وزن هکتولیتر درغلات، شاخصی ازعملکرد دانه می باشد وبه عواملی چون یکنواختی درشکل، دانسیته و درصد رطوبت بستگی دارد. تحقیقات مختلف نشان داده است که تنش های محیطی (مانند خشکی وگرما) باعث کاهش وزن هکتولیتر شده ودانه هایی که ازتنش خسارت دیده اند ازوزن حجمی پایین تری برخوردارند. وزن هکتولیتر (واحد حجم) یکی از معیارهای ساده، قدیمی وموثر بر کیفیت وارزیابی محصول است که برحسب کیلوگرم به ازاء هکتولیترویا پوندبربوشل بیان می شود. دراین عامل، اندازه دانه تاثیرکمتری داشته و برعکس یکنواختی شکل دانه و دانسیته درآن موثراست. ازروی وزن هکتولیترمی توان میزان بازدهی آرد را تخمین زد، بعلاوه برای درجه بندي انواع گندم نیزاز این فاکتور استفاده می شود. این آزمون یکی از معیارهای اساسی درتجارت غلات می باشد. دانه های درشت ورسیده با درصد رطوبت کم و شکل یکسان دارای وزن هکتولیتر و بازدهی آرد بیشتر می باشند. هیل(1975) و ساندرسون و منجلز(1925) در مطالعاتشان نشان دادند که از این آزمون نمی توان به تنهایی به عنوان یک معیار کیفی برای ارزیابی گندم استفاده کرد.
درعمل ثابت شده است که وزن هکتولیتر از نظر آسیابان واستخراج آرد بسیار مورد توجه است، زیرا هرچه دانه درشت ترو پرتر باشد از نظر آسیابان آرد بیشتری خواهد داد. به همین دلیل آسیابانان معتقدند میزان استخراج آرد ازگندم بستگی به وزن هکتولیتر دارد. به عبارت دیگرهرچه وزن هکتولیتر گندمی بالاتر باشد (درصورتی که گندم از نظر اندازه نرمال باشد)آرد خوب بیشتری ازآن استخراج می شود، مثلا اگروزن هکتولیترگندم 75کیلوگرم باشد، استخراج آرد خوب آن حدود75 درصد خواهد بود.
نوسان وزن هکتولیترگندم بین 68 تا 84 کیلوگرم گزارش شده، اگرچه ICC(انجمن بين المللي علوم و تكنولوژي غلات) گندم با وزن هکتولیترکمتراز76 کیلوگرم را کم ارزش می داند.
اندازه گیری وزن هکتولیتر(H.L.W.= Hectoliter Weight):
این آزمون براساس دستورالعمل شماره 55-10 که توسط انجمن آمریکایی شیمیدانان غلات (AACC)=American Association of Cereal Chemists) پیشنهاد شده است وبا استفاده از دستگاه مربوطه، انجام می گیرد. بدین شکل که ابتدا نمونه گندم را داخل استوانه مخصوص دستگاه تا خط نشان بالای آن می ریزیم. بعد گندمهای داخل استوانه را وارد قسمت دیگری از دستگاه شامل دو استوانه روی هم که توسط تیغه ای مجزا شده اند، می کنیم: بدین شکل که گندمها را در استوانه بالایی(رویی) می ریزیم. سپس تیغه را با یک حرکت سریع بیرون می کشیم تا گندمها در استوانه پایینی(زیرین) بریزند. این امر سبب می شود که فشار بیشتری به گندمها وارد شده و فضای خالی بین دانه ها کاهش یافته و کار تعیین وزن حجمی دقیق تر باشد. سپس استوانه حاوی گندم را توسط ترازوی مخصوص هکتولیتر و با استفاده از وزنه های مخصوص آن توزین می کنیم. این دستگاه دارای جدول مخصوصی است که در آن وزن حجمی بر حسب کیلوگرم برای هر میزان گرم گندم محاسبه شده است. وزن بدست آمده از نمونه را در جدول مربوطه یافته و جرم حجمی مربوط به آن را یادداشت می کنیم. بطور کلی بالا بودن وزن هکتولیتر، نشان دهنده توپر بودن دانه ها و کیفیت بالاتر نمونه است.
