۲۰ الی ۴۰ روزبه طول می انجامد. به طور کلـی در منـاطق معتـدل، بخشـی از جمعیـت کـه در اوایـل فصـل خروج در طبیعت پدیـدار مـی شـوند، پـس از تفـریخ تخـم، کـل تابسـتان و بخشی از پاییز را درون سرشاخه، شاخه های اصلی و یـا تنـه درختـان میزبـان سپری کرده و به تغذیه از بافت میزبان می پردازند. تغذیه در روزهـای گـرم زمستان نیز به صورت بطئی ادامه پیدا میکند. با مساعدت هوا در بهار، تغذیه لاروها شدت می یابد. این لاروها پس از اتمام تغذیه خود معمـولا از اواخـر تیرماه شفیره شده و از نیمه اول مرداد ماه به بعد، حشرات کامل منتج از آنها در طبیعت پدیدار می شوند. یعنی یک نسل آفت حدود پانزده مـاه بـه طـول می انجامد. لاروهای منتج از جفتگیری و تخمریزی این شب پره ها، پـس از نفوذ به درون بافت میزبان، دو زمستان را سپری کرده و از اواخر اردیبهشـت دو سال بعد، در طبیعت ظاهر می شوند. بر این اساس این نسل حدود ۲۱ ماه به طول می انجامد. در مناطق سردسیر و مرتفع، یک نسـل آفـت در دو سـال سپری می گردد.

پوستک های شفیرگی در مدخل کانالهای لاروی آفت

مدیریت کنترل Zeuzera pyrina :

آنچه مسلم است انجام کلیه تمهیدات موثر روی مراحل مختلف زندگی آفت پروانه فری ، منجر به کنترل آن خواهد شد. بـر ایـن اسـاس از آنجـا کـه هـر روش معمولا یک مرحله از زندگی آفت را تحت تاثیر قرار میدهد، انجـام کامـل و متوالی آنها می تواند در نهایت به کنترل آفت بیانجامد. نکته مهمتـر از آن، نگهداری درخت در شرایط داشت معقول و نرمـال مـی باشـد. زیـرا برخـی درختـان در آن زمـان دوران بازسـازی بافـت و برگشـت بـه حالـت طبیعــی “دوران نقاهـت” خـود را مـی گذراننـد و نیـاز بـه مراقبـت بیشـتری دارنـد. همچنین در این میان ممکن اسـت بافـت هـا بـه حـدی صـدمه دیـده باشـند” بخصوص تنه و شاخه های اصلی” کـه امکـان بازگشـت بـرای گیـاه وجـود نداشته باشد. بنابراین لازم است بـرای نتیجـه گیـری بهتـر و کـاهش احتمـال بازگشت خسارت، نسبت به حـذف و واکـاری ایـن قبیـل درختـان، بـا نظـر متخصصین باغبانی اقدام گردد. انجام آبیاری صحیح که در بر گیرنده دور آبیاری و میزان آب مورد نیاز می باشد، از مهمترین نکات جهت کنترل این آفت و دیگر آفات چوبخوار محسوب میشود. میزان آب مورد نیاز با توجه به بافت خاک، سن گیاه، خصوصیات شیمیایی خاک و دیگر عوامل توسط متخصصین خاک و آب مشخص می شود. در کوددهی گردو لازم است استفاده توام از کودهای حیوانی و یا دیگر کودهای آلی، به همراه کودهای شیمیایی مورد نظر و روش کاربرد آنها نیز با نظر متخصصین امر در زمان احداث باغ و پس از آن، به صورت چالکود و نوار کود انجام شود. موارد کنترلی این آفت نیز همچون دیگر آفات، به دلیل قدرت جابجایی حشرات کامل آنها، لازم است به صورت فراگیر و کامل توسط همه باغداران انجام شود. بدیهی است عدم انجام عملیات توسط برخی از باغداران، می تواند با ایجاد آلودگی مجدد، کار دیگر باغداران را نیز مشکل ساخته و به دلیل عدم نتیجه گیری موثر، دلسردی آنان را در پی داشته باشد. با توجه به طولانی بودن چرخه زندگی آفت، ضروری است به محض بروز آلودگی، کارهای مورد نظر به ترتیب و به صورت فراگیر و حداقل در دو سال پیاپی، انجام شود. بدیهی است با افزایش مدت زمان کنترل آفت، نتیجه بهتری به دست می آید. برای شروع عملیات کنترل آفت پروانه فری ، نیاز به آگاهی از زمان ظهور حشرات کامل در طبیعت می باشد. ساده ترین راه برای اینکار، استفاده از تله های فرمون جنسی برای پیش آگاهی است. روش دیگر استفاده از درجه حرارت موثر می باشد. آستانه پایین دمای رشد و نمو یا صفر رشدی برای کرم خراط ۱۲ درجه سانتیگراد محاسبه شده است. با این روش میتوان درصدهای ظهور حشرات”شب پره ها” در طول زمان را نیز مشخص کرد.

الف –  کنترل زراعی پروانه فری :

شامل حذف سرشاخه های آلوده به لاروهای آفت پروانه فری می باشد. این کار در زمانی که میزان خسارت کم است نتیجه میدهد. لازم است این کار با هدایت کارشناسان باغبانی انجام گیرد. زیرا خروج از تعادل رشدی بین تاج درخت و ریشه آن، میتواند با ایجاد شاخه های فراوان که در طول فصل غیر خشبی و سبز میمانند، نفوذ لاروهای آفت را تسهیل کرده و حتی نتیجه عکس عاید شود . همچنین با اینکار، شاخه های بارده نیز از بین رفته و بسته به میزان هرس، درخت برای مدتی از حالت زایشی، خارج میگردد. همچنین استفاده از مفتول های مسی و حرکت آن به صورت عقب و جلو در دالان های لاروی فعال، به همراه کاربرد خمیر مسموم یا پنبه آغشته به سم نیز از دیگر موارد تکمیلی در این زمینه است. با انجام این کارها، بخشی از لاروهای Zeuzera pyrina حذف شده و به همان نسبت کاهش جمعیت در نسل بعد و در نتیجه کاهش خسارت را در پی خواهد داشت. برای تهیه خمیر سمی می توان از پودر مل” مورد استفاده در نقاشی ساختمان” به همراه سم دیازینون یا دورسبان استفاده کرد. بدیهی است لازمه انجام اینکار، رعایت هرچه بیشتر اصول ایمنی کاربرد سموم توسط باغداران محترم می باشد. همچنین شایسته است در واکاری باغات یا احداث باغات جدید از ارقام متحمل استفاده شود. از میان ارقام گردو موجود در باغ کلکسیون موسسه نهال و بذر رقم جمال”ژنوتیپ زد ۶۳ ”  ، متحمل ترین رقم و رقم، دماوند”ژنوتیپ زد ۳۰ ”  حساسترین رقم به کرم خراط بوده اند. همچنین در میان ارقام سیب موجود در ایستگاه تحقیقاتی کمالشهر کرج، ‘Northern spy’، ‘Jonathan’، ‘Prime Gold’ و ‘Red spur cooper’ متحمل ترین ارقام بوده اند .

انجام غیر اصولی هرس و مساعد شدن شرایط برای کرم خراط

کاربرد خمیر سمی در مدخل کانالهای لاروی

 

ب – کنترل بیولوژیک پروانه فری :

کرم خراط نیز در طول دوره زندگی طولانی خود مورد حمله دشمنان طبیعی مختلفی قرار میگیرد. تخمهای آفت مورد تغذیه مورچه ها قرار میگیرند. لاروهای سن پایین آفت توسط برخی شکارچیها از جمله سن شکاری (Orius niger Wolff (Hem.:Anthochoridae مورد تغذیه قرار می گیرند. همچنین فعالیت پرندگان در تغذیه از لاروهای سن بالای آفت پروانه فری درون چوب درختان میزبان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است . در خارج از کشور فعالیت برخی نماتدهای انگل حشرات نیز از روی لاروهای آفت Zeuzera pyrina گزارش شده اند.

آثار فعالیت دارکوب در روی درختان آلوده به کرم خراط

پ –  کنترل فیزیکی:

این روش بر اساس رفتار حشرات کامل و جلب آنها به تله نوری استوار است. برای این کار در مناطق آلوده باغ، تله را کار میگذارند. در صورت نبود برق می توان از لامپهای قابل شارژ در آنها و یا تله هایی که با استفاده از نور خورشید شارژ می شوند استفاده کرد  . اینکار هنگام عصر و یک و نیم تا دو ساعت قبل از غروب آفتاب و در مجموع به مدت سه تا چهار ساعت تله را روشن میکنند و به این ترتیب با حذف بخشی از حشرات نر پروانه فری، نسبت جنسی به هم خورده و آلودگی کاهش می یابد. در عمل بیش از %۹۰ پروانه های کرم خراط شکار شده، توسط تله های نوری، جنس نر می باشند . حشرات به دام افتاده در تله با توجه به شکل خاص آن و وجود تیغه های موجود در آن، در اثر برخورد با تیغه ها، به درون قیف افتاده و در نهایت به درون بطری شیشه ای تعبیه شده در انتهای قیف، سقوط می کنند. معمولا درون بطری مذکور از سیانور یا دیگر حشره کش ها استفاده می شود. تله های نوری در مکان هایی که نورهای رقیب وجود دارند (مانند مناطق مسکونی یا ویلا ها و پارکها)، فاقد کارایی لازم است. در صورت استفاده از لامپهای شارژ شونده، برای انجام حداکثر شکارحشرات”نر” لازم است از نوعی از لامپها که نور را به اطراف منتشر می کنند استفاده شود.

تله نوری جهت شکار پروانه فری

لامپ شارژی جهت استفاده در تله های نوری

ت – استفاده از فرمون جنسی:

یکی از موارد استفاده از فرمون جنسی، استفاده مستقیم از آن برای کنترل آفات است. که خود به سه روش (شکار انبوه، اخلال در جفتگیری و جلب کردن و کشتن) انجام می شود. کاربرد این روشها در مناطق ایزوله از نظر میزبانان آلوده که فاصله نسبتا زیاد “مثلا ۵۰۰ متر یا بیشتر” با دیگر قطعات داشته باشند و یا موانع طبیعی مرتفع مانند تپه، آنرا از بقیه مناطق آلوده جدا کند، امکان پذیر است. در صورت عدم رعایت این نکته مهم، به دلیل جلب حشرات نر قطعات مجاور، نسبت جنسی طبیعی به هم خورده و احتمال برخورد حشرات نر و ماده در قطعات تیمار شده، افزایش می یابد. لذا در این قبیل موارد انجام اینکار نتیجه عکس داده و میزان آلودگی از آلودگی طبیعی نیز بیشتر خواهد شد. از میان این روشها تا کنون در کشور ما دو روش جهت کنترل کرم خراط به شرح زیر مورد استفاده قرار گرفته است.

ت – ۱ – شکار انبوه  ( Mass trapping )

این روش بر اساس برهم زدن نسبت جنسی آفت و به صورت شکار جنس”نر” آن انجام می شود. از نظر تئوری، این روش در مورد حشراتی که حشره نر بکبار در عمر خود جفتگیری می کند کاربرد بیشتری دارد. اما در خصوص کرم خراط با توجه به جمیع جهات، و نیاز به استفاده از تمامی راههای ممکن جهت کنترل آن، این روش نیز مورد بررسی قرار گرفته و اثر بخشی آن به اثبات رسیده است. براساس تحقیقات انجام شده برای اینکار میتوان از ۶-۹ عدد تله لوله ای (پولیکا نمره ۱۰ به طول ۲۵ سانتیمتر)، در باغهای سیب و ۱۲-۱۶ عدد تله دلتا یا ذوذنقه ای در باغات گردو استفاده کرد . از این روش می توان برای کنترل آفت در مناطق با آلودگی کم یا تلفیق آن با دیگر روشها جهت کنترل آفت در مناطق با آلودگی شدید استفاده کرد. در میان فرمون های مورد استفاده در کشور، کارایی فرمون پروانه زنبور مانند ( Synanthedon tipuliformis ) شرکت  Agrisense و پروانه کرم خراط شرکت Santamos از کارایی بیشتری برخوردار بوده اند. تله ها باید با فاصله کافی از تنه درخت (حداقل ۱.۵ متر در درختان تنومند) نصب شوند. به عبارت دیگر وزش کمترین باد بتواند فرمون متصاعد شده را در طبیعت منتشر کرده و مانعی نیز برای ورود پروانه ها به درون تله ها وجود نداشته باشد. همچنین بهتر است برگهای اطراف دهانه تله ها نیز پاکسازی شوند.

تله لوله ای و تله فرمونی برای کنترل کرم خراط

 

ت – ۲ – اخلال در جفتگیری: ( Mating disruption )

اساس این روش اشباع سازی محیط (فضای باغ) از فرمون جنسی حشره ماده باکره و در نتیجه، عدم امکان جفت یابی توسط حشره نر است. با توجه به وزن حجمی مولکولهای تشکیل دهنده فرمون، این روش در مناطق هموار با آلودگی کم تا متوسط، کارایی دارد. بنابر این کاربرد آن در مناطق با آلودگی شدید یا مناطق دارای پستی و بلندی، توصیه نمیشود. محملهای “Dispensers” مورد استفاده در این روش جهت نصب مستقیم بر روی شاخه درخت تهیه شده و نیاز به تله یا دیگر لوازم مکمل ندارند.

دو نوع محمل خاص فرمون جنسی کرم خراط

ث – کنترل شیمیائی:

در میان میزبانان مثمر آفت کرم خراط ، انجام کنترل شیمیایی اختصاصی برای میزبانهای دانه دار لازم نیست. زیرا در آنها، بسته به گونه، کنترل شیمیایی علیه آفات کلیدی دیگر مانند کرم سیب، کرم به، پسیل گلابی و… انجام می شود. بر همین اساس آفت پروانه فری از تراکم جمعیتی و خسارت کمتری برخوردار بوده و با دیگر روشهای کنترل، مدیریت می شود. در مدیریت آفات، روش کنترل شیمیایی آخرین روش است. چنانچه آفت با روش کنترل تلفیقی غیر شیمیایی کنترل نشود، از این روش استفاده میشود. در مورد کرم خراط، در درختان گردو چنانچه پس از گذشت دو سال زمان مورد نیاز جهت سپری شدن یک نسل آفت و مشخص شدن نتیجه کار، آفت به دلایل مختلف کنترل نشد، اقدام به کنترل شیمیایی می-شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، بسته به دمای محیط حدود %۷۰-%۷۵ جمعیت آفت تقریبا یک و نیم ماه پس از شکار اولین پروانه نر توسط تله های ردیابی جمعیت، در طبیعت ظاهر می شوند. کنترل شیمیایی بر اساس کنترل این بخش جمعیت آفت استوار است. بر این اساس می توان از امولسیون %۶۰ حشره کش دیازینون، به نسبت ۱.۵ در هزاربه ترتیب ۱۵ و ۲۵ روز پس از اولین شکار تله های فرمونی اقدام کرد. در مناطق با آلودگی بسیار شدید، ۱۰ روز پس از دومین سمپاشی، می توان به انجام سومین سمپاشی اقدام کرد. مغز دانه گردو از درصد روغن بسیار بالایی”بطور متوسط بیش از ۶۰٪ ”  برخوردار است. از سویی حشره کش های شیمیایی نیز در بافتهای چربی ذخیره می شوند. از آنجا که فاصله زمانی بین انجام کنترل شیمیایی جهت کنترل کرم خراط تا برداشت محصول دو تا دو نیم ماه است، بنابر این مشکلی از بابت سلامت مصرف کننده و ذخیره سموم شیمیایی در میوه” چربی مغز میوه”، وجود ندارد. آنچه مسلم است در باغات قدیمی با درختان بسیار بزرگ و به خصوص درختان گردو تنومند با تاج بسیار بزرگ که در حاشیه دیگر باغات کشت شده اند، امکان کنترل شیمیایی کرم خراط وجود ندارد. زیرا با توجه به ارتفاع بسیار آنها و حجم تاج آنها، امکان رساندن ترکیب شیمیایی به هم جای درخت غیر ممکن است. همچنین در باغات یکدست نیز، به دلیل همپوشانی تاج درختان، لازم است موارد ایمنی بطور دقیق و کامل رعایت گردند. 

استفاده از سم اتریمفوس متیل به نسبت ۲ در هزار تلفات معادل۹۰% روی آفت پروانه فری وارد می کند. همچنین استفاده از خمیرهای سمی نظیر آنتی تارلو می تواند تلفات ۱۰۰ درصد روی جمعیت آفت ایجاد کند. استفاده از خمیرها به این صورت است که مقداری از خمیر را در داخل دالان فعال (که به وسیله خارج شدن فضولات شناخته می شود) نموده و سوراخ خروجی آن را با گل یا چسب باغبانی مسدود می کنند. گاز سمی حاصل از این خمیر داخل فضای خالی دالان لاروی را پر کرده و کرم خراط را می کشد.

نتیجه گیری:

به دلیل خروج تدریجی حشرات کامل کرم خراط از سویی و زندگی مخفی لاروهای آن درون چوب سخت و همچنین طولانی بودن زمان خروج حشرات کامل و در نتیجه همزمانی بروز خسارت با برداشت محصولات مختلف میزبان، بسیاری از میزبانهای مثمر بخصوص ارقام مختلف سیبهای زودرس و گردو ، لازم است مدیریت کنترل تلفیقی جهت کاهش خسارت آن بکار گرفته شود. از آنجا که هر کدام از روشها یکی از مراحل زندگی آفت پروانه فری را تحت تاثیرخود قرار میدهد، بنا بر این لازم است ابتدا جهت کنترل کرم خراط از همه روش های”غیر شیمیایی” استفاده شود. آنچه مسلم است باتوجه به ارزش محصولات مورد حمله، کاربرد روشهای مورد نظر از لحاظ اقتصادی نیز مورد تایید قرار گرفته است. ازسویی کنترل شیمیایی اختصاصی جهت کنترل پروانه فری تنها در یک برهه زمانی خاص و فقط روی گردو توصیه می شود.

 

نگارندگان:

رئوف کلیائی، آرمان آوند فقیه، محمد جواد ارده، علی حسینی قرالری، عزیز شیخی گرجان، علی اکبر کیهانیان ، مجید حسنی مقدم و علی محمدی پور

دانلود فایل pdf مدیریت کرم خراط در کانال تلگرام شرکت کشاورزی و دامپروری سرافراز هزارمسجد

 

 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱۱ رای
فیسبوک توییتر گوگل + لینکداین تلگرام واتس اپ کلوب
 
 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

error: عدم امکان کپی مطالب

تماس با ما

برگشت به منوی تماس ها

پشتیبانی واتساپ

برگشت به منوی تماس ها

کانال تلگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

پیج اینستاگرام شرکت

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها

برگشت به منوی تماس ها