چوبخوار درختان ميوه
Sphenoptera kambyses
(Col.: Buprestidae)
در تمام مناطق ميوه خيز كشور فعاليت دارد. روي تمام درختان ميوه هسته‌دار متعلق به خانواده رزاسه به جز آلبالو ديده شده است. روي گيلاس فعاليت متري دارد. اين گونه بيشتر در مناطق گرم و بسيار گرم فعال مي‌باشد در صورتيكه گونه S. davatchii درمناطق سرد فعال مي‌باشد.
زيست‌شناسي
اين حشره يك نسل در سال دارد. قسمتي از تابستان و سراسر پاييز و زمستان را به صورت پيش شفيره داخل خانه‌هاي شفيرگي ايجاد شده در چوب با دياپوز اجباري مي‌گذراند. حشره كامل در بهار ظاهر مي‌شود. سوراخهاي خروجي بيضي شكل و به ابعاد 4/4*4/2 ميليمتر است. خروج حشره كامل تدريجي مي‌باشد. حشره كامل از برگ درختان ميوه تغذيه مي‌نمايد. حشره ماده پس از جفت‌گيري تخم‌هاي خود را به طور تك‌تك در روي تنه و شاخه‌هايي كه بيشترين مقدار آفتاب را دريافت مي‌كنند، مي‌گذارد. دوره نشو و نماي جنيني در طبيعت 8 تا 13 روز و دوره لاروي آن4 ماه در حاليكه دوره لاروي گونه S.davatchii ده ماده مي‌باشد.
مسير حركت لارو در درختان جوان و نيمه مسن از بيرون مشخص، بدين معني كه اين مسير به علت عكس‌العمل شديد گياه كه بوسيله ترشح صمغ خودنمايي مي‌كند متورم شده و مي‌تركد. از شكافهاي ايجاد شده صمغ پوشيده از فضولات و باقي مانده گياهي ناشي از فعاليت لاروها، خارج مي‌شود. لارو در مسير خود آوندهاي آبكش را قطع كرده و اگر حركات آن دوراني باشد به علت تخريب بيشتر آوندهاي آبكش باعث خشكيدن عضو مورد حمله مي‌گردد. منطقه فعاليت لاروها به علت گرما دوست بودن آنها اكثراً محدود به قسمتي از گياه است كه بيشتر آفتاب مي‌گيرد. پوست قسمت مورد حمله بعد از مدتي خشكيده و مي‌ريزد در اين صورت چوب يا سوراخهاي ايجاد شده روي آن كه مدخل خانه‌هاي شفيرگي مي‌باشند، ديده مي‌شود. لاروها پس از رسيدن به رشد كافي در قمست عريض دالان اطاق شفيرگي خود را داخل چوب تعبيه مي‌كنند، سراسر پاييز و زمستان به صورت پيش شفيرگي طي مي‌گردد. در اوايل بهار پيش شفيره‌ها تبديل به شفيره مي‌شوند و پس از 10 تا 16 روز به حشره كامل تبديل مي‌شوند.
کنترل:
1ـ درختان ميوه‌اي که مورد حمله اين حشره واقع مي‌شوند از دسته هسته‌دارها هستند. گونه‌هاي درختان هسته‌دار در مقابل حملات حشرات چوبخوار و يا هر عامل ديگري كه منجر به ايجاد شكاف، سوراخ و يا هر نوع پارگي گردد با ترشح صمغ از خود واكنش نشان مي‌دهند. اگر درخت به حد كافي قوي باشدصمغ ترشح شده لارو يا حشره كامل حمله كننده را خفه كرده و آن را از پيشروي باز مي‌دارد. ولي بايد توجه داشت كه همين ترشح صمغ كه منجر به نابودي تعدادي از افراد حشره چوبخوار مي‌شود در عوض باعث ضعف درخت نيز شده و گياه را براي حمله مجدد افراد ديگر حشره چوبخوار آماده مي‌سازد. ترشح صمغ علاوه بر خفه كردن تعدادي از افراد چوبخوار سبب از بين رفتن لاروهاي ريز تازه از تخم خارج شده از طريق جلوگيري از ورودشان به داخل پوست و شاخه به علت سفت بودن بش از حد مي‌شود.
پارازيتوئيد لارو Atanycolus sculpturatus (Hym.: Braconidae)
پارازيتوئيد لارو Oxysyohus sp. (Hym.: Pteromalidae)
3ـ بهترين راه درمان مبارزه با اين آفت و ساير آفات چوبخوار تقويت درختان با عمليات به زراعي از قبيل آبياري به موقع و كافي، دادن كود، هرس به موقع، يا بيل كردن و نيز انتخاب محل مناسب براي كشت درخت مي‌باشد. درختان سالم و قوي بندرت مورد حمله اين گونه آفات قرار مي‌گيرند.
